4.5. VERĠLERĠN TOPLANMASI VE ÇÖZÜMLENMESĠ
4.5.8. Sabahın Sedası Programı
4.5.8.2. Sabahın Sedası Programının Söylem Analizi
“Çok iyi yetiĢtirilmiĢ çok iyi bir ailenin evladı.” Bir çocuğun iyi yetiĢtirilmesindeki en büyük rol ailenin.
“EĢinden boĢandıktan sonra iliĢkimiz baĢladı.” Evli iken bir baĢka kiĢi ile iliĢki içersine girilmemeli, evlilik önemli bir kurum.
“Ben onu aldığımda jeepe binmiyordu.” Kadınlar hala Türk toplumunda alınıp verilen bir mübadele nesnesidir.
“Kadın olsun erkek olsun çirkin güzel ayrımı yok, temiz ve bakımlı olmak var.”
Hem kadınların hem de erkeklerin kendilerine bakmayı bilmeleri gerekli.
“O benim kocam o ne derse o olur” Erkek ailenin reisi doğal olarak söz sahibi olan erkek.
Kadınlar önemli tercihler gerçekleĢtiremezler ve önemli kararlar alamazlar.
“Bir iliĢkide evlilik oluyorsa olsun olmuyorsa bitsin.” “Evlenmeden kızımla birlikte aynı evde yaĢayamazdık.”
Evlilik önemli bir kurum evlilik dıĢı iliĢiklerin yaĢanması doğru değil. Ailenin devamı için evlilik Ģart.
“Kadınlar eğitilmeli, cahil kadının cahil çocuğu olur.” Kadınların tanımlanmıĢ görevleri vardır. Bunlardan biri de anneliktir. Bu yüzden eğitilmelidirler. Eğitimli kadınlar çocuklarını daha farklı yetiĢtirmektedirler.
Tablo 20: Sabahın Sedası Programında Öne Çıkan Konuşmalar
Sabahın Sedası programında öne çıkan konuĢmalar genellikle kadın erkek iliĢkileri, evlilik ve çocuk yetiĢtirme konusu ile ilgilidir. Bir çocuğun yetiĢtirilmesi için aile kurumunun önemli olduğuna ve ailede de kadının eğitilmiĢ olması gerektiği üzerinde durulmaktadır. Kadınların eğitimi önemlidir çünkü çocukların yetiĢtirilmesindeki kilit
noktayı kadınlar oluĢturmaktadır. Aile, evlilik Türk toplumu için önemli olmakla beraber evlilik dıĢı iliĢikler tasvip edilmemektedir. “O benim kocam o ne derse o olur” sözü ile ataerkil Türk toplumunda erkeğin evde son sözü söyleyen kiĢi olduğunun altı çizilmekte ve erkek egemenliği normal olarak gösterilmektedir. Bu durum ataerkil Türk toplumunun bir göstergesidir olup kadınların önemli tercihleri gerçekleĢtiremeyip önemli kararları alamadıklarının kanıtıdır.
SONUÇ VE ÖNERİLER
Her birey içinde yaĢadığı toplumda kendine bir yer edinebilmek için belli süreçlerden geçmektedir. Bu süreçler içerisinde doğumdan itibaren yüklenilen kadın ve erkek olma süreci hiçbir zaman son bulamamaktadır. Ġnsanlar doğdukları ilk andan itibaren erkek ve kadın kimliklerinin içine sokularak bunları sorgulamaksızın kabul etmeye baĢlarlar ve toplumun görmek istediği erkek ve kadın modelleri ortaya çıkar. Kadınlık ve erkeklik her toplumda ayrı ayrı yapılandırılan kültürel kimlikler olmasına karĢın hemen hemen bütün toplumlarda bütün kadınlar eĢitlerden ikinci sırada yer alan, erkeğe bağımlı olan taraf olmakta böylece kadınların aleyhine geliĢtirilmiĢ olan negatif ayrımcılığa maruz kalmaktadırlar.
