Sonuç ve Öneriler

Bu çalışma kapsamında 1998-2003, 2004-2009, 2010-2014 yıllarını içeren üç alt dönem için Türk ticari bankalarının etkinlikleri incelenmiştir. Analiz edilen dönem yaşanılan kriz ardından yapılandırma programının uygulamaya konulduğu 2001 yılını ve tüm dünyayı etkileyen küresel krizin gerçekleştiği 2008 yılını içine almaktadır. İncelenen yıllar boyunca örneklemdeki tüm bankalar için CCR modeli ve BCC modeli uygulanmış, ölçek etkinliği hesaplanmıştır. Etkin bulunan kamu ve özel banka sayısının yıl bazında raporlandığı Ek 41’de görülebileceği gibi tek bir kamu bankası 2005-2010 yılları arasında CCR ve BCC modellerine göre etkindir. Her iki modele göre etkin olan özel banka sayısı ise 1998 yılında 1 iken, sonraki yıllarda artmıştır. Araştırmanın bulguları 2001 yılında uygulanmaya başlanan yapılandırma programı sonrasında etkin olan banka sayısının arttığını göstermiştir. Ayrıca her dönem için örneklemdeki bankaların etkinlik değerlerinin ortalamalarının yıl bazında raporlandığı Ek 42’de de görülebileceği gibi 1998-1999 yıllarında oldukça düşük olan etkinlik ortalamaları 2001 yılı sonrasında artış göstermiştir. Bu durum yapılandırma programının amaçladığı gibi sektördeki etkinliği arttırdığı şeklinde yorumlanmıştır.

Çalışmada 1998-2003, 2004-2009, 2010-2014 yıllarını içeren üç alt dönemde CCR ve BCC modellerine göre etkin olmayan bankaların etkin hale gelebilmeleri için “Potansiyel İyileştirme” yapılmış ve oranlar Ekler bölümünde raporlanmıştır. İncelenen dönemin uzun olması ve iki modelin kullanılmış olması nedeniyle 1998, 2004 ve 2014 yılları seçilerek bu yıllarda faaliyet gösteren üç kamu bankası (Banka 1, Banka 2, Banka 3), üç özel sermayeli banka (Banka 5, Banka 6, Banka 7) için önerilerde bulunulmuştur. Diğer yıllar için potansiyel iyileştirme oranları eklerde mevcuttur.

1998 yılında CCR modeline göre etkin olmayan bankaların etkin olabilmeleri için yapılan öneriler

- Banka 1 toplam mevduatını yüzde 74,652067, şube sayısını yüzde 97,727525, personel sayısını yüzde 96,235707 ve toplam kredisini yüzde 0,000107 oranında azaltması halinde etkin hale gelecektir.

- Banka 2 toplam mevduatını yüzde 79,675956, şube sayısını yüzde 98,499938, personel sayısını yüzde 96,106577 oranında azaltması, toplam kredisini ise yüzde 0,000384 oranında arttırması halinde etkin hale gelecektir.

- Banka 3 toplam mevduatını yüzde 53,145312, şube sayısını yüzde 95,729021, personel sayısını yüzde 92,841477 ve toplam kredisini yüzde 0,000146 oranında azaltması halinde etkin hale gelecektir.

- Banka 5 toplam mevduatını yüzde 57,755204, şube sayısını yüzde 97,262388, personel sayısını yüzde 91,282275 ve toplam kredisini yüzde 0,000121 oranında azaltması halinde etkin hale gelecektir.

- Banka 6 toplam mevduatını yüzde 48,029153, şube sayısını yüzde 97,688604, personel sayısını yüzde 93,860076 ve toplam kredisini yüzde 0,000165 oranında azaltması halinde etkin hale gelecektir.

- Banka 7 toplam mevduatını yüzde 50,394810, şube sayısını yüzde 93,103274, personel sayısını yüzde 86,391042 ve toplam kredisini yüzde 0,000033 oranında azaltması halinde etkin hale gelecektir.

1998 yılında BCC modeline göre etkin olmayan bankaların etkin olabilmeleri için yapılan öneriler

- Belirlenen dönemde BCC modeline göre Banka 1 ve Banka 6 etkin olması nedeniyle potansiyel iyileştirme yapılmamıştır.

- Banka 2 toplam mevduatını yüzde 63,400879, şube sayısını yüzde 84,397910, personel sayısını yüzde 73,667461 oranında azaltması, toplam kredisini ise yüzde 0,002841 oranında arttırması halinde etkin hale gelecektir.

- Banka 3 toplam mevduatını yüzde 15,077219, şube sayısını yüzde 54,990445, personel sayısını yüzde 50,981115 oranında azaltması, toplam kredisini ise yüzde 0,000111 oranında arttırması halinde etkin hale gelecektir.

- Banka 5 toplam mevduatını yüzde 23,385599, şube sayısını yüzde 71,113321, personel sayısını yüzde 40,233197 ve toplam kredisini yüzde 0,002457 oranında azaltması halinde etkin hale gelecektir.

- Banka 7 toplam mevduatını yüzde 9,862420, şube sayısını yüzde 26,943717, personel sayısını yüzde 6,356872 ve toplam kredisini yüzde 0,000644 oranında azaltması halinde etkin hale gelecektir.

