Türkiye’de dış ticaretin gelişimine baktığımızda, 1980’li yıllara kadar ulusal sanayinin gelişimini ve korumacılığı ön plana çıkaran “İthal İkamesine Yönelik Büyüme Modeli” benimsenmiştir. 24 Ocak 1980 ekonomik istikrar kararlarında gerek ihracat gerekse ithalatta liberasyona gidilerek, dış ticaretteki kısıtlamalar en aza indirilmiş, ihracat teşvik edilmiştir. 1980’den sonra ihracatımızda meydana gelen artışa bağlı olarak ithalatta yükselmiştir. Bunun nedeni; ihracatta bir artışın, ithalat liberalizasyonu olmadan sağlanamamasıdır. Ancak ülkemizde ihracat artışının ara malı ithaline olan bağımlılığının arttığı, yatırım malı ithaline olan bağımlılığın ise azaldığı, rekabet gücünü arttırıcı yeni teknolojik gelişmelerin ülkeye hızla ve yoğun bir biçimde girmesinin sağlanamadığı görülmektedir.
1990 yılında ortaya çıkan ve artma eğilimleri taşıyan dış ticaret açığı ile ilgili olarak, kısa vadede ihracatı ithalata daha az bağımlı olan sektörlerde üretim ve ihracat artışı sağlamaya çalışmak önemli bir boyut olarak görülebilir. Uzun vadede ise, sanayide yapısal değişim sağlayacak bilgi yoğun ve yeni teknolojiler içeren yatırım mallarına yönelik üretim faaliyetleri ön plana çıkarılmalıdır. Özellikle birçok sektörde yatırım malı girdisi olarak kullanılan ve diğer sektörlerde de verimlilik artışı sağlayabilecek olan kalite artışı, üretim süresinin kısaltılması, üretimde esneklik ile ilgili değişimler yaratabilen ve ülkemizin kaynak yapısına ters düşmeyen stratejik sektörlerin teşviki önem taşımaktadır.
Ayrıca modern teknolojilerle donanmış, ihracata yönelik ya da ihracatçı sektörlerin yoğun girdi talep ettikleri, uluslararası fiyat yapısına kısa vadede ulaşma potansiyeli gösteren sektörlerin öncelikli olarak, belli bir süre için proje ve üretim aşamasında teşviki ve desteklenmesi olumlu bir yaklaşım olacaktır.
Globalleşme süreci içerisinde, işletmeler sürekli gelişip rekabet edebilir durumda olmak istiyorlarsa, ihtiyaç duydukları fonların planlanmasını yaparak fonların sağlanacağı kaynakları ve türlerini tespit etmeli ve bunların kullanılmasını ulusal ve uluslararası boyutta tasarlamaları gerekmektedir.
Dünyanın hızla değiştiği ve tek bir pazar olma yolunda hızla ilerlediği günümüzde de finansman teknikleri de hızla değişmekte ve gelişmektedir. Ancak, ülkemizdeki finansal piyasalar çeşitli nedenlerle bu değişimin ve gelişimin gerisinde kalmıştır.
Ülkemizdeki bankacılık sektörü; yakın geçmişte makro ekonomik ortamdan kaynaklanan yüksek enflasyon, istikrarsız kur, yüksek faiz politikaları, reel ekonomi faaliyetlerinin aleyhine çalışan ranta dayalı spekülatif kazançlara yol açan para politikaları nedeniyle, bankalara alternatif olarak çalışan bazı kurumların gelişmesini engellemiştir. Bundan dolayı başta KOBİ’ler olmak üzere birçok firma geleneksel finansman sistemi olan bankacılık sektöründen verimli bir şekilde yararlanamamaktadır. Reel sektörde faaliyet gösteren firmalarımıza, dış ticarete konu olan malların sevk öncesi ve sevk sonrası finansmanında uygun maliyette kaynak oluşturacak alternatif modeller üretilmesi ve sunulması gerekmektedir. ABD ve AB’de yaygın şekilde kullanılan alternatif finansman modelleri ülkemizde de faaliyete geçirilmelidir. Çünkü alternatif finansman modelleri üretimde yeni teknolojilerin kullanılmasına olanak sağlayarak ülkeye olan katma değer katkısını arttıracaktır. Böylece ülkemiz, diğer ülkelere göre rekabette önemli avantajlar elde edecektir.
İktisadi büyümenin ve ihracatın devamlılık kazanarak artması için firmalarımız AR-GE çalışmalarına önem vermeli, pazar araştırmalarını iyi yapmalı, üretimde verimliliği sağlamalı, katma değeri ve gelir esnekliği yüksek malların imalatına yönelmelidirler. Ayrıca yeni pazarlar aranmalı, dış ticaretin en kolay yapılabildiği ülkelerin komşu ülkeler olduğu göz önüne alınırsa komşularımızla olan dış ticaret ilişkilerimizi geliştirmeliyiz.