Bugün en yaygın kitle iletiĢim aracı olan televizyon uzak mesafeleri yakınlaĢtırmanın yanında insanın toplumsal kültürel çevresi ile iliĢkilerinde de önemli bir rol oynamakta, hayatın içindeki gerçekliği kendi yayın formatlarına uygun bir Ģekilde kurgulayarak izleyicilerin günlük hayatına eĢlik etmektedir. Bu özelliklerinden dolayı televizyon toplumsal cinsiyet rollerinin aktarımında da etkili bir araçtır. Televizyon eril ve diĢil özelliklerin benimsenmesinde, toplumsal cinsiyet rollerinin kazanılmasında ataerkil ideolojik yapıya uygun temsiller sunarak izler kitleye iletiler göndermektedir. Böylece televizyon ekranlarında izlediğimiz görüntüler bu reklâm dizi ya da her hangi bir içeriğe sahip program türü olsun görünürde her ne kadar basit içeriklere sahip oldukları düĢünülse de aslında pekiĢtirici bir rol üstlenmektedirler.
Televizyonda Yayınlanan Kadın Programlarında Toplumsal Cinsiyet Rollerinin Sunumu isimli bu çalıĢmada, 2010 yılı içerisinde ulusal çapta yayın yapan televizyon
kanallarında yayınlanmakta olan kadın programlarının içerik ve söylem analizleri yapılmıĢtır. Örneklem dahilindeki programların ilk üçü ġubat 2010 yılında yani 2010 yılının ilk yarısında, diğer ikisi ise 2010 yılının yeni yayın döneminde kaydedilmiĢ ve çözümlenmiĢtir. Böyle bir seçim yapılmasının nedeni farkı yayın dönemlerinde kadın programlarının içerik ve söylemlerinde bir değiĢimin olup olmadığını saptamaktadır.
ÇalıĢmada örneklem dahilindeki programların temel konuları, programa katılan konukların cinsiyetleri, uzmanlık alanları ve katılma nedenleri sayısal veriler haline getirilmiĢ ve söylem analizi bölümünde ise öne çıkan cümlelerin altında yatan imalar açıklanılmıĢtır.
Örneklem dahilindeki programlarda en önemli konular sağlık, evlilik, çocuk yetiĢtirme, estetik ve güzellik konuları olmuĢtur. Bütün programlarda sağlık sorunları ve sağlık sorunları yaĢayan kiĢilerin çektiği sıkıntılar ekranlara taĢınmıĢ ve kadınlara sağlık problemlerini çözmek için uzman konukların görüĢlerine yer verilmiĢtir. Bu durum kadının ailenin sağlığından sorumlu tutulduğunun göstergesidir. Ev kadınları bu programlarla herhangi bir sağlık problemi karĢısında gerekli müdahaleleri yapabilecek kadar bilgilendirilir. Ġncelenen programlar arasında Hayat Ağacı programı hariç diğer programların hepsinde yemek tarifleri verilmiĢ ya stüdyoda mutfak ortamı yaratılmıĢ ya da dıĢarıda bir aĢçının özel mutfağına konuk olunarak yemeklerin yapımı gösterilmiĢtir. Böylece kadının ailenin beslenmesinden sorumlu olduğu ve kadının alanının mutfak olduğu görüĢü pekiĢtirilmektedir.
Estetik ve güzellik programlar için önemli bir konu baĢlığı olmuĢ ve çirkin kadının olmadığı sadece bakımsız kadının olduğu, kadınların bakımlı ve hoĢ görünmelerinin gerekliliği vurgulanmıĢ ve güzel görünmesi için tavsiyeler verilmiĢtir. Bu tavsiyeler evde oturan kadının bu konuda bir bilgisi olmadığı varsayılarak uzmanlar tarafından moda kıyafetler, bakım kürleri, makyaj teknikleri hakkında bilgilendirilmiĢtir. Kadınların güzel, bakımlı ve tüm fiziksel kurslarından arınmıĢ olmasının gerekliliği sürekli tekrar edilerek kendilerini denetim altında tutmaları istenmekte ve kontrolü ellerinden bırakmamaları beklenmektedir.
