Bu çalışma ile Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Koyunculuk İşletmesinde yetiştirilen Karayaka koyunlarından alınan yapağı örnekleri ile kirli yapağı verimi, randıman, incelik, elyaf uzunluğu, lüle uzunluğu, kıl tip ve oranları, mukavemet, elastikiyet, sortiman, reziliyans, ondülasyon, uzunluk ve incelikte birörneklilik özellikleri tespit edilmiştir. Özelliklerin değerlendirilmelerinden şu sonuçlara ulaşılmıştır.
- İncelenen özelliklerden kirli yapağı verimi, incelik, uzunluk ,randıman ortalamaları diğer yerli koyunlarda bildirilen değerlerden yüksek bulunmuştur.
- Yapağıda incelenen özellikler de yaşın etkisi önemsizdir.
- Araştırmada ele alınan özellikler yönünden koyunlar arasında minimum ve maksimum değerlerden de anlaşılacağı gibi fenotipik varyasyonun varlığından söz edilebilir. Bunu göz önüne alarak koyun başına yapağı verimi ve yapağı özellikleri yapılabilecek seleksiyonla az da olsa bir artış sağlanabilir.
- Yerli ırklarımızda kaba-karışık yapağı üretimi söz konusu olduğu için genelde düşük fiyatla satılan yapağıların farklı alanlarda kullanılabilmesi ve pazarlanması için tekstil sanayi ve dokuma sanayisi ile gerekli çalışmaların yapılması gerekmektedir.
- Denemenin bölgede hakim yetiştirilen ve bilimsel çalışma araştırma yapılan Karayaka ırkının incelenen özellikleri dolayısıyla elde edilen bulguların geleceğe dönük olarak uygulanmasında ve yararlanılmasında etken rol alacaktır.
Sonuç olarak bu ve bunun benzeri çalışmalar yerli ırklarımız ve bölge populasyonun belirlenmesi yönünden önemli olacaktır. Teknolojik gelişmelerin hızla ilerlediği günümüzde yapağı özelliklerinin tespiti açısından yenilik ve güncellik katacaktır.
KAYNAKLAR
Anonim, 2003. fao.2003. http://www.fao.org. (21.11.2007).
Anonim, 2007. http://www.tagem.gov.tr/yayinlar/pratikkoyunculuk/htm (10.11.2007). Anonim, 2005. http://www.tuik.gov.tr/hayvancilikapp/hayvancilik.zul (09.11.2007). Anonim, 2007. http://faostat.fao.org/site/569/DesktopDefault. PageID=569 (21.11.2007). Anonim, 2007. http://www.sheepusa.org/index.phtml (21.11.2007).
Anonim, 2007. http://uvt.ulakbim.gov.tr/uvt/index.php?keyword= (31.09.2007) Anonim, 2007. www.tarim.gov.tr/ - 77k (18.12.2007)
Anonim, 2007. www.lalahanhmae.gov.tr/ - 3k (18.10.1981)
Akmaz, A., Kadak, R., Tekin, M.E., Deniz, S.ve Nazlı, M., 1992. Konya Merinoslarında farklı dönemlerde sütten kesmenin kuzularda büyüme ile koyunlarda süt ve yapağı verimine etkisi. Hayvancılık Araştırma Dergisi, 2(2): 1-7.
Aksoy, A. R., Kırmızıbayrak, T., Saatçi, M.ve Dalcı, M.T., 2001. Tuj ırkı koyunların verim özellikleri II. Süt verimi ve yapağı verimi Veteriner Bilimleri Dergisi 2001; 17(2) : 123-126.
Altın, T. ve Vanlı, Y., 1994. Akkaraman kuzularının yapağı verimi ile bazı yapağı özelliklerine çeşitli faktörlerin etkisi ve bu özellikler bakımından fenotipik parametreleri. Turk Journal of Animal Sciences 18: 217-224
Altın, T., Karaca, O.ve Cemal, İ., 1998. Halı yapağısı üretiminde önemli seleksiyon ölçütleri. Ege Bölgesi I. Tarım Kongresi, 7-11 Eylül 1998, Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
Altın, T., Karaca, O., Cemal, İ. ve Atay, O., 1999. Çine Çaparı ve Çine Tipi (yöresel sentetik) koyunların yapağı verimi ve özellikleri. Uluslararası Hayvancılık'99 Kongresi, 21-24 Eylül 1999, Ege Üniversitesi, İzmir.