Son olarak, Türkiye’de önceliğin fiyat istikrarı olduğunu belirtmemizde yarar vardır. Fiyat istikrarına ulaşmadan hiçbir şey yapmak mümkün değildir. İstikrarlı büyüme sağlanamaması, ihracat odaklı politikaların sadece belirli bir dönem ihracatı arttırabilmesinin sebebi enflasyondur. Türkiye’de enflasyon olduğu sürece ne büyüme ne istihdam ne ihracat ne mali sistemin sağlığı ne de kamu maliyesinde işlerlik mümkün değildir.
KAYNAKÇA KİTAPLAR APAK, Sudi ATABEY, Ayşegül AYDOĞUŞ, İsmail BELKIS, Seva BERK, Niyazi BOZKURT, Sevgi CEYLAN, Ali EKREN, Nazım ERDEMOL, Haluk GÜNEY Ö. ve RUMELİ M. GÜPGÜPOĞLU, Memduh GÜVEN, Ozan KAYA, Arslan KAYA, Salih KAZGAN, Gülten KESKİN, Fahrettin KÜÇÜKÇOLAK, R.Ali REİSOĞLU, Seza ŞAKAR, Birgül TEKİNALP, Gülören TOMAMBAY, Mehmet TOROSLU, M. Vefa ÜNAY, Vecdi ÜNAY, Vecdi YÜCEL, Mustafa
Uluslararası Bankacılık ve Finans Sistemleri, Ankara, Emlak Bankası Yayınları,1993
Dış Ticaret ( Ders Notları ), Konya, Atlas Kitabevi, 2004
Türkiye’nin AB ile Bütünleşmesi Sürecinde Devlet Yardımları, Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi Yayınları, Afyon, 2000
Kredilendirme Süreci ve Kredi Yönetimi, İstanbul, Avcıol Matbaası, 1990
Finansal Yönetim, İstanbul, Bilim Teknik Yayınevi, 1990 Akreditifin Uygulanması, Ankara, Seçkin Yayınevi, 2006 Finansal Teknikler, Bursa, Ekin Yayınları, 1995
Uluslararası Bankacılık, Ankara, İş Bankası, Yayınları 1987 Factoring ve Forfaiting, İstanbul, Akbank Ekonomi Yayınları,1992 Seçilmiş Göstergeler Işığında Yakın Dönem Türkiye Ekonomi Gerçeği, Ankara, ATO Yayınları, 2001
Dış Ticaret ve Bankalar, Ankara, Türkiye Bankalar Birliği Yayınları İhracat-İthalat İşlemleri, İzmir, Es-Al Yayınları, 1993
Belgeli Akreditifte Lehtarın Hukuki Durumu, İstanbul, Beta Yayınları, 1995
Uluslararası Bankacılık Uygulamaları ( Bankalarda Ticaret Uygulaması ) ICC-UCP 500+eUCP, Ankara, Nobel Yayınevi, 2003 Ekonomide Dışa Açık Büyüme, İstanbul, Altın Kitaplar,1985 63. Yılında Türkiye Ekonomisi, İzmir, Tükelmat A.Ş.,1986
Dış Ticaret İşlemlerinin Finansman Sorununun Sermaye Piyasası Yoluyla Çözümü, İstanbul, İstanbul Menkul Kıymetler Borsası Yayınları, 1998
Türk Hukukunda ve Bankacılık Uygulamasında Akreditif, Ankara, Nobel Yayınevi,1995
Banka Kredileri ve Yönetimi, İstanbul, Beta Yayınları, 2006
Milletlerarası Özel Hukuk Bağlama Kuralları, İstanbul, Beta Yayınları, 2004
Dış Ticaret Rejimi ve İhracatın Finansmanı, Ankara, Hatiboğlu Yayınları, 1995
Factoring İşlemleri ve Muhasebesi, İstanbul, Beta Yayınları,1999 Bankalarca İç ve Dış Ticaretin Finanse Edilmesi Usulleri, Ankara, T.C. Ziraat Bankası Matbaası, 1988
Bankalarca Dış Ticaretin Finanse Edilmesi İstanbul, Es Yayınları,1986
Türk Eximbank’ın İhracat Destek Programları, İstanbul, Müsiad Yayınları, 1999
MAKALELER AKÇA, H. Ali AKGÜÇ, Öztin AKHAN, Süleyman
AKSOY B.ve COŞKUN C. BAYRAKTUTAN, Yusuf EGESOY, Muzaffer ERDEM, Kaya ERSAN, İhsan GEDİZ B.ve YALÇINKAYA M.H. KAYALAR, Tuncer KATİPOĞLU, Bilge Nur KEYDER, Nur KILIÇKAYA, Hüsamettin LEVENT, B.Belgin ONURSAL, Erkut ÖZBEY, Funda R. ÖZDEMİR, Zekai TUMAY, Turhan TÜRKAY, Mehmet UZUNOLA, Sadi VURAL, Mahmut
Finansal Kiralama ve Türkiye’de Gelişimi, HDTM Dergisi, Ocak-1991
Dışsatım Finansmanında Bir Yöntem ‘Forfaiting’, Banka ve Ekonomik Yorumlar Dergisi, Ocak-1986
