5. TARTIŞMA
5.5. Mikrobiyolojik Bulguların Değerlendirilmesi
5.5.2. Sıvı besiyerinde antibakteriyel etkinin oluşumunun
Yapılan literatür incelemesi ve disk difüzyon testinde antibakteriyel etkinlik saptanmaması bizi antibakteriyel etkinliği farklı yöntemler kullanarak değerlendirmeye sevk etmiştir.
Restoratif materyallerdeki plak oluşumunu in vitro koşullarda değerlendiren bir çalışmada statik bakteriyel besi yerlerinin maksimum 24 saat süre ile kullanımının uygun olduğunu belirtmişlerdir. Bunun nedeni 24 saat sonunda bakteri enzim ve artıklarının bakterilerin canlılığını engellemesidir. Sıvı besiyerinde antibakteriyel etkinin incelendiği bu çalışmada inkübasyon süresi 24 saat sonunda sona erdirilmiştir [220].
Çalışmamızda vizüel incelemede besi yerinde yapılan ekim sonucu Ag nanopartikülü eklenmiş RMCİS’ın eklenmemiş haline göre S.mutans kolonizasyonunu azalttığı görülmüştür.
Literatür incelendiğinde benzer şekilde bakteri büyümesinin sıvı ortamda incelendiği çalışmalara göre braket yapıştırılmasında kullanılan Ag nanopartikülü eklenmiş rezin modifiye cam iyonomer simanlarının antibakteriyel etkinlik sağladığı görülmüş, yine aynı çalışmada disk difüzyon testinde antibakteriyel etkinlik tespit edilememiştir [4].
62
Geleneksel cam iyonomer simanların Ag nanopartikülü eklenmiş ve eklenmemiş hallerinin S.mutans kolonizasyonu üzerindeki etkisinin farklı olmadığı görülmüştür.
Loyola-Rodriguez ve arkadaşlarının yaptıkları çalışmada çalışmamızda kullandığımız Ketac Cem adlı cam iyonomer siman kullanmış, simanların antibakteriyel aktivitesinin, florid bulunmasına bağlanmaması gerektiğini iddia etmişlerdir. Çünkü florid içeren bütün simanlar antibakteriyel etkiye sahip değildir. Araştırmacılar bu çalışmada S.mutans üzerinde antibakteriyel aktivitesi olan farklı CİS’leri araştırmış ve düşük miktarda flor salabilen Ketac-Cem’in düşük antibakteriyel özellikleri olduğunu rapor etmişlerdir. Bu durum ise simanın antibakteriyel özellik göstermesi için belirli bir konsantrasyonda flor iyonunu ortama salması gerekliliğiyle ilişkilendirilmiştir [221]. Bu sonuçlar çalışmamız ile paralellik göstermektedir.
Dental simanların antibakteriyel aktivitesiyle ilgili birçok çalışma yapılmıştır. CİS’lerin antibakteriyel aktivitesinin en etkili simanlardan olduğu bildirilse de bu veriler bulgularımız ile çelişmektedir [172, 222-224].
Literatürde geleneksel cam iyonomerin antibakteriyel etkinliğine sahip olduğu bilinmektedir [222, 225, 226]. Bu materyalin marka farklılığı nedeni ile flor ve Ag nanopartikülü salınımının farklı olmasından kaynaklandığı düşünülebilir. Bu konuda farklı kimyasal yapıya sahip simanların farklı test yöntemleri ile değerlendirildiği çalışmalara ihtiyaç vardır.
Ag nanopartikülü eklenmiş kompomer simanların eklenmemiş haline göre S.mutans kolonizasyonunu azalttığı görülmüştür. Kompomer simanların diğer simantasyon materyalleri ile kıyaslandığında flor salınımının az olması nedeni ile antibakteriyel etkinliğinin düşük olduğu bilinmektedir [227]. Aynı zamanda literatürde kompomer simanlara Ag nanopartikül ilavesinin, bu simanların antibakteriyel etkinliği üzerindeki etkisini inceleyen herhangi bir çalışma bulunmamaktadır.