Arık, İ.Z., Dellal, G., Cengiz, F.ve Cedden, F., 2002. Anadolu Merinosu, Akkaraman, Ile de France x Anadolu Merinosu (Fi) ve Ile de France x Akkaraman (Fi) melez koyunlarında ilk kırkım canlı ağırlığı ve kirli yapağı verimi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Bilimler Dergisi, 12(2): 69-72.
Arıtürk, E., F., İmeryüz, 1963. Karaköy Harasında Yetiştirilen ÜçYaşlı Karayaka Koyunlarında Beden Ölçüleri, Canlı Ağırlık, Yapağı Verim ve Özellikleri. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi. 3(1):9-27. Ankara
Atasoy, F., Ünal, N.Ve Akçapınar, H., 2003. Karayaka ve Bafra (Sakız X Karayaka G1)
Koyunlarında Bazı Verim Özellikleri. Turk Journal of Animal Sciences. 2003; 27: 259-264
Baş, S., Vanlı, Y., Özsoy, M.K., Emsen, H. ve Hanoğlu, H., 1994. İvesi yapağılarının Halı Tipi Yapağı Özelliklerine göre Değerlendirilmesi. Turk J. Vet. Anim. Sci., 1994;18: 67-72.
Başpınar, H., Oğan, M., Batmaz , E. S., Petek, M., Karamustafaoğlu, M., 1997. Hayvancılık Araştırma Dergisi Cilt 7, Sayı, 2 :79-83
Çivi, A., 1999. Karakaş ve Norduz Kuzularında Yapağı Verim ve Özellikleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktara Tezi, Van. 1999.
Çolakoğlu, N., ve Özbeyaz, C. 1999 Akkaraman ve Malya Koyunlarını Bazı Verim Özelliklerinin Karşılaştırılması. Tr. J. Vet. Anim. Sci., 23:351-360
Dağ, B. 1996. Tigem Gözlü Tarım İşletmesinde Yetiştirilen Akkaraman ve İvesi Sürülerinde Süt ve Yapağı Verimi Özelliklerini Etkileyen Bazı Faktörlerin
Parametrelerinin Tahmini. Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Zootekni Anabilim Dalı Doktora Tezi Konya.
Dellal, G., Emsen, E. ve Tatar,ve A.M., 2001. Suffolk Koyunların Bazı Yapağı Özellikleri Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi. 32 (4), 437-441.
Dellal,G., Koser, M., Tatar, A. M., Tekel, N. ve Barıtçı, İ. 2002. Ile de France (IF) x Akkaraman (AK) ( ) Dişi Toklularda ilk Kırkımda Vücut Ağırlığı ve Bazı Yapağı Fiziksel Özelliklerine İlişkin Fenotipik Parametreler. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi 2002,8(4):306-309.
Demir, H., Gündal, Ş., Yılmaz, A.ve Özcan, M., 2001. Dağlıç ve Ramlıç X Dağlıç Melezlemesi ile Elde Edilen F1 Genotipine Ait Yapağıların Halı Sanayinde Kullanılabilme Olanaklarının Araştırılması. İstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi. 2001; (1) 1-6.
Elibol, M. 2004. Ereğli Koyunculuk Üretme İstasyonu’nda Yetiştirilen Akkaraman, İvesi ve İvesi x Akkaraman Melezi (F1 x G1) Koyunlarında Kırkım Sonu Canlı Ağırlık ve
Bazı yapağı Verim Özelliklerini Etkileyen Faktörlerin parametrelerinin Tahmini. Selçuk Üniversitesi fen Bilimleri Enstitüsü. Zootekni Anabilim dalı Konya.
Emsen, H. 1982. Morkaraman ve İvesi Irkları ve Bunların Kendi Aralarında Merinoslarla Melezlenmelerinden Elde Edilen Yapağıların Halı Sanayinde Kullanılabilme Olanakları. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Doçentlik Tezi Erzurum
Erdoğan, Z., Dellal, G., Etikan, S., ve Söylemezoğlu, F., 1999. Akkaraman koyunlarının yapağı özellikleri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimler Dergisi, 5(3): 93-98.
İmeryüz, F.1970. Rusya’da Koyun Yetiştiriciliği. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi Yay. 28 Ankara.
İmeryüz, F. ve. Sandıkçıoğlu. M. 1968. Koyun Yetiştiriciliğinde Yapağı. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi Yay. 22:24-53, Ankara.
