72
73
6360 Sayılı Kanun hükümlerine göre, büyükşehir kapsamındaki ilçe belediyeleri arasında hizmetlerin yerine getirilmesi bakımından uyum ve koordinasyon, büyükşehir belediyesi tarafından sağlanacaktır. Büyükşehir belediyelerinin bulunduğu illerde; kamu kurum ve kuruluşlarının yatırım ve hizmetlerinin etkin olarak yapılması, izlenmesi ve koordinasyonu, ilin tanıtımı, temsil, tören ve ödüllendirme ve protokol hizmetlerinin yürütülmesi, ildeki kamu kurum ve kuruluşlarına rehberlik edilmesi ve bunların denetlenmesinin gerçekleştirilmesi için valiye bağlı olarak Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı kurulması kararlaştırılmıştır.
Özellikle 6360 Sayılı Kanun kapsamında; Anayasal ifade ile mahalli müşterek ihtiyaçları karşılamak üzere kurulmuş kamu tüzel kişisi olan yerel yönetimlerin güçlenmesi ve il özel idarelerinin kaldırılmasının, il sisteminde ortaya boşluk çıkmasına neden olacağı belirtilmektedir. Bu bağlamda da 6360 Sayılı Kanun, özellikle büyükşehirlerde il idare sistemini aşındırma olasılığı bulunan yasal düzenleme olarak değerlendirilmektedir. Zira il sisteminin önemli bir dayanağı olan ve bütçesini karşılayan il özel idarelerinin kaldırılması, eğer meydana gelecek olan boşlukların doldurulması mümkün olamazsa, mevcut sistemin atıl kalmasına neden olabileceğinden, 6360 Sayılı Kanun Anayasa açısından bazı sıkıntılara yol açabilecektir.
6360 Sayılı Kanun ile vatandaşların yerel düzeyde siyasete ve yönetime katılımının azaltılmasının ve seçilmiş kişilere yakınlığının önemli ölçüde gerilemesinin de söz konusu olacağı belirtilmektedir. Bu durum ise hizmette halka yakınlık ilkesi kapsamında Avrupa Yerel Yönetimler Özerlik Şartı’nın 5’inci maddesine aykırılıklar içermesi sebebi ile 6360 Sayılı Kanunun mevcut şekli ile yerelleşmeye hizmet etmeyeceği düşünülmektedir. Diğer yandan 6360 Sayılı Kanun; gerek yapılış süreci, gerekse getirdiği düzenlemeler ile yerel yönetimlerin hizmet sunumu ve yerel katılım konusunda önemli düzenlemeler içermektedir. Ancak kamu hizmeti, yerelleşme ve demokratikleşme sürecinde, Devlet politikası olarak, dahil olmak istenilen Avrupa Birliği tarafından yerel yönetimlerde hizmet sunumunu ve katılımı optimize etmek amacıyla ortaya konulan Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartının neredeyse tüm maddelerine aykırılık içermektedir.
74
Araştırma sonuçlarına göre 6360 Sayılı Kanun ile taşınmazlar yönünden imar bütünlüğü geniş ölçekli imar çalışmalarının kentsel taşınmazlar için olumlu sonuçları olacağı düşünülmektedir. Bununla birlikte köylerin tüzel kişiliğinin kalkması ve köy statülerinin kaybedilmesi ile orman, mera, çayır gibi kırsal taşınmazların mevcut kırsal yaşama yönelik fonksiyonlarını yitirmeleri ve bunun da tarım, orman, çayır gibi kaynakları olumsuz etkilemesinin kaçınılmaz olacağı düşünülmektedir. Ayrıca, gerek Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartına olan aykırılıklar, gerekse kırsal alanlara hizmet götürecek İl Özel İdaresi gibi bir teşkilatın lağvedilmesi ile bu Kanun, merkezilik arz eden genel yapısı ile Hizmette Halka Yakınlık İlkesine aykırılık teşkil etmektedir. Bu yapısı ile başta kırsal alanlara hizmet sunumu olmak üzere genel olarak halkın yerel yönetimlerden beklediği kamu hizmetlerinin sunumunda yetersiz kalacağı öngörülmektedir.
