Salkım büyüklüğü

‘Italia’ üzüm çeşidinde farklı uygulamaların salkım eni, boyu ve ağırlığı üzerine etkileri Çizelge 4.4’de gösterilmiştir. Uygulamaların salkım en ve boyuna etkileri istatiksel olarak önemsiz (p<0.05) bulunurken, salkım ağırlığına etkisi istatiksel olarak önemli bulunmuştur. Salkım ağırlığı büyükten küçüğe doğru, yabancı tozlama (263.4 g), titreşim (248.6 g), serbest tozlanma (219.4 g) ve kendileme (204.5 g) şeklinde sıralanmıştır. ‘Italia’ üzüm çeşidinde yabancı tozlama uygulaması, kendileme uygulamasına göre salkım ağırlığında %22.4 oranında artış sağlamıştır. Uygulamalar arasında salkım sayılarının benzerliği dikkate alındığında bu çeşitte tozlayıcı kullanılması durumda verimde artış sağlanabileceği düşünülmektedir. Salkım eni, yabancı tozlama (10.2 cm), serbest tozlanma (9.6 cm), titreşim (9.2 cm) ve kendileme (9.2 cm) olarak belirlenmiştir. Salkım boyu ise, 16.0-12.8 cm arasında (yabancı tozlama ve kendileme) değişmiştir.

Çizelge 4.4. ‘Italia’ üzüm çeşidinde farklı uygulamaların salkım ağırlığı, eni ve boyu üzerine etkileri

Uygulamalar Salkım ağırlığı (g) Salkım eni (cm) Salkım boyu (cm) Kendileme 204.5±11.5c _{9.2 12.8} Yabancı Tozlama 263.4±9.1a _{10.2 16.0} Serbest Tozlanma 219.4±8.0ab _{9.6 14.8} Titreşim 248.6±13.0a _{9.2 14.6} AÖF (p< 0.05) 50 Ö.D Ö.D

Ö.D. önemli değil, farklı harflerle gösterilen ortalamalar istatistik olarak birbirinden farklıdır.

‘Michele Palieri’ üzüm çeşidinde farklı uygulamaların salkım ağırlığı, eni ve boyu üzerine etkileri Çizelge 4.5’te gösterilmiştir. Uygulamaların salkım ağırlığı ve salkım boyuna etkisi istatiksel olarak önemli (p<0.05) bulunurken, salkım eni bakımından istatiksel olarak önemsiz bulunmuştur. Salkım ağırlığı bakımından en yüksek değer 273.7 g ile serbest tozlanmada, bunu 249.3 g ile kendileme, 236.8 g ile yabancı tozlama ve 223.3 g ile titreşim uygulamaları takip etmiştir. Tane eni, 11.9-9.8 cm (serbest tozlanma ile yabancı tozlama) arasında değişmektedir. Salkım boyu, titreşim uygulamasında 17.9 cm, serbest tozlanmada 17.6 cm, yabancı tozlamada 15.7 cm ve kendilemede 15.2 cm olarak tespit edilmiştir. Farklı çeşitlerden alınan polenlerin ‘Alphonse Lavallée’ üzümünde salkım en, boy ve ağırlığına etkisinin incelendiği bir çalışmada, ‘Pembe Çekirdeksiz’ polenlerinin ile tozlanmasıyla elde

edilen salkımların ağırlığı en yüksek bulunurken, salkım en ve boyu üzerine tozlayıcıların etkisinin önemsiz bulunduğu bildirilmiştir (Şahin, 2016).

Çizelge 4.5. ‘Michele Palieri’ üzüm çeşidinde farklı uygulamaların salkım ağırlığı, eni ve boyu üzerine üzerine

etkileri

Uygulamalar Salkım ağırlığı (g) Salkım eni (cm) Salkım boyu (cm) Kendileme 249.3±6.86b _{11.58 15.29±1.23}b Yabancı Tozlama 236.8±6.06c _{9.83 15.76±0.33}ab Serbest Tozlanma 273.7±7.63a _{11.93 17.66±0.67}ab Titreşim 223.3±14.90bc _{10.73 17.96±0.20}a AÖF (p< 0.05) 45 Ö.D 3.37

Ö.D. önemli değil, farklı harflerle gösterilen ortalamalar istatistik olarak birbirinden farklıdır.

‘Prima’ üzüm çeşidinde farklı uygulamaların salkım ağırlığı eni ve boyu üzerine etkisi Çizelge 4.6’de gösterilmiştir. Uygulamalar arasında salkım ağırlığı bakımından farklılık istatiksel olarak önemsiz (p<0.05) bulunurken, salkım eni ve boyu bakımından farklılıklar istatistiksel olarak önemli bulunmuştur. Uygulamalar arasında salkım ağırlığı bakımından, kendileme 256.5 g, serbest tozlanma 238.5 g, yabancı tozlama 226.8 g ve titreşim uygulaması 224.6 g şeklinde sıralanmıştır. En yüksek salkım eni 15.8 cm ile kendileme uygulamasında saptanmış olup, bunu sırasıyla 13.31 cm ile yabancı tozlama, 12.30 cm ile serbest tozlanma ve 10.15 cm ile titreşim uygulaması takip etmiştir. Salkım boyu 21.28-15.70 cm (kendileme- serbest tozlama) arasında değişmiştir.