63
Tüm bu veriler incelendiğinde antibakteriyel etkinlik ile ilgili olarak literatür ile uyumlu olan ve olmayan veriler elde edilmiştir. Farklı ortodontik bant simanlarının antibakteriyel etkileri ve bu simanlara S.mutans adezyonu konusunda birçok çalışma yapılmış, kullanılan simanın tipinin yanı sıra üretici firmaya göre farklı sonuçlar elde edilmiştir [228-231].
Flor salınımı dışında simanın yüzey topografisi ve pürüzlülüğü de bakteriyel adezyonu etkilemektedir [230]. Bu nedenle yapıştırma simanlarının antibakteriyel özellikleri farklı materyaller ve ürünler için ayrı ayrı değerlendirilmelidir. Aynı zamanda, simanın biyofilm formasyonuna katkısı belirsiz ve oldukça değişkendir. Çünkü bantlar gevşemediği sürece oral kavite ile ilişkide olan siman miktarı oldukça azdır [230]. 5.5.3. Biyofilm oluşumunun incelenmesine dair bulgularının değerlendirilmesi Diş plağı, dişin sert ve yumuşak dokularında oluşan bakteriyel biyofilmdir. Diş plağı, çürükler ve periodontal hastalıkların başlıca nedeni olarak görülmektedir [19]. Diş plağı, tükürük proteinlerinin diş yüzeyine adsorpsiyonu ile oluşmaktadır. Plak, diş ile çevre arasında bağlantıyı ve bakterilerin diş yüzeyine tutunmalarını sağlar. Ayrıca mineral kaybı ve yenilenmesini düzenleyen seçici geçirgenlik özelliği vardır [232]. Beyaz nokta lezyonlarının oluşumu multifaktöriyel bir süreçtir. Düşük pH, S.mutans ve yiyecek artıklarının tutunması için uygun alanların mevcut olması, materyalin çözünürlüğü, bant altında kalan siman boşlukları ve simanın bağlanma kuvveti gibi birçok faktörden etkilenmektedir [233].
Çalışmamızda en fazla biofilm oluşumu sırasıyla geleneksel cam iyonomer, Ag nanopartikülü eklenmiş geleneksel cam iyonomer ve kompomer simanda görülmüştür. Birçok çalışmada restoratif materyaller üzerindeki bakteri adezyonuna; materyallerin kompozisyonunun, yüzey pürüzlülüğünün ve hidrofobisitesinin etki ettiğini belirtmekle birlikte en önemli etkenin restoratif materyallerin yüzey pürüzlülüğü olduğunu bildirmişlerdir [234-236].
64
Amalgam, geleneksel cam iyonomer siman, rezin modifiye cam iyonomer siman, kompomer, kompozit ve seramiklerin yüzey pürüzlülüğü ve bakteri adezyonunun incelendiği bir çalışmada, en düşük yüzey pürüzlülüğünün seramik yüzeyde olduğu tespit edilmiş, bunu kompomerler ve kompozitlerin takip ettiği gözlemlenmiştir. En yüksek pürüzlülük değerleri ise cam iyonomer simanlarda saptamıştır. Bakteri adezyonunu incelediklerinde ise, kompozit ve seramik örneklerde en düşük bakteri adezyonu gözlenirken, en yüksek bakteri adezyonu kompomer ve cam iyonomer örneklerde görülmüştür [220].
Eick ve ark.’nın diş rengindeki dolgu malzemeleri üzerinde oluşan dental plak miktarıyla ilgili yaptıkları çalışmada plak miktarının dolgu materyallerinin yüzey pürüzlülüğü ile doğrudan ilişkili olduğunu bildirmişlerdir. Aynı zamanda cam iyonomer simanda bulunan florürün ise, S.mutans tutunmasını ve yaşamasını engelleyemediğini rapor etmişlerdir [220]. Cam iyonomer simanların flor salınımlarına bağlı daha fazla antibakteriyel özellik gösterdiği düşünülsede, yapılan çalışmalar göstermiştir ki, flor mine yüzeyinin yumuşamasını engelleyip plak pH’sını yükselterek S.mutans adezyonunu azaltmamaktadır [237, 238].