2004 yılında CCR modeline göre etkin olmayan bankaların etkin olabilmeleri için yapılan öneriler

- Belirlenen dönemde CCR modeline göre Banka 5 ve Banka 7’nin etkin olması nedeniyle potansiyel iyileştirme yapılmamıştır.

- Banka 1 toplam mevduatını yüzde 68,171890, şube sayısını yüzde 64,432635, personel sayısını yüzde 64,432435 azaltması, toplam kredisini ise yüzde 0,011498 oranında arttırması halinde etkin hale gelecektir.

- Banka 2 toplam mevduatını yüzde 67,665101, şube sayısını yüzde 70,783281, personel sayısını yüzde 67,665380 oranında azaltması, toplam kredisini ise yüzde 0,008114 oranında arttırması halinde etkin hale gelecektir.

- Banka 3 toplam mevduatını yüzde 24,027899, şube sayısını yüzde 3,052061, personel sayısını yüzde 3,050166 ve toplam kredisini yüzde 0,006562 oranında azaltması halinde etkin hale gelecektir.

- Banka 6 toplam mevduatını yüzde 32,680175, şube sayısını yüzde 34,696303, personel sayısını yüzde 32,679500 ve toplam kredisini yüzde 0,003978 oranında azaltması halinde etkin hale gelecektir.

2004 yılında BCC modeline göre etkin olmayan bankaların etkin olabilmeleri için yapılan öneriler

- Belirlenen dönemde BCC modeline göre Banka 5 ve Banka 7’nin etkin olması nedeniyle potansiyel iyileştirme yapılmamıştır.

- Banka 1 toplam mevduatını yüzde 68,370765, şube sayısını yüzde 64,381449, personel sayısını yüzde 64,381579 azaltması, toplam kredisini ise yüzde0,002581 oranında arttırması halinde etkin hale gelecektir.

- Banka 2 toplam mevduatını yüzde 67,503392, şube sayısını yüzde 70,326775, personel sayısını yüzde 67,503830 ve toplam kredisini yüzde 0,010123 oranında azaltması halinde etkin hale gelecektir.

- Banka 3 toplam mevduatını yüzde 24,536719, şube sayısını yüzde 2,865946, personel sayısını yüzde 2,866274 azaltması, toplam kredisini ise yüzde 0,005035 oranında arttırması halinde etkin hale gelecektir.

- Banka 6 toplam mevduatını yüzde 22,008947, şube sayısını yüzde 29,406808, personel sayısını yüzde 35,01174 azaltması, toplam kredisini ise yüzde 0,000747 oranında arttırması halinde etkin hale gelecektir.

2014 yılında CCR modeline göre etkin olmayan bankaların etkin olabilmeleri için yapılan öneriler

- Belirlenen dönemde CCR modeline göre Banka 5 ve Banka 7’nin etkin olması nedeniyle potansiyel iyileştirme yapılmamıştır.

- Banka 1 toplam mevduatını yüzde 19,496313, şube sayısını yüzde 32,630439, personel sayısını yüzde 19,496305 ve toplam kredisini yüzde 0,000013 oranında azaltması halinde etkin hale gelecektir.

- Banka 2 toplam mevduatını yüzde 13,584023, şube sayısını yüzde 13,583867, personel sayısını yüzde 15,756790 ve toplam kredisini yüzde 0,006211 oranında azaltması halinde etkin hale gelecektir.

- Banka 3 toplam mevduatını yüzde 3,377186, şube sayısını yüzde 3,377783, personel sayısını yüzde 3,377111 azaltması, toplam kredisini ise yüzde 0,004711 oranında arttırması halinde etkin hale gelecektir.

- Banka 6 toplam mevduatını yüzde 4,775220, şube sayısını yüzde 4,775184, personel sayısını yüzde 4,775365 ve toplam kredisini yüzde 0,000131 oranında azaltması halinde etkin hale gelecektir.

2014 yılında BCC modeline göre etkin olmayan bankaların etkin olabilmeleri için yapılan öneriler

- Belirlenen dönemde BCC modeline göre Banka 5, Banka 6 ve Banka 7’nin etkin olması nedeniyle potansiyel iyileştirme yapılmamıştır.

- Banka 1 toplam mevduatını yüzde 19,004287, şube sayısını yüzde 30,483439, personel sayısını yüzde 12,895798 azaltması, toplam kredisini ise yüzde 0,000730 oranında arttırması halinde etkin hale gelecektir.

- Banka 2 toplam mevduatını yüzde 13,147819, şube sayısını yüzde 13,147967, personel sayısını yüzde 14,159446 azaltması, toplam kredisini ise yüzde 0,002978 oranında arttırması halinde etkin hale gelecektir.

- Banka 3 toplam mevduatını yüzde 1,224098, şube sayısını yüzde 4,276036, personel sayısını yüzde 1,224899 azaltması, toplam kredisini ise yüzde 0,004956 oranında arttırması halinde etkin hale gelecektir.

İleride yapılacak çalışmalarda aynı dönem için gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde faaliyet gösteren bankalar için etkinlik analizi yapılabilir. Bu şekilde 2008 krizinin gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde faaliyet gösteren bankaların etkinlikleri üzerindeki etkisini karşılaştırmalı olarak incelemek mümkün olacaktır.

EKLER