Türkiye’de yönetim sistemi içerisinde yerel yönetimler, kendi dinamiklerinden kaynaklanan bir yönetim yapısını sahiptir. Bu yönetim sistemi içinde iki ana grupta toplanan sorunları bulunmaktadır. İlk olarak yerel yönetimlerin amacına uygun olarak topluma istenilen düzeyde kaliteli, hızlı ve ekonomik ölçülere uygun hizmet üretmekten kaynaklanan sorundur. İkincisi sorun ise; geniş ölçüde birinci sorunu da sorun olan sorundur. Günümüzde Türkiye’de yerel yönetimler, evrensel niteliklerinin en önemlisini oluşturan güçlü ve demokratik bir kurum olma niteliğinden yoksundur. Yerel yönetimler, 19. yüzyılın eşiğindeki Türk toplumunun; eşitlik, verimlilik ve kamu yararı doğrultusunda hizmet üreten ve halkın etkili olduğu katıldığı ve yön verdiği bir yönetime sahip olma, özlem ve beklentisine cevap vermekten uzak bulunmaktadır.
Belediyelerin yönetim kültüründe, kamu yönetiminde yaşanan değişimin de etkisi ile gerçekleşen arayışlar, kamu kaynaklarını etkin ve verimli kullanması amacıyla stratejik yönetim kültürü oluşturmaya yöneltmiştir. Bu yöneliş, varlık amacı yerel topluluğa hizmet olan belediyelerin kamu kaynağını etkin ve verimli kullanmasını sağlamaktadır.
Tersi durum ise, belediyelerin gelecekteki kaliteye yönelik çabaları, bütçeleme, kaynak planlaması, program değerlemesi, raporlama sistematiği ile gerekli düzenlemeleri hayata geçirmeyi zorlaştırmaktadır.
5018 Sayılı Kanun ile Türk kamu yönetimde uygulanmaya konulmaya çalışılan stratejik planlama ve stratejik yönetim anlayışı, yerel yönetimleri yeniden yapılandıran 6360 Sayılı Kanunun yeterli bilimsel araştırmalardan uzak olması nedeni ile tam olarak yerleşmesini güçleştirmektedir. Türkiye’nin tarihsel gelişim süreci, demokratikleşme çabaları, toplumsal, ekonomik ve siyasal yapısının özellikleri yönünden ele alındığında 6360 Sayılı Kanun ile birçok köy kent haline getirilmiş; köylü nüfus kentli nüfus sayılmış, nitelikten uzak, nicel, yapay büyükşehirlerin oluşmasına neden olmuştur. Köy tüzel kişiliğinin referandum yapılmadan mahalleye dönüştürülmesi ile köyün mal varlıklarının ellerinden alınması, mali yükümlülükleri ve ilave vergilerin getirilmesine neden olmuştur. Köylerin mahalleye dönüştürülmesi; kentlilik ve hemşeri bilincinin yetersizliği nedeni ile mahalleye dönüştürülen köylerde yaşayanların yerel yönetimlere
sahiplenmemesine neden olmuştur. 6360 Sayılı Kanun ile büyükşehirlerin oluşturulmasında, ekonomik, sosyal ve kültürel esaslardan uzak yalnızca nüfusun esas alınması, eksik bir kavrayışın eseri olarak ön plana çıkmaktadır. 6360 Sayılı Kanun ile halka en yakın yönetim anlayışından da uzaklaşılmıştır.
Yeni yasal düzenlemelerle büyükşehirlerin hizmet alanının genişlemesi ve belediyelerde kaynak kısıtlılığı, nüfus yoğunluğu az olan yerleşim birimlerinin (siyasi nedenlerle) hizmeti az alması sonucunu doğurmuştur. Bu durum sonucunda, ölçeğin büyümesi ile de hizmet sunumunda etkililik ve verimlilik azalmaları ortaya çıkmıştır. Kaynak ile amaç arasında uygunluk ise, verimlilik kavramı olan fonksiyonelliği zorlaştırmaktadır.
