Romeo ve Juliet Balesi’nin Leonid Lavrovsky Uyarlaması ve Eserin Librettosu

Rus dansçı, öğretmen, koreograf olan aynı zamanda da Kirov ve Boshoi Tiyatrosu’nun sanat yönetmenliğini yapmış L. Lavrovsky (18, 1905, St. Petersburg– 26, 1967, Paris) L. Lavrovsky dramatik baleyi başlatmıştır. Koreografilerde, dramatik yapının ön veya arka planda tutulması eserin tarzını etkilemekte ve tamamen değiştirilebilmektedir.

Lavrovsky’nin uyarlamasına genel olarak bakıldığında, I. perdedeki dans yoğunluğu II. perdede mimik ağırlıklı olarak devam eder. III. perde ise mimik, danstan daha yoğun bir biçimde kullanılmıştır.

Lavrovsky, Shakespeare’in oyununu olduğu gibi sahnelemiştir. Prologda, Romeo, Juliet ve Rahip Lawrence görülür. Lavrovsky, Rosalind karakterini sahneye getirmez. Oyundan farklı olarak, balede balo sahnesinde Juliet, Romeo’nun maskesini çıkarır. Bundan sonra olaylar oyundaki gelişmektedir. Yalnız Lavrovsky’nin uyarlamasında Juliet, Tybalt’in öldürüldüğünü balkondan görmektedir. Yatak odası sahnesi aynıdır. Juliet’in Rahip Lawrence’a gidişi ve ondan ilacı alıp odası gelişi ve isteksizce Paris’i kabul etmesi, ilacı içip yatağa düşüşü de bale de yer almaktadır. Romeo, Capulet’lerin mezarlığında Paris’i öldürmez. Bunun dışında balede, Shakespeare’in oyunundaki olayların gelişimi olduğu gibi yansıtılmıştır. Lavrovsky, balesinde oyunun dramaturgik yapısını değiştirmeyecek şekilde Shakespeare’in oyunundaki karakterleri seçmiş ve azaltarak balesinde kullanmıştır. Lavrovsky’nin balesinde başlıca karakterler şöyledir;

- Romeo : Montegue ailesinin oğlu. - Juliet : Capulet ailesinin kızı.

- Tybalt : Lady Capulet’in yeğeni.

- Benvolio : Romeo’nun arkadaşı ve Montegue’lerin yeğeni.

- Paris : Dük Escalus’un ailesinin bir ferdi ve Juliet’e talip olan yakışıklı soylu

- Lady Capulet : Lord Capulet’in eşi. - Lord Capulet.

- Lady Montegue: Lord Montegue’nin eşi. - Rahip Lawrence: Frasisken mezhebinden. - Juliet’in dadısı

-Verona halkı.

W. Shakespeare’in Romeo ve Juliet adlı eserinin konusu, L. Lavrovsky, A. Piotrovski, S. Radlov ve S. Prokofiev tarafından baleye uyarlanmıştır. Lavrovsky, eseri 3 perde, 13 sahne olarak sahnelemiştir. Ayrıca Lavrovsky’nin uyarlamasında başta bir prolog sonda ise bir epilog vardır. Lavrovsky, Shakespeare’in eserini baleye şu şekilde uyarlamıştır;

Prolog

Romeo, Rahip Lawrence ve Juliet görülür. Birinci Perde

1.Sahne : Verona’da bir meydan. Güneş doğmaktadır. Montaque’lerin oğlu Remeo’nunsevdiği Roseline’le randevusu vardır. Veronalılar merdanı doldurmaya başlar. Çingene kızlar halkı eğlendirir. Yıllardan beri sürmekte olan Capulet- Montaque aileleri arasındaki kan davası yeniden alevlenir. Benvolio, Montaque’lerin tarafını tutarak tartışmaya karışır. Tybalt ise Capulet’lerin tarafındadır. Tartışma kavgaya dönüşür. Aile büyükleri müdahele ederler. Verona Dükü gelir ve onlara barış çağrısı yapar. Veronda’da kanlı çatışmayı yasaklar. Uymayanlara hapis veya ölüm cezası vereceğini bildirir.

