• Sonuç bulunamadı

Liman Rekabetinde Belirleyici Faktörler

Limanlar gelişmek ve varlıklarını sürdürebilmek için birbiriyle rekabet halindedir. Liman geliştirme stratejisi oluşturmak ve liman verimliliğini arttırmak için bütün bu faktörleri bütün limanlarda analiz etmek gerekmektedir. Tüm bu faktörler tek bir temel kurala bağlıdır " liman kullanıcılarına daha iyi hizmet etmek".

Coğrafi konum faktörü limanın tabii durumu olarak ele alınmaktadlr. Bir liman stratejik bir noktaya konumlandırıldıysa daha fazla rekabet avantajı elde edebilmektedir. Limanın konumunun aşağıda bahsedilen avantajlardan en az birine sahip olması gerekmektedir.

 Limanın ana denizcilik güzergahında yerleşik olma durumu,

 Limanın üretim ve tüketim merkezlerine yakın yerleşik olma durumu,

 Limanın doğal derinliğe, doğal dalgakırana, büyük rıhtıma sahip olması ve geri saha geliştirme imkanlarının olması durumu. Bu tip avantajlı doğal koşullara sahip olmayan limanların dip tarama yaparak uygun derinliğe ulaşması, dalgakıran inşa etmesi liman hizmet maliyetini arttırmaktadır.

Her ne kadar coğrafik konum liman rekabetinde en önemli faktör ise de, bir çok limanın ciddi bir doğal konum avantajı olmamasına rağmen diğer rekabet avantajları sayesinde büyük piyasa payına ulaşabilmişlerdir. Ayrıca iyi coğrafik konuma sahip olup kötü liman yönetimi ve organizasyonu nedeniyle başarısız olan limanlar da mevcuttur.

Hinterland ile nakliye bağlantısı genellikle limanın doğal konumu olarak ele alınmaktadır. Ancak gerçekte işler böyle değildir. Kuzey Amerika'da demiryolları ve karayolları limanlar ile iç içe geçmiş durumdadır. Uluslararası taşımacılıkta liman ne başlangıç ne de bitiş noktasıdır. Limanlar uluslararası taşımacılıkta kavşak görevini görmektedir.

Rekabet halindeki limanlar arasındaki taşıma maliyetlerinde oluşan farklar deniz ayaklı taşımacılıktan daha fazla kara ayaklı taşımacılıkta olmaktadır.

Dolayısıyla liman planlayıcıları hinterlant nakliye bağlantıları ile denizcilik işleri veya kargo elleçleme ekipmanlarına eşit miktarda önem vermelidir. Liman içerisinde demiryolu bağlantısı bulunması, otoyollara yakınlık vs. modern kargo hareketi için istenen bir durumdur. Limanlar aktif olarak özel ve yeni ulaşım petrol boru hattı, demiryolu, hava limanı tesisleri ve teknikleri geliştirmek zorundadır.

Limanlar karayolu ulaşım ağına direkt olarak bağlı olmak zorunda değildir ancak sağlıklı bir nakliye pazarı sağlamak durumundadır.

Liman hizmetleri rıhtım operasyonları ve iskele dışı çeşitli aktiviteleri kapsamaktadır. Gemi acenteleri ve nakliyecilerin rolü birçok yerde az veya çok ihmal edilmektedir. Gemi acenteleri ve nakliyeciler limanların müşterisi olan gemi sahipleri ve taşıtıcı için çalışmaktadır. Limanlar bunları kendi satış ekibi gibi görmeli, onlara danışmanlık yapmalı ve problemlerin çözümü için onlarla işbirliği yapmalıdır. Aktif nakliyeciler limana daha fazla kargo getirecektir ve gemi acenteleri gemi hatlarının aynı limanı kullanmalarını sağlayacaktır. Gemi hatlarının bir limandan vazgeçip bir başkasına gitmesi nadir görülen bir durum olup, böyle bir durumun oluşmasının ana nedeni limanın hizmet kalitesi olmayıp gemi acentesinin performansıdır. Verim genellikle liman hizmetindeki hız ve güven için kullanılan bir terimdir.