Carlen ve ark. gerekleştirdikleri in vitro çalışmada cilalanmış ve cilalanmamış cam iyonomerler ve kompozit rezinlerin yüzey karakteristikleri ile biyofilm oluşumunu incelemişlerdir. Çalışmanın sonunda cam iyonomerlerin kompozitlerden daha pürüzlü yüzeye sahip olduğunu, cilalama sonrası kompozit rezinlerin yüzeyindeki inorganik komponentlerin belirgin derecede parçalandığını, farklı tipte tükürük inkübasyonu sonrası cilalanmamış kompozite göre cilalanmamış cam iyonomer üzerinde daha çok bakteri tutulumu olduğunu bildirmişlerdir [232].
Brambilla ve ark.’nın kompomerler, kompozitler ve cam iyonomer kullanarak gerçekleştirdikleri çalışmada S.mutans adezyonunun en düşük cam iyonomerlerde, sonrasında kompozitlerde ve en yüksek olarak da kompomerlerde meydana geldiği rapor edilmiştir [239].
65
Bu veriler bakteri adezyonunun ve yüzey pürüzlülüğünün biyofilm oluşumunu arttırdığını düşündürmekte ve verilerimizi desteklemektedir. Ancak literatürde bant simantasyonunda kullanılan materyallerin değerlendirildiği geniş çaplı bir araştırma bulunmamaktadır. Ayrıca bu materyallere antimikrobiyel ajan eklenerek yüzey özelliklerinin incelenmesi gerçekleştirilmemiştir. Bu nedenle materyallere Ag nanopartikül katılması ile yüzey pürüzlülüğü, bakteri tutulumu ve bunu takiben biyofilm oluşumu miktarının ayrıca değerlendirilmesi gerçekleştirilebilir.
66
6. SONUÇLAR ve ÖNERİLER
Bu çalışmada, farklı simanlar ile yapıştırılan bantların antibakteriyel ajan ilave edilerek dayanımları ve antibakteriyel etkinlikleri in vitro koşullarda incelenmiştir. Bu çalışmanın yapıldığı deneysel şartlarda aşağıdaki veriler elde edilmiştir:
1. En yüksek bağlanma dayanımı değerleri Ag nanopartikülü eklenmemiş rezin modifiye cam iyonomer simanda görülmüş, bunu Ag nanopartikülü eklenmiş rezin modifiye cam iyonomer izlemiştir. Ag nanopartikülü eklenmiş ve eklenmemiş rezin modifiye cam iyonomer simanlar ile yapıştırılan örnekler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmazken, diğer tüm gruplar ile aralarında anlamlı fark bulunmuştur (p<0,05).
2. Ag nanopartikülü içeren geleneksel cam iyonomerin bağlanma dayanımı Ag nanopartikülü içermeyen geleneksel cam iyonomer ve kompomer gruplarından daha yüksek bağlanma dayanımı gösterdiği gözlenmiş, ancak istatiksel olarak anlamlı fark sadece Ag nanopartikülü içeren kompomer grubu ile görülmüştür. 3. En düşük bağlanma dayanım değerleri kompomer simanda gözlenmiş, ve rezin modifiye cam iyonomer ile kıyaslandığında Ag nanopartikülü içeren ve içermeyen tüm gruplar arasında anlamlı fark görülmüştür (p<0,05).
4. Siman materyallerine Ag nanopartikül ilavesi yapılmasının grup içi çekme dayanım değerleri arasında anlamlı fark oluşturmadığı tespit edilmiştir (p>0,05).