Çocuk yetiĢtirme konusuna bütün programlarda değinilmiĢtir, böylece kadına önce iyi bir eĢ ve daha sonra iyi bir anne olmanın gerekleri anlatılmıĢtır. Kadının cinselliği evlilik kurumu içerisinde normal görülmekle beraber cinsellik annelikle kısıtlanılmıĢtır ve hatta aldatma konularında kadınları daha anlayıĢlı davranmaları gerektiği belirtilirken, incelenen programlarda evlilik dıĢı iliĢkiler onaylanmamakta ve çiftlerden birinin evli iken baĢka bir kiĢi ile iliĢkiye girmesi hoĢ karĢılanmamaktadır. Evlilik kurumu yüceltilmektedir.
ĠncelenmiĢ olan programlarda kadının yerinin evi olduğu her fırsatta vurgulanmıĢ ve evde vakidin daha kolay geçirilebilmesi için kadınlara dikiĢ, nakıĢ ve örgü gibi faaliyetlerle oylanmaları sağlanılmaya çalıĢılmıĢtır.
Katılan konuklar incelendiğinde uzmanlık gerektiren konularda bilgiler çoğunlukla erkeklerden alınmaktadır. Kadınların sıkıntıları hakkında bilgi vermek yine erkeklere düĢmüĢ, kadınlar hakkında söz söyleyen taraf yine erkekler olmuĢtur.
Örneklem dahilindeki programlarda kadınların sosyal problemlerine en fazla değinen program Hayat ağacı programı olmuĢtur. ġiddet, kumalık, boĢanma, kadınların ekonomik özgürlüklerinin olmaması, aldatma gibi problemler ele alınıĢtır. Ayrıca programlarda sadece kadınların değil erkeklerin de mağdur oldukları noktalarında olduğu belirtilmiĢtir.
Kadınlara yönelik programlar hafta içi her gün gündüz kuĢağında yayınlanmakta iken televizyon kanallarının akĢam ya da hafta sonları kadın programlarına yer verilmediği görülmektedir. Hafta sonları ve akĢamları eĢler iĢe gitmemiĢtir. DıĢarıdaki hayatın gerçek yüzünü gösteren tartıĢma, haber programları ve eĢlerin rahatlayıp stres atmasını sağlayacak olan spor programları hafta sonları veya akĢam saatlerinde yayınlanmaktadır. Böylece çalıĢmanın varsayımlarından biri olan hafta içi kadın programlarının gündüz kuĢağında yer alması, kadınların ev iĢlerini bitirdikleri saatlerde evde yalnız ve savunmasız oldukları bir zaman diliminde bu programları izlemeye vakit ayırabildiklerinden dolayı; programların bu saatlerde yayınlanıyor olmaları etkililiklerini artırmıĢtır.
Ġncelenen programlardaki kadınlar giyimleri, konuĢmaları ve her halleri ile kentli kadınlardır. Kadın programı adı altında yayınlanan programlar sadece belli bir kesimden kadını ön plana çıkartırken kırsal kesimde yaĢayan kadın görmezden gelinmiĢtir. Bununla birlikte sterotipleĢmiĢ kentli kadın profili toplumun görmek istediği kadın modelini ortaya koyar fakat değiĢen ağırlaĢan yaĢam koĢulları altında ezilen kadının gerçek durumu göz önünde bulundurulmamaktadır. Temiz, bakımlı, iyi eĢ, iyi arkadaĢ, iyi aĢçı, iyi anne olması beklenen kadına aile dıĢında yaĢama hakkı tanınmamaktadır. Her ne kadar kadınları geliĢtirme ve onların sorunlarının çözümlerini hedefleyen bu programlar kadınları bir adım ileriye götürmekten çok evlerinin içine daha çok sıkıĢıp korunaklı mekanlarında kendilerini mutlu edecek yemek dikiĢ nakıĢ gibi iĢlerle uğraĢmalarını telkin ederken, diğer yanda dıĢarıdaki acımasız dünyada yaĢanan sıkıntılar gözler önüne serilip ibret alınıp Ģükredilerek ellerindekinin kıymetinin bilinmesi gerektiğinin altı çizilir. Programlarda kadının eğitiminin önemli olduğu ve ekonomik özgürlüğünün olması gerektiği zaman zaman vurgulansa da bu konular için gerçek çözüm önerileri getirilmemektedir.
