Türkiye Olimpik Hazırlık Merkezlerine (TOHM) devam eden sporcuların karar verme stillerinin belirlenmesi, karar verme stillerinin TOHM sporcularının kişisel değişkenleri (cinsiyet, yaş, eğitim düzeyi, aylık ortalama gelir, anne eğitim düzeyi, baba eğitim düzeyi, anne mesleği ve baba mesleği) ile TOHM sporcularının TOHM hakkındaki genel değerlendirilmelerine göre Karar Verme Ölçeği öz saygı ve Karar Verme Ölçeği alt boyutları arasındaki ilişkiyi ortaya koymak amacı ile yapılan çalışma, 20 ilde bulunan TOHM’ larda eğitim gören (Adana 17, Ankara 69, Antalya 15, Artvin 11, Bolu 7, Bursa 44, Diyarbakır 7, Edirne 5, Erzurum 38, Gaziantep 25, İzmir 34, Kahramanmaraş 28, Kayseri 13, Kocaeli 13, Konya 20, Mersin 14, Rize 13, Sakarya 29, Samsun 25, Trabzon 22) toplam 449 TOHM sporcusu ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmada şu sonuçlara ulaşılmıştır:
Araştırmaya katılan TOHM sporcularının karar verme öz saygı düzeylerinin yüksek olduğu ve karar verme stilleri alt boyutlarından dikkatli karar verme stilini tercih ettikleri, bunu kaçıngan, panik ve erteleyici karar verme stilleri alt boyutlarının izlediği belirlenmiştir. Bu sonuca göre TOHM sporcularının kendilerine güven duyduğu, karar verirken özenle gerekli bilgiyi aradıkları ve alternatifleri dikkatli değerlendirdikleri, karar verme eylemini ertelemeden, geciktirmeyerek, zamanında karar verdikleri yargısına varılmıştır.
Araştırmada kadın ve erkek TOHM sporcularının karar vermede öz saygı düzeylerinin ve kullandıkları karar verme stilleri alt boyutlarının farklılaştığı, kadın TOHM sporcularının erkeklere göre öz saygı düzeyinin daha yüksek olduğu ve kadın TOHM sporcularının dikkatli karar verme stili alt boyutunu, erkek TOHM sporcularının ise daha çok kaçıngan karar verme stili alt boyutunu tercih ettikleri söylenebilir.
Araştırmada, TOHM sporcularının yaş değişkenine göre karar vermede öz saygı ve karar verme stillerinin karar verme ölçeği alt boyutlarından dikkatli karar verme, erteleyici karar verme ve panik karar verme alt boyutlarının anlamlı düzeyde farklılaşmadığı, karar vermede öz saygı ölçeğinde 19 yaş ve üstü sporcuların lehine ve karar verme ölçeği alt boyutlarından kaçıngan karar verme alt boyutunda ise 18 yaş ve altı sporcularının lehine farklılaştığı sonucuna ulaşılmıştır. TOHM sporcularının biyolojik yaşlarının artmasıyla karar vermede öz saygının arttığı ve
117
birey olarak vermiş oldukları kararlarda kendine güvenin gelişmesiyle dikkatli karar verme stili alt boyutunu tercih ettikleri söylenebilir.
Araştırmada, TOHM sporcularının eğitim düzeyinin, karar verme ölçeği alt boyutlarından erteleyici karar verme ve panik karar verme alt boyutlarının eğitim düzeyi değişkenine göre anlamlı düzeyde farklılaşmadığı, lisans eğitim düzeyine sahip TOHM sporcularının karar vermede öz saygı ve dikkatli karar verme sıra ortalamaları lise eğitim düzeyine sahip TOHM sporcularına göre anlamlı düzeyde yüksek, lise eğitim düzeyine sahip TOHM sporcularının kaçıngan karar verme sıra ortalamaları lisans eğitim düzeyine sahip TOHM sporcularına göre anlamlı düzeyde yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu sonuçlara göre TOHM sporcularının eğitim seviyeleri yükseldikçe karar vermede özsaygı düzeylerinin dikkatli karar verme stili alt boyutunu tercih eğilimlilerinin yükseldiği, kaçıngan karar verme stili alt boyutu tercih eğilimlerinin düştüğü söylenebilir.
