Bu çalışmada, Kırıkkale ilinde bağlarda uygulanan farklı toprak işleme yöntemlerinin toprak özellikleri ve yabancı otlanmaya etkileri karşılaştırılmıştır. Araştırmada elde edilen bulgular şu şekilde özetlenebilir:
Yöntemler, çalışma süreleri dikkate alınarak karşılaştırıldığında en fazla zaman tüketimi D yönteminde, en az zaman tüketiminin ise C yönteminde olduğu görülmüştür.
Ölçüm zamanının toprağın gravimetrik nem içeriği üzerine etkisinin olmadığı, toprak işleme yöntemlerinin ise 0–10 cm ve 10–20 cm derinliklerde istatistiksel olarak önemli bir etkisinin olduğu belirlenmiştir. Toprak işleme sonrasında 0–10 cm derinlikte frezenin kullanıldığı B yönteminde nem kaybının daha yüksek olduğu görülmüştür. 10–20 cm ve 20–30 derinliklerde ise en büyük azalma, işleme derinliği diğer yöntemlerde kullanılan ikincil toprak işleme aletlerine göre daha büyük olan kültüvatörün kullanılmasından dolayı A yönteminde meydana gelmiştir.
Ölçüm zamanının hacim ağırlığı değerleri üzerinde önemli bir etkisinin olmadığı toprak işleme yöntemlerinin ise 10–20 ve 20–30 cm derinliklerde ölçülen hacim ağırlığı değerleri üzerinde P<0.01 önem seviyesinde etkili olduğu belirlenmiştir. Toprak işleme
öncesindeki değerlerle karşılaştırıldığında toprak işleme ile hacim ağırlığı değerlerinde en büyük azalma B yönteminde elde edilmiştir.
Penetrasyon direnci üzerine ölçüm zamanı 0–10 cm ve 20–30 cm derinlikte P<0.01 ve 10–20 cm derinlikte P<0.05 önem seviyesinde etkili olurken, toprak işleme yöntemlerinin ise istatistiksel olarak önemli bir etkisinin olmadığı görülmüştür. 0–10 cm derinlikte toprak işleme ile en büyük değişim frezenin kullanıldığı yöntemlerde olmuştur. Ortalama değerler dikkate alındığında tüm derinliklerde toprak işleme sonucunda ölçülen değerlerin bitki gelişimini engelleyen sınırın (3 MPa) altında, fakat kritik değer olarak kabul edilen sınırın (1.5 MPa) üzerinde olduğu belirlenmiştir. Bu değerler; toprak sıkışması oluşumunu önlemek için yüzeysel toprak işleme yerine derin toprak işleme yapılması gerektiğini göstermektedir.
Porozite değerleri üzerine ölçüm zamanının istatistiksel olarak önemli bir etkisinin olmadığı, toprak işleme yönteminin ise 10–20 cm ve 20–30 cm derinlikte P<0.01 seviyesinde etkili olduğu belirlenmiştir.
Toprak işleme uygulamaları sonucunda toprakların parça boyut dağılımını belirlemek üzere yapılan elek analizi sonucunda toprakların 10 ayrı fraksiyona ayrıldığı görülmüştür. Tüm uygulamalarda % olarak 2.36 mm den küçük. 37.5–28 mm ve 20–10 mm arasında boyutlara sahip parçaların daha fazla olduğu görülmüştür. En küçük ve en büyük boyuta sahip toprak parçacıkları en fazla B uygulamasında elde edilmiştir.
Toprak sıcaklığı değerleri üzerine ölçüm zamanı ve toprak işleme uygulamalarının önemli bir etkisinin olmadığı belirlenmiştir. Bu sonucun toprak işlemeden hemen sonra ölçüm yapılmasından kaynaklandığı düşünülmektedir.
Yabancı ot sayısı (adet/m²) değerleri üzerine ölçüm zamanı önemli bir etkiye (P<0.01) sahip olurken, toprak işleme yöntemlerinin istatistiksel olarak önemli bir etkisinin olmadığı görülmüştür.
Sonuç olarak; toprak özelliklerindeki ve yabancı ot dağılımındaki değişim dikkate alındığında dört yönteminde bağlarda yabancı ot kontrolü, toprağın havalandırılması ve toprağın nem kaybının önlenmesi için ilkbaharda yapılan toprak işleme amacıyla kullanılabileceği anlaşılmaktadır. Zaman tüketimi dikkate alındığında ise toprak frezesinin kullanıldığı yöntemin daha avantajlı olduğu görülmüştür. Ancak; toprak işleme uygulamasının toprak özelliklerine etkisini değerlendirmek için daha uzun süreli çalışma
yapmak gerekmektedir. Ayrıca, yapılacak çalışmalarda bitkisel özelliklerinde dikkate alınması daha faydalı olacaktır.
KAYNAKLAR
ALPKENT, N., 1984. Tarımda Enerji Kullanımı ve Enerji Tasarrufu. MPM Yayınları. No: 296, 374 s, ANKARA.
