Banka, bilanço tarihi itibarıyla Gerçeğe Uygun Değer Riskinden Korunma (“GUDRK”) ve Nakit Akış Riskinden Korunma (“NARK”) muhasebelerini kullanmaktadır.
GUDRK muhasebesinde riskten korunma araçları olarak kullanılan türev finansal araçlar çapraz para swap faiz işlemleridir. NARK muhasebesinde ise söz konusu türev finansal araçlar swap faiz işlemleri ve çapraz para swap faiz işlemleridir. 30 Eylül 2017 tarihi itibarıyla, bu türev finansal araçların sözleşme tutarları ve bilançoda taşınan net gerçeğe uygun değerleri aşağıdaki tabloda özetlenmiştir:
Cari Dönem Önceki Dönem
Anapara(1) Aktif Pasif Anapara(1) Aktif Pasif Türev finansal araç
Swap faiz işlemleri / Çapraz para swap
faiz işlemleri (NARK) 33.511.840 1.037.135 84.999 24.782.222 963.417 38.839
Çapraz para swap faiz işlemleri
(GUDRK) 915.485 - 125.423 962.773 205.519 49.949
Toplam 34.427.325 1.037.135 210.422 25.744.995 1.168.936 88.788
(1) İlgili türev finansal araçların sadece “satım” bacakları gösterilmiştir. Bu türev işlemlerin 34.719.020 TL tutarındaki (31 Aralık 2016 – 26.381.740 TL)
“alım” bacakları da dahil edildiğinde oluşan toplam 69.146.345 TL tutarındaki (31 Aralık 2016 – 52.126.735 TL) türev finansal araç anapara toplamı, Nazım Hesaplar Tablosu’nda “Riskten Korunma Amaçlı Türev Finansal Araçlar” satırında yer almaktadır.
Yukarıdaki tabloda gösterilen türev işlemlerin gerçeğe uygun değer hesaplama yöntemleri, 3. Bölüm 4 no’lu muhasebe politikasında açıklanmıştır.
Gerçeğe Uygun Değer Riskinden Korunma:
Banka, 1 Mart 2009 tarihinden başlayarak bir kısım sabit faizli kredi portföyünün piyasa faiz oranları ile bir kısım yabancı para kullanılan fonların kurların değişmesinden kaynaklanan gerçeğe uygun değer değişikliklerini ve 28 Temmuz 2015 tarihinden başlayarak bir kısım yabancı para menkul kıymet portföyünün piyasa faiz oranları ve kurların değişmesinden kaynaklanan gerçeğe uygun değer değişikliklerini, çapraz para swap faiz işlemleri ile bertaraf etmiştir. Bunun için “TMS 39 – Finansal Araçlar : Muhasebeleştirme ve Ölçme”
çerçevesinde makro GUDRK muhasebesi seçilmiştir. Aşağıdaki tabloda, GUDRK muhasebesinin etkisi özetlenmiştir:
Cari Dönem
Finansal riskten
korunma aracı Finansal riskten korunan
varlık ve yükümlülükler Korunulan
korunma aracı Finansal riskten korunan
varlık ve yükümlülükler Korunulan
(1) Korunan varlığın, riskten korunma muhasebesi etkinlik testleri çerçevesinde bir kısım sabit faizli kredinin korunan riskleri için hesaplanan gerçeğe uygun değeridir. Yabancı para cinsi kullanılan fonların kur değişimleri ile çapraz para swap faiz işlemlerinin kur farkları gelir tablosunda türev işlemler kâr/zararına yansıtılmaktadır.
(2) Söz konusu net değerler, ilgili türevlerin kur farkı değişimlerinin etkisi ile net lineer faiz reeskontlarını da içermektedir.
(3) Söz konusu finansal riskten korunma işleminin etkin olmayan kısmı 5.158 TL gider ( 31 Aralık 2016- 2.528 TL gelir) ’dir .
Banka, “TMS 39 – Finansal Araçlar : Muhasebeleştirme ve Ölçme” ve kendi risk politikaları çerçevesinde GUDRK uygulamaları için gerekli şartları ve kuralları yazılı olarak süreç haline getirmiştir. Her yeni riskten korunma ilişkisi bu çerçevede değerlendirilip ilgili onay sürecinden geçirilmekte ve belgelenmektedir. Etkinlik testleri de Banka’nın risk stratejilerine uygun olarak “TMS 39 – Finansal Araçlar : Muhasebeleştirme ve Ölçme”
kapsamında izin verilen yöntemler içerisinden seçilmiştir. Etkinlik testlerinde finansal riskten korunan varlıkların gerçeğe uygun değerleri hesaplanırken, Banka’nın finansal riskten korunma aracı olarak kullandığı türevlerin gerçeğe uygun değerlerinin belirlenmesinde kullanılan varsayımlar kullanılmaktadır.