Çizelge 4.6. ‘Prima’ üzüm çeşidinde farklı tozlama uygulamaların salkım ağırlığı eni ve boyu üzerine etkileri

Uygulama Salkım ağırlığı (g) Salkım eni (cm) Salkım boyu (cm) Kendileme 256.5 15.38±1.40a _21.28±0.89a Yabancı Tozlama 226.8 13.31±0.50ab _17.71±0.62ab Serbest Tozlanma 238.5 12.30±0.46bc _15.70±2.80b Titreşim 224.6 10.15±0.70c _18.20±0.98ab AÖF (p < 0.05) Ö.D 2.58 3.66

Ö.D. önemli değil, farklı harflerle gösterilen ortalamalar istatistik olarak birbirinden farklıdır.

4.2.5. Tane kabuk rengi

Farklı uygulamaların ‘Italia’ üzüm çeşidinde tane kabuk rengi üzerine etkileri Çizelge 4.7’de sunulmuştur. Uygulamaların L ve H değerlerine etkileri bakımından istatistiki olarak

önemsiz bulunurken, C değeri bakımdan farklılık ise istatistiki olarak önemli (p< 0.05) bulunmuştur. L değeri 41.9-43.47 (titreşim ile kendileme) arasında değişmiştir. Uygulamalar arasında C değerine bakıldığında yabancı tozlama (16.4), kendine tozlama (15.79) ve titreşim (15.1) arasındaki farklılık istatiksel olarak aynı önem (p<0.05) seviyesine, serbest tozlanma (12.6) ile diğer uygulamalar istatiksel olarak farklı önem seviyesinde olduğu belirlenmiştir. Uygulamaları arasında H değeri kıyaslandığında uygulamalar aralarındaki farklılık istatiksel olarak önemsiz bulunmuştur. En yüksek H değeri 111.8 ile kendilemede, bunu 113.5 ile yabancı tozlama, serbest tozlanma ve titreşim uygulamaları ise 109.8 ile en düşük değere sahip bulunmuştur.

Çizelge 4.7. ‘Italia’ üzüm çeşidinde farklı uygulamaların tane kabuk rengine (L, C ve H) etkileri

Uygulama L C H Kendileme 41.9 15.7±0.5a _111.8 Yabancı Tozlama 42.7 16.4±0.3a _113.5 Serbest Tozlanma 43.2 12.6±0.4b _109.8 Titreşim 43.4 15.1±0.5a _109.8 AÖF (p < 0.05) Ö.D 2.32 Ö.D

Ö.D. önemli değil, farklı harflerle gösterilen ortalamalar istatistik olarak birbirinden farklıdır.

‘Michele Palieri’ üzüm çeşidinde farklı uygulamaların tane kabuk rengi üzerine etkileri Çizelge 4.8’de belirtilmiştir. Uygulamalar arasında L ve C değerleri bakımından farklılık istatistiki olarak önemsiz bulunurken, uygulamalar arasında H değerindeki farklılık istatistiki olarak önemli (p< 0.05) bulunmuştur. Uygulamalar arasında L değeri 27.19-26.31 (kendileme ve serbest tozlanma) arasında bulunmuştur. C değeri en yüksek yine yabancı tozlamada (1.82) bulunurken, bunu titreşim (1.60), kendileme (1.55) ve serbest tozlanma (1.55) uygulamaları takip etmiştir. H değeri 330.1-304.3 (yabancı tozlama-serbest tozlanma) değerleri arasında değişmiştir.

Çizelge 4.8. ‘Michele Palieri’ üzüm çeşidinde farklı uygulamaların tane kabuk rengine (L, C ve H) etkileri

Uygulama L C H Kendileme 27.11 1.55 324.6±2.1a Yabancı Tozlama 27.19 1.82 330.1±2.6a Serbest Tozlanma 26.31 1.55 304.3±6.2b Titreşim 26.80 1.60 321.5±1.6a AÖF (p < 0.05) Ö.D Ö.D 16.72

Farklı uygulamaların ‘Prima’ üzüm çeşidinde tane kabuk rengi üzerine etkileri Çizelge 4.9’da gösterilmiştir. Uygulamaların L, H, C değerleri üzerine etkileri arasındaki farklılık istatistiki olarak önemsiz bulunmuştur. L değerleri sırasıyla titreşim (28.46), serbest tozlanma (28.29), yabancı tozlama (28.28) ve kendileme (27.03) uygulamaları takip etmiştir. Uygulamaların C değerleri 2.72-1.69 (titreşim ile kendileme) arasında değişmektedir. H değeri 299.9-284.74 (titreşim- kendileme) arasında değişmiştir.

Çizelge 4.9. Prima üzüm çeşidinde farklı uygulamaların tane kabuk rengine (L, C ve H) etkileri

Uygulama L C H Kendileme 27.03 1.69 284.7 Yabancı Tozlama 28.28 2.54 290.3 Serbest Tozlanma 28.29 2.60 283.9 Titreşim 28.46 2.72 299.9 AÖF (p < 0.05) Ö.D Ö.D Ö.D

Ö.D. önemli değil, farklı harflerle gösterilen ortalamalar istatistik olarak birbirinden farklıdır.

Bu araştırmada kullanılan ‘Italia’, ‘Michele Palieri’ ve ‘Prima’ çeşitlerinde uygulamaların tane rengi üzerine etkileri genel olarak belirgin bir şeklide görülmemiştir. Elma üzerinde yapılan bir çalışmada, ‘Topaz’ ve ‘Dalinette’ çeşitleri ‘Priam’, ’Golden Delicious’ ve ‘Idared’ çeşitleriyle tozlandığında elde edilen meyvelerin renklerinde önemli derecede farklılık olduğu belirlenmiştir (Militaru ve ark., 2015).