Bu akademik çalıĢmada TBDY-2018 yönetmeliğine uygun olarak SAP2000, Seismo Struct ve ProBina kullanılmıĢ olup Kocaeli depremi referans alınarak analizler yapılmıĢtır. Mühendislik açısından uygun hem de maddi manevi kayıplar önlemek açısından mümkün olan yapı inĢası önemlidir. Yapının inĢa süresi ve kullanılan malzemeler ve yapının kullanım ömrü boyunca yapılan bakım ve onarım maliyetler ve yapımlar düĢünüldüğünde yapının maliyeti çelik- betonarme yapıdan daha fazla olmaktadır. Çelik ile güçlendirilmiĢ betonarme inĢa edilmiĢ yapı rijitlikten taviz vermeden sünekliliği artırılabilmekte olup deprem gibi yapıyı ciddi zorlayan ve zarar verebilen doğal afetler düĢünüldüğünde çelik malzemenin Ģuan ki teknolojilerle yangına karĢı dayanımı kısmi artılabilmekte olup depreme karĢı da dayanımı artırıldığında yapı deprem ve yangın gibi afetlere karĢı daha güçlendirilebilir. Yapı tek bir dinamiğe sahip olduğunda bitiĢik nizam yapılara göre daha az etkilenmektedir. Bu akademik çalıĢma içerisinde aynı temel üzerinden inĢa edilmiĢtir. Yapı 3 ayrı yapı gibi düĢünülebilir. Bunu asansör ve kullanım alanları üzerinden tasarlanmıĢtır. Orta çekirdek haricindeki sağ ve sol çekirdekler çelik ile inĢa edildiğinde yapının inĢa süresi ile bakım ve onarım maliyetleri düĢünüldüğünde ekonomik açıdan daha uygundur. Bu yüzden de tasarım anlamında ilk maliyet göz önüne alındığında daha uygun olan betonarme yapılara göre tasarım ve kullanım ömrü ile düĢünüldüğünde ÇĠGBY daha az bakıma ihtiyaç duyup daha fazla kullanım ömrü verebilmektedir. Yapının sünekliliğinden taviz verilmemesi gerektiğini söyleyen Türk yönetmeliğine göre bu konuda mühendislik ve tasarım açısından sınırlarla belirlenmiĢ çerçeveler içerisinde kalınması gerektiğini belirtmektedir.
Elde edilen verilere göre betonarme yapının dayanımı ile çelik ile güçlendirilmiĢ betonarme yapının dayanımı kıyaslamasından elde edilen veriler ıĢığında çelikle güçlendirilmiĢ yapıların hem daha az malzeme ile daha çok dayanım hem de inĢa+bakım maliyeti daha uygun hem uygulanabilirliği ve değiĢikliği daha kolay ayrıca yapının kullanım amacına göre değiĢikliklerin sonucundaki güçlendirilmesi konusunda daha pratik bir yapı olduğu anlaĢılmıĢtır. Yapıların kıyaslaması olarak düĢünüldüğünde betonarme yapının kullanım ömrü boyunca ki bakım maliyeti değerlendirildiğinde çelikle güçlendirilmiĢ betonarme yapı %57 daha tasarruflu olduğu anlaĢılmaktadır. Yapının inĢa süresince kullanılan malzemeler, iĢçilik maliyeti ve geçen süreç değerlendirildiğinde çelikle güçlendirilmiĢ betonarme yapı daha kısa süreçte yapılabilmektedir. Yapının yenileme gereksinimi olduğunda bakım ve onarım veya değiĢim ve imalat göz önüne alındığında çelikle güçlendirilmiĢ betonarme yapı insanların daha az mağdur etmektedir. Çünkü çelik malzemenin montajı ve imalatı betonarme imalatına göre 6 katlı yapıda yaklaĢık %20 daha hızlı yapılabilmektedir. Ayrıca onarım ihtiyacı olduğunda betonarme yapılarda yerel çözüm yapılamazken çelikle güçlendirilmiĢ betonarme yapılarda bu daha uygulanabilir. Türkiye deki yakın zamandaki en büyük deprem olan Kocaeli depremi baz alındığında