SİNYAL YAKLAŞIMI VE KAR PAYLARININ BİLGİ ETKİSİ

Günümüzde ülkeler arasındaki kurumsal, yasal ve sosyo-kültürel farklılıklar nedeni ile çok uluslu firmalar bilgi asimetrisine daha fazla açıktır. Buna ilaveten, küresel düzeyde faaliyet gösteren firmaların denetimi sadece yerel faaliyeti olan firmalara göre daha zordur. Taraflar arasındaki bilgi eşitsizliğinden doğan bu asimetriler nedeni ile işletmeler, sermayelerinin maliyeti artabilmektedir. Ayrıca, uluslararası faaliyetlerinin şeffaf olmaması, borç sahipleri ile hissedarlar arasında çıkar çatışmasının daha fazla büyümesine yol açan kontrol maliyetleri ile yöneticiler ve hissedarlar arasında temsil maliyetlerinin oluşmasına neden olabilmektedir164.

Sinyal yaklaşımı, asimetrik bilginin varlığı durumunda, kar payı dağıtım politikasının önemini vurgulayan bir modeldir. Bu modele göre asimetrik bilgi, mevcut karlar ve yatırımların düzeyinden etkilenmektedir. Ayrıca, yatırımların düzeyinin belirsizliği kar paylarının yüksek miktarda ödenmesini ve gelirlerin artacağının sinyalini göstermektedir. Bu modelle ilgili görüşlere göre, asimetrik bilginin artması, kar paylarının yükselmesini gerektirmektedir165.

Diğer taraftan kar payı ilanları, firmaların gelecekteki beklentileri hakkında önemli bilgiler verir. Çünkü kar paylarının artması veya azalması ile ilgili bilgiler, yöneticilerle yatırımcılar arasındaki asimetrik bilgiyi ortadan kaldırarak, hisse senedi

164

Singh, M., ve Nejadmalayeri, A., (2004), “Internationalization, Capital Structure and Cost of Capital: Evidence from French Corporations”, Journal of Multinational Financial Management, Vol: 14, s. 156.

165

Deshmukh, S., (2003), “Dividend Initiations and Asymmetric Information”, The Financial Review, Vol: 38, s. 356.

fiyatının analiz edilmesine yardımcı olurken, firmanın geleceği ve nakit akımları açısından olumlu/olumsuz işaretler olarak kabul edilir166.

Daha öncede ifade edildiği gibi, kar payı ilişkisizliği yaklaşımına göre kar payı dağıtım politikası, hisse senedi fiyatını etkilememektedir. Hisse senedinin değeri, gelecekteki nakit akımlarından ve büyüme imkanlarınca belirlenmektedir. Bu nedenle, kar payındaki değişmelerin hisse senedi fiyatına olan etkileri kar paylarının bilgi içeriği ile açıklanabilir. Hisse senedinin fiyatının, kar paylarının bilgi içeriği nedeni ile değişmesi aynı zamanda işletme yöneticileri ile yatırımcılar arasında farklı bilgilerin olduğunun bir göstergesidir. Tam rekabet piyasalarının geçerli olduğu durumlarda, hisse senedi fiyatları yalnızca kar payı seviyelerindeki anormal değişmelerden ve kamuya yeni bilgilerin açıklanmasından etkilenmektedir167. Doğal olarak kar payı dağıtım politikasının değişmesi yönündeki açıklamaların hisse senedi fiyatlarını etkilemesi normal kabul edilmektedir. Bu kapsamda, hisse senedi fiyatlarının, firmaların gelecekteki beklentilerine göre şekillendiği ifade edilebilir. Kar payı dağıtım politikasının, yönetim yetkisinde olması ve pay sahiplerine maliyetli bir nakit çıkışı gerektirmesi, işletmenin beklentilerini yansıtmasında yardımcı olmaktadır. Dolayısıyla, kar paylarının işletme ile ilgili güvenilir bir işaret olması, yönetimin kar paylarını azaltmasını engeller168. Bununla birlikte başarılı firmalar, kar payları yardımıyla piyasayı bilgilendirerek diğer firmalar ile aralarındaki farkları ortaya koyarlar. Bu kapsamda, kar payları güvenilir ve aynı zamanda maliyetli bir yöntem olarak ön plana çıkmaktadır169 . Zira hissedarların yalnız başarılı firmalar hakkında bilgi sahibi olabilmesi kar paylarının yöntem olarak maliyetini arttırmaktadır. Diğer firmaların bu yöntemi kullanamaması, yatırımcıların eksik bilgilenmesi sonucunda yatırım kararlarını

166

Allen, D, E., ve Rachim, V, S., (1996), “Dividend Policy and Stock Price Volatility: Australian Evidence”, Applied Financial Economics, Vol: 6, s. 178.

