SanayileĢme doğrultusunda enerji kullanımının artması sonucu mevcut enerji kaynaklarının azalması ve artan çevre kirliliği, enerji etkinliğini gündeme getirmiĢtir. Enerjiyi etkin kullanmak, yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımını desteklemek ve mevcut kaynakların ömrünü uzatmayı öngören politikaları desteklemek pek çok ülkenin temel stratejileri arasına girmiĢtir. YaĢanan enerji sıkıntısında, ısıtma ve soğutma sistemleri için harcadıkları enerji nedeniyle binaların da önemli bir payı olduğu bilinmektedir. Binaların daha az enerji harcayacak hale getirilmesi konusunda dünya genelinde teĢvik, vergi indirimi, yasa, yönetmelik, standart ve gönüllü yeĢil bina değerlendirme sistemleri gibi pek çok uygulama kullanılmakla birlikte, öncelikli olarak yapılması gereken, binayı en az enerji harcayacak Ģekilde tasarlamaktır. Bu çalıĢmada, binalarda önemli miktarda enerji tüketimine sebep olan ısıtma enerjisi harcamalarını azaltmak amaçlanmıĢtır. Referans bina olarak seçilen TS – 825‟e uygun Ģekilde tasarlanmıĢ bir binayı, daha az enerji harcayacak hale getirmek için, pasif tasarım değiĢkenleri ile ilgili çeĢitli alternatifler önerilmiĢtir. Seçilen bir simülasyon programı (DesignBuilder) kullanılarak, her alternatifin ısıtmanın istendiği dönemdeki ısıtma enerjisi harcamaları hesaplanmıĢ ve en az enerji harcayan alternatif belirlenmiĢtir. Ayrıca, aynı alternatiflerin farklı iklim bölgelerinden seçilen temsili illerde harcadığı ısıtma enerjisi miktarları hesaplanmıĢtır. Hesaplamalar sonucunda;
Arsanın durumu, bina tasarımı vb. nedenlerden dolayı binanın formunda herhangi bir değiĢiklik yapılamadığı durumlarda bile yalnızca SO değeri değiĢtirilerek %5‟e varan iyileĢme sağlanabildiği görülmüĢtür.
SO değeri ile birlikte bina formu da değiĢtirildiğinde ise, %7‟lere varan iyileĢme sağlamak mümkündür.
58
Binanın bulunduğu iklim bölgesinin elde edilen iyileĢme oranları üzerinde önemli bir etkisi olduğu görülmüĢtür. Ilımlı-nemli iklim bölgesinde yer alan Ġstanbul‟da %20,5‟lik ve ılımlı-kuru iklim bölgesinde yer alan Ankara‟da %20,3‟lük iyileĢme sağlanırken, soğuk iklim bölgesindeki Erzurum‟da %14,4‟lük iyileĢme sağlanabilmiĢtir. Ġklim koĢulları ılımandan soğuğa doğru gittikçe, iyileĢme oranlarının düĢtüğü gözlenmektedir.
Buna göre, tasarım aĢamasında bina formu, bina kabuğu gibi tasarım değiĢkenlerinin her iklim bölgesi için farklı Ģekilde ele alınması gerektiği ortaya çıkmaktadır.
Referans bina ve geliĢtirilen iyileĢtirme alternatiflerinin simülasyon sonuçlarına göre, tasarım aĢamasında yalnızca pasif tasarım değiĢkenlerine yönelik önlemler alınarak ısıtma enerjisi harcamalarının özellikle önemli olduğu ılımlı ve soğuk iklim bölgelerinde, ısıtmanın istendiği dönemde ısıtma enerjisi harcamalarında %20‟lere varan iyileĢme sağlanabildiği görülmüĢtür.
Mevcut bir binayı, sonradan yapılacak müdahalelerle enerji etkin hale getirmek yüksek maliyetli olacağından, binayı daha tasarım aĢamasında enerji etkin olarak düzenlemek çok daha avantajlı olacaktır. Dünya genelinde pek çok ülke, zorunlu ve gönüllü uygulamalar ile binalarda enerji etkinliği konusunda büyük bir yol katetmiĢtir. Türkiye gibi konunun yeni yeni yaygınlaĢtığı ülkelerde ise, enerji etkin binalar konusunda toplumu daha çok bilgilendirmek ve teĢvik etmek gerekmektedir. Bu nedenle Türkiye‟de de Gönüllü YeĢil Bina Değerlendirme Sistemlerinin geliĢtirilmesi önem kazanmaktadır. Özel sektörün araĢtırma geliĢtirme çalıĢmalarına önemli bir kaynak ayırması, kendi ihtiyaçları ve kamu yararı doğrultusunda üniversitelerin de kalkınmasını sağlayacak proje taleplerinde bulunması, bunun yanı sıra, binalarda enerji etkinliği sağlama bilincinin geliĢtirilmesi için her seviyede geniĢ katılımlı eğitim faaliyetlerinin yürütülmesi gerekmektedir. Gerekli eğitim, teĢvik, vergi indirimi vb. uygulamalar ile tasarımcı, yapımcı ve kullanıcılar enerji etkin tasarıma yönlendirilmelidir.