Kadın programlarında oluĢturulan ve devam ettirilen söylemler toplumun geleneklerine ve ahlaki yapısına uygunluk göstermekle beraber devamlığını da sağlamaktadır. Böylece toplum tarafından onaylanan ve doğru bulunan davranıĢların kiĢilere benimsetilmesi için sürekli aynı içerikler farklı zaman dilimlerinde farklı konuklarla ama aynı sınırlar içerisinde yinelenerek toplumsal yapıya uygun kadın modelleri çizilmiĢtir.
Kadınlara yönelik olarak hazırlanan bu tür programlar her ne kadar eleĢtiriliyor olsa da zamanla kadınlar bu eleĢtirdikleri programlar içerisinden tercih yapmakta, taraf olmakta ve programlarda benimsetilmeye çalıĢılan söylemlere herhangi bir karĢı görüĢ bildirmemektedir. Bu suskunluk zamanla sorgulamaksızın kabullenmeye dönüĢerek içlerinde bulundukları durumu kabullenerek çaresizliği öğrenirler.
Bu çalıĢmanın sonucunda kadınlara yönelik olarak hazırlanan ve onların geliĢimi için hemen hemen her kanalda yayınlanan kadın programlarının sosyo kültürel ve ekonomik açıdan kadınlara olumlu bir katkıda bulunmadığı ve onları daha da geriye götürdüğü saptanmıĢtır. Bu nedenle medyadaki kadınlara yönelik içeriklerin gözden geçirilmesi ve düzenlenmesi gerekmektedir.
KAYNAKÇA
Adorno, Thedor. (1996). Aydınlanmanın Diyalektiği (Çev. Oğuz Özügül) Ġstanbul: Kabalcı Yayıncılık.
Akbulut, Nesrin Tan. (2006). Televizyonda Kadın. Kadın Çalışmaları Dergisi, 1, 100-106 Akça, BaĢtürk Emel. Akbulut, Hasan. Kadın Programlarına Bir BakıĢ: Kadının Sesi ve
Sizin Sesinizde Tür Anlatı ve Format. İletişim Araştırmaları Dergisi, 3. (1-2). 41- 73.
Akdoğan, Ramazan. (2007). Farklı Cinsiyet Rollerine Sahip Üniversite Öğrencilerinin Öfke
Yaşama Biçimleri ve Utangaçlık Düzeylerinin İncelenmesi. Eğitim Bilimleri
Anabilim Dalı, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, EskiĢehir.
Akpınar, Seda. (2008). Kadın Reality Programlarının İzlenme Nedenlerinin Kullanım ve
Doyumlar Yaklaşımı Çerçevesinde Değerlendirilmesi. Basın Yayın anabilim Dalı,
Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, EskiĢehir. Alemdar, Korkmaz. (2001). İletişim ve Tarih. Ankara: Ümit Yayıncılık.
Alemdar, Korkmaz. Erdoğan, Ġrfan.(1994). Popüler Kültür ve İletişim. Ümit Yayıncılık, Ankara.
Alemdar, Korkmaz. Erdoğan, Ġrfan. (2004). Öteki Kuram. Ankara: Erk Yayınları. Alemdar, Korkmaz. Erdoğan, Ġrfan. (1990). İletişim ve Toplum, Ankara: Bilgi
Yayınevi.
Altunay, Alper. (2003). Biri Bizi Gözetliyor Programı ve Elektronik Gözetim. Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi Kurgu Dergisi, 20,133-141.
Althusser, Louis.(2008). İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları. Çev. Alp Tümertekin Ġstanbul: Ġthaki Yayınevi.
