New York'ta bir inşaatta yaşanan vinç kazası yaşandı. Vinç 16 katlı bir binanın üzerine devrildi.
Kâbe’de 50-55 metre uzunluğundaki vinç hacı adaylarının üzerine devrildi. Olayda en az 107 kişi hayatını kaybetti
Vinç ile gemi arasında sıkışan vinç operatörü yaşamını yitirdi. Antalya Limanı Serbest Bölge’de gemiye iş makinesi yükleyen vinç, ağırlığın etkisiyle devrildi.
Gelişmiş ülkelerde yaklaşık 50 yıl önce başlayan profesyonel iş güvenliği çalışmaları, ülkemizde henüz istenen seviyelere ulaşmamıştır. 1999 yılındaki Helsinki Zirvesi sonrasında iş sağlığı ve güvenliği alanında ciddi bir değişim yaşanmıştır. Kanunlar, yönetmelikler ardı ardına gelmiştir. Bunlardan bir kısmı da kaldırma ekipmanları ile ilgili olmuştur.
Kaldırma ekipmanlarının yasal mevzuatının temelinde, Avrupa uyum sürecinde kabul edilen direktifler olmakla beraber aynı zamanda Makina emniyeti yönetmeliği ve bilhassa İş ekipmanlarının kullanımında sağlık ve güvenlik şartları yönetmeliği temel teşkil etmektedir. Bununla birlikte doğrudan veya dolaylı olarak da birçok yönetmelik, kanun ve standartlarla da ilişkisi mevcuttur.
Günümüz şartları her geçen gün yeni teknolojileri, yeni ekipmanları beraberinde getirmektedir. Yapı sektörünün bu kadar hızlı gelişimi, her geçen gün yüksek binalar, tüneller, barajlar gibi yapılar oluştukça kaldırma ekipmanları kullanımı zorunlu olacaktır. İnsan gücünün sınırlı veya yetersiz olduğu yerlerde kaldırma ekipmanları bu görevleri kolaylıkla yerine getirmektedir.
Kaldırma ekipmanları bu faydalarının yanında aynı zamanda ek güvenlik riskleri meydana getirmektedir. Yukarıda yaşanmış kazalarda da görülebileceği gibi birçok kaldırma ekipmanında farklı nedenlerden kazalar oluşabilmektedir. Bu kadar sık kaza olmasına rağmen kazaları ve önlemleri incelediğimiz zaman aslında teknik olarak önlemlerin hepsinin yapılabilirliğini hatta birçoğunun maliyet dahi getirmeyen önlemler olduğu gözlenmektedir. Bu noktada devlet, çalışan, imalatçılar ve işverenlere büyük görevler düşmektedir.
Yapılan örnek kaza değerlendirmesinde de görüldüğü gibi, kaldırma araçlarının kullanımı işletmeler için teknik ve/veya mali açıdan yararlar sağlamaktadır. Ancak yeterli önlemler alınmadığı zaman oluşan maliyetler ciddi boyutlara ulaşabilmektedir. Ayrıca konuyu sadece kaldırma ekipmanları değil, tüm iş kazalarında alınamayan önlemler olarak irdelediğimizde oluşan maliyetler çok ciddi boyutlara ulaşmakla beraber, ülke ekonomilere zararları, toplumsal sorunlar, istihdam vb. birçok sorunu beraberinde getirmektedir.
Araştırma sonucunda kaldırma araçlarına yönelik öneriler ise şunlardır: a) Tasarım ve işletme risk analizleri muhakkak yapılmalıdır.
b) MTBF (iki plansız duruş arasındaki ortalama sure),MTTR (plansız olarak gerçekleşmiş olan bir duruşun ortalama süresi) çalışmaları yapılmalıdır. Bu kazada görüldüğü gibi bu çalışmalar yapılmış olsaydı halat aşınmaları daha önce tespit edilebilinirdi.
c) Periyodik kontroller akredite firmalar tarafından yaptırılmalıdır. Bu kaza örneğinde görüldüğü gibi kontroller düzgün yapılsaydı, vinçteki aşınmalar gözlemlenebilirdi.
d) Güvenlik kültürü küçük yaşlarda okullarda verilmesi gerekmektedir. Küçük yaşta güvenlik kültürü alan bireyler çalışma alanlarında veya özel yaşamlarındaki tehlikeli bölgelerde daha dikkatli davranabilirler.
e) Gerek iş güvenliği, gerekse iş güvenliğine etki eden bakım, güvenlik kültürü, makine kullanma talimatları, risk analizleri vb eğitimler sıklıkla yapılmalıdır.
f) İş sağlığı ve güvenliğinin temelinde insan merkezli yaklaşım unutulmamalıdır. Tüm planlamalar ve tasarımlar bu doğrultuda yapılmalıdır. g) Yapılan bakım veya kontrol çalışmalarında ok yazma veya çarpı, artı koyma gibi uygulamalardan çok sayısal değerler yazılmalı, açıklayıcı bilgiler olmalıdır. Bakım ve kontroller daha etkin olmalıdır.
h) Yetkili kişiler, danışmanlar veya iş güvenliği uzmanları meslekleri, tecrübeleri doğrultusunda yetkilendirilmelidir. Sektörel bazlı uzmanlıklar yapılırsa risk analizleri daha etkin yapılabilinir.
i) Devlet, yaşanmış kazalarla ilgili veri tabanı oluşturup yayınlamalıdır. Firmalar risk analizlerinde bu kazalardan yararlanmalıdır.