59
KAYNAKLAR
[1]Url-1 <http://tr.wikipedia.org/wiki/Sanayi_Devrimi>,alındığı tarih: 07.07.2011. [2]Lechner, N., 2009: Heating, Cooling, Lighting – Sustainable Design Methods for
Architects. John Wiley & Sons, Inc., Hoboken, New Jersey, 21,59.
[3]Url-2 <http://co2now.org>,alındığı tarih: 26.07.2011.
[4]Sev, A., 2009: Sürdürülebilir Mimarlık. YEM Yayın, Ġstanbul, 18.
[5]Heperkan, H., KurtuluĢ, O., Olgun, B., 2009: YeĢil Binalar ve LEED, 75. <http://www.mmo.org.tr/resimler/dosya_ekler/419fe2aa8c82cca_ek.pdf?dergi=748> [6]Url-3 <http://www.dektmk.org.tr/upresimler/2008_enerji_raporu.pdf> ,alındığı
tarih: 07.07.2011.
[7]Url-4 <http://www.izoder.org.tr/pdf/izoder_isi_yalitim_raporu.pdf>, alındığı
tarih: 07.07.2011.
[8]Yapı Dergisi, Aralık 2009, Binalarda Enerji Verimliliği Eki, Ġstanbul.
[9]BektaĢ, B., 2006: Isıtma Açısından DıĢ Duvarlarda Saydam Yüzey Kullanımının AraĢtırılması, Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi, Elazığ.
[10]Koçlar Oral, G., Manioğlu, G., 2010: Bina Cephelerinde Enerji Etkinliği ve Isı Yalıtımı, 5. Ulusal Çatı ve Cephe Sempozyumu Bildirileri, Ġzmir, 31- 32.
[11]Manioğlu, G., 2002: Isıtma Enerjisi Ekonomisi ve YaĢam Dönemi Maliyeti Açısından Uygun Bina Kabuğu ve ĠĢletme Biçimi Seçeneğinin Belirlenmesinde Kullanılabilecek bir YaklaĢım, Doktora Tezi, Ġ.T.Ü., Ġstanbul.
[12]Yıldız, E., 1989: Bina içi çevre mekanlarının iĢlevine ve bina kabuğuna bağlı iklimsel konfor açısından yön seçiminde bir yöntem, Doktora Tezi, Ġ.T.Ü., Ġstanbul.
[13]Givoni, B., 1969: Man, Climate and Architecture, Elsevier Publishing Company, England.
[14]ASHRAE Standart 55 – 2010: Thermal Environmental Conditions for Human Occupancy
[15]Özdemir, B.B., 2005: Sürdürülebilir Çevre için Binaların Enerji Etkin Pasif Sistemler Olarak Tasarlanması, Yüksek Lisans Tezi, Ġ.T.Ü., Ġstanbul. [16]Yurtseven, B., 2006: Bilgisayar Yardımı ile Binalardan Enerji Kayıp ve
Kazançlarının Hesabı, Yüksek Lisans Tezi, Ġ.T.Ü., Ġstanbul.
[17]Koçlar Oral, G., 1998: Isıtma - Havalandırma Ders Notları, Ġ.T.Ü., Ġstanbul. [18]Karagözlü, A.B., 2006: Konutlarda Enerji Giderlerinin Azaltılmasına Yönelik
60
[19]Yılmaz, Z., Koçlar Oral, G., Manioğlu, G., 2000: Isıtma Enerjisi Tasarrufu Açısından Bina Kabuğu Isı Yalıtım Değerinin Bina Formuna Bağlı Olarak Belirlenmesi, Proje No: 985 Sonuç Raporu, Ġ.T.Ü., Ġstanbul. [20]Berköz, B., Yılmaz, Z., Koçlar Oral, G. ve diğerleri 1995: Enerji Etkin Konut
ve YerleĢme Tasarımı, Proje No: Ġntag 201, Ġ.T.Ü., Ġstanbul.
