30 EYLÜL 2009 TARİHİNDE SONA EREN ARA HESAP DÖNEMİNE AİT FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR
4. Sigorta ve Finansal Riskin Yönetimi Sigorta riski
Sigorta sözleşmelerine ilişkin risk, sigorta konusu olayın gerçekleşmesi ihtimali ve bu olaydan kaynaklanacak olan hasar tutarının bilinemiyor olmasıdır. Sigorta sözleşmelerinin doğası gereği, söz konusu risk rastlantısaldır ve dolayısıyla tam olarak tahmin edilemez.
Fiyatlandırma ve karşılık ayırma metotlarına ihtimal teorisinin uygulandığı bir poliçe portföyünde, Şirket’in sigorta sözleşmeleriyle ilgili olarak maruz kaldığı temel risk, ödenen hasar ve tazminatların sigortacılık karşılıklarının kayıtlı değerlerinin üstünde gerçekleşmesidir. Şirket poliçe yazma stratejisini, kabul edilen sigorta risklerinin tipine ve oluşan hasarlara göre belirlemektedir.
Şirket’in fiyatlandırması, istatistiksel analize, geçmiş dataya ve ilgili ürüne uygun düşen mortalite tablolarına göre yapılmaktadır. Şirket söz konusu riskleri, şekillendirmiş olduğu poliçe yazma stratejisi ve tarafı olduğu reasürans anlaşmaları ile yönetmektedir.
Hayat, sağlık ve ferdi kaza branşlarında risk kabul politikası uyarınca aşağıdaki unsurlar dikkate alınır:
- Bireysel sigortalarda sigortalı yaşı, sigorta bedeli dikkate alınarak sağlık beyanları ve raporları,
- Grup sigortalarda gruptaki kişi sayısına ve sigortalının zorunlu veya ihtiyari olmasına göre sağlık beyanları ve raporları,
- Fiyatlandırmada, sigortalının sağlık durumuna göre sür prim uygulanması, ek şart konulması veya teminatın indirilmesi veya reddedilmesi ile ilgili bilgiler,
- Yüksek tutarlı teminatlarda sağlık belgeleri yanında, sigortalının maddi durumu ile ilgili belgeler.
Sigorta riskinin (sigorta edilen azami tutar) branş bazında dağılımı aşağıda özetlenmiştir:
30 Eylül 2009 31 Aralık 2008
Hayat 8,672,177,376 10,518,661,166
Ferdi kaza 4,852,614,017 5,310,572,006
Sağlık 971,828,946 1,088,675,073
Toplam 14,496,620,339 16,917,908,245
Şirket’in fiyatlandırma politikalarına bağlı olarak maruz kaldığı riskler aşağıda anlatılmıştır:
AMERICAN LIFE HAYAT SİGORTA A.Ş.
30 EYLÜL 2009 TARİHİNDE SONA EREN ARA HESAP DÖNEMİNE AİT FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR
(Para birimi aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak gösterilmiştir.)
22 4. Sigorta ve Finansal Riskin Yönetimi (Devamı)
Mortalite Riski:
Gerçekleşen ölüm hasarlarının, ölüm riskinin fiyatlandırmasında kullanılan mortalite tablolarındaki ölüm ihtimallerinden daha yüksek olmasıdır. Şirket, ürüne göre uygun mortalite tablolarını kullanmaktadır. Ayrıca ürün bazında hasar prim oranlarına göre, tarifeler üzerinde gerekli değişiklikler yapılmaktadır. Şirket, hayat sigortası sözleşmelerinin fiyatlandırmasını yaparken CSO 53-58 veya CSO 80 mortalite tablolarını kullanmaktadır.
Teknik Faiz Riski:
Birikimli hayat ürünlerinde sigortalılara minimum “teknik faiz oranı” kadar faiz garanti edilmektedir. Şirket, piyasa faiz oranlarının garanti edilen faiz oranından düşük olması durumunda teknik faiz riskine maruz kalabilecektir. Bununla birlikte Şirket, Hazine Müsteşarlığı tarafından onaylanan tarifelerde yer alan koşulları dikkate alarak teknik faiz riskini yönetmekte ve takip etmektedir.