2.Sahne : Capulet’lerin evinde Juliet’in odası. Juliet, dadısı ile sürtüşme halindedir. Juliet’in annesi girerek Paris’in Juliet’i görmek için geleceğini bildirir. Juliet korkar. Çünkü o daha bir çocuktur. Annesi Juliet’i ayna önüne getirerek, onun artık büyüdüğünü bir genç kız olduğunu gösterir.

3.Sahne : Capulet’lerin evindeki baloya misafirler gelmeye başlarlar. Juliet’in arkadaşarı kavalyeleri eşliğinde gelirler. Onları, Paris izler. Sahnenin önünde Mercutio ve Bevoli görünür. Onlar bir müzik sesi duyarlar. Baloya gitmeye karar verirler. Romey’nun kendileriyle birlikte içeriye girmesini teklif ederler.

4.Sahne : Capulet’lerin evindeki balo. Yapılan seromoni dansından sonra Juliet’in dansı başlar. Juliet hafif bir rüzgar esintisi gibidir. Romeo arkadaşları ile salona girer. Juliet’in güzelliği karşısında nefesi kesilmiştir. Neşeli Mercutio, tavır ve hareketleriyle balede coşkulu bir atmosfer yaratır. Romeo bu arada Juliet’e yaklaşır. Fakat maskesi suratından düşer. Juliet o anda onu sevebileceğini düşünür. Tybalt, Romeo’yu tanır ve onun bu yüzsüzce gelişini Capulet’lere bildirmek üzere harekete geçer. Bir gavotte dansı ile misafirler birbirlerinden uzaklaşır. Dadı, Juliet’e bu yabancı gencin Caulet’lerin düşmanı olan Montaque’lardan biri olduğunu söyler. 5.Sahne : Juliet’in balkonu. Mehtaplı bir gece. Juliet bahçede Romeo’yu hayal etmektedir. Romeo görünür ve yalvarırcasına ellerini Juliet’e uzatır. Sahne bir Pas de Deux ile biter.

İkinci Perde

1.Sahne : Verona’da bir meydan. Çingeneler erkekleri eğlendirmekte, kadınlar kızmaktadır. Juliet’in dadısı Romeo’ya bir mektup getirir. Mektupta Rahip Lawrence’nun kilisesinde Juliet’in unu beklediği yazmaktadır.

2.Sahne : Rahip Lawrence’ın kilisesi. Rahip Lawrence sakin ve basit bir yaşam sürmektedir. Romeo, Lawrence’dan Juliet’i kendisi ile evlendirmesini ister. Rahip, iki düşman ailenin barışacağını umarak, nikahlarını kıyar.

3.Sahne : Verona meydanında bir topluluk eğlenmektedir. Bunlar arasında Mercutio ve Benvolio da kız arkadaşlarıyla beraberdir. Tybalt görünür ve düşmanları Montaque’leri görünce kılıcını çekerek, Mercutio’ya saldırır. Romeo aralarına girer. İşte o an, Tybalt kılıcını Mercutio’nun sırtına saplayarak, onu öldürür. Romeo’da, Tybalt’ı kılıcıyla öldürerek, Mercutio’nun intikamını alır. Benvolio, Mercutio’yu meydandan götürür. Capulet’ler Tybalt’in ölüsü üzerine intikam yemini ederler. Üçüncü Perde

1.Sahne : Juliet’in yatak odası. Şafak sökerken ev halkı uyanmadan önce Romeo bu evi terk etmek zorundadır. Juliet, onu tutmak ister. Sonunda aşıklar bir büyük Pas De deux ile birbirlerinden ayrılırlar. Romeo, Montua’ya gider. Juliet’in dadısı gelerek,

Juliet’in anne ve babasına Paris ile yapılacak olan evlenme töreni tarihinin belirlendiğini bildirir. Juliet Paris’e çok soğuk davranır. O da incinmiş olarak oradan ayrılır. Anne ve baba Juliet’e bu tavrından dolayı kızar. Şaşırmış durumda olan Juliet, Rahip Lawrence’ya danışmak için başvurur.