İmeryüz, F.,Ş. Müftüoğlu ve Öznacar , K. 1970. İvesi Koyunlarının Bazı Yapağı Özellikleri. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi. Cilt X,Sayı 4:3-13, Ankara
Kaymakcı, M., Sönmez, R.,1996. İleri Koyun Yetiştiriciliği. Bornova, İzmir
Katipoğlu, A.İ., 1981. Rambouliet x Dağlıç Melezlerinin Yapağı Özellikleri Üzerine Araştırma. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi 11(1,2): 32-46. Ankara. Kopuzlu, S.,Dayıoğlu, H., Esenboğa, N., Macit, M., Karaoğlu, M., Emsen, H., 1998. Tuj x
Morkaraman Melezi Kuzularında Bazı Yapağı Özellikleri. Tarım Bakanlığı Yayınları.. 1998. Adana
Kopuzlu, S. 1995. Atatürk Üniversitesi Tarım İşletmelerinde Yetiştirilen Değişik Yaşlı Tuj Yapağılarının Halı Sanayi Açısından Bazı Özelliklerinin Tespiti. Yüksek Lisans Tezi. A.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü,. 1995. Erzurum
Koyuncu, M., Duru, S., ve Tuncel, E., 1999
Karayaka
Erkek Toklularının Yapağı Verim Özellikleri Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü Hayvansal Üretim 39-40: 24-29. 1999. Bursa.Küçük, M., Yılmaz, O., ve Ateş, C.T., 2000. Morkaraman, Hamdani ve Karagül Yapağılarının Halı Tipi Yapağı Özelliklerine Göre Değerlendirilmesi. Y.Y.Ü. Veteriner Fakültesi Dergisi 2000; 11(2): 54-59.
Müftüoğlu Ş.,1974. Merinos X Morkaraman Melezlerinin Önemli Verim Özellikleri Üzerinde Araştırmalar, Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi. Yayın No.35:14-39,Ankara
Örkiz, M., Kaya, F. ve Çatla, H., 1989. Kangal Tipi Akkaraman Koyunlarının Bazı Önemli Verim Özellikleri. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi Cilt 24, Sayı:1-4: 15-33. Ankara
Özcan, L., Güney, O., ve Gürsoy, O., 1983. Çukurova Üniv. Ziraat Fakültesi'nde Yetiştirilen İvesi Koyunların Yapağı Özellikleri Üzerinde Bir Araştırma, Çukurova Univ., Zir. Fak. Yıllığı, Yıl: 14, Sayı 2, Sayfa: 107-120.
Öztürk, A., 2000. Koyunculuk ve Yapağı. Konya.
Özsoy, M.K., Akbulut, Ö., Baş, S., ve Vanlı, Y., 1992. İvesi x Morkaraman Melezlerinde Bazı Faktörlerin Koyun Verimliliğine Etkileri, 3. Kirli Yapağı Ve Kırkım Sonu Vücut Ağırlığı. Doğa Tr. J. of Veterinary and Animal Sciences, 16: 369-379.
Özsoy, M.K., Emsen, H., Hanoğlu, H., 1989. Tuj Koyunlarının halı Tipi Yapağı Özelliklerine Göre Değerlendirilmesi Doğu Türk Vet. Ve Hay. Dergisi 13(3):294-310.
Öznacar, K., 1971, İle De France X Akkaraman Melezlerinin Yapağı Özellikleri Üzerine Araştırma. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi Cilt XI, Sayı:3-4: 56, Ankara
Sarı, Ö., 1982. Yün Liflerinin Oluşumu ve Yapısı. E.Ü. Fak.Yay.No. 420, İzmir
Sandıkçıoğlu.M. ,F., İmeryüz, Ş.Müftüoğlu ve Öznacar, K. 1968, Orta Anadolu Bölgesindeki Halk Yetiştirmesi Akkaraman Koyunlarının Önemli Yapağı Özellikleri Ve Yapağılarının Kullanılabilme Yeteneklerinin Tespiti. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi Cilt Vlll.Sayı 4:105-125, Ankara
Sandıkçıoğlu, M. 1968. Orta Anadolu Bölgesi'ndeki halk yetiştirmesi koyunların önemli yapağı özellikleri ve yapağılarının kullanılabilme yeteneklerinin tespiti. Lalahan Zootekni Araştırma Enstitüsü Dergisi VII:4, 105-125. Ankara
Söylemezoğlu, F., Erdoğan, Z., Dellal, G.,ve Tatar, A.M. 2002. Türkiye Kıl Keçilerinden Elde Edilen Üst ve Alt Liflerde Renklilik ile Fiziksel Özellikler Arasındaki İlişkiler. Turk Journal of Veterinary Animal Sciences., 2002; 26: 1395-1400.
