Ar-GE
11 TEYDEB prOJESİ’NDE
üNİVErSİTELErLE YAKIN İşBİrLİĞİ Tüpraş, Ar-Ge stratejisi çerçevesinde üniversiteler, araştırma merkezleri ve sanayi ile gerçekleştirilen çalışmalara büyük önem vermekte, bu anlayış çerçevesinde üniversitelerimizin ilgili bölümlerini, Ar-Ge Merkezi’nin paydaşı olarak değerlendirmektedir.
Bu işbirliğinin ortaya çıkaracağı bilgi birikiminin, sürdürülebilir başarı açısından taşıdığı değerin bilincinde olan şirket, hayata geçirilen 11 TEYDEB teşvikli projenin tamamında üniversite grupları ile birlikte çalışmaktadır. Tüpraş’ın, üniversiteler ile işbirliği içerisinde yürüttüğü TEYDEB projeleri şunlardır:
́ izmit Rafinerisi Hidrokraker Ünitesi’nde gerçek zamanlı optimizasyon ve Kontrol Sistemi tasarımı ve uygulaması projesi:
Koç Üniversitesi danışmanlığında, Gerçek zamanlı Optimizasyon ile Hidrokraker Ünitesi’nin reaktör modeli kurularak Ünite’nin şarjı, Ünite değişkenleri ve ürün ekonomik değerleri göz önüne alınarak, optimum çalışma şartları belirlenmiştir.
́ izmir Rafinerisi’nde eşanjörlerin Kirlilik takibi, Modellenmesi, Simülasyonu ve optimal Bakım planlaması ile Rafineri enerji Kayıplarının azaltılması projesi: Ege Üniversitesi danışmanlığında, eşanjörlerdeki kirliliğin takibi yapılmış, kirliliği oluşturan parametreler tespit edilmiş ve değişik eşanjör grupları için en uygun kirlilik mekanizmaları belirlenmiştir.
́ elektron Hızlandırıcı Sistemi ışıma teknolojisi ile Baca gazı arıtma projesi:
SAnAEM (Sarayköy nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi) danışmanlığında, baca gazı ışıma yöntemi ile zararlı SOx ve nOx bileşiklerinden tarımda kullanılabilecek endüstriyel gübre elde edilerek bu zararlı emisyonların verimli bir biçimde kullanılması sağlanmıştır.
́ izmit Rafinerisi operasyonlarının diferansiyel Simülasyon Modeli geliştirme projesi: Boğaziçi Üniversitesi danışmanlığında, Ham Petrol Ünitesi’nin matematiksel simülasyon modeli gerçekleştirilmiştir.
́ laboratuvar ölçekli Hidrokraker
Ünitesi’nin ve Hidrokraker Katalizörlerinin geliştirilmesi projesi: Koç Üniversitesi danışmanlığında, İzmit Rafinerisi’nde pilot ölçekli bir Hidrokraker Ünitesi kurulması için gerekli ön çalışmaların yapılması amaçlanmaktadır.
́ Rafineri Bilgi teknolojileri Varlıklarının ontoloji tabanlı izlenmesi ve yönetimi projesi: Ege Üniversitesi danışmanlığında, Rafineri Bilgi Teknoloji (RBT) arlıklarının arasındaki karmaşık ilişkiler ağının daha verimli yönetilmesi sağlanmıştır.
́ Karbondioksit ortamında yetiştirilen Mikroalglerden Biyoyakıt Üretimi projesi:
Ege Üniversitesi danışmanlığında, CO2 ortamında yetiştirilen mikro alglerden en yüksek yağ üretiminin sağlanması için en uygun koşulların ve prosesin belirlenerek, mevcut yakıt dağıtım sistemlerinde kullanılabilecek bir biyoyakıt olan yeşil dizel üretilmesi hedeflenmektedir.
́ Rafineri Üretimi Sülfür ve petrokok Karışımlarından Modifiye Bitüm geliştirilmesi projesi: Koç Üniversitesi danışmanlığında, kükürt çıktısını, bitüme karıştırılarak, hem bitüm maliyetinin azaltılması, hem yurt içi ihtiyacı karşılama oranının artırılması hem de kok ve kükürt ilavesi ile daha nitelikli bir ürüne ulaşılması hedeflenmektedir.
̇Gerçek zamanlı Optimizasyon, Kontrol Sistemi Tasarımı ve Uygulaması
Elektron Hızlandırıcı Sistemi ışıma Teknolojisi ile Baca Gazı Arıtma Projesi
̇Ham Petrol CFD Modelleme
Katalist Geliştirme ve Pilot Tesis Kurulumu Alglerden Biyoyakıt Üretme
Eşanjör Kirliliği Takibi
Kaynak Özelliklerinin Geliştirilmesi Projesi 11 TEYDEB Projesinde Üniversitelerle Yakın İşbirliği
Rafineri Üretimi Kükürt ve Petrokok Karışımlarından Yüksek nitelikli Bitüm Geliştirilmesi
Rafineri Buhar ve Güç Santralleri Optimizasyon Modeli Geliştirilmesi
FCC Ünitesine Gerçek zamanlı Optimizasyon Uygulaması
Rafineri Simülasyon Platformunun
Oluşturulması ve Pilot Bir Ünitede Uygulanması Su Donma noktasını Düşüren İşlevsel Kaplamalar ve Asfalt Yüzeylerine Uygulanması 2012 YILINDA üZErİNDE çALIşILAN BAşLICA prOJELEr
́ Rafineri Buhar ve güç Sistemleri optimizasyon Modeli geliştirilmesi projesi: Orta Doğu Teknik Üniversitesi danışmanlığında, Tüpraş, İzmit Rafinerisi’nde bulunan güç santrallerinin; elektrik ve buhar üretim proseslerindeki ekipman verimlilik hesaplamalarını, üretim tüketim planlamasını ve optimizasyonunu ile elektrik alım-satım karar mekanizması ihtiyaçlarının karşılaması amacıyla bir yazılım optimizasyon programının geliştirilmesini hedeflenmektedir.