2.Sahne : Rahip Lawrence’ın kilisesi. Juliet, Rahip Lawrence’dan yardım ister. Çünkü, kendisini bir hançer ile öldürmeyi düşünmektedir. Lawrence bu davranışını engeller ve ona bir şişe içinde zehir verir. Bu, Romeo’nun Montua’dan Verona’ya gelinceye kadar, Juliet’in ölü gibi görünmesini sağlayacktır.

3.Sahne : Capuletler’in evi Juliet anne ve babasına Paris ile evlenmeyi kabul ettiğini söyleyerek, odasına kapanır. Lawrence’nun verdiği zehiri içerek, uykuya dalar. Ertesi sabah juliet’i yatağında ölü olarak bulacaklar ve Juliet’in arkadaşları ellerind beyaz zambaklarla onun için dans edeceklerdir.

4.Sahne : Verona mezarlığı. Her iki düşman ailenin insanları Juliet’e refakat ederler. Juliet büyük bir taş odanın içinde kayalardan oyulmuş bir lahidin üstünde yatmakdarı. Romeo, onu bu durumda bulur ve yanında getirdiği zehiri içerek ölür. Juliet ölüm uykusundan uyanır ve Romeo’nun cansız bedenini görür. Bu acıya dayanamayan Juliet kendini göğsünden hançerleyerek öldürür. 10

10

2.1.1. Balede Geçen Mekanlar

Romeo ve Juliet balesinin Lavrovsky uyarlamasında yer alan mekanlar, konu ile uyumlu olarak sahnelere ayrılmıştır. Lavrovsky’nin bale uyarlamasında “Capuletler’in Evi” ve “Juliet’in Yatak Odası” sahneleri, balenin en fazla kullanılan mekanlarıdır. Bu sahnelerde kullanılan dekor, kostüm ve efektler konuyu desteklemektedir. Sahne üzerindeki tüm görseller, zamanı ve mekanı açıklayıcı bir konuma sahiptirler.

“ Eserde mekan, aracı ve açıklayıcı bir konumdadır. Mekan, seyircinin bakış açısını biçimlendirmekte, sahnenin başlamasıyla birlikte görsel bir etki yaratmaktadır. “Dekoratörün ilgili mekanı, söz konusu alanda rol oynayan kişilerin konumlarıyla davranışları için elverişlilik derecesini göz önünde tutarak kurup çatması gerekir”.11

“Sahnenin içi dansçılar, oyuncular, hareket ve diğer donanımlarla doldurulduğunda canlanır ve seyredilmek üzere hazır duruma gelir”.12

Balede, söz öğesi olmadığından, seyirciye dolaylı yoldan seslenilmektedir.

“Koreografik bir yapıtta görüntünün yeri de çok önemlidir. Giysiler kişilikleri belirlemede, devri ve durumu göstermekte etkindir. Konuyu anımsatır, güçlendirir, halk danslarında yöreleri, gelenekleri belirler veya doğrudan doğruya işlevseldir”.13

Lavrovsky’nin sahnelediği Romeo ve Juliet’in sahne tasarımı Pyotr Williams’a aittir. Romeo ve Juliet için Pyotr Williams, sahne dekorunu, 19. yy. İtalyan Boticelli ve Lucadella Rabie’nin etkisinde kalarak yapmıştır. Bu dekorun genelde ayrıntılı olması tepkilere yol açmıştır.

11

BERTOLT, Brecht, Oyunculuk Sanatı ve Dekor, çev: Kamuran Şipal, , Say Yayınları, İstanbul , 1982, s. 92.

12 _{AKTAŞ, Gürbüz. Dans’a İlk Adım, İzmir, 2006, s.169.}