Sağaltımın Uygulanması

Araştırma deseni olarak çoklu yoklama deseni kullanılmış bu yüzden birinci, ikinci ve üçüncü öğrencinin başlama düzeyi gözlem verileri ilk gün eş zamanlı olarak alınmıştır. Daha sonra ikinci ve üçüncü öğrenci ile başlama düzeyi gözlem verileri alınmaya ara verilmiş, birinci öğrenci ile devam eden 6 gün boyunca başlama düzeyi gözlem verileri alınmıştır. Verilerin kodlanmasında bütüncül zaman aralık kayıt formu (Ek 8) kullanılmıştır. Tüm öğrencilerin başlama düzeyi verilerinde 3 oturum ardışık olarak % 20 kararlılık sağlamaları aranmıştır. Kararlılık verisi önce her oturum için ayrı ayrı “Tepki sayısı / Gözlem sayısı x 100” formülü uygulanarak hesaplandıktan sonra, yedi oturumun başlama düzeyi aritmetik ortalaması belirlenmiştir. Aritmetik ortalamanın % 20’si alınmış ve başlama düzeyi aritmetik ortalamaya eklenip, çıkarılarak verilerin kabul edilebilirlik aralığı bulunmuş ve verilerin en az 3 oturum üst üste kararlılık sağlayıp sağlamadığı incelenmiştir. Birinci öğrencinin verileri 3 oturum ardışık olarak kararlılık gösterdikten sonra öğrenci boş bir sınıfa alınarak dikkati sürdürme davranışı ve kendini izleme tekniği öğretim süreci uygulanmıştır (Ek 9). Öğrencinin kendini izleme tekniğinde bağımsızlığa ulaştığı kendini izleme tekniğinde öğrenci yeterliliği belirleme kontrol listesi uygulanıp, bağımsızlığa ulaştığına karar verilince uygulama aşamasına başlanmıştır. 3 hafta boyunca (15 gün) günün aynı saatinde sessiz okuma etkinliğinin yirmi ile otuzuncu dakikası arasında 10 dk. kendini izleme tekniğinin okuma etkinliği sırasında öğrencinin dikkatini sürdürme davranışına etkisi kamera ile kayıt altına alınarak gözlenmiştir. Birinci denek ile uygulama aşaması başlatıldığında, ikinci deneğin gözlem verisi alınmaya başlanmış ve devam eden 5 gün boyunca gözlem verisi toplanılmaya devam edilmiştir. Başlama düzeyi verisinde % 20’ lik kararlılığa ulaşıldığında ikinci öğrencide boş bir sınıfa alınarak dikkati sürdürme davranışı ve kendini izleme tekniği öğretim süreci uygulanmıştır. Öğretim süreci kamera kaydı ile çekilmiştir. Kendini izleme tekniğinde öğrenci yeterliliği belirleme kontrol listesi uygulandıktan sonra öğrencinin bağımsızlığa ulaştığı kanaatine varılınca

ikinci öğrenci ile de sınıfına dönülerek hemen uygulama aşamasına başlanılmış ve 15 gün boyunca uygulama aşamasına devam edilmiştir. İkinci öğrenci ile uygulama aşamasına başlanıldığında üçüncü öğrencinin başlama düzeyi verisi alınmaya başlamış ve devam eden 5 gün boyunca ise gözlem verisi toplanılmaya devam edilmiştir. Gözlem verileri zaman aralık kaydı formuna kodlanmıştır. Başlama düzeyi verisi 3 oturum ardışık olarak % 20’lik kararlılığa ulaştığında üçüncü öğrencide boş bir sınıfa alınarak dikkati sürdürme davranışı ve kendini izleme tekniği öğretim süreci uygulanmıştır. Üçüncü öğrenci ile de sınıfına dönülerek hemen uygulama aşamasına başlanılmış ve 15 gün boyunca uygulama aşaması gözlem verileri alınmıştır. Gözlem verileri tüm öğrencilerde kamera kaydı ile kayıt edilmiş ve bütüncül zaman aralık kaydı ile veriler kodlanmıştır.

Tüm öğrencilere kendini izleme tekniği kullanılırken uygulamanın 1. ve 2. haftası Mp3 çalar kulaklığından 1dk.’da bir uyarı sesi (ding) verilmiştir. 3. hafta ise Mp3 çalar kulaklığından 2 dk.’da bir uyarı sesi (ding) verilerek ipuçları arasındaki zaman arttırılarak ipuçlarında sönme davranışı hedeflenmiştir.