Dış Ticaretin Finansmanı, Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Finansal Yönetim Dergisi, İstanbul, 1986
Türkiye’nin Yakın Dönem Dış Ticaretindeki Değişmeler, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 24, Sayı 3, 2004
Factoring ve Forfaiting, Anadolu Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt.9, 1992
Factoring Uygulamasına İlişkin Yasal Düzenleme, Mükellefin Dergisi, Şubat 1995
Türkiye’de Dış Ticaretin Finansmanında Banka Sistemi, Türkiye Dış Ticaret Araştırma Merkezi, 1987
Forfaiting ve Türkiye, Para ve Sermaye Dergisi, Temmuz- 1985
Türkiye’de İhracat Projeksiyonu, Celal Bayar Üniversitesi Yönetim ve Ekonomi Dergisi, Cilt.11 Sayı.1, 2004
Cumhuriyetin 80. Yılında İhracatımızda Son Gelişmeler, Dış Ticaret Dergisi, Ekim 2003
Dış Ticaretin Finansmanı, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, İstanbul, 1999
İthalatın Yapısal Değişimi, Referans Gazetesi, 2006 Forfaiting, HDTM Dergisi, Ocak-1991
Büyümede İlk 3’e Girdi, Capital Dergisi, Sayı.284, 2006 Kredili Satışların Orta Vadeli Finansmanına Yardımcı Bir Yöntem: Forfaiting, Dış Ticaret Dergisi, Ekim-2003 Türk Sanayileşme Sürecinde Bütünleştirilmiş Strateji, Afyon Kocatepe Üniversitesi İ.İ.B.F Dergisi, Cilt.2, Sayı:1,2000
Dış Ticaret Finansman Tekniklerinden Faktoring ve Forfaiting İşlemleri, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Cilt.10, 2005
Mevzuat ve Teknik Yönleriyle İhracat, Yapı ve Kredi Bankası İktisadi Araştırmalar Bölüm Başkanlığı, 1986 Türkiye’de Kapitalizmin Gelişme Dinamikleri, Aralık 2003
Yeni Finansman Teknikleri, Ekonomik Araştırmalar Merkezi, 1996
Finansal Kiralama İşlemlerinde KDV Uygulaması, Aktive ACADEMY Dergisi, Ekim-2000
DERGİLER VE GAZETELER KOBİEFOR
REFERANS SABAH
Leasing KOBİ’ye Cansuyu, Nisan-2007 Factoring Yüzde 30 Büyüyecek, 22.12.2002
Eximbank’tan İhracata 9 milyar $ destek, 22.01.2007 YARARLANILAN İNTERNET ADRESLERİ
http://www.dtm.gov.tr/dtmadmin/upload/EAD/KonkokturIzlemeDb/1939don.doc http://www.dtm.gov.tr/dtmadmin/upload/EAD/TanitimKoordinasyonDb/muge.doc http://www.bilkent.edu.tr/~yeldane/V&Yerc2002_1.pdf http://www.exim.gov/products/work_cap.html http://www.eximbank.gov.tr http://www.tuik.gov.tr http://wto.org http://www.factors-chain.com/ DİĞER KAYNAKLAR ÇETİNKAYA, Ç. Mukadder DPT EKONOMİK FORUM FİDER INTERBANK YAYINLARI İGEME RAPORU İSO İTO İTO İTO OECD SERBEST, Selahattin TOBB TÜRK EXİMBANK
İhracat Kredi Sigortası ve Türk Eximbank Uygulaması, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2001 Devlet Yardımlarını Değerlendirme Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Ankara, 2004
İhracata Dört Koldan Teşvik, İstanbul, 2001 Sektörel Analiz, 2004
Uluslararası Ticarette Bankalararası Ödeme Yöntemleri, İstanbul,1998
İhracat Kredi Sigortası ve Türkiye Değerlendirmesi, 2003
İhracata Yönelik Devlet Yardımları ve Eximbank Kedileri, İ.S.O. Yayınları, 2001/10 Sorularla Factoring, İstanbul, 1998
İhracat İşlemleri, İstanbul, 1993
İhracat Eğitim Seminerleri, İstanbul, 1986 Suplement, 2004
Uluslararası Bankacılık ve Finans Ders Notları Ekonomik Forum, 1998
TÜRK EXİMBANK TÜRKİYE İŞ BANKASI YAYINLARI
TÜRK EXİMBANK
Kredi Sigorta Garanti Programları Kitapçığı, Ankara, 2005
Uluslararası Ticaret Uygulamaları, İstanbul,2001 1987-1997 Dış Ticaretin Finansmanında 10 Yıl, Ankara, 1997