Şirket’in birikimli ürünleri için garanti ettiği faiz oranları ve matematik karşılıkları aşağıdaki gibidir:
30 Eylül 2009
Ürün Garanti edilen Matematik
faiz oranı (%) karşılıklar
Yatırımlı hayat sigortası 4 - 9 86,989,270
Bireysel birikim planı 4 49,937,579
Dolara endeksli yatırımlı hayat sigortası 1 - 3 24,991,014
İyi ki doğdun sigortası 4 - 9 12,983,520
Dolara endeksli iyi ki doğdun sigortası 1 - 3 7,168,729
Akıllı plan hayat sigortası 4 2,238,572
Tam destek hayat sigortası 4 10,700
Yıllık irat seçeneği 1 - 9 2,116,781
Kredili hayat sigortası (birikimsiz) - 2,230,915
Hayat matematik ve kar payı karşılıkları - brüt 188,667,080
Hayat matematik ve kar payı karşılıkları - reasürans payı (1,061,314) Hayat matematik ve kar payı karşılıkları - net 187,605,766
31 Aralık 2008
Ürün Garanti edilen Matematik
faiz oranı (%) karşılıklar
Yatırımlı hayat sigortası 4 - 9 93,272,732
Bireysel birikim planı 4 35,231,625
Dolara endeksli yatırımlı hayat sigortası 1 - 3 28,763,920
İyi ki doğdun sigortası 4 - 9 12,797,568
Dolara endeksli iyi ki doğdun sigortası 1 - 3 7,776,786
Akıllı plan hayat sigortası 4 1,791,491
Tam destek hayat sigortası 4 11,283
Yıllık irat seçeneği 1 - 9 1,836,108
Kredili hayat sigortası (birikimsiz) - 3,806,782
Hayat matematik ve kar payı karşılıkları - brüt 185,288,295
Hayat matematik ve kar payı karşılıkları - reasürans payı (1,879,389) Hayat matematik ve kar payı karşılıkları - net 183,408,906
AMERICAN LIFE HAYAT SİGORTA A.Ş.
30 EYLÜL 2009 TARİHİNDE SONA EREN ARA HESAP DÖNEMİNE AİT FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR
(Para birimi aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak gösterilmiştir.)
23 4. Sigorta ve Finansal Riskin Yönetimi (Devamı):
30 Eylül 2009
Kalan süre yıl Matematik karşılık Matematik karşılık Matematik karşılık TL ürünler ABD Doları ürünler toplamı
Süre<2 8,946,818 1,151,471 10,098,288
2<Süre<4 13,339,271 1,968,873 15,308,145
4<Süre<10 57,723,605 7,993,320 65,716,925
Süre>10 76,497,643 21,046,079 97,543,722
Toplam 156,507,337 32,159,743 188,667,080
Hayat matematik ve kar payı karşılıkları - reasürans payı (1,061,314) Hayat matematik ve kar payı karşılıkları - net 187,605,766
31 Aralık 2008
Kalan süre yıl Matematik karşılık Matematik karşılık Matematik karşılık TL ürünler ABD Doları ürünler toplamı
Süre<2 9,384,583 590,150 9,974,733
2<Süre<4 11,375,418 1,914,436 13,289,854
4<Süre<10 57,056,638 8,602,464 65,659,102
Süre>10 70,930,951 25,433,655 96,364,606
Toplam 148,747,590 36,540,705 185,288,295
Hayat matematik ve kar payı karşılıkları - reasürans payı (1,879,389) Hayat matematik ve kar payı karşılıkları - net 183,408,906
Şirket’in mevcut finansal varlık getirileri aşağıdaki gibidir:
30 Eylül 2009
Ağırlıklı ortalama Bilanço yıllık faiz oranı (%) değeri
Devlet tahvili-TL 13,64 187,749,448
Eurobond - ABD Doları 9.48 37,442,204
Vadeli mevduatlar (*) - ABD Doları 3.63 9,754,225
Vadeli mevduatlar (*) - TL 9,03 10,797,289
Toplam 245,743,166
31 Aralık 2008
Ağırlıklı ortalama Bilanço yıllık faiz oranı (%) değeri
Devlet tahvili-TL 18.02 180,598,436
Eurobond - ABD Doları 11.18 36,228,045
Vadeli mevduatlar (*) - ABD Doları 5.77 12,018,017
Vadeli mevduatlar (*) - TL 18.23 4,545,420
233,389,918 (*) Şirket’in 6,382,518 TL (31 Aralık 2008: 7,677,922 TL) tutarında riski hayat sigortalılarına ait
vadeli banka mevduatı bulunmaktadır (11.1 no’lu dipnot).
AMERICAN LIFE HAYAT SİGORTA A.Ş.
30 EYLÜL 2009 TARİHİNDE SONA EREN ARA HESAP DÖNEMİNE AİT FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR
(Para birimi aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak gösterilmiştir.)