5. En yüksek ARI skoru cam iyonomer simanda gözlemlemiş ve diğer siman arı skorları ile aralarında istatiksel olarak anlamlı fark bulmuştur.
6. Bant-siman arasında kopma en çok Ag nanopartikülü içeren ve içermeyen Ketac Cem grubunda gözlenmiştir. Ag nanopartikülü içeren ve içermeyen Multi Cure cam iyonomer gruplarında da bant-siman arası kopma değerlerinin yüksek olduğu görülmüştür.
7. En yüksek çekme dayanımı kuvvetleri adezivin dişin %50’sinden fazla bölgesinde kaldığı, en düşük bağlanma dayanımı değerleri ise diş üzerinde hiç adeziv kalmadığı örneklerde ölçülmüştür.
67
8. Disk difüzyon testi sonuçlarına göre Ag nanopartikülü eklenmiş ve eklenmemiş hiçbir simanda antibakteriyel etkinlik gözlenmemiştir.
9. Sıvı besi yerine ekim yöntemiyle antibakteriyel etkinliğin değerlendirmesi sonucunda, RMCİS ve kompomere Ag nanopartikülü ilavesinin S.mutans kolonizasyonunu azalttığı gözlenirken, geleneksel cam iyonomer simanlara Ag nanopartikülü ilavesinin S. mutans kolonizasyonu üzerinde etkisinin olmadığı görülmüştür.
10. ELISA okuyucusunda 550 nm dalga boyunda yapılan ölçüm sonucunda okunan absorbans değerlerine göre en fazla biofilm oluşumu geleneksel cam iyonomer, Ag nanopartikülü eklenmiş geleneksel cam iyonomer ve Ag nanopartikülü eklenmiş kompomer simanlarında meydana gelmiştir.
Sonuç olarak; bu çalışmada bağlanma dayanımı azaltılmadan simanların antibakteriyel etkinliğinin geliştirilmesi hedeflenmiştir. Ortodontide oldukça geniş bir endikasyon sahası olan siman materyallerinin antibakteriyel etkinliklerinin geliştirilmesi daha başarılı tedaviler yapılmasına hizmet edecektir. Ayrıca dental siman materyallerinin antibakteriyel etkinliği ölçmeyi hedefleyen test yöntemlerinin geliştirilmesi ve karşılaştırılarak doğruluklarının test edilmesi düşünülebilir.
68 KAYNAKÇA
1. Uysal, T., M. Amasyali, and A.E. Koyuturk, Ortodontide beyaz nokta lezyonları ve güncel teşhis, korunma ve Tedavi yaklaşımları. Cumhuriyet Dental Journal, 2009. 12(2): p. 152-161.
2. Øgaard, B. White spot lesions during orthodontic treatment: mechanisms and fluoride preventive aspects. in Seminars in orthodontics. 2008. Elsevier. 3. Erbe, C., et al., Quantity and distribution of plaque in orthodontic patients
treated with molar bands. Journal of Orofacial Orthopedics/Fortschritte der Kieferorthopädie, 2011. 72(1): p. 13-20.
4. Ahn, S.-J., et al., Experimental antimicrobial orthodontic adhesives using nanofillers and silver nanoparticles. Dental Materials, 2009. 25(2): p. 206-213. 5. Madlena, M., et al., Effect of chlorhexidine varnish on bacterial levels in plaque and saliva during orthodontic treatment. The Journal of clinical dentistry, 1999. 11(2): p. 42-46.
6. Iijima, Y., et al., Acid resistance of enamel subsurface lesions remineralized by a sugar-free chewing gum containing casein phosphopeptide-amorphous calcium phosphate. Caries research, 2004. 38(6): p. 551-556.
7. Gwinnett, A., Structure and composition of enamel. Operative dentistry, 1991: p. 10-17.
8. Elliot, J. Structure, crystal chemistry and density of enamel apatites. Dental Enamel. in Wiley, Chichester, Ciba Foundation Symposium. 1997.
