1- Bu çalışmada GPS yer değiştirme miktarlarına bağlı olarak geliştirilen fay modelinin arazide gözlenen kayma dağılımı ile uyumlu olması sebebiyle modelin kabul edilebilir olduğu söylenebilir. Fakat modelleme gerçekleştirilirken, her bir parça üzerindeki kaymanın yüzeyden 16 km derinliğe kadar homojen şekilde dağılımının kabul edilmesi gerçekçi değildir. Derinlerde değişen kayma modelleri, GPS datasını daha iyi bir şekilde açıklamaktadır (örneğin Reilinger vd., 2000; Çakır vd., 2003). Fakat bu çalışmada elde edilen model ve gözlem arasındaki uyum açısından, diğer çalışmalarda kullanılan modellerle elde edilen sonuçlar arasında çok büyük bir fark yoktur. Buradan anlaşılmaktadır ki yapılan modellemenin hassasiyeti GPS datasının alansal dağılımına bağlıdır. Kısacası eldeki GPS datasının çözünürlüğü böylesi basit bir modele imkan tanımaktadır. Burada elde edilen modelin oldukca basit olmasına rağmen, fay doğrultusu boyunca bulunan atımların dağılımı açısından ana hatları ile daha önce aynı data ile ve diğer statik data ile elde edilen modellerle benzerlik göstermektedir (Reilinger vd,. 2001, Şekil 3.6; Çakır vd., 2003). Burdan da fay segmentasyonunun bir dereceye kadar derinlerde de mevcut olduğu anlaşılmaktadır.
2- Coulomb gerilim dağılımı hesaplarında ise hem 17 Ağustos 1999 İzmit, hem de 12 Kasım 1999 Düzce depremleri için artçı şokların büyük çoğunluğu (> % 80) gerilimin arttığı alanlarda yer almaktadır. 17 Ağustos 1999 İzmit depreminin meydana geldiği segment üzerinde hesaplanan gerilimler sonucunda, doğu Marmara (Yalova ve Çınarcık baseni civarı) ve Duzce ovası civarında gerilim 2 barın üzerine çıkmaktadır, ki bu miktar bir depremin tetiklenmesi için gerekli minum değer olarak kabul edilen 0.5 barın çok üzerindedir. Zaten 3 ay sonra oluşan Düzce depreminin episantırı civarında gerilimin 2 barın üzerinde artmasından İzmit depreminin Düzce depremini tetiklediği sonucuna varılabilir. Ancak deprem tetiklemelerininde statik gerilme artışının yanı sıra diğer bir çok faktörlerinde etkili olduğu unutulmamalıdır. Fay uçlarınının yanı sıra, yüksek sismisitenin meydana geldigi bir diğer bölge ise Doğu Sapanca ve Karadere segmentleri arasında kalan Akyazı civarında yer almaktadır. Bu sıçrama bölgesinde (step-over) gözlenen ve GPS modellemesinden de
ortaya çıkartılan düşük kaymanın deprem sonrası aktivite ile dengelendiği düşünülmektedir. Coulomb modeli bu düşünceyi doğrulamaktadır.
3- 12 Kasım 1999 depreminin gerçekleştiği segmente ait model fay kullanılarak gerçekleştirilen hesaplamalar sonucunda da Düzce depremi hiposentırı civarına meydana gelen gerilim artışı ise yaklaşık 1.4 bar olarak belirlenmiştir. Bu değer bir depremin tetiklenmesi için yeterince büyük bir gerilim artışıdır. Ayrıca Düzce kırığının doğu ucu ile 1944 Mudurnu depremi arasında kalan ve bu yüzyılda kırılmayan bölgede gerilim artışı mevcuttur. Ancak daha önce yapılan detay peleosismoloji çalışmalarından bu bölgede yakın gelecekte M=6’dan daha büyük bir depremin meydana gelme olasılığın düşük olduğu ortaya çıkmaktadır. Diger taraftan İzmit kırığının batı ucundaki gerilme artışı Marmara denizi altında devam eden Kuzey Anadolu fayı üzerinde deprem tehlikesi riskini arttırmış bulunmaktadır.
KAYNAKLAR
Ambraseys, N.N., and C.F. Finkel, 1991, Long-term seismicity of Istanbul and the
Marmara Sea Region, Terra Nova.