Yerel alanda hizmet veren bütün yerel idare birimleri ile merkezi idarelerin taşra örgütlerinde imar ve planlamadaki birlik ve bütünsellik kuralı ile kentsel kesimde büyüme ve gelişme yönünün öngörülebilir olmasının sağlanması ve özellikle gayrimenkul sektöründe geleceğin öngörülebilir olmasını ve daha gerçekçi çalışmaların yapılabilmesi için gayrimenkul geliştirme ve yönetimi uzmanlarının istihdam edilmesi ve politika geliştirme ve uygulama alanlarında başarılı çalışmalar yapmalarına olanak verilmesi zorunlu görülmektedir. Yerel düzeylerde taşınmazların envanteri, imar uygulama süreçlerinin şeffaflaştırılması ve değer esaslı imar uygulamaları, altyapı ve üst yapı projelerinin geliştirilmesi ve proje değerleme ve yönetim hizmetleri ile gayrimenkul ve varlık değerleme çalışmalarının objektif ve gerçeğe uygun olarak yapılabilmesi, özellikle uluslararası düzeyde akredite edilmişmiş gayrimenkul geliştirme ve yönetimi bölümlerinden mezun olan uzmanların kamu kurumları, yerel yönetimler, gönüllü kuruluşlar ve özel kuruluşlarda istihdam edilmesine bağlı bulunmaktadır.
75
KAYNAKLAR
Adıgüzel, Ş. 2012. 6360 Sayılı Yasa’nın Türkiye’nin Yerel Yönetim Dizgesi Üzerine Etkileri Eleştirel Bir Değerlendirme. Tematik Yazılar, Toplum ve Demokrasi Dergisi, 13-14 (Ocak – Aralık): 153 – 176.
Adıgüzel, Ş. ve Tek, M. 2014. 6360 Sayılı Yasa ve Türkiye’nin Büyükşehir Belediyesi Sisteminde Değişim: Hatay örneği. Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 23(3):
Temmuz, 73-102.
Alıcı, O. V. 2012. Büyükşehir Belediyesi İle İlçe Belediyesi Arasındaki İlişkiler. Beta Yayınevi, İstanbul.
Anonim. 1982. Web Sitesi: http://kitaplar.ankara.edu.tr/dosyalar/pdf/125.pdf, Erişim Tarihi: 05.05.2014.
Anonim. 2012a. Web Sitesi: http://www.birgulaymanguler.net/files/BUTUNSEHiR.pdf, Erişim Tarihi: 15.03.2013.
Anonim. 2012b, Web Sitesi: http://files._kbam.metu.edu.tr/sempozyum_kitaplari/
KBAM%2KBAM%202012-Bildiri%20Kitab%C4%B1%20Web.pdf, Erişim Tarihi: 13.07.2013.
Anonim. 2013a. Web Sitesi: http://www.yenimeram.com.tr/m-akif_2647, Erişim Tarihi:
07.01.2013.
Anonim. 2013b. Web Sitesi: http://www.tbb.gov.tr/belediye-akademisi/sunumlar/ordu Erişim Tarihi: 15.06.2013.
Anonim. 2014a.Web Sitesi: http://migm.gov.tr/Dokumanlar/devirtasfiye.pdf, Erişim Tarihi: 02.07.2014.
Anonim. 2014b. Web Sitesi: http://file.setav.org/Files/Pdf/20140708140310_degisen-kent-yonetimi-ve-6360-sayili-buyuksehir-yasasi-pdf. Erişim Tarihi:02.08.2014.
Anonim. 2014c. Web Sitesi: http://www.Kgm.Gov.Tr/ Sayfalar/KGM/Sitetr /Uzakliklar/İlilcelerarasimesafeyeni.Aspx, Erişim:15.10.2014.
Anonim. 2015a. Web Sitesi: http://Www.Yayed.Org/İd261-Gorusler/Buyuksehir-Tasarisi Hakkinda-Yayed- Gorusu-11-Ekim-2012.Php, Erişim Tarihi:15.11.2015.
Anonim. 2015b. Web Sitesi: http://iibfdergi.ogu.edu.tr/makaleler/14495928_10-2_A%C4%9EUSTOS%202015_Makale_0.pdf, Erişim Tarihi: 15.09.2015.