Belediye meclislerinin oluşturulmasında, alan genişliği nedeniyle, siyasi nedenlerle kentlilik bilinci ve niteliklerinden uzak mahalle sakinlerinin seçilmesi belediyelerin vizyon geliştirmelerinde engel oluşturmaktadır.
Etkin bir belediye yönetimi için belediyelerin yürüttükleri hizmetler üzerinde yalnızca
“hukuka uygunluk” değil, aynı zamanda “yerindelik” denetimi yapılması da sağlanmalıdır. Ayrıca, belediyelerin alt yapı hizmetlerinde zorlanmaları nedeni ile bu hizmetlerin kaynakları çeşitli fonlarla desteklenmelidir. Projelerin gerçekleştirilmesi sırasında ihtiyaç duyulan teknik ve finansman desteği, Yerel Yönetim, Çevre ve Şehircilik, İmar ve İskân Bakanlıkları gibi bakanlıklar tarafından sağlanmalıdır. İller Bankası, yerel yönetimlere gerçekleştirdiği teknik hizmetlerini genişleten ve finansman sağlayan özerk bir yerel yönetim bankası niteliğine kavuşturulması da gerekmektedir.
Yerel yönetimlere ülke çapında kurulacak bir “mali denge sistemi” ile objektif ölçüler içinde yardım yapılmalıdır. Yerel hizmetlerin işletmecilik yaklaşımlarını ön plana çıkaran temel yanlışlıklar çerçevesinde mali ve idari yapılandırması sağlanmalıdır. Belediyeler ve diğer kamu idarelerinde stratejik planlama, stratejik proje geliştirme ve uygulama çalışmalarının yapılmasında gayrimenkul geliştirme ve yönetimi uzmanlarının görev alması ve bu yolla stratejik planların hem uygulanabilirliğine katkı yapılması, hem de rasyonel proje geliştirme ve uygulama olanaklarının geliştirilmesi mümkün olacaktır.
Özellikle kentsel dönüşüm, gelişim ve altyapı projelerinin geliştirilmesi ve uygulanması çalışmalarına stratejik planlama yaklaşımlarının entegre edilmesi, proje başarısının
KAYNAKLAR
Anonim. 2006a. DPT, Kamu Kuruluşları İçin Stratejik Planlama Kılavuzu.
Anonim. 2006b. T.C. Maliye Bakanlığı, Stratejik Plan (2008-2012) Hazırlık Programı.
Anonim. 2010. Web Sitesi. http://www.quickmba.com/strategv/swot/. Erişim Tarihi:
03.05.2010.
Anonim. 2017a. Pendik Belediyesi Web Sitesi: http://www.pendik.bel.tr/tr/tab.aspx
?tabid=512. Erişim Tarihi: 13.01 2017.
Anonim. 2017b. T.C. Maliye Bakanlığı, Stratejik Plan (2008-2012) Hazırlık Programı.
Erişim Tarihi: 13.01 2017.
Anonim. 2017c. Web Sitesi: http://www.sp.gov.tr/default.asp. Erişim Tarihi: 13.01 2017.
Anonim. 2017d. Web Sitesi: http://www.smallbusinessnotes.com/planning/
mission.html. Erişim Tarihi: 13.01 2017.
Anonim 2017e. Web Sitesi: http://www.mindtools.com/pages/article/newLDR 90.htm.
Erişim Tarihi: 13.01 2017.
Akgemci, T. 2008. Stratejik Yönetim. Gazi Kitabevi, 780 s., Ankara.
Aktan, C. C. 2008. Stratejik Yönetim ve Stratejik Planlama. Çimento İşveren Dergisi, 22(4), 4 - 21.