Arat, Necla.(1996) Kadın Gerçeklikleri. Ġstanbul: Say Yayınları
Ataman, Özlem. (2002). Sinemada Toplumsal Cinsiyet Rolleri 1980-1999 Yılları Arasında Toplumsal Cinsiyet Rollerinin Sunumu. Bilimsel AraĢtırma Projesi. EskiĢehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
Aziz, Aysel.(2006). Dünyada ve Türkiye‟de ĠletiĢim AraĢtırmaları. Kültür ve İletişim Dergisi, 9, 9-33.
Bakır, Burak.(2008). Sinema ve Psikanaliz. Ġstanbul: Hayalet Kitap.
Berger, A.Arthur. (1996). Kitle İletişiminde Çözümleme Yöntemleri, (Haluk Yüksel, Çev.). EskiĢehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
Berger, John.(1986). Görme Biçimleri. Çev.: Yurdanur Salman. Ġstanbul: Metis Yayınları. Berktay, Fatmagül. (1998). Kadın Olmak Yaşamak Yazmak. Ġstanbul: Pencere Yayınları. Berktay, Fatmagül. (2006). Tarihin Cinsiyeti. Ġstanbul: Metis Yayınları.
Bilgin, Nuri .(2006). Sosyal Bilimlerde İçerik Analizi Teknikler ve Örnek Çalışmalar. Ankara: Siyasal Kitabevi
Binark, Mutlu. Bek, Gencel Mine.(2007). Eleştirel Medya Okur Yazarlığı. Ġstanbul: Kalkedon Yayınları.
Boz, Hayat. (1999). Kitle ĠletiĢim Araçları ve Suskunluk Sarmalı. Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi
Brownmiller, Susan. (1984). Cinsel Zorbalık. Ġstanbul: Cep Yayınları.
Burton, Grame. (1995). Görünenden Fazlası. (Çev: Nefin Dinç). Ġstanbul: Alan Yayıncılık Butler, Judith. (2005). Cinsiyet Belası. (Çev: BaĢak Ertürk). Ġstanbul: Metis Yayınları. Büker, Seçil. Onaran, Oğuz. Bir, Ali Atıf. (1998). Eskişehir’de Erkek Rol ve
Tutumlarına ilişkin Alan Araştırması. EskiĢehir: Anadolu Üniversitesi ĠletiĢim Bilimleri Fakültesi Yayınları.
Cereci, Sedat. (1992). Büyülü Kutu Büyülenmiş Toplum. Ġstanbul: ġule Yayınları. Connell, W. Raewyn (1998)Toplumsal Cinsiyet ve İktidar. (Çev: Cem Soydemir).
Ġstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Çaplı, Bülent. (2002). Medya ve Etik. Ankara: Ġmge Yayıncılık.
Çeçen, Anıl. (1986). Tarihte Türk Devletleri. Ġstanbul: Milliyet Yayınları
Çelen, Arzu (1997). Kitle İletişim Çözümleme Yöntemlerinden Toplumbilimsel Çözümleme
Yöntemi Açısından Reality Show Programlarının İncelenmesi:Sıcağı Sıcağına Programı Örneği. Sinema ve Televizyon Anabilim Dalı, Anadolu Üniversitesi,
Çoban, BarıĢ. (2005). Lacan. (Ed:Nurdoğan Rigel) Kadife Karanlık. Ġstanbul: Su Yayınevi.
Demir, Zekiye. (1996). Modern ve Postmodern Feminst Akımlar. Kamu Yönetimi Anabilim Dalı, Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırıkkale.
Demirbilek, Sevde. (2007). Cinsiyet Ayrımcılığının Sosyolojik Açıdan Ġncelenmesi Finans Ekonomik ve Politik Yorumlar Dergisi, 44,511,12-16 .
Direk Zeynep (2007). Judith Butler: Toplumsal Cinsiyet ve Bedenin MaddeleĢmesi (Der:Zeynep Direk). Cinsiyetli Olmak Sosyal Bilimlere Feminist Bakışlar. 52-67. Direk, Zeynep. (2009). Simone de Beauvoir: Abjeksiyon ve Eros Etiği Cogito.58,11-39. DağtaĢ, Banu. (1999). Ġngiliz Kültürel ÇalıĢmalarında Ġdeoloji. Anadolu Üniversitesi
İletişim Bilimleri Fakültesi Kurgu Dergisi, 16, 335-357.
