SICAKLIK ÖLÇÜMÜ

Kaynak sırasında malzemede oluşan ısı girdisi termokupl vasıtası ile anlık olarak ölçümü yapılmıştır. Termokopullar ile ölçülen sıcaklık değerleri aşağıdaki grafikte verilmiştir.

Şekil 5.44. Termokopullar ile ölçülen sıcaklık değerleri.

Grafik incelendiğinde, genel olarak ısı kaynağının ulaştığı nokta en yüksek sıcaklık değerine sahipken ısı kaynağı bölgeyi terk ettiğinde soğumaya başladığı görülmektedir. Kaynak sırasında sıcaklık ölçümünü doğrulamak amacı ile lazer infrared ile ölçüm yapılmıştır. İlgili ölçüm ile ilgili örnek fotoğraf aşağıda verilmiştir.

Şekil 5.45. Kaynak sırasında lazer infrared ile yapılan sıcaklık ölçümü. Kaynak sırasında oluşan ısı girdileri aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir.

Çizelge 5.3. Isı girdisi değerleri. Parça No Isı Girdisi

(kJ/ mm)

Parça No Isı Girdisi (kJ/ mm) 11-1 0,72 13-1 0,72 11-2 0,48 13-2 0,48 11-3 0,36 13-3 0,36 11-4 0,84 13-4 0,84 11-5 0,56 13-5 0,56 11-6 0,42 13-6 0,42 11-7 1,01 13-7 1,01 11-8 0,67 13-8 0,67 11-9 0,5 13-9 0,5

6. SONLU ELEMANLAR YÖNTEMİ İLE ANALİZ

Farklı kaynak parametrelerinde yapılan kaynak çalışmamız sonlu elemanlar yönteminde analiz edilmiştir. Sonlu elemanlar yöntemi analiz görüntüleri aşağıda verilmiştir.

Şekil 6.2. Sonlu elemanlar yöntemi ile simülasyonun 5.sn deki görüntüsü.

Şekil 6.4. Sonlu elemanlar yöntemi ile simülasyonun 11.sn deki görüntüsü. Kaynak işlemi sonrasında sıcaklığın neden olduğunu şekil değişiklikleri de sonlu elemanlar yöntemi ile analiz edilmiştir.

Şekil 6.5. 11-1 parçasında oluşan şekil değişikliğinin sonlu elemanlar yöntemi ile karşılaştırılması.

11-1 numaralı parçanın sonlu elemanlar yöntemindeki toplam çarpılma miktarı 3,86 mm olarak hesaplanmıştır. Gerçekteki çarpılma miktarımız ise 4,84 mm olarak ölçülmüştür.

Şekil 6.6. 11-1 nolu parçadaki gerçek çarpılma görüntüsü.

Şekil 6.7. 11-2 parçasında oluşan şekil değişikliğinin sonlu elemanlar yöntemi ile karşılaştırılması.

11-2 numaralı parçanın sonlu elemanlar yöntemindeki toplam çarpılma miktarı 3,11 mm olarak hesaplanmıştır. Gerçekteki çarpılma miktarımız ise 3,35 mm olarak ölçülmüştür.

Şekil 6.9. 11-3 parçasında oluşan şekil değişikliğinin sonlu elemanlar yöntemi ile karşılaştırılması.

11-3 numaralı parçanın sonlu elemanlar yöntemindeki toplam çarpılma miktarı 2,97 mm olarak hesaplanmıştır. Gerçekteki çarpılma miktarımız ise 3,2 mm olarak ölçülmüştür.

Şekil 6.10. 11-3 nolu parçadaki gerçek çarpılma görüntüsü.

Şekil 6.11. 11-4 parçasında oluşan şekil değişikliğinin sonlu elemanlar yöntemi ile karşılaştırılması.

11-4 numaralı parçanın sonlu elemanlar yöntemindeki toplam çarpılma miktarı 4,91 mm olarak hesaplanmıştır. Gerçekteki çarpılma miktarımız ise 5,04 mm olarak ölçülmüştür.

Şekil 6.12. 11-4 nolu parçadaki gerçek çarpılma görüntüsü.

Şekil 6.13. 11-5 parçasında oluşan şekil değişikliğinin sonlu elemanlar yöntemi ile karşılaştırılması.

11-5 numaralı parçanın sonlu elemanlar yöntemindeki toplam çarpılma miktarı 3,41 mm olarak hesaplanmıştır. Gerçekteki çarpılma miktarımız ise 3,45 mm olarak ölçülmüştür.

Şekil 6.14. 11-5 nolu parçadaki gerçek çarpılma görüntüsü.

Şekil 6.15. 11-6 parçasında oluşan şekil değişikliğinin sonlu elemanlar yöntemi ile karşılaştırılması.

11-6 numaralı parçanın sonlu elemanlar yöntemindeki toplam çarpılma miktarı 3,02 mm olarak hesaplanmıştır. Gerçekteki çarpılma miktarımız ise 3,23 mm olarak ölçülmüştür.

Şekil 6.17. 11-7 parçasında oluşan şekil değişikliğinin sonlu elemanlar yöntemi ile karşılaştırılması.

11-7 numaralı parçanın sonlu elemanlar yöntemindeki toplam çarpılma miktarı 5,83 mm olarak hesaplanmıştır. Gerçekteki çarpılma miktarımız ise 5,98 mm olarak ölçülmüştür.