Argus, D.F, and M.B. Heflin, 1995, Plate motion and crustal deformation estimated
with geodetic data from the Global Positionning System, Geophys. Res. Lett.,
22, 1973-1976.
Ayhan, M.E., R. Bürgmann, S. McClusky, O. Lenk, B. Aktuğ, E. Herece, R.E. Reilinger, 2001, Kinematics of the Mw = 7.2, 12 November 1999, Düzce,
Turkey Earthquake, Geophy. Res. Lett., 28, 2, 367 – 370.
Aksarı,D., 2001, “GPS nedir? GPS yardımıyla jeofizik problemlere nasıl çözüm
bulunur?”, Tez (Lisans), İTÜ Jeofizik Müh.Böl., yayınlanmamış.
Barka, A., Akyuz, E., Sunal, G., Cakir, Z., Dikbas, A., Yerli, T., Rockwell, T., Dolan, J., Hartleb, R., Dawson, T., Fumal, T., Langridge, R., Stenner, H., Christofferson, S.,Tucker, A., Armijo, R., Meyer, B., Chabalier, J., Lettis, W., Page, W., and Bachhuber, J., 2000, The August 17, 1999 Izmit
Earthquake, M=7.4, Eastern Marmara region, Turkey: study of surface rupture and slip distribution. In Barka, A., Kozaci, O., Akyuz, S., and
Altunel, E., eds., The 1999 Izmit and Duzce Earthquakes: preliminary
results, Istanbul Technical University, 15-30.
Barka, A. and R.E. Reilinger, 1997, Active tectonics of the Eastern Mediterranean
region: deduced from GPS, neotectonic and seismicity data, Annali Di
Geofisica, XL, 587-610.
Barka, A. Akyuz, S.H., Cakir, Z, et al., 2002, Field observations of August 17,
1999 Izmit earthquake. Bull. Seism. Soc. Am., Special issue on 1999 Izmit
and Duzce Turkey earthquakes.
Bürgmann, R., S. Ergintav, P. Segall, E.H. Hearn, S. McClusky, R.E. Reilinger, H. Woith, and J. Zschau, 2002, Time-space Variable Afterslip on and Deep Below the Izmit Earthquake Rupture, Bull. Seismol. Soc. Am., 92, 126- 137.
Cakir, Z., De Chabalier, J.B., Armijo, R., Meyer, B. And Peltzer G., 2003,
Surface Deformation of the 1999 Izmit earthquake determined with SAR interferometry and tectonic field observations, Geophysical Journal
Crouch,S.L., and A.M.Starfield, 1983, Boundary Element Methods in Solid
Mechanics, 322 pp., Allen Unwin, London.
Çakır,Z., 2002, kişisel görüşme.
Çakir, Z., J.B. de Chabalier, R. Armijo, B. Meyer, A. Barka, and G. Peltzer, 2001, The August 17, 1999, Turkey Earthquake seen with İnSAR İmagery
and Tectonic Field Observations, EUG XI Meeting, Strasburg, France.
Çakmak, R., 2001, “Marmara Bölgesi'nde kabuk deformasyonlarının GPS
yardımıyla izlenmesi”, Tez (Y. Lisans), İTÜ Fen Bil. Enst., yayınlanmamış.
Ergintav, S., 2002, kişisel görüşme.
Ergintav, S., R. Bürgmann, S. McClusky, L. Hearn, R.E. Reilinger, B. A., H. Meteris, B. Aktuk, O. Gurkan, H. Ozener, R. Cakmak, and N. Yalcin, 2002, Postseismic deformation following Izmit Earthquake, 17 August 1999,
Bull. Seismol. Soc. Am., 92, 194-207.
Feigl,L.K. and Duprè,E., 1998, RNGCHN:A Program To Calculate Displacement
Components From Dislocations In An Elastic Half-Space With Applications For Modelıng Geodetic Measurements Of Crustal Deformation, Computers
& Geosciences,Volume 25, 695-704.
Ferrari,H.A, Barka,A., Nalbant,S., Jacques,E., Meyer,B., Armijo,R., Tapponier, P., King,P.C.G., 2000, Stress Coupling & Earthquake Hazard around the
Sea of Marmara, Nature - 404, 269-272.
Herring,T.A., 2001, Global Kalman Filter VLBI and GPS Analysis Program, M.I.T., Cambridge.
King G.C.P., Cocco M., 2000, Fault interaction by elastic stress changes: new
clues from earthquake sequences, Adv. Geophys. 44 , 1–38.(1997) 9983–
9999.