Dökmen, Zehra. (2006). Toplumsal Cinsiyet Sosyal Psikolojik Açıklamalar. Ġstanbul: Sistem Yayıncılık.
Durudoğan, Hülya. (2007). Unes Femmes: Kristeva Psikanaliz ve Kadın (Der: Zeynep Direk). Cinsiyetli Olmak Sosyal Bilimlere Feminist Bakışlar. 35-51
Edizler, Gaye. (2010). Karizmatik Liderlikte Duygusal Zeka Boyutuyla Cinsiyet Faktörüne ĠliĢkin Literatürsel Bir ÇalıĢma. Selçuk İletişim Dergisi, 6, (2), 137-150.
Erdoğan, Ġrfan (2005). İletişimi Anlamak, Erk Yayınları, Ankara.
Erinç, Sıtkı.(1994). Postmodernizm‟in Tanımı. Anadolu Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Anadolu Sanat Dergisi,2, 31-45.
Erkılıç, Hakan. (1997). Sinema ve İdeoloji 12 Eylül Filmlerinin Toplumsal Çözümlemesi Sinema Televizyon Anabilim Dalı, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü EskiĢehir.
Eslin, Martin. (2001). Televizyon Beyaz Camın Arkası. (Çev. Murat Çiftkaya). Ġstanbul: Pınar Yayınları
“Feminizm” (2002). Doğu Batı Dergisi Sayı:19.
Fıratlı, Esra. (2006). Demokratik Tartışma Ortamı Açısından İzleyici Katılımlı Tartışma
Programlarının Değerlendirilmesi ĠletiĢim Bilimleri Anabilim Dalı, Marmara
Freud, Sigmund. (1998). Psikanalize Giriş Dersleri. (Çev:Selçuk Budak). Ankara: Öteki Kitabevi.
Gençtan, Engin.(2002). Psikanaliz ve Sonrası. Ġstanbul: .Metis Yayınları.
Gıddens, Anthony.(2005). Sosyoloji. (Çev. Hüseyin Özel) Ankara: Ayraç Yayınevi.
Gottidiener, Mark. (2005). Postmodern Göstergeler. (Çev: Erdal Cengiz, Hakan Gür, Arhan Nur). Ankara: Ġmge Yayınevi.
Gökçe, Orhan. (2006). İçerik Analizi:Kuramsal ve Pratik Bilgiler. Ankara: Siyasal Kitabevi.
Gökçe, Gürol. (1997). Televizyon Program Yapımcığı ve Yönetmenliği. Ġstanbul: Der Yayınları.
Göksel, Burhan. (1988). Çağlar Boyunca Türk Kadını ve Atatürk. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
Göksel, Burhan. (1992). Atatürk ve Kadın Hakları. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi
Göle, Nilüfer. (2008). Modern Mahrem. Ġstanbul: Metis Yayınları
Griffiths, Martin. (1994). A Review (electronic version) Journal of Broadcasting and Electronic Media 38 (3). 323- 337.
Gülmez, Esra. (2007). Televizyonun Kadınların gündelik Yaşamına Etkisinin Sosyolojik
Açıdan İncelenmesi: Elazığ Örneği. Sosyoloji Anabilim Dalı, Fırat Üniversitesi
Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
Gürgen, Haluk. (1997). Örgütlerde İletişim Kalitesi. Ġstanbul: Der Yayınları.
GümüĢoğlu, Firdevs.(2006) “Ders Kitaplarında Toplumsal Cinsiyet” Kadın Çalışmaları Dergisi, Ocak, 74-82.
Küçükcan, Ufuk. (2002). Frankfurt Okulu ve Kitle Kültürü ÇalıĢmaları. Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi Kurgu Dergisi, 19, 257-263.
Monaco, James. (2004). Bir Film Nasıl Okunur? (Çev. Ertan Yılmaz) Ġstanbul:Oğlak Yayınları.