[21]Ak, F., 1993: Enerji Etkin Konut ve YerleĢme Birimi Dizaynında Uygulanabilecek bir YaklaĢım, Yüksek Lisans Tezi, Ġ.T.Ü., Ġstanbul. [22]Özçuhadar, T., 2007: Sürdürülebilir Çevre için Enerji Etkin Tasarımın YaĢam
Döngüsü Sürecinde Ġncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Ġ.T.Ü., Ġstanbul. [23]Url-5 <www.dpt.gov.tr/DocObjects/Download/3226/enerji.pdf>,alındığı tarih:
12.07.2011.
[24]Url-6 <http://www.abcb.gov.au/en/major-initiatives/energy-efficiency>,alındığı tarih: 13.11.2011.
[25]Url-7 <http://www.japanfs.org/en/pages/026585.html>, alındığı tarih:
17.10.2011.
[26]Url-8 <http://www.eceee.org/EEES/ >,alındığı tarih: 18.12.2011.
[27]Url-9 <http://www.etisanenerji.com/bilgi/elektrik-isleri-etut-idaresi-eie/>,
alındığı tarih: anonim
[28]Url-10 <http://www.e-kutuphane.imo.org.tr/pdf/130.pdf>, alındığı tarih:
22.12.2011.
Hegner, H.D., Sağlam, O., : 2004, Binaların Enerji Performansı AB Yönergesi
2002/91/EC: AB, Almanya ve Türkiye‟deki Hazırlıklar, Türkiye Mühendislik Haberleri, Vol.434, Sayı 2004/6, 30-33.
[29]Url-11 <http://www.mo.org.tr/UIKDocs/enerjiperformansi.pdf>, alındığı tarih: 25.08.2011.
[30]Url-12 <http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2010: 153:0013:0035:EN:PDF>, alındığı tarih: 13.11.2011.
[31]Url13 <http://europa.eu/legislation_summaries/energy/energy_efficiency/ en0021_en.htm>, alındığı tarih: 13.11.2011.
[32]Url-14 <http://epa.gov/lab21gov/pdf/energy_policy508.pdf>,alındığı tarih:
18.12.2011.
[33]Url-15 <http://energy.senate.gov/public/_files/RL342941.pdf>,alındığı tarih: 21.11.2011.
[34]Url-16 <http://www1.eere.energy.gov/femp/pdfs/fedcomm_greenbuild.pdf>,
alındığı tarih: 08.11.2011.
[35]Url-17 <http://www.alga.asn.au/policy/planhouse/codeReg.php>, alındığı tarih: 13.11.2011.
[36]Url-18 <http://www.abcb.gov.au/~/media/Files/Download%20Documents/ Education%20and%20Training/Resource%20Kits/Module1_Presenta tion_final.ashx>,alındığı tarih: 08.12.2011.
61 [37]Url-19 <http://www.planningportal.gov.uk/buildingregulations/ buildingpolicyandlegislation/currentlegislation/introduction>, alındığı tarih: 13.11.2011. [38]Url-20 <http://www.walthamforest.gov.uk/index/environment/building- control/information-guide/building-control-summary.htm>,alındığı tarih: 13.11.2011. [39]Url-21 <http://www.epbd-ca.org/Medias/Pdf/EPBD_BuPLa_Country_ reports.pdf>, alındığı tarih: 19.09.2011.
[40]Url-22 <http://www.japanfs.org/en/pages/027121.html>, alındığı tarih:
17.10.2011.
[41]Url-23 <http://www.eccj.or.jp/law/e-law.html>, alındığı tarih: 16.10.2011. [42]Url-24 <hhttp://ashraenac.org/wp-content/uploads/2011/01/ASHRAE-
Initiatives-for-Sustainable-Design.pdf>, alındığı tarih: 20.11.2011.
[43]Url-25 <http://www.epa.gov/region9/greenbuilding/building-codes.html#hosp>, alındığı tarih: 21.11.2011.
[44]Url-26 <http://www.breeam.org/page.jsp?id=66>, alındığı tarih: 15.10.2011. [45]Url-27 <http://www.usgbc.org/DisplayPage.aspx?CategoryID=19>, alındığı
tarih: 27.09.2011.
[46]Url-28 <http://www.gbca.org.au/green-star/>, alındığı tarih: 27.09.2011.
[47]Url-29 <http://www.ibec.or.jp/CASBEE/english/overviewE.htm>, alındığı tarih: 19.12.2011.
