Silodan Işık Müzesine ve Kent Alanına Dönüşüm: Silo 468,

Silo 468 Finlandiya’nın başkenti Helsinki’de yer almaktadır. Helsinki’nin önemli projelerinden biri olan Silo 468 bununla beraber yapıldığı bölgede yenileme çalışmalarında önemli bir başlangıç şeklinde görülmektedir (Ritter, J., 2013). Silo 468 Helsinki’de “Yeni Şehir” projelendirme bölgesinin geçmişte petrol limanı şeklinde kullanılan alanında yer almaktadır. Helsinki’de limana yanaşan gemilere yanaşmaları esnasında şehrin ilk ışıklandırılan “Yeni Şehir” bölgesini görmeleri düşünülmektedir. Projelendirme başlamadan önce karanlık bir bölge olan “Yeni Şehir” alanının 11.000 kişilik nüfusa ev sahipliği yapacak bir oturum alanı planlanmıştır. Söz konusu bölgenin, ilk projesi ise “ışık sanatı objesi” Silo 468 olarak düşünülmüştür (Şekil 2.14)

Şekil 2.12: Silo 468, Genel Görünüm Kaynak: Ritter, J., 2013

Geçmişte çelikten yapılmış petrol silosu olan bu yapı 2006 senesinde ışıklandırılmıştır. Helsinki’de ehemmiyetli bir yapı olarak benimsenen Silo 468 gerek denizden görülebilmekte gerekse şehrin tarihsel surları üzerinden görülebilmektedir. “Yeni Şehir” projesiyle bölgeye Silo 468 ile aynı yükseklikte olacak konutların yapılması ve Silo 468’le deniz arasındaki kalan kısma meydanı olacak bir parkın yapılması düşünülmüştür (Ritter, J., 2013). Zira söz konusu planlama çerçevesinde Silo 468’in ışıklandırılmasıyla birlikte deniz kıyısında önemli bir mimari eser olarak kalması belirtilmektedir. Diğer yandan Silo 468 haricinde Silo’nun 100 m kadar kuzey kesiminde korunması düşünülen başka bir petrol limanına ait bir baraj yeralmaktadır.

Silo 468 1960 senesinde yapılmış ve kullanımdaki alanının 900 m2 yüksekliğinin ise 16 m olduğu bununla beraber çapının 16 m, hacminin ise 16.000 m3

olduğu ifade edilmektedir (Ritter, J., 2013). Silo 468’in dışındaki kaplamada meydana gelen delinme sebebiyle birtakım amaçlarla kullanılan, havalandırma açısından olanaklı ve korunabilen bir yapıya dönüşmüştür. Bu dönüşüm sonrasında Silo 468, müzik, tiyatro, toplantı gibi amaçlarla kullanılan bir yapı halini almıştır. Kendisinin sanatsal bir eser şeklinde düşünülmesi yapının içinde herhangi bir uygulama yapılmadan (sahne vb.) çok amaçlı bir yapı halini almıştır (Şekil 2.15)

Şekil 2.13. Silo 468, Çok İşlevli Kullanım Alanı Kaynak: Ritter, J., 2013

Silo 468’in ışıklandırılması “Light Design Collective” isminde bir firmanın 2011 senesinde dizaynı ile gerçekleşmiştir. Aydınlatılmasında yakın bölgedeki konutlar gibi gerek yakından gerekse uzaktan hoş bir görüntü verebilmesi amacıyla tasarlanmıştır (URL 5). Dizayn edilirken göz önüne alınan önemli bir özellik yapının tümünün görünüm açısından dikkat çekici niteliğe sahip olması ve kullanılan aydınlatma gereçlerinin teknik nitelikleri bakımından dayanabilirliğinin ön planda tutulmasıdır. Ayrıca dizaynında 2017 sensinde “Yeni Şehir” planlamasının başlatılmasıyla birlikte Silo 468’in aydınlatılmasının rahatsız edici bir niteliğinin olmamasına dikkat edilmiştir. Silo’nun aydınlatılmasında kullanılan lambalar seçilirken kullanım yeterliliği, enerji tüketimi, bakımlarının ve takılıp sökülmelerinin kolay olmasına dikkat edilmiştir (Sezer, 2013).