ANONİM, 2006a. Balışeyh İlçesi. http://www.kirikkale.gov.tr/baliseyh.htm Erişim tarihi: 25.12.2006.
ANONİM, 2006b. Topoğrafya-Morfolojik Yapı.
http://www.kirikkale.gov.tr/cografya.htm Erişim tarihi: 25.12.2006. ANONİM, 2007a. Kırıkkale İlinin Ekonomik Durumu.
http://www.kirikkale.gov.tr/ekonomik_durumu.htm 15.01.2007
ANONİM, 2007b. Asma Yetiştiriciliği. http://davutkanal.sitemynet.com/egitim/id6.htm Erişim tarihi: 11.01.2007.
ANONİM, 2007c. Bağcılık-Bağ Tesisinin Teknik Esasları ve Asma Fidanı Dikim Tekniği.
http://www.ordutarim.gov.tr/turetim/bagcilik/BAG.htm
Erişim tarihi:12.01.2007.
ANONİM, 2007d. Bağlarda Toprak İşleme. Manisa Bağcılık Araştırma Enstitüsü, Haber Bülteni, Sayı: 16, Ekim 2004. http://www.manisabagcilik.gov.tr/admin/ fileupload/
store/bulten/16.doc Erişim tarihi: 11.01.2007.
AVCI, G.G., 2005. Bağcılıkta Mekanizasyon. Tekirdağ Bağcılık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Bağcılık Eğitim Kursu, 15-18 Mart 2005, Tekirdağ .
AYKAS, E., ÖNAL, İ., 1999. Effects of Different Tillage, Seeding and Weed Control Methods on Weed Population in Wheat Production. 7th International Congress on Agricultural Mechanisation and Energy, 26-27 May 1999, pp: 114-118, Adana- Türkiye.
BLAKE, G.R., HARTGE, K.H., 1986. Bulk Density. In: Klute A ed. Methods of Soil Analysis. Part 1. Physical and Mineralogical Methods. 2nd ed. Agronomy Monograph. No. 9, ASA and SSSA, Madison, WI, pp. 363-375.
BUSSCHER, W.J., SOJKA, R.E., 1987. Enhancement of Subsoiling Effect on Soil Strenght by Conservational Tillage. Transaction of the ASAE, 30 (4): 888-892.
COCK, G.J., 1985. Soil Structural Conditions of Vineyards Under Two Soil Management Systems. Australian Journal of Experimental Agriculture, 25(2): 450 – 454.
ÇARMAN, K., 1997. Effect of Different Tillage Systems on Soil Properties and Wheat Yield in Middle Anatolia. Soil and Tillage Research, 40: 201-207.
ÇELİK, H., AĞAOĞLU, Y.S., FİDAN, Y., MARASALI, G., SÖYLEMEZOĞLU, G., 1998. Genel Bağcılık. Sun Fidan A.Ş., Mesleki Kitaplar Serisi 1. Fersa Matbaacılık San.Tic. Ltd. Şti., Ankara.
ÇETİN, M., ÖZGÖZ, E., AKBAŞ, F., GÜRHAN, R., 2005. Farklı Toprak İşleme Sistemlerinin Toprağın Bazı Fiziksel Özelliklerine Etkilerinin Belirlenmesi ve Haritalanması. Tarım Makinaları Bilimi Dergisi, 1(1), 69-75.
DILLEY, C., NONNECKE, G., 2004. Weed Management and Soil Quality in Vineyard Agroecosystems. Iowa State University Extension, Annual Fruit/Vegetable Progress Report 2004. http://viticulture.hort.iastate.edu/research/pdf/VineWeedMgmt04.pdf Erişim tarihi: 16.05.2007
DOĞAN, H., 1996. Konya Bölgesinde Hububat Tarımında Tohum Yatağı Hazırlama Uygulamalarının Toprağın Bazı Fiziksel Özelliklerine ve Yakıt Tüketimine Etkileri. Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Makinaları Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Konya.
DURGUT, M.R., ARIN, S., 2005. Trakya Yöresi Bağcılığının Mekanizasyon Düzeyi ve Sorunları. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 2(3): 287–297.
EIJKELKAMP, 1990. Equipment for Soil Research. Eijkelkamp Co., The Netherlands, pp. 240.
EKER, B., ÜLGER, P., AKDEMİR, B., KAYİŞOĞLU, B., 1988. Ülkemizde Bağcılıkta Mekanizasyon Durumunun Saptanması Üzerine Bir araştırma. Türkiye III. Bağcılık Sempozyumu, 3 Haziran 1988, Bursa.
ERDEM, G., 1991. Tele Alınmış Bağlarda Mekanizasyon Uygulamalarının İş Verimine Etkileri Üzerinde Bir Araştırma. Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Makinaları Anabilim Dalı, Doktora Tezi, 117 s, Adana.
FERRERO, A., SUDIRO, L., NOSALEWICZ, A., LIPIEC, J., 2004. Effects of Grass Cover and Tillage on Temperature of Soil in Sloping Vineyard. International Agrophysics, 18 (2): 121–126.