King, G.C.P., Stein R.S., and Lin J., 1994, Static Stres Changes and The
Triggering of Earthquakes, Bull.Seismol.Soc.Amer., 84(3), 935-953.
King,R.W., and Bock ,Y., 2001, Documentation For The GAMIT GPS Analysis
Software, M.I.T.,Cambridge.
Kuscu,I., Okamura,M., Matsuoka,H., Awata,Y., 2002, Active faults in the Gulf of
Izmit on the North Anatolian fault, NW Turkey: a high-resolution shallow seismic study: Marine Geology (in press)
Larson, K.M., J.T. Freymueller, S. Philipsen, 1997, Global plate velocities from
the Global Positionning System, J. Geophys. Res., 102, 9961-9981.
Nalbant,S.S., Hubert A., and King, G.C.P., 1998, Stres Coupling Between
Earthquake in Northwest Turkey and The North Aegean Sea, J.Geophys.Res.,
103,24,469-24,486.
Okada,Y., 1985, Internal Deformation due to Shear and Tensile Faults in a Half-
Space, Bull. Seismol. Soc.Amer., 82(2),1018-1040.
Papadimitriou, E.E., Karakostas, V.G. and Papazachos, B.C., 2001,Rupture zones in the area of the 17.08.99 Izmit (NW Turkey) large earthquake (Mw 7.4) and stress changes caused by its generation, Journal of Seismology 5,
269–276.
Parsons, T., Shinji, T., Stein, R.S., Barka, A., Dieterich, J.A., 2000, Heightened
odds of large earthquakes near Istanbul: an interaction-based probability calculation, Science, 2228,661-665.
Pınar.,A., Honkura,Y. and Kuge,K., 2001, Seismic activity triggered by the 1999
Izmit earthquake and its implications for the assessment of future seismic risk,Geophysical Journal International, 146, F1-F7.
Reilinger,R.E., Ergintav,S., Burgmann,R., McClusky,S., Lenk,O., Barka,A., Gürkan,O., Hearn,L., Feigl,K.L., Çakmak,R., Aktuğ,B., Özener,H., Toksöz,M.N., 2000, Coseismic and Postseismic Fault Slip For The 17 August
1999, M=7.5 ,İzmit Turkey Earthquake,Science,Vol 289,1519-1524.
Reilinger, R., McClusky, S., Oral., B., King, R., Toksoz, N., Barka, A., Kinik, I., Lenk, O., and Sanli, I., 1997, Global positioning system measurements of
present-day crustal movements in the Arabia-Africa-Eurasia plate collision zone, Journ. Geophys. Res., 102, 9,983-9,9,999.
Segall, P., and J. L. Davis, 1997, GPS applications for geodynamics and earthquake
studies. Annual Reviews of Earth and Planetary Science, 25, 301-306.
Stein, R.S., Barka, A. & Dieterich, J.H., 1997, Progressive failure of the North
Anatolian fault since 1939 by earthquake stress triggering,Geophys. J. Int.,
128, 594–604.
Stein,R., 2002, Kişisel görüşme.
Toda,S., R.S.Stein, P.A. Reasenberg, and J.H.Dieterich, 1998, Stress Transferred
by the Mw=6.5 Kobe,Japan,shock:Efects on Aftershocks and Future Earthquake Probabilities, J.Geophys.Res.,103,24,543-24,565.
Toksöz, M. N., Reilinger,R.E., Doll, C.G., Barka,A.A. and Yalcin, N., 1999,
"Izmit (Turkey) Earthquake of 17 August 1999: First Report." Seism. Res.
Lett., 70(6), 669-679.
Toksöz, M.N., Shakal, A.F. & Michael, A.J., 1979, Space-time migration of
earthquakes along the North Anatolian Fault zone and seismic gaps, Pageoph, 117, 1258-1270.
Wood, R., 1994, Earthquakes, strain-cycling and the mobilization of fluids. In
Parnell, J. (Ed.), Geofluids: Origin, Migration and Evolution of Fluids in Sedimentary Basins. Geol. Soc. Spec. Publ. London, 78:85-98.
Yagi , Y. and Kickuchi, M., 2000, Source rupture process of the Kocaeli, Turkey
earthquake of August 17, 1999 obtained by joint inversion of near-field data and teleseismic data. J. Geopys. Lett., 27, 1969-1972.
EK A