167

Bancel, F., Bhattacharyya, N., ve Mittoo, U, R., (2005), “Cross-Country Determinants of Payout Policy: A Survey of European Firms”, SSRN Electronic Journal, Vol: 13, Issue: 1, s. 91, 92.

168

Brigham, E. F. ve Gapenski, L. C. (1994), Financial Management, Theory and Practice, The Dreyden Pres., Orlando, s. 618.

169

olumsuz etkiler. Aynı zamanda, sermaye piyasalarının tam ve mükemmel olmasını da engeller170.

Kar paylarının maliyetli bir yöntem olması konusunda da farklı görüşler bulunmaktadır. İlk görüşe göre, kar paylarının nakit olarak ödenmesi, sürekli bir nakit akışını gerektirdiğinden maliyeti oldukça yüksektir. İkinci görüşe göre, hissedarlara yapılacak ödemeler için firmaların erteledikleri yatırımların maliyeti veya yatırım fırsatlarının yaratılması için katlanılan finansmanın ek maliyetinin daha önemli olduğu belirtilmektedir. Diğer bir görüşe göre ise, kar payı ödemelerinin gelecek dönemlerde yeni karlı projelere yeniden yatırım yapılmasını engelleyen bir ortam sunduğu ifade edilmektedir. Dolayısıyla kar paylarının kesilmesi, gelecekteki karlı yatırımları olumlu etkileyerek, firmaların yeni finansman kaynakları için ödeyecekleri maliyetleri azaltacaktır171.

Bu yaklaşıma göre dağıtılan ve gelecek dönemlerde dağıtılacak kar payları, hissedarlara ve yatırımcılara firmanın karlılığı hakkında bilgi vermektedir. Bu nedenle, kar dağıtım politikalarının hisse senedinin değerini etkileyebileceği belirtilmektedir. Kar paylarının belirli bir oranda artması beklenirken daha fazla artması, hisse senedinin değerini olumlu etkilemektedir. Buna karşı, beklenenden daha az oranda kar dağıtılması durumunda da hisse senedi fiyatları olumsuz etkilenmektedir. Daha öncede ifade edildiği gibi MM, işletmelerin istikrarlı kar payı dağıtımı politikasını tercih ettiklerini vurgulamaktadır. Buna rağmen, kar paylarının beklenenden daha fazla oranda gerçekleşmesi, gelecek dönemlerde karların artacağı yönünde sinyal olarak nitelenebilir. Dolayısıyla, hisse senedinin değerinin değişmesi, kar payı duyurularında önemli bilgiler vermektedir. Kar payı artış ve azalışları karşılaştırıldığında ise, piyasaların kar payı azalışlarına gösterdiği tepkinin daha fazla olduğu görülmektedir172.

Diğer taraftan kar paylarının yükselmesi, piyasa açısından iki şekilde yorumlanabilir. Bunlardan birincisi, firmanın riskinde bir azalışın gerçekleşmesidir.

170

Brigham ve Gapenski (1994),, a.g.e., s.618.

171

Dhanani, A,. (2005), “Corporate Dividend Policy: The Views of UK Managers”, Journal of Business

Finance and Accounting,Vol: 32, Issue: 7-8, s. 1631.

172

İkincisi ise, karların azalacak olmasıdır. Bu açıdan bakıldığında, yatırımcıların kar paylarının artmasını pozitif yorumlayacağı söylenebilir. Çünkü firmanın kaynaklarının aşırı yatırım yapılarak tüketileceği beklentisi varsa, kar paylarının dağıtılması, hisse senedinin piyasa fiyatının artmasını sağlayacaktır. Sinyal yaklaşımını ele alan bütün modellerde, kar payları ve hisse senedi geri alımları arasındaki farklar dikkate alınarak en uygun dağıtım yöntemi belirlenmektedir. Kar payları ve hisse senedi geri alımları firmaların kalitesi hakkında yatırımcılara önemli bir işaret vermektedir173.

173