Semavî sayılar; 1, 3, 5, 7, 9, 11…; Arzî sayılar ise 2, 4, 6, 8, 10…’dır. Uzak- Doğu geleneğinde önemli bir yer tutan Yin-Yang dualitesiyle118 ilişkilendirilir. Guenon göre, Uzak-Doğu geleneğine özgü gibi gözükse de bütün geleneksel doktrinlerde yakın bir ilişkisi mevcuttur. Sayıların bu özelliğini Pythagorascılık vasıtasıyla tanımaktayız.
Eril ve aktif olan tek sayılar, Yang’ı temsil eder. Bu tek sayılar “Semavî” sayılar olarak isimlendirilir. Dişil ve pasif olan çift sayılar ise Yin’dir. Bu sayılar “Arzî” sayılar olarak isimlendirilir.119
Guénon bu sayıların isimlendirilmesi ve ayrımının gerekçesini de şu şekilde ifade etmektedir. Şöyle ki, tek ve çift sayılar kendi özel düzenlerinde “ilk” olmanın gururunu taşımaktadır. Çünkü tüm sayılar bir nevi kendilerinden türerler. Bu türeme nedeniyle diğer sayılar, ilk sayılara nispeten kendi özel dizinlerinde ikincil bir öneme sahiptir. Başka bir deyişle; ilk tek ve çift sayılar Yang-Yin sembolizminde en yüksek dereceyi temsil ederler. Yani gökyüzü ve yeryüzü tabiatının en saf halleridir.120
Guénon ilk çift sayının 2 olmasına rağmen ilk tek sayını 1 olarak değil de 3 olduğunu belirtir. Çünkü 1 sayısı (birlik) gerçekte bütün sayıların ilke (Tanrı)’sidir. Bu nedenle kendisi bir sayı olarak ifade edilemez. 1 sayısının temsil ettiği gerçeklik Gökyüzü ile Yeryüzünün ayrılmadan önce var olandır. Çin geleneğindeki tabiriyle T’ai Chi121’dir. Yani “Metafizik birliğin/varlığın birliği” kendisinden başka bir şey
118 Yin-Yang dualitesi, zıtlıkların birliğini ifade etmektedir. 119 Guénon, Büyük Üçlü, s. 73.
120 Guénon, Büyük Üçlü, s. 74.
121 T’ai-Chi: Çin felsefesinde “aşkın güç, üstün kuvvet”. Taoizm’den ödünç alınan bu kavram 10.yy
daki Neo-Konfüçyanüsçü bilginlerce geliştirmiştir. Buna göre Aşkın güç, hareket vasıtasıyla pozitif prensip Yang’ oluşturarak, sınırların sonuna gelerek sükûnete ulaştığında ise negatif prensip Ying meydana gelmiştir. Daha sonra Yin-Yang’in birbirini tamamlayan faaliyetleriyle her şey oluşturulmuştur. Bkz. Şinasi Gündüz, Din ve İnanç Sözlüğü, Vadi Yay., Konya, 1998, s. 356.
değildir.122 Çünkü Yin ve Yang dişil ve eril doğal güçleridir. Her ikisi de başlangıçta 1’den (T’ai Chi) ortaya çıkmıştır.123 Dolayısıyla Guénon’un düşüncesine göre 2 sayısı Yeryüzünün, 3 sayısı ise Gökyüzünün sayısıdır. Kozmolojik bakış açısına göre de Yin, Yang’dan önce gelmektedir.124
Guénon diğer tek ve çift sayıların da ya Gökyüzüne ya da Yeryüzüne bir tür ters çevrilme olacak şekilde bağlantılı olduğunu belirtir. Mesela; 5125 (Yeryüzünü simgeler) ve 6 ( Gökyüzünü simgeler) sayılarının gerçek terkibine baktığımızda; her iki sayı 2 ve 3 sayılarından oluşmuştur. 5 sayısı, bu iki (2+3) sayının toplamı yoluyla birleşmiş ve 6 sayısı ise, bu iki (2x3) sayının çarpımı yoluyla birleşmiştir. Bu durum akıllara şu iki soruyu getirmektedir. 2 ve 3 sayılarının özel durumuna nazaran 5 ve 6 sayılarının yeryüzü ve gökyüzü ile ilişkilendirilmesi nasıl mümkün olabilmiştir? Şöyle ki; Bu ilişkilendirme “hierogamic” kelimesiyle açıklanmıştır. Burada eril ve dişil olmak üzere iki tamamlayıcı ilkeye imada bulunulmaktadır. İlişkilendirmeyi bir adım daha öteye taşırsak, tüm tamamlayıcı çiftler, tüm dualitelerin ilki olan ilkeye sahip olarak birbirine benzemektedir. Bu durum evrensel öz ile evrensel maddenin dualitesi’dir. Yani Uzak-Doğu geleneğinin tabiriyle, yerin ve göğün dualitesi’dir. Kısacası; gerçek bir hierogamy durumu söz konusu olduğunda 2 ve 3 sayıları yeryüzünü kendi içlerinde temsil ederler. 5 ve 6 sayıları birbirine karşılıklı etki tepki ilişkisi içinde gökyüzünü temsil etmektedir. Dolayısıyla 5 ve 6 sayılarının içinde Gökyüzü ve Yeryüzü’nün “merkezi birliği” bulunur.126
Bir diğer soruya gelince; “ Yeryüzü durumunda Gökyüzü kendi birliği içinde tasavvur edilirken neden 2 ve 3 sayıları toplanmakta; Gökyüzü durumunda Yeryüzü kendi birliği içinde neden 2 ve 3 sayıları çarpılmaktadır? Guénon bu soruya şu şeklide cevap vermektedir. Gökyüzünün etkisi tamamen fiilsizdir. O, mevcudiyetin etkisi olarak tanımlanır. Yeryüzünün etkisi ise, Semavî sayı olan 3’ün Arzî sayı 2 ile çarpımına yol açmaktadır. Çünkü “maddenin tabiatında var olan imkân kesretin asıl
