a) Projenin ve yerin alternatifleri (proje teknolojisinin ve proje alanının seçilme nedenleri)
Madencilikte yer alternatifi pek mümkün olamamakla birlikte, yüzeysel verilerin değerlendirmesi sonucunda alan içerisinde mermer varlığı tespit edilmiş ve ruhsat başvurusunda bulunulmuştur. Madencilik faaliyetleri ve ocakları bulundukları yerde işletilebilir olduklarından, projenin ve yerin; yol ve diğer altyapı sorunlarının olmaması, yeterli rezerve ve ürün uygunluğuna sahip olması, ekonomik yönden faydalarının bulunması gibi nedenlerle herhangi bir alternatifi üretilmemiştir.
b) Projenin iş akım şeması, kapasitesi, kapladığı alan, teknolojisi, çalışacak personel sayısı,
DİLEK ÇANKAYA tarafından Isparta İli, Senirkent İlçesi, Garip köyü sınırlarında bulunan İR:201300231 numaralı L25-d3 paftasında II-b Grubu Arama ruhsatlı 40 hektarlık mermer sahasında maden arama yapılması planlanmaktadır. İR:201300231 numaralı II-b Grubu Arama ruhsatlı 40 hektarlık alanı gösterir vaziyet planı Ek: 4'te verilmiştir.
Söz konusu projede; 40 Hektarlık mermer sahasının tamamında açılacak sondaj kuyuları vasıtasıyla ruhsat alanında mermer varlığı, mermerin özellikleri ve işletmeye yönelik verilerin sağlanması planlanmaktadır. Arama faaliyeti sonrasında üretime geçilmesinin planlanması durumunda ise ÇED Yönetmeliği hükümlerine göre başvuru yapılacaktır.
Projenin iş akım şeması:
Arama çalışmalarının el sondaj makinesi yardımıyla yapılması planlanmaktadır. El sondaj makinesi bir kişi tarafından kolayca taşınabilen özelliktedir. Sondaj işlemi için sondaj noktasına yol ve benzeri altyapı çalışmalarına ihtiyaç duyulmamaktadır.
Sondaj işlemine ilk olarak sondaj noktasında bitkisel toprağın (var ise) sıyrılması ile başlanacaktır. Sondaj noktası için yaklaşık 0,3 x 0,3 m ebatlarında bir alanda bitkisel toprak sıyırma işlemi yeterli olacaktır. Bitkisel toprağın alınmasından sonra el sondaj makinesi ile sondaj işlemi gerçekleştirilecek ve istenen numuneler alınacaktır. Sondaj işlemi bittikten sonra sondaj kuyusunun ağzı kapatılacak ve bitkisel toprak alana serilecek ve çalışmalar tamamlanacaktır. Sondaj makinesinin özellikleri aşağıda verilmiştir.
Projenin iş akım şeması:
Şekil 1. İş akım şeması
Projenin kapasitesi ve kapladığı alan:
Planlanan projede; 40 Hektarlık mermer sahasının tamamında açılacak sondaj kuyularında maden araması gerçekleştirilecektir. Arama işlemi sırasında üretime yönelik bir çalışma yapılmayacağından kapasiteden bahsetmek mümkün değildir. Sondaj çalışmalarının 0,3 x 0,3 m ebatlarında tüm ruhsat alanında yapılması planlanmaktadır. Aşağıda Arama Ruhsatı koordinatları verilmiştir.
SONDAJ YAPILACAK YERLERE EL SONDAJ MAKİNESİNİN
YERLEŞTİRİLMESİ
EL SONDAJ MAKİNASI İLE DELİNMESİ BİTKİSEL TOPRAĞIN KALDIRILMASI VE
ARAZİ HAZIRLIK ÇALIŞMALARI
EL SONDAJ MAKİNASININ YERİNİN HAZIRLANMASI
KAROT NUMUNELERİN ALINMASI
SONDAJ EKİPMANLARININ TOPARLANMASI
SONDAJ DELİKLERİNİN (AĞIZLARININ) KAPATILMASI VE
ARAZİNİN TERK EDİLMESİ
Tablo 1. Ruhsat Alanı Koordinatları ve Toplam Alan
Projenin teknolojisi;
Ruhsat alanı içerisinde maksimum 10 m derinliğinde karotlu sondaj çalışması planlanmaktadır.
Sondaj faaliyeti ile II. grup maden sınıfına giren mermer aranacaktır.
Proje kapsamında kullanılacak olan el tipi sondaj makinesinin karot çapı 32 mm olacaktır.
Arama dönemi için yapılacak sondaj çalışmasında el tipi sondaj makinesi kullanılacağından sondaj çamuru için havuz oluşturulması düşünülmemektedir.