Hiçbir limanda "zamanında teslim" nakliye, verimli liman hizmeti olmadan elde edilemez, Dolayısıyla rekabet edebilir olabilmek için, tüm liman aktivitelerinin hızlı, kaliteli hizmet sağlayabilecek şekilde başarılı ve kabul edilebilir bir fiyat politikası ile yapılması gerekmektedir. Bu ise modern bir liman organizasyonu Ve yönetimi ile elde edilebilir.

Uluslararası taşımacılık ve dağıtım işi yapan nakliyecilere sorulduğunda liman kalite ve verimliliğinin uygulanan fiyattan daha önemli olduğunu söylemektedirler. Pahalı ancak verimli limanlar ucuz ancak verimsiz limanlara göre daha fazla tercih edilmektedir. Yine de liman hizmet ücretleri en önemlisi olmasa da aşağıda belirtilecek olan nedenlerden dolayı liman rekabeti açısından önemli bir faktördür.

İlk olarak, farklı liman kullanıcılarının aynı liman hizmetine ihtiyacı yoktur.

Liman hizmet ücretine daha duyarlı olan düşük değerli kargo veya gemiler olduğu sürece fiyatlandırma da önemini koruyacaktır. İkinci olarak, nakliyeciler limanlar arası hizmet kalitesi farkı çok belirgin ise tercihini daha kaliteli olandan yana kullanmaktadır. Ancak limanlar arası hizmet kalitesinde çok ufak farklar mevcutsa fiyat en önemli kriter olmaktadır. Üçüncü olarak, bütün liman yöneticileri iki önemli müşterisi olan gemi sahipleri ve nakliyecilerin özellikle yüz yüze fiyat pazarlığında çok farklı olduklarını bilmek durumundadır. Birçok nakliyeci, genellikle genel kargo nakliyecileri, kargo nakliyesi toplam maliyetleri arasında çok düşük bir yer tuttuğu için liman ücretleri konusunda daha az hassastırlar.

Dolayısıyla kaliteli hizmet onlar için çok daha önemlidir. Ancak gemi hatları açısından durum biraz daha farklıdır. Yapılan bir araştırmada konteyner başına liman ücreti maliyeti gemi hat sahipleri açısından bakıldığında toplam maliyetlerinin neredeyse %45'ini oluşturmaktadır. Bu durum da gemi hat sahipleri açısından limanlarda uygulanan fiyat politikası çok önemli olmaktadır.

Liman kullanıcıları genellikle limanlardaki sosyoekonomik istikrardan liman servis kalitesi veya fiyatı konusuna göre daha fazla endişe duyarlar. Sosyoekonomik istikrarsızlık sadece iç savaş veya karışıklık anlamına gelmez. Saldırılar, güvenlik problemleri, boykotlar, istikrarsız servis standartları ve fiyatları vb. gibi sorunları da kapsar. Bu durum liman yönetimi tarafından ölçülemeyen bir risk olmakla beraber, yine de limanın itibarını ilgilendirir. İyi bir sosyoekonomik durum istikrar ve liman aktivitelerindeki verimlilik için ön koşuldur. Modern konteyner hatları liman rotalarını saatlerle hesaplarlar Ve en ufak zaman kaybı olmaması için limanın hiç durmadan çalışıyor olmasını isterler.

Telekomünikasyon faktörü, limanı şehirle ve dünya ile bağlantısını sağlayan telefon, internet vb. iletişim altyapılarıdır. Nakliyecilerin online olarak kargolarının takibini yapabilecekleri sistemlerin limanlarda kurulu olması gerekmektedir.

Yukarıda bahsedilen bu altı faktör haricinde, önemi daha düşük olan ancak liman rekabetine direkt etkisi olan faktörler de mevcuttur. Örneğin, finansal kurumların varlığı ve gelişimi, sigorta firmaları ve yerel yaşam şartları sayılabilir.