KAYNAKÇA
Asansör İşletme, Bakım Ve Periyodik Kontrol Yönetmeliği. (2015). Resmi
Gazete, 29396, 24.06. 2015.
Asansör Piyasa Gözetimi ve Denetimi Yönetmeliği. (2016). Resmi Gazete, 29606, 27.01.2016.
Asansör Yönetmeliği (2014/33/AB). (2016). Resmi Gazete, 29757, 29 Haziran 2016 Baloğlu, C.(2012). Avrupa Birliği Ve Türkiye’de İş Sağlığı ve Güvenliği. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara
Callahan, D. (1973) the Who Definition of Health the Hastings Center Studies. 1
(3), 77-87, s.77.
Calp, Y. Kaldırma Araçlarında Güvenlik
Candemir, B. Kaldırma Araçlarında İş Sağlığı ve Güvenliği Çakmak, E. Kaldırma Araçlarında İş Sağlığı ve Güvenliği
Çebi, H. Engin. Kaldırma Araçlarında Güvenlik Ders Notları, Yıldız Teknik Üniversitesi İş Sağlığı ve İş Güvenliği Bölümü
ÇSGB Yapı sektörü iş güvenliği el kitabı. Yayın No:44.
Dönmez, B.(Mart 2015). Türkiye ve Dünyada İş Sağlığı ve Güvenliği. Yüksek Lisans Tezi, Aydın Üniversitesi, İstanbul.
Genç, A. Kaldırma Makinelerinde İş güvenliği
Gerek, N. (2000). İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Eskişehir: Anadolu Üniversitesi
Yayını, s.3
İmrak, C.Erdem. Fetvacı, M. Cüneyt. Krenlerin (Vinçlerin) Periyodik Koruyucu
Bakım Esasları, Mühendis ve Makine Dergisi” C: 45, S: 538, s.1.
İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği.(2013).Resmi Gazete, 28628, 25.04.2013.
Kadiroğlu, G. (2014). Antik Dönemde Vinçler Ve Kaldırma Araçlarının Kullanım
Alanları. Lisans Tezi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Burdur.
Kurt, S. Kaldırma Makineleri Tarihçesi”
MEB (2011). Forkliftler Transpaletler ve Vinçler(840UH0041). Ankara. MEB (2011). Motorlu Araçlar Teknolojisi-Vinçler, Ankara
Ölmez, F. Kaldırma ve Taşıma Araçlarında İş Güvenliği ve Elle Taşıma İşlerinde
Güvenlik. ÇSGB İş Teftiş Kurulu Başkanlığı.
Urul, H.(2013). Yapı İşyerlerinde Kullanılan Vinçlerle Yapılan Çalışmalarda
Alınması Gereken İş Sağlığı Ve Güvenliği Önlemleri. İstanbul: ÇSGB İş Teftiş
Kurulu Başkanlığı.
Ünal Özgür, M. Aykaç, B.(Haziran 2010)Yapı İşlerinde Asansör Kazaları ve
Güvenlik Önlemleri. International Journal of Engineering Research and
Development, Vol. 2.
West Lake Property Management. (February, 2007). British Petrol Crane Lifting Operations Awareness Training
İnternet Kaynaklar
Accıdents Involvıng Forklıft Trucks. http://www.jicosh.gr.jp/english/cases Boduroğlu,T. Kaldırma Araçları Kullanımı ve İş Güvenliği, egitim.druz.com.tr. Çoktu Kaan A,Ceylan, S.(2012). Kaldırma Araçlarında İş Sağlığı Ve Güvenliği.
2012, http://docplayer.biz.tr/159272-Kaldirma-araclarinda-is-sagligi-ve- guvenligi.html
Doğmuş, S. Kaldırma Araçlarında Güvenlik. egitim.druz.com.tr.
İş Sağlığı ve Güvenliğinin Kavram ve Kurallarının Gelişimi. (t.y.) Erişim: 20 Ekim 2011, http://uzem.isguvenligi.com.tr/file.php?src=dc&id=4220114 Üçüncü, Kemal. (Ağustos 2013). Forkliftlerde İş güvenliği
Üçüncü, K. (Ekim 2015). Taşıma ve İstifleme Makinelerinde İş Güvenliği. www.isteguvenlik.tc
Worksafe BC Toolbox Meetings- Hand Signals for Hoist and Crane Operations. https://www.worksafebc.com/en/resources/health-safety/toolbox-meeting-
ÖZGEÇMİŞ
Serkan AĞSEREN
Ad Soyad :Serkan AĞSEREN
Doğum Tarihi ve Yeri:29.05.1981, RİZE
E-posta :serkan_agseren@hotmail.com ÖĞRENİM DURUMU
Lisans: 2002, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği
Lisans: 2005, Anadolu Üniversitesi, İşletme Fakültesi, İşletme Bölümü
MESLEKİ DENEYİMLER
• Temmuz 2001 –Stajyer, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Çevre Kontrol ve Denetleme Müdürlüğü, İstanbul
• Ağustos 2004- Aralık 2004, İSİG, Çevre –Kalite Yönetim Temsilcisi, Altan İnşaat ve Temizlik Hizmetleri, Gürpınar/ İstanbul
• Haziran 2007-Eylül 2007, HSE Mühendisi, Gamaqatar LNG projesi, Raslaffan /Katar
• Eylül 2007-devam ediyor, Kalite Güvence Müdürü, Catsis keçe san ve tic a.ş.Esenyurt-İstanbul