9. Zachrisson, B.U. and B.O. Brobakken, Clinical comparison of direct versus indirect bonding with different bracket types and adhesives. American journal of orthodontics, 1978. 74(1): p. 62-78.
10. Willmot, D., White lesions after orthodontic treatment: does low fluoride make a difference? Journal of orthodontics, 2004. 31(3): p. 235-242.
11. Cole, A.S. and J.E. Eastoe, Biochemistry and oral biology. 2014: Butterworth- Heinemann.
12. Munanoğlu, D., Down sendromlu çocuklarda çürük riskinin immunolojik, mikrobiyolojik ve moleküler biyolojik yöntemlerle incelenmesi. 2004, Ege Üniversitesi.
13. Zero, D.T., Dental caries process. Dental Clinics of North America, 1999. 43(4): p. 635-664.
14. Russell, A., The differential diagnosis of fluoride and nonfluoride enamel opacities. Journal of Public Health Dentistry, 1961. 21(4): p. 143-146.
15. Diedrich, P., Enamel alterations from bracket bonding and debonding: a study with the scanning electron microscope. American journal of orthodontics, 1981. 79(5): p. 500-522.
16. Featherstone, J.D., Prevention and reversal of dental caries: role of low level fluoride. Community dentistry and oral epidemiology, 1999. 27(1): p. 31-40. 17. Bishara, S.E. and A.W. Ostby. White spot lesions: formation, prevention, and
69
18. Summitt, J.B., et al., Fundamentals of operative dentistry: a contemporary approach. 2006: Quintessence Pub.
19. Bartoloni, J.A., et al., Dental caries risk in the US Air Force. The Journal of the American Dental Association, 2006. 137(11): p. 1582-1591.
20. Seymen, f., Erken çocukluk çürükleri/early childhood caries. Journal of Istanbul University Faculty of Dentistry, 2007. 41(1-2): p. 25-32.
21. Takahashi, N. and B. Nyvad, The role of bacteria in the caries process: ecological perspectives. Journal of dental research, 2011. 90(3): p. 294-303. 22. Lazzari, E.P., Dental biochemistry. 1968.
23. Paterson, R., Modern concepts in the diagnosis and treatment of fissure caries: a review of clinical techniques and materials for the busy practitioner. 1991: Quintessence Pub Co.
24. Külekçí, g., s. Çíntan, and o. Dülger, Diş hekímlígínde antìmìkrobìyal Agiz Gargaralarinin Kullanilmasi. Ankem Derg, 1999. 13(3): p. 208-213.
25. Lundström, F. and B. Krasse, Streptococcus mutans and lactobacilli frequency in orthodontic patients; the effect of chlorhexidine treatments. The European Journal of Orthodontics, 1987. 9(1): p. 109-116.
26. Sukontapatipark, W., et al., Bacterial colonization associated with fixed orthodontic appliances. A scanning electron microscopy study. The European Journal of Orthodontics, 2001. 23(5): p. 475-484.
27. O'reilly, M. and J. Featherstone, Demineralization and remineralization around orthodontic appliances: an in vivo study. American Journal of Orthodontics and Dentofacial Orthopedics, 1987. 92(1): p. 33-40.
28. Badawi, H., et al., The effect of orthodontic bonding materials on dental plaque accumulation and composition in vitro. Biomaterials, 2003. 24(19): p. 3345- 3350.
29. Zachrisson, B.U., Cause and prevention of injuries to teeth and supporting structures during orthodontic treatment. American journal of orthodontics, 1976. 69(3): p. 285-300.
30. Hamada, S. and H.D. Slade, Biology, immunology, and cariogenicity of Streptococcus mutans. Microbiological reviews, 1980. 44(2): p. 331.
31. Loesche, W.J., Role of Streptococcus mutans in human dental decay. Microbiological reviews, 1986. 50(4): p. 353.
32. Usha, C. and R. Sathyanarayanan, Dental caries-A complete changeover (Part I). Journal of conservative dentistry: JCD, 2009. 12(2): p. 46.
