1. Bölüm’de belirlenen hipotezlerin uygulanan anket çalışmasında toplanan verilere göre analiz sonuçları 3.Bölüm’de incelenmiştir. Yapılan bu anket çalışmasına göre sonuçlar şu şekildedir.
1) Katılımcı 16 işletmenin 4 tanesi TMSA uygulamakta, 8 tanesi ISO 9001 uygulamaktadır. TMSA’nın uygulanmaya başlanması çok yakın bir geçmişe dayanmaktadır. ISO 9001 kalite yönetim sisteminin uygulanması TMSA’ya nispeten daha eski bir süreci içermektedir. Ancak ulaşılabilen kaynaklar ve katılımcıların büyük çoğunluğunun verileri bu sistemin de denizcilik işletmeleri için henüz yeni bir uygulama olduğunu göstermektedir.
2) Denizcilik işletmeleri ISO 9001 kalite yönetimi sistemini rakiplerine göre fark yaratmak için uygularken, TMSA uygulanmasının nedeni olarak kalite düzeylerinin yükseltme beklentilerini birinci sıraya taşıyarak birinci sırada olacağı düşünülen OCIMF üyesi şirketlerin yüklerini taşıyabilme beklentisini bir alt önem sırasına koyarak aslında bu sistemin uygulanmasında sanılanın aksine kalite kaygısı taşındığı görülmektedir.
3) TMSA uygulamaya başlanan süreçten bu yana kalite düzeylerinin yükselmesi, filo emniyetinin artması ve kalitede süreklilik sağlanması işletmeler tarafından tespit edilen gelişmelerdir. Bu uygulamada, evrak akışlarını düzene girmesi, kalitede süreklilik sağlanması, rekabet ortamında avantaj sağlanması, riskin düşürülmesi ve hatanın azaltılması, filodaki emniyetin (safety) arttırılması, vettinglerde başarının artması beklentilerin üzerinde gerçekleşen gelişmelerdir. Bunun yanında faaliyet olanaklarını geliştirerek pazar payını arttırmak, iş kazalarını azaltmak, sürekli gelişimi sağlamak, kalite düzeyinin yükseleceği düşüncesi, OCIMF üyesi şirketlerin yüklerini taşıyabilmek beklentileri beklenilenin altında gerçekleşme göstermiştir. 4) Bu sistemleri uygulayan işletmelerin CDI ve PSC denetlemelerinin sonuçlarında bulunan uygunsuzluk sayısı ortalaması ve yaşanan tutuklanma ortalaması
5) Analiz sonuçlarına göre;
• TMSA uygulanması ile ISM denetimleri sonucu bulunan uygunsuzlukları kapatma süreleri arasında anlamlı bir ilişki bulunamamıştır.
• ISO 9001 uygulanması ile ISM denetimleri sonucu bulunan uygunsuzlukları kapatma süreleri arasında %85 güven aralığında anlamlı bir ilişki bulunmuştur. (p>0,15). Bu güven aralığı değeri arzu edilenden düşük olmasına rağmen hipotez kabul edilmiştir.
• TMSA uygulanması ile CDI (SIR) denetimlerinin sonucunda yazılan gözetim maddesi sayısı arasında %82 güven aralığında anlamlı bir ilişki bulunmuştur. (p>0,18). Ancak bu güven aralığı değeri düşük bir değer olduğundan dolayı hipotez reddedilmiştir.
• TMSA uygulaması ile PSC sonucunda bulunan yetersizlik sayısı ile yaşanan tutuklanma olayı sayısı arasında anlamlı bir ilişki bulunamamıştır.
• ISO 9001 uygulanması ile PSC sonucunda bulunan yetersizlik sayısı arasında % 90 güven aralığında anlamlı bir ilişki bulunmuştur. (p>0,10). ISO 9001 uygulayan firmaların bu soruya verdikleri yanıt ortalaması anlamlı olarak düşük bulunmuştur.
• ISO 9001 uygulanması ile PSC sonucunda yaşanan tutuklanma olayı sayısı arasında % 85 güven aralığında anlamlı bir ilişki bulunmuştur. (p>0,15). Bu güven aralığı değeri arzu edilenden düşük olmasına rağmen hipotez kabul edilmiştir. ISO 9001 uygulayan firmaların bu soruya verdikleri yanıt ortalaması anlamlı olarak düşük bulunmuştur.
• Katılımcıların hiç birisinin işlettiği gemilerde kapatılması için klâsın verdiği süre geçmiş madde (overdue class) durumu olmadığı için ilişki durumuna bakılamamıştır.