122 Guénon, Büyük Üçlü, s. 74. 123 Schimmel, Sayıların Gizemi, s. 61. 124 Guénon, Büyük Üçlü, s. 74.
125 Pythagorasçılara göre 5 “evlilik sayısını” ifade etmektedir. 6 sayısının “birleştirici” tabiatı ise, bu
konu için sadece İbrani ve Arapçadaki “waw” harfine yüklenen anlamı ya da geometrik şekildeki sayıya eşit olan “Süleyman’ın mührü” sembolizmini düşünmemiz gerekir. Bkz. Guenon, Büyük Üçlü, s. 77.
kök”üdür. Ayrıca 2 ve 3 sayıları yer ve göğün hakiki ifadesi olmasına karşı 5 ve 6 sayıları sadece onların ölçüsü ve genişlemesidir.127 Burada “ölçü” simgeciliğini şu şekilde anlamamız gerekir: Ölçü nicelik alanıyla yani mekânsal bir özellik taşıyan şeylerle ilgilidir. Çünkü zaman da mekân gibi sürelik olmasına rağmen aralarındaki ilişkiyi sağlayan hareket aracılığıyla zaman, mekâna bağlanarak dolaylı bir şekilde ölçülebilir. Sonuç itibariyle ölçü, “uzamla” ya da “fiziksel madde” dediğimiz şeyle ilgilidir.128
Guénon, fiziksel maddenin kaçınılmaz olarak sahip olduğu uzam özelliğinden dolayı fiziksel maddeyle ilgili olduğunu belirtir. Fakat burada Descartes’in ileri sürdüğü gibi “maddenin mahiyeti tamamen uzam’a indirgenebilir”, demek değildir diye de hatırlatmada bulunur. Ona göre ölçü simgesi tam anlamıyla geometrik ve fizikseldir.129 Dolayısıyla ölçü simgesini 5 ve 6 sayılarına yani Yeryüzü ve Gökyüzü sembolizmine indirgediğimizde, gökyüzünü temsil eden şeklin daire; yeryüzünü temsil eden şeklin kare olduğu karşımıza çıkmaktadır. Kare tüm doğrusal şekillerin ilk örneğidir ve bu doğrusal şekiller 5 ve 5’in katıyla ölçülür. Dairevî şekliler ise 6 ve 6’nın katlarıyla ölçülür.130
Ölçü simgesini, yere ve göğe zuhur eden varlıkların kendilerini algılanmasını ve görünebilir olmasını sağlayan “etki” olarak ifade edebiliriz. Çünkü fiziksel durum geometrik duruma indirgenmekte ve onunla birleşmektedir. Bu yüzden cisimler uzamın içinde yer aldıklarında ve uzam içerisinde belli bir yer işgal ettiklerinde doğrudan ölçülebilirler. 131
Semavi ve Arzî sayılar Uzak-doğu geleneğinin kendi kozmolojisinde Yin- Yang olarak adlandırılan iki ilke ile ilişkilendirilmiştir. Guénon’da bu bağlamdan yola çıkarak yaptığı tespitlerden en dikkat çekici yönü ilk çift sayının 2 olmasına rağmen ilk tek sayının 1 değil de 3 olduğudur. Bu duruma şöyle bir açıklama getirmektedir. 1 sayısının veya birliğin, sayının ilkesi olduğunu unutmamak gerekir. Bu yüzden 1 sayısının kendisi bir sayı olarak sayılmamalıdır.
127 Guénon, Büyük Üçlü, s. 77-78.
128 René Guénon, Niceliğin Egemenliği ve Çağın Alâmetleri, Çev. Mahmut Kanık, İz Yay., İstanbul,
2012, s. 41.
129 Guénon, Niceliğin Egemenliği ve Çağın Alametleri, s. 41-42. 130 Guénon, Büyük Üçlü, s. 78.
Guénon’un düşüncesinde sayı sembolizmi, sayıların nicel olarak ihtiva ettiği değil de, sayılar ile simgelenen, tüm geleneklerde anlaşılması istenen derin düşünce ve hakikatin bilgisinin simgesi ve hiyerarşisidir. Onun hakikatin bilgisine ulaşılmasına dair görüşleri merkez sembolizminde de karşımıza çıkmaktadır.