Araştırmada, TOHM sporcularının aile gelir düzeyi, anne ve baba eğitim düzeyi ve anne meslek düzeylerine göre karar vermede öz saygı ve karar verme ölçeği alt boyutlarının (dikkatli karar verme, kaçıngan karar verme, erteleyici karar verme ve panik karar verme) anlamlı düzeyde farklılaşmadığı belirlenmiştir.
Araştırmada, TOHM sporcularının baba mesleklerine göre karar verme ölçeği alt boyutlarından dikkatli karar verme ve kaçıngan karar verme alt boyutlarında baba meslek değişkenine göre anlamlı düzeyde farklılaşmadığı, işçi ve memur babaya sahip sporcuların karar vermede öz saygı sıra ortalamaları serbest meslek ve emekli babaya sahip sporculara göre anlamlı düzeyde düşük olduğu bulunmuştur. İşçi babaya sahip sporcuların erteleyici karar verme sıra ortalamaları çalışmayan ve serbest meslek gurubu babaya sahip sporculara göre anlamlı düzeyde yüksek bulunmuştur. Ayrıca işçi babaya sahip sporcuların panik karar verme sıra ortalamaları çalışmayan, serbest meslek ve emekli babaya sahip sporculara göre anlamlı düzeyde yüksek bulunurken, serbest meslek gurubu babaya sahip sporcuların panik karar verme sıra ortalamaları da çalışmayan babaya sahip sporculara göre anlamlı düzeyde yüksek bulunmuştur.
Araştırmada, TOHM sporcularının TOHM eğitim sürelerine göre karar vermede öz saygı, karar verme ölçeği alt boyutlarından kaçıngan karar verme, erteleyici karar verme ve panik karar verme alt boyutlarının anlamlı düzeyde
118
farklılaşmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Karar verme ölçeği alt boyutlarından dikkatli karar verme alt boyutunda TOHM eğitim süresi değişkenine göre anlamlı düzeyde farklılaştığı, 12 aydan az süredir TOHM' da eğitim gören sporcuların dikkatli karar verme alt boyut sıra ortalamaları 12-23 ay, 24-35 ay ve 36 ay ve daha fazla süredir TOHM' da eğitim gören sporculara göre anlamlı düzeyde düşük bulunmuştur. Bu sonuçlar yetenekli sporcuların seçilmesi, yetiştirilmesi, performanslarının geliştirilmesi, eğitimlerinde ve sosyal gelişimlerinde müşterek ve standart bir uygulamanın sağlanması amacıyla kurulan TOHM’ ların sporcular üzerindeki katkısını destekler niteliktedir.
Araştırmada, TOHM sporcularının TOHM eğitim süresinde aldıkları derecelerine göre karar vermede öz saygı, karar verme ölçeği alt boyutlarından dikkatli karar verme, kaçıngan karar verme, erteleyici karar verme ve panik karar verme alt boyutlarının TOHM eğitim süresinde aldıkları derece değişkenine göre anlamlı düzeyde farklılaşmadığı sonucuna varılmıştır.
ÖNERİLER
TOHM sporcularında karar verme sitilleri dağılımına göre gereken desteğin verilmesi,
Çalışmamızın önemli bulgularından karar verme stilleri ve sporcuların aldıkları ulusal ve uluslararası dereceler arasındaki ilişkinin farklı çalışmalarla incelenmesi, Yetersiz görülerek TOHM’ dan ayrılan sporcuların sonraki yaşantılarının ve spor
aktivitelerinin takip edilmesi ve uyum çalışmalarının yapılması, TOHM sporcularına yönelik farklı çalışmaların yapılması, Farklı sporcu gruplarında karar verme sitillerinin çalışması,
Spor alanına özgü geliştirilen karar verme ölçekleri ile sporcular üzerinde karar verme çalışmalarının yapılması.
119