• TMSA Uygulamasının, Strateji iyileştirme faktörü ve Strateji kontrol faktoru üzerinde anlamlı bir etkisi bulunamamıştır (p>0,05). TMSA Uygulamasının, Strateji planlama faktoru üzerinde anlamlı bir etkisi vardır. (p<0,05). TMSA uygulayan firmaların 18 soruya verdikleri yanıt ortalaması anlamlı olarak düşük bulunmuştur. TMSA uygulamayanlar, strateji planlamaya daha yüksek puan vermiştir, strateji planlama ile ilgili yapılması
gerektiği düşünülen şeylere ve ya uygulamalara daha fazla katılmaktadırlar. • ISO 9001 Uygulamasının, Strateji iyileştirme faktörü ve Strateji kontrol
faktörü üzerinde anlamlı bir etkisi bulunamamıştır (p>0,05). ISO 9001 uygulamasının, Strateji planlama faktoru üzerinde anlamlı bir etkisi vardır (p<0,05). ISO 9001 uygulayan firmaların 18 soruya verdikleri yanıt ortalaması anlamlı olarak düşük bulunmuştur. ISO 9001 uygulamayanlar, strateji planlamaya daha yüksek puan vermiştir, strateji planlama ile ilgili yapılması gerektiği düşünülen şeylere ve ya uygulamalara daha fazla katılmaktadırlar.
• Gemi sayısı işletmenin büyüklüğünü gösterir kabulü ile gemi sayısı ile Strateji iyileştirme faktörü ve Strateji kontrol faktoru arasında anlamlı bir ilişki bulunamamıştır. Gemi sayısı ve strateji planlama faktörü arasında % 83 güven aralığında anlamlı bir ilişki bulunmuştur (p>0,17). Ancak güven aralığı değeri düşük olduğu için hipotez reddedilmiştir.
• Spearman Korelasyon Analizi (r)’ne göre ortalama filo yaşı ile PSC sonucunda bulunan yetersizlik sayısı arasında %62,5 düzeyinde pozitif yönlü anlamlı bir ilişki bulunmuştur (p<0,05). Ortalama filo yaşı arttıkça, PSC sonucunda bulunan yetersizlik sayısı artmaktadır.
• Spearman Korelasyon Analizi (r)’ne göre ortalama filo yaşı ile PSC sonucunda yaşanan tutuklanma olayı sayısı arasında %67,1 düzeyinde poztif yönlü anlamlı bir ilişki bulunmuştur (p<0,05). Ortalama filo yaşı arttıkça, PSC sonucunda yaşanan tutuklanama olayı sayısı artmaktadır.
• Spearman Korelasyon Analizi (r)’ne göre bu PSC sonucunda bulunan yetersizlik sayısı ile CDI (SIR) denetimleri sonucunda yazılan gözetim maddesi sayısı arasında %48,1 düzeyinde poztif yönlü, anlamlı bir ilişki bulunmuştur (p<0,08). CDI (SIR) denetimleri sonucunda yazılan gözetim maddesi sayısı arttıkça PSC sonucunda bulunan yetersizlik sayısı artmaktadır. Bu sonuç bize bu iki denetleme arasında niceliksel olarak ilişki olduğunu göstermektedir. Bu ilişki nitelik açısından da incelenmelidir.
• Spearman Korelasyon Analizi (r)’ne göre PSC sonucunda bulunan yetersizlik sayısı ile PSC sonucunda yaşanan tutuklanama olayı sayısı arasında %57,4
sonucunda bulunan yetersizlik sayısı arttıkça PSC sonucunda yaşanan tutuklama olayı sayısı artmaktadır.
• Spearman Korelasyon Analizi (r)’ne göre ortalama filo yaşı, ISM external (dışsal) gemi denetimlerinin sonucu, SIRE (MOC) denetlemelerinin sonucu ve CDI (SIR) denetlemelerinin sonucu arasında anlamlı bir ilişki bulunamamıştır.
• Filo büyüklüğünde görülen değişiklik ile TMSA veya ISO 9001 uygulaması arasında anlamlı bir ilişki bulunamamıştır.
• TMSA ve/veya ISO 9001 kalite yönetim sistemlerinin uygulanması ile SIRE (MOC) denetimlerinin, CDI (SIR) denetimlerinin sonuçları arasında ve ISM içsel (internal) / dışsal (external) şirket denetlemelerinin ve ISM içsel (internal) / dışsal (external) gemi denetlemelerinin sonuçları arasında anlamlı bir ilişki bulunamamıştır.