Tekin, M.E., Kadak, R., Akmaz, A., ve Ergin, A., 1999. Türk Merinosu ve Etçi Irklar x Türk Merinosu Melezlerinin (F1 ve G1) Yapağı Özellikleri. Turk Journal of
Veterinary and Animal Sciences. 1999; 23: 391-396.
Tellioğlu.S., H. Emsen ve. Geliyi, C.N.1982. Tuj Yapağılarının Bazı Fiziki Özellikleri Üzerinde Bir Araştırma, Atatürk Üniv. Zir. Fak .Derg. Cilt:13 Sayı:3-4:60-69, Erzurum.
Togay, C. ,N. Utkanlar, F. İmeryüz ve Örkiz,M. 1961. Çifteler Harasında Dağlıç Koyunlarının Beden Ölçüleri ve Bazı Yapağı Özellikleri Üzerinde Araştırmalar Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi Sayı. 10:54-73, Ankara
Ünal, N., Akçapınar, H., Atasoy, H., Koçak, S., ve Aytaç M., 2004. Akkaraman, Sakız X Akkaraman Ve Kıvırcık X Akkaraman Melezleri (F1, G1) İle Karayaka ve Bafra
Koyunlarda Canlı Ağırlık ve Yapağı Özellikleri. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi 2004; 44, (2) Ankara
Yalçın, B.C. ve Aktaş, G. 1969. Ergin İvesi Ve Akkaraman Koyunlarının Konya Ereğlisi Şartlarındaki Performansları. Lalahan Zootekni Araştırma Enstitüsü Dergisi.
Clit IX, Sayı 3-4, Ankara
Yalçın, B.C., Ayabakan, Ş., Köseoğlu, H., Sincer, N. 1978. Dağlıç Koyunlarının Et ve Yapağı Verimi Özelliklerinin Geliştirilmesinde Rambouillet Irkından Yararlanılma Olanakları. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi Yayın No: 56. Ankara. Yalçın, B.C., Müftüoğlu, Ş., ve Yurtçu, B. (1980): Orta Anadolu Merinoslarının Verim
Özelliklerinin Geliştirilmesi Üzerinde Araştırmalar. Lalahan Zootekni Araştırma Enstitüsü Yayını, 61, Ankara
Yalçın, B.C., ve Aktaş, G., 1969. Ergin İvesi Ve Akkaraman Koyunlarının Konya Ereğlisi Şartlarındaki Performansları, Lalahan Zoo. Araş. Ens. Der. Cilt:9 sayı: 3 - 4, sayfa: 1 - 1 4 Ankara
Yarkın, İ., 1958 Dağlıç Koyunlarında Yetiştirme , Vücut Yapılışı ve Yapağı Özellikleri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yıllığı Fasikül 4: 194-220 Ankara
Yıldız, N., ve Denk, H., 2006. Van Bölgesinde Halk Elinde Yetiştirilen Akkaraman Koyunlarının Çeşitli Verim Özelliklerinin Araştırılması II. Kirli Yapağı Verimler, Lüle Uzunlukları, Beden Ölçüleri, Kuzuların Doğum Ağırlıkları Ve Yaşama Güçleri. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü ( Veteriner) Cilt 20:1; 29-37
Yılmaz , M., 2003 Yetiştirici Koşullarında Kıvırcık Koyunlarında Süt Ve Yapağı Verim Yetenekleri. Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. Aydın.
ÖZGEÇMİŞ
Kişisel Bilgiler
Adı Soyadı : Selim GÜRGEN
Doğum Tarihi ve Yer 18/10/1981 Beypazarı / ANKARA Medeni Hali Bekar
Yabancı Dili İngilizce Telefon :05388772768 e-mail sgurgen06@hotmail.com Eğitim
Derece Eğitim Birimi Mezuniyet
Tarihi Yüksek Lisans Gaziosmanpaşa Ünv. Zir.Fak.Zootekni
A.B.D..
2008
Lisans Gaziosmanpaşa Ünv. 2004