Sondaj çalışmalarında, 1 adet Portatif Karotlu Sondaj El Makinesi ve ataçmanları kullanılacaktır. Kullanılacak olan ekipmanlar kiralanacaktır.
Tablo 2. Sondaj Çalışmalarında Kullanılan Makine ve Ekipmanlar ile Adetleri
Tablo 3. Sondaj Çalışmalarında Kullanılacak Makine Özellikleri
Menşei USA
Maksimum derinlik 20m
Ortalama derinlik 15m
Karot çapı 4cm
Ortalama delme hızı 2-3m/saat
Teorik portatif sondaj derinliği 15m
Su Tüketimi (değişken) 14.4 litre/saat (ortalama) Benzin Tüketimi (değişken) 0,3 litre/saat (ortalama) Sondaj Makinesi Beygir Gücü 2.8 HP* (tam hız)
Nokta No Sağa (Y) Yukarı (X) El Tipi Karotlu Sondaj
Makinesi 1
Şekil 2. Sondaj Çalışmalarında Kullanılacak Makine
Kullanılacak sondaj makinesinin avantajları;
a) Sırt çantansı makineyi ve takımlarını orman, sarp kayalık alan ve zorlu arazi şartlarında her yere götürebilir, istenilen bölgede delme işlemi yapılabilir,
b) Satılık saha bakarken yanınızda götüreceğiniz makinemiz ile karotunuzu alır; renk, çatlaklık ve blok derinliği durumunu aynı gün, yerinde görebilirsiniz.
c) Ocak açarken üretim noktası tespiti, üretim sırasında bir sonraki üretilecek bölgenin durumu gibi sizi yönlendirebilecek konularda elinizin altındaki en önemli yardımcınız olacak bir makinedir.
d) Yol yapım sırasında ve üretimde karşınıza çıkan büyük blokları kolaylıkla delerek patlatırsınız.
Şekil 3. Örnek Çalışmalar
Projede çalışacak personel sayısı;
Arama çalışmalarında 2 kişi çalışacak olup, sondaj çalışmalarında eş zamanlı çalışılmayacaktır.
c) Doğal kaynakların kullanımı (arazi kullanımı, su kullanımı, kullanılan enerji türü vb.) Arazi Kullanımı
DİLEK ÇANKAYA tarafından Isparta İli, Senirkent İlçesi, Garip köyü sınırlarında bulunan İR:201300231 numaralı L25-d3 paftasında II-b Grubu Arama ruhsatlı 40 hektarlık mermer sahasında maden arama yapılması planlanmaktadır. İR:201300231 numaralı II-b Grubu Arama ruhsatlı 40 hektarlık alanı gösterir vaziyet planı Ek: 4'te verilmiştir.
Arazi Varlığı Haritasına göre maden arama alanı değerlendirildiğinde; Alanın büyük bir kısmı 7. sınıf kahverengi orman topraklarında yer almaktadır. Arazinin şimdiki kullanım şekli ise (F) fundalıktır. Alanda toprak yetersizliği (taşlılık, tuzluluk, alkalilik), eğim ve erozyon
zararı mevcuttur. Toprak işlemeli tarıma elverişsiz arazilerdendir. Alanın küçük bir kısmı ise;
2.sınıf kolüvyal topraklar yer almaktadır. Alanda eğim ve erozyon zararı mevcuttur.
Su Kullanımı
Arama çalışmaları sırasında çalışacak toplam 2 kişilik personelin barınma, yemek vb.
ihtiyaçları çalışma alanına en yakın yerleşim merkezinden karşılanacak olup; günlük içme ve kullanma suyu kişi başına 150 L/gün olduğunda toplam günlük ihtiyaç ;
Bir kişinin su tüketimi = 150 lt/ kişi-gün
Çalışacak sayısı = 2 kişi
Gerekli Su miktarı = 150 lt/kişi-gün x 2 kişi
= 300 lt/gün (0,3 m3/gün)
Her bir sondaj çalışması sırasında sondaj makinesi saatte 14,4 litre su kullanılacaktır. 10 metrelik bir kuyu (bir saatte 2-3 metre Bkz. Tablo.6 ) ise 14,4 litre x 5 saat = 72 litre = 0,72 m3 su kullanılacaktır.
Toplamda sondaj kuyusu ve içme suyu miktarı 0,72 m3/gün + 0,3 m3/gün = 1,02 m3'dür.