çelikle güçlendirilmiĢ betonarme yapı dinamik olarak depremin pick anlarını ve depremin tamamını az deplasman yaparak geçiren yapı ayrıca daha az yorulduğundan kullanım ömrü yada kullanım alanı azalmamıĢtır. Kısacası bu veriler ve analizler eĢiğinde anlaĢıldığı gibi çelikle güçlendirilmiĢ betonarme yapı kullanım pratikliği ve kullanım ömrü ve dayanımı ve inĢası ile bakımı düĢünüldüğünde daha uygun ve uygulanabilir olmaktadır. Ayrıca kullanım ömrü esnasında yapının tasarım amacı dıĢında kullanımlardan kaynaklanan yapının sehimi konusunda daha dayanımlı olduğundan yapı daha uzun ömürlü yada ömrünün tamamını daha güvenli kullanımına mümkündür. Sonuç olarak yapı ilk inĢa esnasındaki kullanılan malzeme maliyeti hariç her aĢamada hem daha dayanımlı ve hem daha uygun hem daha kullanılabilirdir. Ayrıca yapının sadece inĢası olarak düĢünülmemeli ve bu kullanım esnasında yada yapımı aĢamasında hepsi bir bütün olarak düĢünmek gerekmektedir. Buna göre de çelikle güçlendirilmiĢ betonarme yapı kullanıma göre daha uygundur. Doğal afetler düĢünüldüğünde, yangına karĢı olarak betonarme yapıya göre büyük ayrıcalıklı performansı var denemez ama
deprem düĢünüldüğünde yapı hafif ve dinamiğe uygun olduğundan daha labil ve daha dayanıklı olduğu yapılan analiz sonuçlarından elde edilebilmektedir.
Yapı güçlendirmesinde yapının çercevesinde ana iskelet betonarme olduktan sonra yapının temelden aldığı güçte betonarme olduğundan basınca karĢı dayanım özelliğiyle yapının ilk etkiden sonra yapıyı deprem aynı frekansta hareket ettirebilmek için yapıyı temel üstü sağ ve sol çerceveleri çelik ile güçlendirildiğinde yapı hem ağırlığından dolayı ağırlık merkezi hem yapının çekme dayanımı hem frekansı deprem uyumlu olduğundan yapı daha az zarar görmüĢ oluyor ayrıca yapı onarımı da daha uygulanabilir olduğundan dolayı yapı onarımı ve bakımı daha pratik ve mümkün olmaktadır.
Bu çalıĢmanın içerisinde, 1999 yılında olmuĢ olan Kocaeli depremi en yakın merkez olan ve Ġstanbul‘da ki sismografi tarafından ölçülen değerler referans alınmıĢtır. Bu değerlere göre yapının orta çekirdeğinin betonarme olmasına rağmen sağ ve sol çekirdeklerinin sünekliliğinden kaynaklı olduğu birleĢim noktalarındaki etkilemelerinden anlaĢıldığına göre yapı sünekliliğini artırmıĢ olmakta aynı anda rijitlik açısından da rijitliğini korumakta olduğundan gerilmeyi de azalttığı anlaĢılmakta olup yapının kullanım ömrü boyunca yapı doğal afetlere karĢı daha stabil dayanım gösterebilmektedir. Yapı güçlendirmesi esnasında çekirdek çekirdek bölüm oluĢturmanın yanı sıra yapıyı temel üstünde çelik inĢa olarak yapılmıĢ çalıĢmaların daha güçlendirmeye ihtiyaç duyulduğu akademik çalıĢmalarla kanıtlanmıĢ durumdadır. Yapıyı temel üstünde bütün karkası çelik olduğunda deprem afetine karĢı dayanımı yetersiz olduğu görünmektedir. Orta çekirdek betonarme olduğunda dayınımın yüksek olduğunu bu çalıĢma içerisinde görünebilmektedir. Yapıyı temel üstünde enlem ve boylam oranında bir formül yada stabilitesini koruduğu sürece minimum betonarme maksimum çelik inĢa edilebileceği ile alakalı çalıĢma ile bu çalıĢma geliĢtirilebilir.