Neuman, Lawrence. (2009). Toplumsal Araştırma Yöntemleri (Çev. Sedef Özge) Ġstanbul: Yayınodası Yayıncılık.
Hardt, Hanno. (1994). EleĢtirelin Geri DönüĢü ve Radikal Muhalefetin Meydan OkuyuĢu: EleĢtirel Teori ve Kültürel ÇalıĢmalar ve Amerikan Kitle ĠletiĢim AraĢtırması. (Der. ve Çev. Mehmet Küçük) Medya İktidar, İdeoloji. Ankara: Ark Yayınevi.
Helvacıoğlu,Firdevs. (1996). Ders Kitaplarında Cinsiyetçilik 1928-1995 Ġstanbul: Kaynak Yayınları
Heywood, Adrew. (2007). Siyasi İdeolojiler. (Çev. Ahmet Kemal Bayram, Özgür Tüfekçi Hüsamettin Ġnaç, ġeyma Akın, Buğra Kalkan). Ankara: Adres Yayınları.
Hovardaoğlu, Selim. (1989). ÖğrenilmiĢ Çaresizlik Modeli, Psikoloji Dergisi, 5 Illich, Ġvan. (1996). Gender (Çev. Ahmet Fethi). Ankara: Aytaç Yayınları. IĢık, Emre.(1998). Beden ve Toplum Kuramı. Ġstanbul: Bağlam Yayıncılık.
Ġğneci, Rana. (2004). Türk Sinemasında Klasik Kadın Temsiline KarĢı Alternatif Bir YaklaĢım: DerviĢ Zaim Sineması. Kadın Çalışmalarında Disiplinler Arası Buluşma Bildiriler Kitabı, 3.Cilt. Ġstanbul:Maraton Dizgievi.
Ġmançer, Dilek. (2000). Televizyonda Toplumsal Cinsiyet Sembollerinin Türk Aile
Dizilerinde Sunumu Radyo Televizyon Anabilim Dalı, Ege Üniversitesi Sosyal
Bilimler Enstitüsü, Ġzmir.
Ġmançer, Dilek. (2006). Toplumsal Cinsiyet oluĢumuna ĠliĢkin Kuramsal YaklaĢımlar. (Der: Dilek Ġmançer). Ankara:Ebabil Yayıncılık.
Ġmançer, Dilek. Yurderi Meral.(2010). Televizyonda Kadın Programları Türlerarasılık ve Söylem. Medyayı Anlamak (Der: Dilek Ġmançer) Ankara: De ki Basım Yayım. Ġmançer, Dilek. Ali Ekber, Sarıgül. (2010). Evlilik Programlarında Değer Temsili. Medyayı
Anlamak (Der: Dilek Ġmançer) Ankara: De ki Basım Yayım.
Ġri, Murat.(2009). Bir Film İzlemek:Pop Kültürünü Sökmek. Ġstanbul: Derin Yayınları. Jaggar, Alison. (1983). Feminist Politics and Human Nature. England: The Harvester
Pres.
Kaçar, Özge. (2006). Toplumsal Cinsiyet ve Kadının Konumu: Türkiye’de Yakın
Zamanlardaki Değişimi Anlamak. Sosyoloji Anabilim Dalı, Afyon Kocatepe
Kale, Nesrin. (2004). Cumhuriyet Kadını ve Eğitim. Kadın Çalışmalarında Disiplinler Arası Buluşma Bildiriler Kitabı, 3.Cilt. Ġstanbul:Maraton Dizgievi.
Kandiyoti, Deniz. (2007). Cariyeler, Bacılar, Yurttaşlar. Ġstanbul: Metis Yayınları. Kandiyoti, Deniz. (2010). Ataerkil Örüntüler: Türk Toplumunda Erkek Egemenliğinin
Çözümlenmesine Yönelik Notlar (Der: ġirin Tekeli). 1980’ler Türkiye’sinde Kadın Bakış Açısından Kadınlar. Ġstanbul: ĠletiĢim Yayınları.