Aşgın, S. 2006. Stratejik Yönetim. Web Sitesi: http://www.strateji.gov.tr/ortak_
icerik/strateji/yazilar/Yay%C4%B1nlar/stratejik yönetimgiriskismi.pdf. Erişim Tarihi: 09.02.2015.
Aydemir, S. R. 2000. “Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartının Işığı Altında Türk Yerel Yönetimleri”, Yerel Gündem, 8:43-56
Aytaç, Ö. 2012. Bilincin Sosyolojik Analizi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, (4): 4-21.
Bakoğlu, R. 2010. Çağdaş Stratejik Yönetim. Beta Basım Yayım Dağıtım, 336 s., İstanbul Barca, M. 2009. Stratejik Yönetim Düşüncesinin Gelişimi. Ankara Sanayi Odası Web
Sitesi:
http://www.aso.org.tr/b2b/asobilgi/sayilar/dosyanisanmayishaziran20091. pdf.
Erişim Tarihi: 13.01 2017.
Barutçugil, İ. 2002. Performans Yönetimi. Kariyer Yayıncılık, 1. Basım, 288 s., İstanbul.
Barutçugil, İ. 2004. Stratejik İnsan Kaynakları Yönetimi. Kariyer Yayıncılık, 1. Basım, 499 s., İstanbul.
Barutçugil, İ. 2011. Kültürler Arası Yönetim. Kariyer Yayıncılık, 1. Basım, 304 s., İstanbul.
Barutçugil, İ. 2013. Stratejik Yönetim. Kariyer Yayıncılık, 1. Basım, 664 s., İstanbul.
Bircan, İ. 2006. Kamuda Stratejik Yönetim ve A.B Politikaları. Web Sitesi:
https://docplayer.biz.tr/15497985-Kamu-kesiminde-stratejik-yonetim-ve-vizyon. html. Erişim Tarihi: 13.01 2017.
Bood, R. ve Postma, T. 1997. Strategic Learning with Scenarios. European Management Journal, 663 - 647.
Cebecioğlu, C. 2006. SWOT Analizi ve Bir İşletme Üzerinde Uygulama. Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 136 s., Kocaeli.
Çakır, A. 2008. Kamu İdarelerinde Stratejik Yönetim Kapsamında Planlama ve Plan – Bütçe İlişkisi. Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı, Maliye Uzmanlığı Yeterlilik Tezi. 88 s., Ankara.
Çetinkaya, Ö. 2006. Rekabet Stratejilerinin Belirlenmesinde Portföy Analizi ve TARİŞ Üzerine Bir Araştırma. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(3): 57 – 76.
Çınar, T., Çiner, C. U. ve Zengin, O. 2009. Büyükşehir Yönetimi Bütünleştirme Süreci.
TODAİE Yayınları, 356 s., Ankara.
Çiğdem, T. 2007. Kamu Kurumlarında Stratejik Planlama. Yüksek Lisans Tezi (Basılmamış). İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, 233 s., İstanbul.
Dinçer, Ö. 2013. Stratejik Yönetim ve İşletme Politikası. Alfa Yayınevi, 582 s., İstanbul.
Dinler, A. M. 2009. Stratejik Yönetim Sürecinde Vizyon ve Misyon. Paradoks: Ekonomi, Sosyoloji ve Politika Dergisi, 2: 1 – 8.
Durna, U. ve Eren, V. 2002. Kamu Sektöründe Stratejik Yönetim. Amme İdaresi Dergisi, 35(1): 55 – 75.
Erdağ, R. ve Kardaş, T. 2012. Türk Dış Politikası ve Stratejik Kültür. Türk Dış Politikası Yıllığı, 67-90.
Eren, E. 2013. Stratejik Yönetim ve İşletme Politikası. Beta Yayınevi, 546 s., İstanbul.
Ertan, Y. 2010. Stratejik Yönetimin Kamu Yönetimi Alanında Uygulanması ve Sorunları.
Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü / Kamu Yönetimi Anabilim Dalı,
Gözler, K. 2013. 6360 Sayılı Kanun hakkında Eleştiriler: Yirmi Dokuz İlde İl Özel İdareleri ve Köylerin Kaldırılması ve İlçe Belediyelerinin Büyükşehir İlçe Belediyesi Hâline Dönüştürülmesi Anayasamıza Uygun Mudur?, Legal Hukuk Dergisi, 11(122): 37 – 82.
Güçlü, N. 2003. Stratejik Yönetim. G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23 (2): 61 - 85.
Güngör, S. ve Arslan, M. 2004. Turizm ve Rekreasyon Stratejileri İçin SWOT Analizi, Görsel Kalite Değerlendirmesi, Turizm Tesislerinin Beğenilirliği ve Turizm Tesisleri Durum Analizi Uygulaması: Beyşehir İlçesi Örneği. Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 18(33): 68 – 72.
Güner, S. 2005. Stratejik Yönetim Anlayışı ve Kamu Yönetimi. İdari Dergisi, 61 – 78.
Güvenç, B. 2010. İnsan ve Kültür. Boyut Yayıncılık, 12. Basım, 536 s., İstanbul.
Hammer, M. ve Stanton, S. 2000. Değişim Mühendisliği Devrimi: Ne Yapmalı? – Ne Yapmamalı?, Gül, S (Çev). Sabah Kitapları Yayınları, 224 s., İstanbul.
Harris, B.F. 2009. America, Technology and Strategic Culture. Routledge. 220 p., New York.
Hofstede, G., 2001. Difference and Danger: Cultural Profiles of Nations and Limits to Tolerance. Toplum Kültürünün Kurum Kültürüne Yansıması. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, (3): 39 – 40.
Ireland, M. ve Hitt, A. 2005. Achieving and Maintaning Strategic Competitiveness in the 21st Century: The Role of Strategic Leadership. Academy of Management Executive, 19(4): 72 – 74.
Kayalı, C. A. ve Aktaş, H. 2003. Türkiye’de Küçük ve Orta Ölçekli İşletmelerde Yönetim Krizi ve Toplam Kalite Yönetimi. Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 10(2): 31 - 49.
Keleş, R. 2012. Yerinden Yönetim ve Siyaset. Cem Yayınevi, 481 s., İstanbul.
Kılıç, M. 2010. Stratejik Yönetim Sürecinde Değerler, Vizyon ve Misyon Kavramları Arasındaki İlişki. Sosyo – Ekonomi Dergisi, 81 - 98.
Kılıç, M. ve Erkan, V. 2006. Stratejik Planlama ve Dengeli Performans Yöntemi Yaklaşımı Bir Arada Olabilir Mi?. Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 2: 77 - 93.
Küçüksüleymanoğlu, R. 2008. Stratejik Planlama Süreci. Kastamonu Eğitim Dergisi, 16(2): 403 - 412.
Lee, H. L. ve Billington, C. 1992. Managing Supply Chain Inventory: Pitfalls and Opportunities. Sloan E – Management Review, 33(3): 65 - 73.
McCaskill, K. 2003. Vision, Mission, Goals and Objectives...Oh My!. Web Sitesi:
http://www.umext.maine.edu/onlinepubs/PDFpubs/6107.pdf. Erişim Tarihi:
13.01.2017.
Oğuz, E.S. 2011. Toplum Bilimlerinde Kültür Kavramı. Edebiyat Fakültesi Dergisi, (28):
123 - 139.
Özberk, Y. 2007. Belediyelerde Stratejik Planlama Süreci. Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. 114 s., İstanbul.
Öztekin, A. 2012. Yönetim Bilimi. Siyasal Kitabevi, 672 s., Ankara.
Öztop, S. 2007. Stratejik Planlamanın Belediyelerde Uygulanması. Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 234 s., Kocaeli.