33. Rosen, S., et al., Effect of cheese, with and without sucrose, on dental caries and recovery of Streptococcus mutans in rats. Journal of Dental Research, 1984. 63(6): p. 894-896.
34. Bowden, G. and S. Edwardsson, Oral ecology and dental caries. Textbook of clinical cariology, 1994: p. 45-69.
35. Adair, S., The dynamics of change: Epidemiology and mechanism of dental disease. Pediatric Dentistry: Infancy through Adolescence. 3rd ed. Philadelphia: WB Saunders Publishers, 1988: p. 252-6.
36. Van Houte, J., Role of micro-organisms in caries etiology. Journal of dental research, 1994. 73(3): p. 672-681.
70
37. Erganiş, O. and A. Öztürk, Oral Mikrobiyoloji & İmmünoloji. Nobel Tıp Kitabevleri, 2003.
38. Güngör, K., et al., Approximal carious lesion depth assessment with insight and ultraspeed films. Operative dentistry, 2005. 30(1): p. 58-62.
39. Llena-Puy, M.C., C. Montañana-Llorens, and L. Forner-Navarro, Cariogenic oral flora and its relation to dental caries. ASDC journal of dentistry for children, 2000. 67(1): p. 42-6, 9.
40. Leme, A.P., et al., The role of sucrose in cariogenic dental biofilm formation— new insight. Journal of dental research, 2006. 85(10): p. 878-887.
41. Marsh, P.D., The oral microflora and biofilms on teeth. Dental caries: the disease and its clinical management, 2008: p. 163-187.
42. Anğ, Ö., Ağız Mikrobiyolojisi. Nobel Tıp Kitabevi, İstanbul, 1990.
43. Burt, B.A. and S. Pai, Sugar consumption and caries risk: a systematic review. Journal of dental education, 2001. 65(10): p. 1017-1023.
44. Zero, D., Sugars–the arch criminal? Caries research, 2004. 38(3): p. 277-285. 45. Balenseifen, J.W. and J. Madonia, Study of dental plaque in orthodontic
patients. Journal of Dental Research, 1970. 49(2): p. 320-324.
46. Øgaard, B., G. Rølla, and J. Arends, Orthodontic appliances and enamel demineralization: Part 1. Lesion development. American Journal of Orthodontics and Dentofacial Orthopedics, 1988. 94(1): p. 68-73.
47. Svanberg, M., S. Ljunglöf, and B. Thilander, Streptococcus mutans and Streptococcus sanguis in plaque from orthodontic bands and brackets. The European Journal of Orthodontics, 1984. 6(1): p. 132-136.
48. Weitman, R.T. and W.B. Eames, Plaque accumulation on composite surfaces after various finishing procedures. The Journal of the American Dental Association, 1975. 91(1): p. 101-106.
49. Rosenbloom, R.G. and N. Tinanoff, Salivary Streptococcus mutans levels in patients before, during, and after orthodontic treatment. American Journal of Orthodontics and Dentofacial Orthopedics, 1991. 100(1): p. 35-37.
50. ZACHRISSON, B.U. and S. ZACHRISSON, Caries incidence and orthodontic treatment with fixed appliances. European Journal of Oral Sciences, 1971. 79(2): p. 183-192.
51. Sengun, A., et al., Evaluation of the dental plaque pH recovery effect of a xylitol lozenge on patients with fixed orthodontic appliances. The Angle Orthodontist, 2004. 74(2): p. 240-244.
52. Hollender, L. and A. Rönnerman, Proximal caries progression in connection with orthodontic treatment. Swedish dental journal, 1977. 2(5): p. 153-160. 53. Lundström, F., S.-E. Hamp, and S. Nyman, Systematic plaque control in
children undergoing long-term orthodontic treatment. The European Journal of Orthodontics, 1980. 2(1): p. 27-39.