́ FCC Ünitesine gerçek zamanlı optimizasyon uygulaması projesi: Koç Üniversitesi danışmanlığında, nihai hedef olan “Rafineri Optimizasyonu”nun bir adımı olarak, İzmir Rafinerisi FCC Ünitesi için ileri Proses Kontrol modelinin oluşturulması ve Gerçek zamanlı Optimizasyon modelinin geliştirilmesi hedeflenmektedir.
́ Rafineri Simülasyon platformunun oluşturulması ve pilot Bir Ünitede uygulanması projesi: İstanbul Teknik Üniversitesi danışmanlığında, Tüpraş rafinerileri için, ham petrolün
ünitelere girişinden son ürünlerin satışına kadar olan tüm prosesleri tek bir yazılım platformu altında toplayacak bir simülasyon yazılımı hazırlanması hedeflenmektedir.
ENErJİ SİSTEMLErİ GELİşTİrME MErKEZİ
Üniversitelerle yürütülen verimli işbirliği, 2012 yılında, Koç Üniversitesi ortaklığı ile kurulan
“Enerji Sistemleri Geliştirme Merkezi – KÜTEM”
ile bir adım daha ileri taşınmıştır. Sanayi ve öğretim üyelerini bir araya getiren bu merkezde, Tüpraş Ar-Ge Merkezi şemsiyesi altında, alternatif enerji kaynakları konusunda uluslararası düzeyde bilimsel çalışmalar ve inovasyon projeleri üretilecektir. Bu sayede, Tüpraş’ın rafinaj ve yakıt üzerine yaptığı çalışmalar ile daha geniş perspektifte enerji alanındaki yaptığı çalışmalar, üniversite bilimsel bakış açısıyla zenginleşecektir. KÜTEM’in öncelikli araştırma alanlarından bazıları şunlardır:
́ ̇ Biyoyakıt üretimi
́ ̇ Yenilenebilir enerji çalışmaları
́ ̇ Polimer geri dönüşümü ile sıvı yakıt üretimi
́ ̇ Enerji ve yakıt optimizasyonu
́ ̇ Yanma mekanizmalarının diyagnostiği
́ ̇ Lazer destekli çakma (laser ignition)
́ ̇ Hidrojen üretimi ve depolanması
́ ̇ Güneş enerjisinin dönüşümü ve kullanımı
́ ̇ Salım (emisyon) kontrolü AB prOJELErİNE 8 BAşVUrU
Tüpraş, rafinaj sektöründe yurt dışı kuruluşlarla iletişim içinde olarak rekabetçilik seviyesini artırmanın en iyi yolunun Avrupa Birliği’nin finanse ettiği Ar-Ge projelerine katılmak ve farklı Ar-Ge platformlarına iştirak etmek olduğu inancı ile bu yöndeki proje çalışmalarına hız vermiştir. 2012 yılı, Tüpraş Ar-Ge Merkezi için AB projelerine yoğun başvuru yapıldığı bir dönem olmuş, 5 EUREKA, 3 ABFP 7 projesinin başvuruları tamamlamıştır.
Avrupa Birliği ile ortaklaşa yürütülen Ar-Ge 7’nci Çerçeve programı kapsamındaki çalışmalar da devam etmektedir. Bu çerçevede Ar-Ge programlarının en zorlu ve rekabetçi tematik alanı olan ıCT-ınformation & Communications Technologies “ıCT for a Low Carbon Economy-ıCT For Energy Efficiency” başlığı altında, Tüpraş’ın da katılımcısı olduğu CitınES (Design of a decision support tool for sustainable, reliable and cost-effective energy strategies in cities and industrial complexes) projesi çalışmaları, 2012 yılında da sürmüştür.
CitınES projesi; enerji üretimi dağıtımı ve depolanması için sistem gerekliliklerini göz önünde bulundurarak; yatırım kararlarının ekonomik finansal ve çevresel etkileri açısından değerlendirilmesi, enerji stratejilerinin optimizasyonu ile yatırımların finansal ve çevresel risk analizini yapan bir matematik model geliştirilmesini öngörmektedir.
33 MAKALE, 6 pATENT BAşVUrUSU Tüpraş Ar-Ge projelerini belirlerken ve hayata geçirirken, yeni teknolojilerin ve proje çıktılarının kazanımına, buna bağlı olarak; laboratuvar ekipmanları, uzmanlaşmış personel, bilimsel yayın, patent gibi kazanımlara gereken öncelik ve önemi vermektedir.
Bu çerçevede, 2012 yılı içerisinde; 33 adet ulusal ve uluslararası bilimsel makale yayınlanmış, 6 adet patent başvurusu gerçekleştirilerek, buluşlarımızın koruması sağlanmıştır. Başarıyla tamamlanan TEYDEB projelerinin çıktıları da patentlendirilmiş, bu sayede 2012 sonu itibarıyla Tüpraş’ın toplam patent sayısı 10’u bulmuştur.