24 4. Sigorta ve Finansal Riskin Yönetimi (Devamı)
Finansal risk
Şirket, sahip olduğu finansal varlıkları, reasürans varlıkları ve sigortacılık yükümlülüklerinden dolayı finansal risklere maruz kalmaktadır. Özet olarak temel finansal risk, finansal varlıklardan sağlanan gelirlerin, sigorta sözleşmelerinden kaynaklanan yükümlülüklerin karşılanmasında yetersiz kalmasıdır. Finansal riskin en önemli bileşenleri piyasa riski (kur riski, piyasa değeri faiz oranı riski, nakit akımı faiz oranı riski ve fiyat riskini içerir), kredi riski ve likidite riskidir.
Şirket’in genel risk yönetimi programı, finansal piyasaların değişkenliğine ve bunun Şirket’in finansal performansı üzerindeki muhtemel olumsuz etkilerinin asgari seviyeye indirilmesine yoğunlaşmaktadır. Şirket, herhangi bir türev finansal enstrüman kullanmamaktadır. Risk yönetimi, Şirket yönetimi tarafından Yönetim Kurulu’nca onaylanmış usuller doğrultusunda gerçekleştirilmektedir.
(a) Piyasa riski
i. Nakit akım ve piyasa değeri faiz oranı riski
Şirket, değişken faiz oranlı finansal varlıkları ve yükümlülükleri olmadığı için faiz oranlarının değişiminin etkisinden doğan faiz oranı riskine maruz değildir.
ii. Kur riski
Şirket, döviz cinsinden alacak ve borçların Türk Lirası’na çevrilmesinden dolayı döviz kuru değişikliklerinden doğan döviz riskine maruz kalmaktadır. Bu riskler, döviz pozisyonunun analiz edilmesi ile takip edilmektedir.
Şirket’in döviz cinsinden olan varlık ve yükümlülüklerine ilişkin bilgiler ilgili dipnotlarda yer almaktadır.
iii. Fiyat riski
Şirket’in finansal varlıkları, Şirket’i fiyat riskine maruz bırakmaktadır. Şirket emtea fiyat riskine maruz değildir.
Yukarıda açıklanan piyasa riskine ilişkin duyarlılık analizleri vergi öncesi hesaplanan etkileri yansıtmaktadır.
(b) Kredi riski
Finansal varlıkların mülkiyeti, karşı tarafın sözleşmenin şartlarını yerine getirmeme riskini taşır.
Şirket’in kredi riski, nakit ve nakit benzerleri ile banka mevduatları, finansal varlıklar, sigortacılık yükümlülüklerindeki reasürans payları, reasürans şirketlerinden alacaklar, sigortalılardan ve aracı kurumlardan olan prim alacaklarından kaynaklanmaktadır. Bu riskler, yönetim tarafından karşı tarafa olan toplam kredi riski olarak görülmektedir.
Şirket kredi ve alacaklar olarak sınıflandırılan finansal varlıklarının ve sigorta faaliyetlerinden kaynaklanan alacaklarının (reasürans alacakları dahil) kredi riskini alınan teminat ve karşı taraf seçiminde uyguladığı prosedürler ile takip etmekte ve sınırlandırmaktadır. Bu alacaklar ile ilgili diğer açıklamalar 12 no’lu dipnotta yapılmıştır.
Şirket’in kredi ve alacak grubu dışında kalan ve kredi riskine tabi finansal varlıkları genellikle devlet iç ve dış borçlanma senetleri, Türkiye’de yerleşik banka ve diğer finansal kurumlarda tutulan vadeli ve vadesiz mevduatı temsil etmekte ve bu alacaklar yüksek kredi riskine sahip olarak kabul edilmemektedir.
AMERICAN LIFE HAYAT SİGORTA A.Ş.
30 EYLÜL 2009 TARİHİNDE SONA EREN ARA HESAP DÖNEMİNE AİT FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR
(Para birimi aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak gösterilmiştir.)
25 4. Sigorta ve Finansal Riskin Yönetimi (Devamı) (c) Likidite riski
Şirket, sigorta sözleşmelerinden kaynaklanan yükümlülüklerin karşılanabilmesi için elinde bulunan nakit kaynakları kullanmaktadır. Likidite riski, makul bir maliyet dahilinde, borçların ödenmesi için yeterli nakdin bulunmaması riskidir. Yönetim, söz konusu borçların ödenmesine yetecek tutarda fon bulundurulmasıyla ilgili limitleri belirler.