54. Chatterjee, R. and I. Kleinberg, Effect of orthodontic band placement on the chemical composition of human incisor tooth plaque. Archives of Oral Biology, 1979. 24(2): p. 97-100.
71
55. Gwinnett, A.J. and R.F. Ceen, Plaque distribution on bonded brackets: a scanning microscope study. American journal of orthodontics, 1979. 75(6): p. 667-677.
56. Øgaard, B. and J.J. Ten Bosch, Regression of white spot enamel lesions. A new optical method for quantitative longitudinal evaluation in vivo. American Journal of Orthodontics and Dentofacial Orthopedics, 1994. 106(3): p. 238- 242.
57. Bowen, D., Mechanical plaque control: toothbrushes and toothbrushing. Darby ML, Walsh MM. Dental Hygiene Theory and Practice 2nd Ed., Saunders, St. Louis, Missouri, 2003: p. 348-359.
58. Costa, M.R., et al., Efficacy of ultrasonic, electric and manual toothbrushes in patients with fixed orthodontic appliances. The Angle orthodontist, 2007. 77(2): p. 361-366.
59. Hanham, A. and M. Addy, The effect of chewing sugar‐free gum on plaque regrowth at smooth and occlusal surfaces. Journal of clinical periodontology, 2001. 28(3): p. 255-257.
60. Makinen, K., et al., Xylitol chewing gums and caries rates: a 40-month cohort study. Journal of Dental Research, 1995. 74(12): p. 1904-1913.
61. Zimmer, S., F.J. Robke, and J.F. Roulet, Caries prevention with fluoride varnish in a socially deprived community. Community dentistry and oral epidemiology, 1999. 27(2): p. 103-108.
62. Walsh, T., et al., The effect of irrigation with chlorhexidine or saline on plaque vitality. Journal of clinical periodontology, 1995. 22(3): p. 262-264.
63. Attin, R., et al., Antimicrobial effectiveness of a highly concentrated chlorhexidine varnish treatment in teenagers with fixed orthodontic appliances. The Angle orthodontist, 2006. 76(6): p. 1022-1027.
64. Attin, R., et al., Effect of chlorhexidine varnish application on'Streptococcus mutans' colonisation in adolescents with fixed orthodontic appliances. Australian orthodontic journal, 2013. 29(1): p. 52.
65. Sari, E. and I. Birinci, Microbiological evaluation of 0.2% chlorhexidine gluconate mouth rinse in orthodontic patients. The Angle Orthodontist, 2007. 77(5): p. 881-884.
66. Silva, M.F.d.A., et al., The effect of a triclosan/copolymer/fluoride liquid dentifrice on interproximal enamel remineralization and fluoride uptake. The Journal of the American Dental Association, 2004. 135(7): p. 1023-1029. 67. Kamacı, M., Dental yapıştırma simanların antimikrobiyal özellikleri. 2011,
Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
68. McLean, J.W., Evolution of dental ceramics in the twentieth century. Journal of Prosthetic Dentistry, 2001. 85(1): p. 61-66.
69. Craig, R.G., et al., Dental materials. 2000: Wiley Online Library.
70. Blatz, M.B., A. Sadan, and M. Kern, Resin-ceramic bonding: a review of the literature. The Journal of prosthetic dentistry, 2003. 89(3): p. 268-274.
71. Anusavice, K.J., C. Shen, and H.R. Rawls, Phillips' science of dental materials. 2013: Elsevier Health Sciences.
72
72. Eliades, T., et al., Comparison of enamel colour changes associated with orthodontic bonding using two different adhesives. The European Journal of Orthodontics, 2001. 23(1): p. 85-90.
73. Aggarwal, M., T.F. Foley, and D. Rix, A comparison of shear-peel band strengths of 5 orthodontic cements. The Angle Orthodontist, 2000. 70(4): p. 308-316.