• Ayrıca işletmelerin bünyesindeki gemilerde klass tavsiyesi (recomendation) olamaması durumu ile klass tavsiyesi (recomendation) ıslah süreleri ile TMSA ve/veya ISO 9001 kalite sistemlerinin uygulanması arasında anlamlı bir ilişki bulunamamıştır.
6) Strateji faktörleri üzerinde bu sistemlerin etkisinin beklenen şekilde bulunmaması kalite kültürünün gelişmemiş olması temeline dayanmakla birlikte nedenlerden bazıları şu şekilde olabilir.
• Bu sistemlerin kalite ve gelişim bilincinin oturacak kadar uzun süre uygulanmaması,
• Đşletmelerde kalite kültürü oluşmadığı için bu sitemlerin gereklerinin tam anlamıyla yerine getirilmemesi,
• Bu sistemlerin kalite kültürü benimsenmeden gösteriş için sahip olunmak istenmesi,
• Kaliteyi arttıracak derecede seçiciliğe sahip olunmadığı için yetersiz planlama yapılması,
• Stratejik iyileşme için yönetimin destek vermemesi ve buna bağlı olarak işletme bünyesinde yaşanan ekonomik dengesizlik.
Bu konuya açıklık getirmek için elimizdeki veriler yeterli değildir. Bu nedenle etki eden faktörler ve etkilerinin şiddeti başka bir çalışmanın konusu olabilir.
Bu çalışmada içinde bulunulan zaman aralığında Türkiye’deki mevcut durum tespit edilmeye çalışıldı. Türkiye’de kısa bir geçmişe sahip kalite yönetimi ile ilgili bu sistemler analiz sonuçlarının bize yansıttığı sonuçlara göre henüz etkili bir şekilde kullanılamamaktadır. Ancak denizcilik işletmelerinde kalite ile ilgili beklentilerin ve yönelimlerin artmış olması Türkiye’deki denizcilik sektörünün bu yöndeki gelişimlere açık olduğunun göstergesidir. Bu durum kalite kültürü ile ilgili umut veren, olumlu bir durumdur. Gelecekte Türkiye’de, araştırılan bu konular ile ilgili gelinen durum bu çalışmada belirlenen durum referans alınarak yapılacak karşılaştırma ile tespit edilebilir.
KAYNAKLAR
Acındı, A., 2007: Đşletmelerde iç Kontrol Sisteminin Etkinliğinin Ölçülmesi, Yüksek Lisans Tezi, ĐTÜ, Đstanbul.
Alemdağ, A. Ö., 2006: Gemi Yönetiminde Strateji ve Performans: Türkiye Analizi, Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. and Yıldırım, E., 2005: Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri SPSS Uygulamalı, Sakarya Kitapevi, Sakarya, Türkiye.
Arslan, Ö. and Er, Đ. D., 2008: SWOT analysis for safer carriage of bulk liquid chemicals in tankers, Journal of Hazardous Materials, 154, 901-913. Arslan, Ö., 2009: Kimyasal Tanker Đşletmeciliği Đçin Stratejik Yönetim
Modellemesi, Doktora Tezi, ĐTÜ, Đstanbul
Akbulut, B., 2006: Yüksek Süratli Gemi işletmeciliğine Kalite ve Emniyet Yönetimi Sistemleri Entegrasyonu, Yüksek Lisans Tezi, ĐTÜ, Đstanbul.
Arın, N., 1997: 2000’li Yıllara Girerken Strateji Oluşturma ve Stratejik Planlama, Yüksek Lisans Tezi, ĐTÜ, Đstanbul.
Bayram, N., 2004: Sosyal Bilimlerde SPSS ile Veri Analizi, Ezgi Kitapevi, Bursa, Türkiye.
Beşkese, A., 1995: Toplam Kalite Yönetimi, Kalite Güvencesi Sistemleri ve Türkiye’deki Uygulamaları, Yüksek Lisans Tezi, ĐTÜ, Đstanbul. Cariou, P., Mejia Jr, M. Q. and Wolff F. C., 2006: On the effectiveness of port
state control inspections, Transportation Research Part E, 44, 491- 503.
Chauvel, A. M., 1997: Managing Safety and Quality in Shipping, The key to success, A guide to ISM- ISO 9002- TQM, The Nautical Institue, London, UK.
Coşkun, F., 2008: Süreç Performans Paremetrelerinin Oluşturulması ve Đzlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, ĐTÜ, Đstanbul.
Cook, D., 2009: Continual Improvement –a fundamental ISO principle, ISS Reporter Magazine,11, 14.