Silo 468 mimari yapısı ve tarihsel görünümü ile sanatsal bir eser olarak dikkat çekmekte Silo’nun yüzeyinde 2012 tane dairesel delik yer almaktadır (URL 5) (Şekil 2.16). Deliklerden bir kısmı ışık yansıması amacıyla aynalarla kapatılmıştır. Silo 468’in aydınlatmasını yapan firma yapıya göre bir proje hazırlayarak düncelleme, rüzgar hızı, rüzgar yönü, hava ısısı, açık gökyüzü, kar yağışı gibi hava olaylarına göre tepki gösteren bir özellik uygulamıştır. Söz konusu özellikle beraber deliklerden sızan ışığın farklı tepkiler vermesi ve birbirini tekrar etmemesi düşünülmüştür. Bu sayede Silo üzerindeki deliklerden oluşan desenlerin doğa olaylarının özelliğine göre değişim gösteren görüntüler vermesi ayarlanmıştır (Şekil 2.17).

Şekil 2.14: Silo 468, Dış Cephede Desen Oluşturan Delikler Kaynak: [URL 5]

Şekil 2.15: Silo 468, Dış Cephede Işığın Oluşturduğu Farklı Desenler, Kaynak: Ritter, J., 2013

Silo 468’de kullanılan malzemelere ve şekline göre bakıldığında eski görünüme sahip, aydınlatma veya ışıklandırma gayesiyle yapılan bir yapı izlemini vermektedir. Işıklandırma sayesinde Silo nitelikli bir yapıya dönüşmüştür. Nitekim söz konusu dönüştürülme sürecinde teknolojik açıdan, ışıklandırma programları açısından, efektleri bakımından nelerin yapılabileceği ve kararlaştırılacağı bir dizayn sürecinden geçmiştir. Temel amaç Silo 468’in cephesinde LED ışıklarla bezemeye ve iç mekanı ışıklandırma haricinde tasarımlamaya dayalı olmuştur (Ritter, J., 2013). Söz konusu uygulamalar kapsamında ışıklandırma gerek içte gerekse dışta doğal olmayan ve doğal olan ışığın Silo bünyesine katılabilmesi amacı çerçevesinde mekanın genel çerçevesi meydana getirilmiştir (Şekil 2.18). Efektlerin kurgulanmasında Silo dış ve iç cephesindeki oval deliklerin ön planda tutulması söz konusu olmuştur. Fakat yapının tümünde ışıklandırmanın oluşturduğu tesir, duvarlardaki ve tavandaki kontrol dışı yansımaların oluşturduğu özelliklerdir (Şekil 2.19).

Şekil 2.16: Silo 468, Dış Cepheyle Uyumlu Bir İç Mekân Aydınlatması Kaynak: [URL 5]

Şekil 2.17: Silo 468, Işığın Duvar ve Tavanlarda Oluşturduğu Kontrolsüz Yansımalar

Kaynak: [URL 5]

Tüm zıt niteliklerin birbiriyle bağlantılı olduğu bir mimari ve sanat eseri özelliği taşıyan Silo 468, bulunduğu bölgenin simgesi haline gelmiştir. Bu yapının kullanılmayan bir petrol silosundan tasarımlanarak şehrin estetiğine ve dinamizmine katkı sağlayacak bir yapı haline getirilmesi aydınlatma ile tekrardan işlevli hale getirilme arasındaki bir yansıma olarak görülmektedir.

Bütün bu açıklamalar sonucunda Silo 468 ve benzeri yapıların tekrar işlevli hale getirilmesinin modern kendtlerin dinamik yapısına faydalı olduğu kanısı oluşmaktadır. Yapıların tekrar işlevli hale getirilmesi sürecinde kullanılmayan bu yapıların ışık kullanımıyla ilgili olarak bakıldığında doğal yapılışları açısından yeniden dizayn edilmesine değişik dizayn imkanı sunmaktadır.