Şekil 6.18. 11-7 nolu parçadaki gerçek çarpılma görüntüsü.

Şekil 6.19. 11-8 parçasında oluşan şekil değişikliğinin sonlu elemanlar yöntemi ile karşılaştırılması.

11-8 numaralı parçanın sonlu elemanlar yöntemindeki toplam çarpılma miktarı 3,85 mm olarak hesaplanmıştır. Gerçekteki çarpılma miktarımız ise 4,77 mm olarak ölçülmüştür.

Şekil 6.20. 11-8 nolu parçadaki gerçek çarpılma görüntüsü.

Şekil 6.21. 11-9 parçasında oluşan şekil değişikliğinin sonlu elemanlar yöntemi ile karşılaştırılması.

11-9 numaralı parçanın sonlu elemanlar yöntemindeki toplam çarpılma miktarı 3,13 mm olarak hesaplanmıştır. Gerçekteki çarpılma miktarımız ise 3,25 mm olarak ölçülmüştür.

Şekil 6.22. 11-9 nolu parçadaki gerçek çarpılma görüntüsü.

Şekil 6.23. 13-1 parçasında oluşan şekil değişikliğinin sonlu elemanlar yöntemi ile karşılaştırılması.

13-1 numaralı parçanın sonlu elemanlar yöntemindeki toplam çarpılma miktarı 3,78 mm olarak hesaplanmıştır. Gerçekteki çarpılma miktarımız ise 4,77 mm olarak ölçülmüştür.

Şekil 6.25. 13-2 parçasında oluşan şekil değişikliğinin sonlu elemanlar yöntemi ile karşılaştırılması.

13-2 numaralı parçanın sonlu elemanlar yöntemindeki toplam çarpılma miktarı 3,31 mm olarak hesaplanmıştır. Gerçekteki çarpılma miktarımız ise 3,50 mm olarak ölçülmüştür.

Şekil 6.26. 13-2 nolu parçadaki gerçek çarpılma görüntüsü.

Şekil 6.27. 13-3 parçasında oluşan şekil değişikliğinin sonlu elemanlar yöntemi ile karşılaştırılması.

13-3 numaralı parçanın sonlu elemanlar yöntemindeki toplam çarpılma miktarı 3,07 mm olarak hesaplanmıştır. Gerçekteki çarpılma miktarımız ise 3,25 mm olarak ölçülmüştür.

Şekil 6.28. 13-3 nolu parçadaki gerçek çarpılma görüntüsü.

Şekil 6.29. 13-4 parçasında oluşan şekil değişikliğinin sonlu elemanlar yöntemi ile karşılaştırılması.

13-4 numaralı parçanın sonlu elemanlar yöntemindeki toplam çarpılma miktarı 5,11 mm olarak hesaplanmıştır. Gerçekteki çarpılma miktarımız ise 5,25 mm olarak ölçülmüştür.

Şekil 6.31. 13-5 parçasında oluşan şekil değişikliğinin sonlu elemanlar yöntemi ile karşılaştırılması.

13-5 numaralı parçanın sonlu elemanlar yöntemindeki toplam çarpılma miktarı 3,46 mm olarak hesaplanmıştır. Gerçekteki çarpılma miktarımız ise 3,5 mm olarak ölçülmüştür.

Şekil 6.32. 13-5 nolu parçadaki gerçek çarpılma görüntüsü.

Şekil 6.33. 13-6 parçasında oluşan şekil değişikliğinin sonlu elemanlar yöntemi ile karşılaştırılması.

13-6 numaralı parçanın sonlu elemanlar yöntemindeki toplam çarpılma miktarı 3,13 mm olarak hesaplanmıştır. Gerçekteki çarpılma miktarımız ise 3,33 mm olarak ölçülmüştür.

Şekil 6.34. 13-6 nolu parçadaki gerçek çarpılma görüntüsü.

Şekil 6.35. 13-7 parçasında oluşan şekil değişikliğinin sonlu elemanlar yöntemi ile karşılaştırılması.

13-7 numaralı parçanın sonlu elemanlar yöntemindeki toplam çarpılma miktarı 5,78 mm olarak hesaplanmıştır. Gerçekteki çarpılma miktarımız ise 5,93 mm olarak ölçülmüştür.

Şekil 6.36. 13-7 nolu parçadaki gerçek çarpılma görüntüsü.

Şekil 6.37. 13-8 parçasında oluşan şekil değişikliğinin sonlu elemanlar yöntemi ile karşılaştırılması.

13-8 numaralı parçanın sonlu elemanlar yöntemindeki toplam çarpılma miktarı 3,81 mm olarak hesaplanmıştır. Gerçekteki çarpılma miktarımız ise 4,73 mm olarak ölçülmüştür.

Şekil 6.39. 13-9 parçasında oluşan şekil değişikliğinin sonlu elemanlar yöntemi ile karşılaştırılması.

13-9 numaralı parçanın sonlu elemanlar yöntemindeki toplam çarpılma miktarı 3,09 mm olarak hesaplanmıştır. Gerçekteki çarpılma miktarımız ise 3,22 mm olarak ölçülmüştür.

Şekil 6.40. 13-9 nolu parçadaki gerçek çarpılma görüntüsü.

Yukarıdaki verilerde de görüldüğü gibi sıcaklık sonrasında meydana gelen şekil değişikliklerinin sonlu elemanlar yönteminde elde edilen sonuçlar ile uyumlu olduğu görülmüştür.