Karagöz, Emel.(2010). Sosyal Bilimlerde Kuram Oluşum Süreci ve İletişim Ġstanbul: Derin Yayınları
Karahan, Zeynep. (2000). Televizyon ve Kadın. Ġstanbul: Alfa Yayıncılık
Karasar, Niyazi. (2005). Araştırmalarda Rapor Hazırlama. 13. Basım. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Karasar, Niyazi.(2006) Bilimsel Araştırma Yöntemi. 16. Basım. Ankara: Nobel Yayıncılık.
Kayaoğlu, Aysel. Kırel, Çiğdem. Rüçhan, Gökdağ. (2007). Sosyal Psikoloji (Ed:Sezen Ünlü). EskiĢehir:Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları.
Kejanlıoğlu, Beybin. (2005). Frankfurt Oklulu’nun Eleştirel Bir Uğrağı: İletişim ve Medya. Ankara: Bilim Sanat Yayınları.
Kellner, Douglas. Erich Fromm. (2010). Feminizm ve Franfurt Okulu. (Çev. ve Ed: Emre Bahçe). Franfurt Okulu. Ġstanbul: Doğu Batı Yayıncılık, 357-387.
Kılıç, Levend.(2008). Fotoğraf ve Sinemanın Toplumsal Tarihi. Dost Kitabevi Ankara. Kıraç, Rıza.(2008). Film İcabı. Ankara: De Ki Yayımcılık.
Kırel, Çiğdem. Kayaoğlu, Aysel. Gökdağ, Rüçhan. (2007). Sosyal Psikoloji EskiĢehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları.
Kimmel, Michael. (2000) Gendered Society. Newyork: Oxford University Pres
Koçak, Abdullah. (2001). Televizyon İzleyici Davranışları Televizyon İzleyicilerinin
Tercihleri ve Doyumları Üzerine Teorik ve Uygulamalı Bir Çalışma. Halkla ĠliĢkiler
KonaĢoğlu, Bilge. (2006). Kadınların sabah ve Öğleden Sonra Kuşağı Programlarnın
İzleme Durumlarının Araştırılması. Aile Ekonomisi ve Beslenme Durumları
Anabilim Dalı, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Kök, Mehmet. (1992). Psikolojik Danışmanın Dezavantajlı Çocukların Öğrenilmiş
Çaresizlik Benlik Tasarımı ve Genel Kaygı Düzeylerine Etkisi. Eğitim Bilimleri
Anabilim Dalı, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum. Lyord, Genevieve. (1996). Erkek Akıl. Ġstanbul:Ayrıntı Yaıynları.
Macionis, John. Plummer, Ken. (2002). Sociology: A Global İntroduction.London: Printice Hall.
McQuail, Denis. Windahl, Sven. Kitle İletişim Modelleri. Ankara: Ġmge Yayınevi. Mayer, Stephan. Sutton, Karen. (1996). Personality; An integrative Approach. New
Joursey: Prentice Hall.
Mitchel, Juliet. (1998). Kadın ve Eşitlik. (Çev. Fatmagül Berktay). Ġstanbul: Pencere Yayınları.
Mutlu, Erol. (2004). İletişim Sözlüğü Ankara: Bilim Sanat Yayınları
Mutlu, Erol. (2005). Golballeşme, Popüler Kültür ve Medya. Ankara:Ütopya Yayınevi. Mutlu, Erol. (2008). Televizyonu Anlamak. Ankara: Ayraç Yayınevi.
Navaro, Leyla. (2002). İki Boy Ufak Pabuç Sağlıklı Depresif Tepkiler. Ġstanbul: Remzi Kitabevi.
Navaro, Leyla. (2005). Tapınağın Öbür Yüzü Bağlılık ve Bağımlılık Üzerine. Ġstanbul: Remzi Kitabevi.
Oskay, Ünsal (1999). İletişimin ABC’si. Ġstanbul: Der Yayınları.
Oskay, Ünsal (1993). Kitle İletişimin Kültürel İşlevleri. Ġstanbul:Der Yayınları. Oğuz, Gürsel Yaktıl.(2000). Televizyon Kaçınılmaz Öğreticimiz. Kurgu, 17, 27-34.