Atmaca, Y. 2013. Optimal Belediye Büyüklüğü ve Yeni Büyükşehir Belediye Yasası.
Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(2):168 – 184.
76
Aydemir, S. R. 2000. Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartı’nın Işığı Altında Türk Yerel Yönetimleri. Yerel Gündem, 2(8): 43 – 56.
Bayraktar, S. U., Kurt, H., Yılmaz, B., Kamalak, İ. ve Doğan, A. E. 2011. Reform Sonrası İl Genel Genel Meclisleri: Dönüşüm ve Statüko. Editör: Bayraktar, U.S., Kalkedon Yayıncılık, 154, İstanbul.
Çağdaş, T. 2011, Türkiye’de Yerel Yönetimlerde İdari Özerklik. Marmara Üniversitesi İktisadi ve idari Bilimler Fakültesi Dergisi, 30(2): 391 – 416.
Çelik, L. 2013a. Yeni Büyükşehir Modeline İlişkin Görüşler. Mahalli İdareler Dergisi, (5):61 – 64.
Çelik, L. 2013b. Anayasa Mahkemesi’nin 6360 sayılı Kanuna İlişkin Kararının Değerlendirilmesi. Mahalli İdareler Dergisi, (10): 3 – 6.
Çınar, T., Çiner, C. U. ve Zengin, O. 2009. Büyükşehir Yönetimi Bütünleştirme Süreci.
TODAİE Yayınları, Ankara.
Çınar, T., Duru, B., Çiner, C. U. ve Zengin, O. 2013. Belediyenin Sınırları. TODAİE Yayınları, Ankara.
Dağ, M. ve Kılınç, F., 2017. 6360 Sayılı Kanun Sonrası Büyükşehir Belediyeleri Açısından Mali Özerkliğin Değerlendirilmesi, BEÜ SBE Dergisi, 6(2): 426-443.
Eryılmaz, B. 2011. Kamu Yönetimi. Okutman Yayıncılık, 381, Ankara.
Esen, A., Güneş, Ö. F. ve Ünal, Ü. 2014. İl Özel İdarelerinin Kapatılmasına İlişkin Sorunlar ve Çözüm Öneriler. İller ve Belediyeler Dergisi, (790): 69 – 71.
Genç, F. N. 2014. 6360 sayılı Kanun ve Aydın’a Etkileri. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1 (Özel Sayı): 1 – 29.
Geray, C. 2000. Köy Yönetiminin Yeniden Yapılandırılması. Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 9(3): 3 – 24.
Gözler, K. 2013. 6360 sayılı Kanun Hakkında Eleştiriler: Yirmi Dokuz İlde İl Özel İdareleri ve Köylerin Kaldırılması ve İlçe Belediyelerinin Büyükşehir İlçe Belediyesi Hâline Dönüştürülmesi Anayasamıza Uygun Mudur?. Legal Hukuk Dergisi, 11(122):37 – 82.
Gözüaçık, K. 2014. 6360 sayılı Kanunun Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartı ve Anayasa Kapsamında Değerlendirilmesi. Mahalli İdareler Dergisi, (Nisan): 1–5.
Gül, H. ve Batman, B. 2013. Dünya ve Türkiye Örneklerinde Metropoliten Alan Yönetim Modellerince 6360 sayılı Yasa. Yerel Politikalar Dergisi, (3): 7 – 47.
77
Güler, B. A. 2010. Türkiye’nin Yönetimi – Yapı. İmge Kitabevi, Ankara.
Güngör, H. 2012. Yeni Büyükşehir Yönetimi ve Geçiş Nedenleri. İller ve Belediyeler Dergisi, 774 – 775 (Ekim – Kasım): 19 – 31.
İnaç, H. ve Ünal, F. 2013. Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartı ve Türkiye’de Belediyeler. Dumlupınar Üniversitesi Eğitim Bilimler Fakültesi Dergisi, (17):
1–24.
İzci, F. ve Turan, M. 2013. Türkiye’de Büyükşehir Belediyesi Sistemi ve 6360 sayılı Yasa İle Büyükşehir Belediyesi Sisteminde Meydana Gelen Değişimler: Van Örneği.
Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(1):117 – 152.
Karasu, M. A. 2013. 6360 sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu ve Olası Etkileri – Şanlıurfa Örneği –. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(1):1 – 17.