Aşağıdaki tablo, Şirket’in finansal ve sigorta yükümlülüklerinin bilanço tarihleri itibariyle sözleşmeden kaynaklanan veya beklenen vadelerine kalan sürelerine göre dağılımı göstermektedir. Tabloda gösterilen tutarlar iskonto edilmemiş nakit akımlarıdır:
Sözleşmeden kaynaklanan nakit akımları yatırım riski hayat sigortası poliçe sahiplerine ait poliçeler için
ayrılan karşılık (*) 3,555,934 4,545,466 32,570,921 147,994,759 188,667,080
Kazanılmamış primler karşılığı - net (**) 1,235,401 6,979,180 33,405 - 8,247,986
Muallak hasar ve tazminat karşılığı - net (**) 2,906,610 1,374,569 1,005,626 - 5,286,805
Dengeleme karşılığı (***) - - - 107,862 107,862
Toplam 7,697,945 12,899,215 33,609,952 148,102,621 202,309,733
Sözleşmeden kaynaklanan nakit akımları yatırım riski hayat sigortası poliçe sahiplerine ait poliçeler için
ayrılan karşılık (*) 3,099,574 6,348,042 33,123,457 142,717,223 185,288,296 Kazanılmamış primler karşılığı - net (**) 6,274,552 4,198,534 89,487 - 10,562,573 Muallak hasar ve tazminat karşılığı - net (**)3,443,306 1,598,677 1,106,778 - 6,148,761
Dengeleme karşılığı (***) - - - 63,714 63,714
Toplam 12,817,432 12,145,253 34,319,722 142,780,937 202,063,344
(*) Tutarlar, 122,813,347 TL (31 Aralık 2008: 116,547,611 TL) tutarındaki brüt birikimli poliçelerin hayat matematik karşılıkları, 2,230,915 TL (31 Aralık 2008: 3,806,782 TL) tutarındaki birikimsiz poliçelerin hayat matematik karşılıkları ve 63,622,818 TL (31 Aralık 2008: 64,933,902 TL) tutarındaki kar payı karşılıklarını içermektedir (17 no’lu dipnot).
(**) Şirket bu tutarları bilançoda kısa vadeli yükümlülükler altında sınıflandırmaktadır.
(***) Şirket bu tutarları bilançoda uzun vadeli yükümlülükler altında sınıflandırmaktadır
Şirket yukarıda belirtilen yükümlülükleri, aktifinde yer alan finansal varlıklar ve nakit ve nakit benzeri varlıklar ile karşılamayı öngörmektedir.
AMERICAN LIFE HAYAT SİGORTA A.Ş.
30 EYLÜL 2009 TARİHİNDE SONA EREN ARA HESAP DÖNEMİNE AİT FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR
(Para birimi aksi belirtilmedikçe Türk Lirası (“TL”) olarak gösterilmiştir.)
26 4. Sigorta ve Finansal Riskin Yönetimi (Devamı)
Finansal araçların makul değeri
Makul değer, finansal araçların, zorunlu bir satış veya tasfiye işlemi dışında gönüllü taraflar arasındaki bir cari işlemde, el değiştirebileceği bir tutar olup, eğer varsa teşkilatlanmış bir piyasada işlem gören fiyatı ile en iyi şekilde belirlenir.
Finansal araçların tahmini makul değerleri, Şirket tarafından mevcut piyasa bilgileri ve uygun değerleme yöntemleri kullanılarak tespit edilmektedir.
Aşağıdaki yöntem ve varsayımlar, makul değeri belirlenebilen finansal araçların makul değerinin tahmininde kullanılmıştır:
Finansal varlıklar
Yılsonu kurlarıyla çevrilen dövize dayalı olan bakiyelerin makul değerlerinin, kayıtlı değerlerine yaklaştığı kabul edilmektedir. Nakit ve nakit benzerlerinin makul değerlerinin kısa vadeli olmaları dolayısıyla kayıtlı değerlerine yaklaştığı kabul edilmektedir. Esas faaliyetlerden alacakların kayıtlı değerinin makul değerlerini gösterdiği tahmin edilmektedir. Borsaya kayıtlı olmayan satılmaya hazır finansal varlıkların ise maliyetleri, varsa, değer düşüklüğü çıkarılmış değerleri makul değerleri olarak kabul edilmektedir.
Finansal yükümlülükler
Esas faaliyetlerden borçlar ile diğer parasal borçların kayıtlı değerlerinin makul değerlerine yakın olduğu tahmin edilmektedir.
Sermaye yönetimi
Şirket’in sermayeyi yönetirken amaçları:
- Hazine Müsteşarlığı’nın gerekli gördüğü sermaye yeterliliği şartlarını yerine getirmek, - Şirket’in işletmelerin devamlılığı ilkesi çerçevesinde varlığını sürdürmek ve faaliyetlerin
devamını sağlayabilmektir.
31 Aralık 2008 tarihi itibariyle Şirket’in sermaye yeterliliğinin ölçülmesine ilişkin ilgili yönetmelik çerçevesinde hesaplamış olduğu asgari gerekli özsermaye 13,799,632 TL’dir. 30 Eylül 2009 ara dönem olduğu için asgari gerekli özsermaye tutarına ilişkin hesaplama yapılmamıştır.