Çağlar, Đ. and Kılıç, S., 2006: Kalite Güvence Standartları, Meslekî ve Teknik Yayınlar Serisi No. 57, Nobel Yayın Dağıtım, Đstanbul, Türkiye. Çetin, C., Akın, B. and Erol, V., 2001: Toplam Kalite Yönetimi ve Kalite Güvence
Sistemi (ISO 9000-2000 Revizyonu) Đlke-Süreç-Uygulama. Marmara Üniversitesi, Đstanbul, Türkiye.
Drewry, 2006: Ship Management, Drewry Shipping Consultants Ltd, London, UK. Er, Đ. D., Sağ, O. K., Lanczynki, B., and Loginovsky, V., 2004: IAMU WG-II
Project Report, Shore-Based Proficiency Desingnation for Ship Management Companies.
Erol, E., 2000: Stratejik Yönetim, A. Ü. Đşletme Fak Ders Kitapları, No: 23, Eskişehir, Türkiye.
Eren, E., 2000: Đşletmelerde Stratejik Yönetim ve Đşletme Politikaları, Der Kitabevi, Đstanbul
Eren, E., 1979: Đşletmelerde Stratejik Planlama (Teknikler ve Uygulamalar), Đstanbul Üniversitesi yayın no: 2666, Đşletme Fakültesi yayın no:88, Yönetim ve Organizsyon Enstitüsü yayın no:2, Đstanbul
Fafaliou, I., Lekakou, M. and Theotokas, I., 2006: Is the European shipping industry aware of corporate social responsibility? The case of theGreek-owned short sea shipping companies, Marine Policy, 30, 412-419.
Goss, R., 2008: Social responsibility in shipping, Marine Policy, 32, 142-146.
Grabowski, M., Ayyalasomayajula, P., Merrick, J. and Mccafferty, D., 2007: Accident precursors and safety nets: leading indicators of tanker operations safety, Maritime Policy & Management,34(5), 405-425. Harrison, E. H., 2009: Safety first for world-class operations, Gac World Magazine,
Sep. 4, 14.
Håvold, J. I., 2000: Culture in maritime safety, Maritime Policy & Management, 27(1), 79-88.
International Chamber of Shipping & International Shipping Fedaration, 1996: On the application of the IMO International Safety Management (ISM) Code, Third Edition, ICS&ISF, London, UK. Kaydos, W., 1999: Operational Performance Measurement: Increasing Total Productivity, St. Lucie Press, USA.
Intertanko, 2009: Annual Review and 24 Report 2008/2009
Đnalman, N. M., 2006: Entegre Yönetim Sistemi Model Önerisi ve Gemi işletmecisi Firmalara Uygulanması, Yüksek Lisans Tezi, ĐTÜ, Đstanbul.
Jenssen, J. I., Randøy, T., 2006: The performance effect of innovation in shipping companies, Maritime Policy & Management, 33(4), 322-343.
Karasar, N., 1999: Bilimsel Araştırma Yöntemi, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, Türkiye.
Karagöz, Y. and Ekici, S., 2004: Sosyal Bilimlerde Yapılan Uygulamalı Araştırmalarda Kullanılan Đstatiksel Teknikler ve Ölçekler, C. Ü. Đktisadi ve Đdari Bilimler Dergisi, Cilt 5, Sayı 1.
Kaylan, A. R., 2009: TKY ve krizden çıkış, Önce Kalite Dergisi, Ocak-Şubat, 10- 13.
Kaylan, A. R., 2008: Kalite yönetiminde eğilimler ve gerçek, Önce Kalite Dergisi, Aralık, 8-9.
Kaydos, W. J., 1999: Operational performance measurement : increasing total productivity, Boca Raton, Fla. : St. Lucie Press, London
Kopacz, Z. and Morgaś, W., 2001: The Maritime Safety System, its Main Components and Elements, The Journal of Navigation, 54(2), 199-211 Köksal, B. A., 1998: Đstatistik Analiz Metodları, Çağlayan Kitapevi, Đstanbul,
Türkiye.
Knapp, S. and Franses, P. H., 2007: Econometric analysis on the effect of port state control inspections on the probability of casualty Can targeting of substandard ships for inspections be improved?, Marine Policy, 31, 550-563.
Knapp, S. and Franses, P. H., 2008: Econometric analysis to differentiate effects of various ship safety inspections, Marine Policy, 32, 653-662.
Knapp, S. and Franses, P. H., 2009: Does ratification mater and do major conventions improve safety and decrease pollution in shipping?, Marine Policy, 33, 826-846.