FERRERO, A., USOWICZ, B., LIPIEC, J., 2005. Effects of Tractor Traffic on Spatial Variability of Soil Strength and Water Content in Grass Covered and Cultivated Sloping Vineyard. Soil and Tillage Research, 845: 127-138.
GOBLOS, G., KISSNE, B., 1978. Mechanization Variants of the Technolog y in High Trained Vineyards Planted in Sandy Soils With Row Spaces 2.4-3.0 m Kertgezdasaj, 10(5): 38- 54 KERTGEZDASAJ.
HUSNJAK, S., FILIPOVIC, D., KOSUTIC, S., 2002. Influence of Different Tillage Systems on Soil Physical Properties nad Crop Yield. Rostlinna Vyroba, 48(6): 249- 254.
KARAMAN, M.R., CANGİ, R., AKYAZI, M., KAYA, C., SUSAM, T., ŞAHİN, S., YEŞİLYURT, M., DURUKAN, A., KILIÇ, D., BİCE, S., 2007. Kelkit Havzasında (Tokat-Erzincan) Bağların Beslenme Durumu ve Yörede Bağcılığın Geliştirilmesi için Öneriler. Zile Ticaret Borsası Kültür Yayınları No: 2, 138 s.
KARAYEL, D., ÖZMERZİ, A., 2003. Effect of Different Seedbed Preparation Methods on Physical Properties of Soil. Agricultural Mechanization in Asia, Africa and Latin America, 34(3): 9-11.
KEÇECİOĞLU, G., 1967. Toprak Kanalında Çeşitli Toprak İşleme Aletleri Üzerinde Bir Araştırma. E.Ü. Ziraat Fakültesi Yayınları, No:93, İzmir.
NACHTERGAELE, J., POESEN, J., van WESEMAEL, B., 1998. Gravel Mulching in Vineyards of Southern Switzerland. Soil and Tillage research, 46: 51-59.
NEMETHY, L., 2004. Alternatıve Soil Management For Study Vineyards. ISHS Acta Horticulturae 640: XXVI International Horticultural Congress: Viticulture – Living with Limitations. http://www.actahort.org/members/showpdf Erişim tarihi: 14.01.2007.
OZPINAR, S., 2004. Influence of Tillage Systems on Wheat Yields and Economics in Clay Loam Soil under the Mediterranean Dryland Conditions. Journal of Agronomy, 3(2): 81-87.
PRADEL, E., PIERI, P., 2000. Influence of A Grasss Layer on Vineyard Soil Temperature. Australian Journal of Grape and Wine Research, 6(1): 59-67.
PRICHARD, T.L., 2007. Improving Water Penetration in Vineyards. University of California Cooperative Extension. http://ucce.ucdavis.edu/files/filelibrary/ Erişim tarihi: 14.01.2007.
SPSS, 2000. SPSS for Windows. Student Version. Release 10.0.9 SPSS Inc. IL USA
USON, A., POCH, R.M., 2000. Effects of Tillage and Management Practices on Soil Crust Morphology Under A Mediterranean Environment. Soil and Tillage Research, 54: 191-196.
UZ, E., 1975a. Tele Alınmış Bağlarda Kullanılan Çeşitli Toprak frezelerinin Pratik Çalışma Koşulları Altında Güç İhtiyaçlarının Tespiti Üzerinde Araştırmalar. E.Ü.Z.F. Dergisi, s. 321-337 İZMİR.
UZ, E., 1975b. Tele Alınmış Bağlarda Çeşitli Tip Traktörlerin Pulluk ve Frezeleri ile Yapılan Toprak İşlemesinde İş Verimi ve Zaman İhtiyacının Tespiti Üzerine Araştırmalar. E.Ü.Z.F. Yayınları, No: 273, s.40, İZMİR.
UZ, E., RUHLING, W., KAYHAN, C., 1984. Tele Alınmış Bağlarda Omca Altı Toprak İşleme Metodları Üzerinde Araştırmalar. GİESSEN ve EGE Üniversitesi İşbirliğinde Yürütülen Tarımsal Araştırma Sonuçları. Ege Üniversitesi Sempozyumu.
YAVUZCAN, H.G., 1998. Farklı Toprak İşleme Sistemlerinin Tarla Trafiği ve Toprak Sıkışması Yönünden Karşılaştırılması. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Makinaları Anabilim Dalı, Doktora Tezi, 110 s., Ankara.
ÖZGEÇMİŞ
1972 yılında Kırıkkale’de doğdu. İlk. orta ve lise öğrenimini Kırıkkale’de tamamladı. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Makinaları Bölümünü 2003 yılında bitirdi. Daha sonra GOP Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsünün düzenlediği sınavda başarılı olarak Tarım Makinaları Anabilim Dalında Yüksek Lisans eğitimine başladı. Halen, Kırıkkale İl Özel İdare Müdürlüğü İnşaat İskan Şube Müdürlüğünde çalışmaktadır.