Powell, T. C. 1995. Total Quality Management as Competitive Advantage: A Rewiev and Empiricial Study. Strategic Management Journal, 16(1): 17 - 21.
Püsküllüoğlu, A. 2012. Türkçe Sözlük. Arkadaş Yayınevi, 1. Baskı, 2120 s., Ankara.
Renkal, S. 2012. Büyükşehir Belediyelerinin Stratejik Planlarındaki Misyon, Vizyon ve Stratejik Amaçların İçerik Analizi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi. 115 s., Adana.
Sağır, M. 2010. Stratejik Yönetim Sürecinde Ürün Stratejilerinin Kullanımı ve Önemi.
Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (24): 311 - 321.
Saraç, O. 2005. Benchmarking ve Stratejik Yönetim. Sayıştay Dergisi, (56): 54 - 55.
Schoemaker, P.J.H. 1991. When and How to Use Scenario Planning: A Heuristic Approach with Illustration. Journal of Forecasting, 549-564.
Snyder, J.L. 1977. The Soviet Strategic Culture: Implications for Limited Nuclear Operations. Rand R – 2154 – AF. Web Sitesi: https://www.rand.org/content /dam/rand/pubs/reports/2005/R2154.pdf. Erişim Tarihi: 13.01.2017.
Stone, E.L. Twomey, C.P. and Lavoy, P.R., 2005. Comparative Strategic Cultures Workshop-Phase I, Defense Threat Reduction Agency, Fort Belvoir.
https://www.files.ethz.ch/isn/129010/comparativestrategicculturesworkshop.pd f. Erişim Tarihi: 13.01.2017.
Şahin, A. 2006. Kilim İşletmelerinde SWOT Analizi, Uşak ve Eşme Uygulaması.
Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. 118 s., Afyonkarahisar.
Şahin, A. 2010. Örgüt Kültürü - Yönetim İlişkisi ve Yönetsel Etkinlik. Maliye Dergisi, (159): 21-35.
Şimşek, M. Ş., Akgemci T. ve Çelik A. 2001. Davranış Bilimlerine Giriş ve Örgütlerde Davranış. Nobel Yayın Dağıtım, 2. Basım, 412 s., Ankara.
Tan, K. C. 2001. A Framework of Supply Chain Maangement Literature. European Journal of Purchasing & Supply Management, 7: 39 - 48.
Tarakçı, N. 2010. Stratejik Karar Verme ve Senaryo Oluşturma. Truva Yayınları, 160 s., İstanbul
Tekin, M. 2004. Toplam Kalite Yönetimi. Seçkin Kitabevi, 204 s., Ankara.
Turan, Ş. 2010. Türk Kültür Tarihi. Bilgi Yayınevi, 6. Basım, 406 s., Ankara.
Uçar, D., Doğru, A.Ö. 2005. CBS Projelerinin Stratejik Planlaması ve SWOT Analizinin Yeri. TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası 10. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı. Web Sitesi: https://web.itu.edu.tr/~dogruahm /D%20Ucar_CBS%20Projelerinin%20Stratejik%20Planlamasi%20Ve%20Swo t%20Analizinin%20Yeri.pdf. Erişim Tarihi: 13.01 2017.
Ülgen, E. 2006. Isıtma Sektöründe Yer Alan Bir Firmada ISO-14.000 ÇYS Performansının Dengelenmiş Skor Kartı Aracılığıyla Değerlendirilmesi.
İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. 135., İstanbul.
Ülgen, H. ve Mirze, S. K. 2014. İşletmelerde Stratejik Yönetim. Beta Yayınları, 702 s., İstanbul.
Williams, C. 2000. Stratejik Yönetim ve Halkla İlişkiler. Dokuz Eylül Yayınları, 174 s., İzmir.
Yılmaz, K. 2003. Kamu Kuruluşları İçin Stratejik Planlama Uygulaması. Sayıştay Dergisi, (50-51): 67 - 86.