Araştırmacı uygulama çalışması için öğrencileri sınıflarına götürmüştür. 15 gün boyunca, kendini izleme tekniği ile sessiz okuma etkinliği sırasında görme engelli öğrencilerin ve az gören öğrencinin dikkatini sürdürme davranışı gözlem verilerini toplamıştır. Öğrencilerin kendini izleme tekniğini uygulama süreçleri Türkçe dersinde sessiz okuma etkinliğinin yirminci dakikası ile otuzuncu dakikaları arasındaki 10 dk. boyunca Gazi Üniversitesi Görme Engellilerin Eğitimi Anabilim Dalı uygulama öğrencileri tarafından gözlem verileri kaydedilmiştir. Uygulama sürecinde görme engelli öğrencinin masasına rahat ulaşabileceği şekilde sağ tarafa “evet” kartlarının olduğu kutu bant ile sabitlenmiş, ortaya cevabını atacağı kare kutu ve sol tarafa ise “hayır” kartlarının içinde olduğu kutu bant ile sabitlenmiştir. Öğrenciye, 1. ve 2. hafta için Mp3 çalar kulaklığından 1 dk.’da bir ipucu (ding) sesi verilmiş ve öğrenci her ipucu sesini duyduğunda kendi kendine “Kitabımı sessizce okuyor muyum?” diye sormuştur. Öğrencinin cevabı evet ise sırasına sabitlenmiş kare kutuya “evet” kartını atmış, cevabı hayır ise “hayır” kartını atmıştır. 10dk.’lık çalışma süresi dolunca görme engelli öğrenciler araştırmacı tarafından Braille olarak hazırlanmış dikkatini sürdürme davranışı değerlendirme kontrol listesinin sorularını sıra ile okumuş ve cevaplarını sıra ile kağıdına Braille yazı ile cevaplandırmıştır. Görme engelli öğrenci en az 8 tane “evet”

kartı kazandığında amacına ulaşmıştır. Az gören öğrenciye de görme engelli öğrencilere olduğu gibi uygulama sürecinde dikkati sürdürme davranışı kontrol listesi verilmiştir. Az gören öğrencinin kontrol listesi gören yazı ile oluşturulmuştur. Az gören öğrenciyede, 1. ve 2. hafta için Mp3 çalar kulaklığından 1 dk.’da bir ipucu (ding) sesi verilmiş ve öğrenci her ipucu sesini duyduğunda kendi kendine “Kitabımı sessizce okuyor muyum?” diye sormuştur. Öğrenci cevabı evet ise ilgili hücreye “E”, cevabı hayır ise “H” yazmıştır. 10dk.’lık çalışma süresi dolunca dikkatini sürdürme davranışı değerlendirme kontrol listesinin sorularını okuyarak cevaplamıştır. Az gören öğrenci de amacına en az 8 tane “E” aldığında ulaşmıştır. Çalışması bittikten sonra öğrenci parmak kaldırarak çalışmasının bittiğini sınıf öğretmenine söylemiştir. Eğer öğrenci amacına ulaştıysa sınıf öğretmeni ile birlikte haftalık izleme çizelgesine yıldız stikerı yapıştırmış ve hemen arkasından sınıf öğretmeni, öğrenciye ödül kutusundan istediği ödülü seçtirmiştir. Eğer öğrenci amacına ulaşmadıysa öğretmeni ile birlikte haftalık izleme çizelgesine asık yüz stikerı yapıştırarak o günkü çalışmayı bitirmiştir. Uygulama sürecinde 3. hafta boyunca Mp3 çalar kulaklığından ipucu (ding) sesi 2 dk.’da bir verilmiştir. Görme engelli öğrenciler amacına en az 4 tane “evet” kartı kazanırsa ulaşmış, az gören öğrenci ise amacına en az 4 tane “E” kazanırsa ulaşmış ve öğrenciler ödül kutusundan istedikleri ödülü kazanabilmiştir. Öğrencilere 3. haftada da uygulama süreci, 1. ve 2. haftada olduğu gibi aynı sistemle uygulanmıştır. Araştırma çoklu yokla deseni ile uygulandığı için tüm öğrencilerin farklı zamanlarda uygulama verileri alınmaya başlanmış ve uygulama verileri her öğrencinin kendi sınıfında toplanmıştır.

Başlama düzeyi kamera çekimleri sınıflardaki uygulama öğrencileri tarafından kaydedilmiştir. Görme engelli öğrencilerin Braille yazı okurken satır atlayıp atlamadıklarını, uygun okuma davranışı ile dikkatini sürdürme davranışı gösterip göstermediklerinin belirlenmesi için ve az gören öğrencinin uygun sessiz okuma davranışı ile dikkatini sürdürme davranışı gösterip göstermediklerini gözlemleyebilmek için yakın çekime ihtiyaç duyulmuştur. Bu yüzden kamera saklanmamış, sınıftaki uygulama öğrencileri tarafından çekimlerin yapılması sağlanmıştır. Öğrencilerin gözlem aşamasında kamera çekimlerine alışması ve araştırma süresince kamera çekimleri yüzünden davranış tepkilerinin değişmesini engellemek için 2 hafta süre ile tüm derslerde öğrencilerin uygulama öğrencileri tarafından kamera ile çekimleri yapılmıştır. Araştırmacı deneklerin başlama, uygulama, izleme ve genelleme çekimlerini izleyerek verilerin hepsini bütüncül zaman aralık kaydı ile kodlamıştır. Ancak Uygulama

aşamasının başlarında araştırmacı 1. ve 2. sınıfta bulunarak araştırma yapılan sınıf öğretmenlerine kendini izleme tekniğini nasıl uygulayacakları konusunda model olmuştur. Ayrıca uygulama aşamasında her öğrenci için Mp3 çalar, kulaklık ve kamera hazırlanılmıştır.

Üç öğrencinin her biri ile yedi gün başlama düzeyi, on beş gün uygulama, beş gün izleme, üç gün genelleme ve bir gün de öğretim süreci çalışması yapılmıştır. Bir öğrenci ile toplamda 27 gün 30 oturum çalışma yapılmıştır. Üç öğrenci ile birden toplam 49 gün ve 90 oturum çalışma yapılarak, araştırma 05.04.2010 tarihinde başlatılmış, 18.06.2010 tarihinde okulların kapanması ile bitirilmiştir.