Knapp, S. and Franses, P. H., 2006. Analysis of the Maritime Inspection Regimes – Are ships over-inspected?, Econometric Institute Report 2006-30, Erasmus Universty, Rotterdam, Netherland.
Lagoudis, I. N., Lalwani, C. S. and Naim, M. M., 2004: A Generic Systems Model for Ocean Shipping Companies in the Bulk Sector, Transportation Journal, 43(1), 56.
Lambertides, N. and Louca, C., 2008: Ownership structure and operating performance: evidence from the European maritime industry, Maritime Policy & Management, 35(4), 395-409.
Lyridis, D. V., Fyrvik, T., Kapetanis, G. N., Ventikos, H. N., Anaxagorou, P., Uthaug, E. and Psaraftis, H. N., 2005: Optimizing shipping company operations using business process modeling, Maritime Policy & Management, 32(4), 403-420
Naik, M., Tanker Management and self assessment- its effect on the operation of Tanker Fleet <http://www.mastermariness-india.com>, alındığı tarih 29.10.2009.
Oakland, J. S., 1994: Total Quality Management: The route to improving performance, Butterworth-Heinmann, Oxford, UK.
Oil Companies International Marine Forum, 2008: Tanker Management and Self Assessment 2, A Best-Practice Guide for Vessel Operations, OCIMF, Bermuda.
Oil Companies International Marine Forum, 2007: Ship Inspection Report (SIRE) Programme, Vessel Inspection Questionnaires for Oil Tankers, Combination Carriers, Shuttle Tankers, Chemical Tankers and Gas Carriers, OCIMF, Bermuda.
Panayides, P. M. and Gray, R., 1997: Marketing the professional ship management service, Maritime Policy & Management, 24(3), 233-244.
Panayides, P. M. and Gray, R., 1999: An empirical assessment of relational competitive advantage in professional ship management, Maritime Policy & Management, 26(2), 111-125.
Panayides, P. M., 2003: Compatitive strategies and organizational performance in ship management, Maritime Policy & Management, 30(2), 123-140. Panayides, P. M., 2006: Maritime Policy, Management and research: role and
potential, Maritime Policy & Management, Vol. 33(2), 95-105.
Pekdemir, I. M., 1991: Denizyolu Yük Taşımacılığı; Yönetim ve Organizasyon Đşletme Fakültesi yayın no:251, Đşletme Đktisadı yayın no:144, Đstanbul Polat, S., 1992: Performans Yönetimi için Dinamik Bir Stratejik Kontrol Modeli,
Yüksek Lisans Tezi, ĐTÜ, Đstanbul.
Sleire, H., 2008: Shipping KPI An Industry Initiative to enhance excellence in ship operation by setting standards for Corporate Governance Final Report, International Ship Managers’Association, Norway
Taflı, B., 2007: Tanker işletmeciliği Đç Değerlendirme Programı, Yüksek Lisans Tezi, ĐTÜ, Đstanbul.
Türker, F. and Er, Đ. D., 2008: Enhancing Quality and Safety Management in Shipping: Tanker Management and Self Assesment, Lex Et Scientia Lesij, Vol. 1-2008, no. XV, 128-134
Tüzün, B., 1994: Toplam Kalite Yönetimi, Yüksek Lisans Tezi, ĐTÜ, Đstanbul. Thai, Vinh, V., 2009: Effective maritime security: conceptual model and empirical
evidence, Maritime Policy & Management, 36(2), 147-163.
Tzannatos, E. and Kokotos, D., 2009: Analysis of accidents in Greek shipping during the pre- and post-ISM period, Marine Policy, 33, 679-684. Wealleans, D., 2000: The Quality Audit for ISO 9001:2000 A Practical Guide,
Gower, Hampshire, England.
Von Zharen, W. M., 1996: ISO 14000 Understanding the Environmental Standarts, Government Institutes, Rockville, Maryland, USA
Yıldız, U. C., 2009: Organizasyonların “Teknik Direktöre” ihtiyacı vardır, Önce Kalite Dergisi, Ocak-Şubat 48-49.
Url-1 <http://www.tse.org.tr>, alındığı tarih 20.10.2009.
EKLER
ÖZGEÇMĐŞ
Ad Soyad: Billur Bahar Avcı
Doğum Yeri ve Tarihi: Edirne / 1983
Adres: Kadıköy / Đstanbul
Lisans Üniversite: Đstanbul Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Deniz Ulaştırma Đşletme Mühendisliği