Yine söz konusu süreç dahilinde, her ay sonu itibarıyla ileriye ve geriye dönük etkinlik testleri gerçekleştirilmekte ve risk ilişkilerinin etkinliği ölçülmektedir. Söz konusu etkinlik testleri riskten korunma ilişkisinin başlangıcında ileriye yönelik yapılmaktadır. Etkinliğin eşik değerlerin dışında olması (%80 - %125) veya GUDRK muhasebe uygulamasından Banka yönetimince vazgeçilmesi, finansal riskten koruma aracının satılması veya vadesinden önce kapanması durumunda, portföyün faiz oranı riskinden korunması kapsamında riskten korunan varlığın taşınan değerine yapılan düzeltmeler, vadeye kalan süre içerisinde doğrusal amortisman yöntemiyle gelir tablosunda “Türev finansal işlemlerden kâr/zarar” hesabına yansıtılır.
Nakit akış riskinden korunma:
Banka, değişken faizli yükümlülüklerinin getirdiği nakit akış riskinden korunmak amacıyla 1 Ocak 2010 tarihinden başlamak üzere makro NARK muhasebesini uygulamaya başlamıştır. Bu uygulama kapsamında, riskten koruma aracı olarak belirlenen türev finansal araçlar, değişken oranlı faiz tahsilatlı ve sabit oranlı faiz ödemeli USD, EUR ve TL faiz swapları ile çapraz para swap işlemleri, riskten korunma yükümlülükleri ise, USD, EUR ve TL müşteri mevduatlarının, repolarının ve kullanılan kredilerin yeniden fiyatlaması nedeniyle beklenen faizin finansmanından kaynaklanan nakit çıkışları olarak belirlenmiştir. Aşağıdaki tabloda, NARK muhasebesinin etkisi özetlenmiştir:
akımlarına etkisi 1.037.135 84.999 379.334 184
Önceki Dönem
akımlarına etkisi 963.417 38.839 379.150 111.185
(1) Ertelenmiş vergi etkisini içermektedir.
(2) Vergi ve kur farkı etkilerini de içermektedir.
(3) Söz konusu finansal riskten korunma işleminin etkin olmayan kısmı 2.606 TL gelir ( 31 Aralık 2016 – 5.290 TL gelir )’dir.
Banka, “TMS 39 – Finansal Araçlar : Muhasebeleştirme ve Ölçme” ve kendi risk politikaları çerçevesinde NARK uygulamaları için gerekli şartları ve kuralları yazılı olarak süreç haline getirmiştir. Her yeni riskten korunma ilişkisi bu çerçevede değerlendirilip ilgili onay sürecinden geçirilmekte ve belgelenmektedir. Etkinlik testleri de Banka’nın risk stratejilerine uygun olarak “TMS 39 – Finansal Araçlar : Muhasebeleştirme ve Ölçme”
kapsamında izin verilen yöntemler içerisinden seçilmiştir.
Yine söz konusu süreç dahilinde, her ay sonu itibarıyla etkinlik testleri gerçekleştirilmekte ve risk ilişkilerinin etkinliği ölçülmektedir. Etkinliğin eşik değerlerin dışında olması (%80 - %125) veya NARK muhasebe uygulamasından Banka yönetimince vazgeçilmesi durumunda, söz konusu finansal riskten korunma aracının satılması veya vadesinden önce kapanması durumunda, finansal riskten korunma işleminin etkin olduğu dönemden itibaren diğer kapsamlı gelir içerisinde muhasebeleştirilmesine devam edilen finansal riskten korunma aracına ait toplam kazanç ya da kayıp, ilgili tahmini işlem gerçekleşene kadar özkaynaklarda ayrı bir kalem olarak kalmaya devam eder. İşlemin gerçekleşmesi durumunda doğrudan özkaynaklarda muhasebeleştirilmiş bulunan kazanç veya kayıplar, elde edilen varlığın veya üstlenilen borcun kâr veya zararı etkilediği dönem veya dönemlerde gelir tablosunda “Türev finansal işlemlerden kâr/zarar” hesabında ( riskten korunma aracının orijinal vadesi dikkate alınarak) yeniden sınıflandırılır.
Yurt dışındaki net yatırım riskinden korunma:
Banka, yurt dışı operasyonlarındaki net yatırımlarının yabancı para çevrim riskinin bir kısmını yabancı para cinsinden kredilerle bertaraf etmektedir. Banka’nın EUR cinsinden bir kredisi, Banka’nın belirli EUR cinsinden bağlı ortaklıklarındaki net yatırımlarıyla ilgili korunma aracı olarak belirlenmiştir. Bu amaçla ilişkilendirilen kredinin 30 Eylül 2017 tarihi itibarıyla tutarı 404 milyon EUR’dur (31 Aralık 2016 - 386 milyon EUR).