Keleş, R. 1985. Türkiye’de Anakent Yönetimi. Amme İdaresi Dergisi, 18(1): 23-44.
Keleş, R. ve Mengi, Ay. Dünya Yerel Yönetimler Özerklik Şartı. Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 11(4): 6 – 24.
Keleş, R. 1999. Hizmette Halka Yakınlık İlkesi ve Yerel Yönetimler. Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 4(1): 53 – 64.
Keleş, R. ve Mengi, A. 2003. İmar Hukukuna Giriş. İmge Yayınevi, Ankara.
Keleş, R. 2012a. Kentleşme Politikası. İmge Yayınevi, Ankara.
Keleş, R. 2012b. Yerinden Yönetim ve Siyaset. Cem Yayınevi, İstanbul.
Keleş, R. ve Mengi, A. 2014. İmar Hukukuna Giriş. İmge Kitabevi, Ankara.
Koyuncu, E. 2012. Yenilenen Yerel Yönetim Sisteminde Belediye ve İl Özel İdarelerinin Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Alacakları Payların Karşılaştırmalı Analizi.
Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV) Politika Notu Dergisi, (Kasım):9 – 19.
Koyuncu, E. ve Köroğlu, N.T. 2012. Büyükşehir Tasarısı Üzerine Bir Değerlendirme.
TEPAV Politika Notu Dergisi, (Kasım): 1 – 8.
Mengi, A. 2007. Kent Ve Planlama (Geçmişi Korumak – Geleceği Tasarlamak). İmge Yayınevi, 504, Ankara.
Ökmen, M. ve Parlak, B. 2013. Kuram ve Uygulamada Yerel Yönetimler. Orion Kitabevi, Ankara.
78
Özkal Sayan, İ. 2013. Türkiye’de İdari Sistem ve Örgütlenme. Konrad Adenauer – Stiftung (KAS) Türkiye Temsilciliği Dergisi, (Mayıs): 12 – 30.
Özsalmanlı, A. Y. ve Pank, Ç. 2012. Muğla’da Büyükşehir Belediyesi Yapılanması Sürecine İlişkin Bir Değerlendirme. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Güz, (2): 1 – 26.
Öztekin, A. 2012. Yönetim Bilimi, Siyasal Kitabevi, Ankara.
Parlak, B. ve Sobacı, Z. 2010. Kuram ve Uygulamada Kamu Yönetimi: Ulusal ve Küresel Perspektifler. Alfa Yayınevi, İstanbul.
Pıtırlı, A. 1989. Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartı. Türk İdare Dergisi, (Haziran): 59– 72.
Tanrıvermiş, H., Akipek Öcal, Ş. ve Demir, E., 2017. Gayrimenkul Mevzuatı, SPL Sermaye Piyasası Lisanslama Sicil ve Eğitim Kuruluşu, Lisanslama Sınavları Çalışma Kitapları Ders Kodu: 1019 (Gayrimenkul Değerleme Sınavı), Ankara.
Ulusoy, A. ve Akdemir, T. 2013. Mahalli İdareler. Seçkin Kitabevi, Ankara.
Ünal, A. ve Tanrıvermiş, H., 2018. 6360 Sayılı Kanun ve Zorunlu Kentleşme, Çağdaş Yerel Yönetimler, 27(2):1-44.
Yayla, Y. 1984. Anayasalarımızda Yönetim İlkeleri: Tevsi–İ Mezuniyet ve Tefrik–İ Vezaif, İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, İstanbul.
Yeter, E. 1996. Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartı Karşısında Türkiye: Anayasa ve İlgili Yasalarda Durum. Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 5(1): 3 – 13.
Zengin, E. 1994. Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartı ve Türkiye (Yasal Açıdan Karşılaştırma. Türk İdare Dergisi, 66(403): 195 – 204.
Zengin, O. 2010. Hukuki Düzenlemeler Işığında Büyükşehir Belediye Düzeni ve Bütünleştirme Süreci. Memleket Mevzuat Dergisi, 5(56 – 57): 21 – 25.
Zengin, O. 2014. Büyükşehir Belediyesi Sisteminin Dönüşümü: Son On Yılın Değerlendirmesi. Ankara Barosu Dergisi, (2): 91 – 116.