74. Millett, D. and J. McCabe, Orthodontic bonding with glass ionomer cement. The European Journal of Orthodontics, 1996. 18(1): p. 385-399.
75. Millett, D., et al., A comparative clinical trial of a compomer and a resin adhesive for orthodontic bonding. The Angle orthodontist, 2000. 70(3): p. 233- 240.
76. Ash, S. and N. Hay, Adhesive pre-coated brackets, a comparative clinical study. British journal of orthodontics, 1996. 23(4): p. 325-329.
77. Miller, R., A light-cured hybrid compomer for bonding to impacted canines. Journal of clinical orthodontics: JCO, 1996. 30(6): p. 331-333.
78. Millett, D. and P. Gordon, A 5-year clinical review of bond failure with a no- mix adhesive (Right on®). The European Journal of Orthodontics, 1994. 16(3): p. 203-211.
79. Oesterle, L.J. and W.C. Shellhart, Bracket bond strength with transillumination of a light-activated orthodontic adhesive. The Angle Orthodontist, 2001. 71(4): p. 307-311.
80. Oesterle, L.J., S.M. Newman, and W.C. Shellhart, Rapid curing of bonding composite with a xenon plasma arc light. American Journal of Orthodontics and Dentofacial Orthopedics, 2001. 119(6): p. 610-616.
81. Diaz-Arnold, A.M., M.A. Vargas, and D.R. Haselton, Current status of luting agents for fixed prosthodontics. The Journal of prosthetic dentistry, 1999. 81(2): p. 135-141.
82. Norris, D.S., et al., Retention of orthodontic bands with new fluoride-re leasing cements. American Journal of Orthodontics, 1986. 89(3): p. 206-211.
83. Bills Jr, R., J. Yates, and J. McKnight, Retention of stainless steel bands cemented with four dental cements. The Journal of pedodontics, 1980. 4(4): p. 273.
84. Maijer, R. and D. Smith, A comparison between zinc phosphate and glass ionomer cement in orthodontics. American Journal of Orthodontics and Dentofacial Orthopedics, 1988. 93(4): p. 273-279.
85. O'Brien, W.J., Dental materials and their selection. 1997: Quintessence Publ. Chicago.
86. Swartz, M., et al., Fluoride distribution in teeth using a silicate model. Journal of dental research, 1980. 59(10): p. 1596-1603.
87. Swartz, M., R. Phillips, and H. Clark, Long-term F release from glass ionomer cements. Journal of Dental Research, 1984. 63(2): p. 158-160.
88. Keim, R.G., et al., 2002 JCO study of orthodontic diagnosis and treatment procedures. J clin orthod, 2002. 36: p. 553-568.
73
89. Durning, P., J. McCabe, and P. Gordon, A laboratory investigation into cements used to retain orthodontic bands. British Journal of Orthodontics, 1994. 21(1): p. 27-32.
90. Millett, D. and P. Gordon, The performance of first molar orthodontic bands cemented with glass ionomer cement—a retrospective analysis. British journal of orthodontics, 1992. 19(3): p. 215-220.
91. Millett, D.T., et al., Adhesives for fixed orthodontic bands. Cochrane Database Syst Rev, 2007. 2.
92. Rosenstiel, S.F., M.F. Land, and B.J. Crispin, Dental luting agents: a review of the current literature. The Journal of prosthetic dentistry, 1998. 80(3): p. 280-301.
93. Zaimoğlu, A. and G. Can, Sabit Protezler. Ankara Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Yayınları, 2004. 24.
94. de la Macorra García, J.C. and G.P. Ramiro, Conventional and adhesive luting cements. 2002.
95. KÖROĞLU, A.G.D.A., D.O. EKREN, and C. KURTOĞLU, Geleneksel ve adeziv dental simanlar hakkında bir derleme çalışması. Atatürk Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi, 2012. 2012(2).
96. Wilson, A.D. and B. Kent, The glass‐ionomer cement, a new translucent dental