[48]Canbay, N., Sev, A., 2009: Ekolojik Bina Tasarımlarında YeĢil Bina Sertifikasyon Sistemlerinin Rolü ve Uygulamalar, Uluslararası Ekolojik Mimarlık ve Planlama Sempozyumu, Antalya.
[49]Erten, D., Nisan 2009: Türkiye için YeĢil Bina Sertifikası ve Çözüm Önerileri,
Yapı Dergisi sayı 329, 2009,Yapıda Ekoloji Eki (2), 55.
[50]Url-30 <http://issuu.com/manufaktur/docs/dgnb_excellence_defined_ sustainable_building_with_?mode=embed&layout=http%3A%2F%2 Fskin.issuu.com%2Fv%2Flighticons%2Flayout.xml&showFlipBtn=tr ue&proShowMenu=true>, alındığı tarih: 12.10.2011.
[51]Url-31 <http://www.iisbe.org/sbtool-2010>, alındığı tarih: 16.10.2011.
[52]Ilıcalı, E., Somalı, B., 2009: LEED ve BREEAM Uluslar arası YeĢil Bina Değerlendirme Sistemlerinin Değerlendirilmesi, Seminer Bildirisi, IX. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi, 1083-1084.
[53]RVC-ĠST Magazin, ġubat 2009: Ayın Dosyası: YeĢil Binalar, sayı:4.
[54]Tıkır, A., 2009: Ġstanbul'da Mevcut bir Konutun DıĢ Kabuğunun Enerji Etkin Yenilenmesi ve Ekonomik Etkinliğinin Değerlendirilmesine Yönelik bir ÇalıĢma, Yüksek Lisans Tezi, Ġ.T.Ü., Ġstanbul.
[55]Url-32 <http://www.cedbik.org/icerikdetay.asp?ID=39&IcerikID=253>,
62
[56]Url-33 <http://www.gbci.org/main-nav/building-certification/certification- guide/leed-for-new-construction/project-
registration/registration.aspx>, alındığı tarih: 27.09.2011.
[57]Canbay, N., Sev, A., 2009: Dünya Genelinde Uygulanan YeĢil Bina Değerlendirme ve Sertifika Sistemleri, Yapı Dergisi sayı 329, 2009,Yapıda Ekoloji Eki (2), 43-47.
[58]Url-34 <http://www.gbca.org.au/media-centre/common-language-for-carbon-in- sight-leading-rating-tool-providers-to-sign-mou/2072.htm>,alındığı tarih: 15.10.2011. [59]Url-35 <http://mth.com/Methods/Sustainability/Certifications/DGNB.aspx>, alındığı tarih: 02.10.2011. [60]Url-36 <http://www.cedbik.org/sayfalar.asp?KatID=3&KatID1=25&ID=29>, alındığı tarih: 15.10.2011.
[61]Url-37 <http://www.dgnb.de/_en/certification-system/index.php>, alındığı tarih: 02.10.2011.
[62]Canıtez, Ġ.S., 2009: Ekolojik Mimari Bağlamında, YeĢil Binalarda Sertifikasyon ve Değerlendirme Sistemlerinin Türkiye‟de Uygulanabilirliği, Uluslararası Ekolojik Mimarlık ve Planlama Sempozyumu, 192-198. [63]Url-38 <http://www.metrovancouver.org/about/publications/Publications/
ebbuildingratingtoolsrepfinal1.pdf>, sf 30-33, alındığı tarih:
16.10.2011.
[64]Zeren, L., Berköz, E., Küçükdoğu, M. ve diğerleri, 1987: Türkiye‟de Yeni YerleĢmeler ve Binalarda Enerji Tasarrufu Amacıyla bir Mevzuat Modeline ĠliĢkin ÇalıĢma, Çevre ve ġehircilik Uygulama-AraĢtırma Merkezi (UYGAR), Ġ.T.Ü., Ġstanbul.
63
ÖZGEÇMĠġ
Ad Soyad: Ayça GAZĠOĞLU
Doğum Yeri ve Tarihi: Trabzon, 07.02.1985
E-Posta: aycagazioglu@yahoo.com
Lisans: Ġ.T.Ü. Mimarlık
Mesleki Deneyim ve Ödüller: Baytur ĠnĢaat ve Taahhüt A.ġ.
Turan Hazinedaroğlu ĠnĢaat Ticaret A.ġ. Studio Punto & IĢıl Günak Interior Design ENYE ĠnĢaat