Sondaj çalışmalarında personel için gerekli su, personelin en yakın yerleşim yeri merkezinde konaklayacak olması nedeniyle şehir şebekesinden karşılanacaktır. Sondaj çalışması için gerekli su ise sondaj noktalarına yakın bölgede su kaynağı (çeşme, kuyu vb) olması halinde bidonlar vasıtasıyla bu kaynaklardan, olmaması halinde ise tankerler vasıtasıyla bu kaynakların bulunduğu alanlardan karşılanacaktır.
Enerji kullanımı;
Sondaj çalışmaları sırasında elektrik enerjisi kullanılmayacaktır. Arama projesi kapsamında sadece benzin kullanılacak olup saatlik ortalama benzin tüketimi 0,3 litre/saat olacaktır. (Bkz. Tablo.6) Bir kuyu için tüketilecek benzin miktarı ortalama (bir kuyu 5 saatte açıldığı varsayılıp) 0,3 litre/saat x 5 saat = 1,5 litre litre benzin harcanacaktır.
ç) Atık üretimi miktarı (katı, sıvı, gaz vb.) ve atıkların kimyasal, fiziksel ve biyolojik özellikleri,
Sıvı Atık Miktarı:
Arama projesi amacıyla çalışacak personelin tüketileceği su miktarı Bölüm: 1.c’ de ayrıntılı olarak hesaplanmıştır.
İlgili bölümde yapılan hesaplamalarda belirtildiği üzere 1,02 m3 su tüketimi olacaktır.
Tüketilecek suyun 0,72 m3’lük kısmı sondaj kuyularının açılmasında kullanılacak olup atık su olarak geri dönmeyecektir. Çalışacak personelden kaynaklı su tüketimi ise 0,3 m3 olacaktır.
Proje kapsamında çalışacak personelin tüm ihtiyaçları en yakın ilçeden sağlanacak olup sahada sıvı atık oluşmayacaktır.
Katı Atık Miktarı:
Arama Projesi kapsamında sırasında çalışacak 2 kişilik personelin barınma, yemek vb.
ihtiyaçları çalışma alanına en yakın mevkii de karşılanacaktır.
Arama faaliyeti sırasında toplam 2 kişi çalışacaktır. Söz konusu personelden dolayı oluşan evsel nitelikli katı atık miktarının hesabında günlük kişi başına üretilen katı atık miktarı 1,34 kg/kişi-gün (TÜİK – 2008) kabul edilmiştir.
Katı Atık Miktarı = Personel Sayısı x Kişi Başına Düşen Katı Atık Üretim Miktarı Katı Atık Miktarı = 2 kişi x 1,34 kg/kişi-gün = 2,68 kg/gün olacaktır.
Çalışacak personelden kaynaklı katı atık miktarı 2,68 kg/gün olacaktır. Maden arama projesi kapsamında çalışacak personelin tüm ihtiyaçları en yakın ilçeden sağlanacak olup oluşan günlük evsel nitelikli katı atıklar ilçede oluşan atıklarla birlikte belediye temizlik ekipleri tarafından alınarak bertaraf edilecektir.
Hafriyat ve Pasa Atıklarının Miktarı:
Proje kapsamında sadece sondaj kuyuları açılacak olup, herhangi bir şekilde bitkisel toprak ve pasa atık oluşmayacaktır. Sondaj noktalarının bitkisel toprak bulunan alanlara denk gelmesi durumunda 0,3 x 0,3 m alanda bitkisel toprak sıyrılacak ve çalışma sonunda tekrar alana serilecektir.
Bitkisel Atık Yağlar:
Sahada çalışacak personelin yemek ve barınma gibi ihtiyaçları en yakın ilçeden sağlanacak olup sahada bitkisel yağ oluşumu söz konusu değildir.
Atık Yağlar:
Proje kapsamında kullanılacak El Tipi Sondaj Makinesi ve ataçmanlarının bakım ve yağ değişimleri gibi işlemler saha dışında gerçekleştirilecek olup sahada atık yağ oluşmayacaktır.
Sondaj alanında bakım çalışması yapılması halinde sızdırmasız bir alan oluşturularak bu alan üzerinde bakım çalışması yapılacaktır.
Tıbbi Atıklar:
Sahada revir ünitesi kurulmayacağından tıbbi atık oluşumu söz konusu değildir.
Toz Emisyon Miktarı:
Projede kapsamında el tipi sondaj makinesi ile sondaj kuyuları açılacak ve çalışma sırasında kesme işlemini gerçekleştiren elmas ucu soğutmak amacıyla su kullanılacaktır.
Çalışma sırasında kesme işleminde su kullanılacak olması nedeniyle toz emisyonu oluşmayacaktır.
Gürültü Miktarı:
Projede sondaj makinesi dışında gürültü oluşturacak herhangi bir makine kullanımı söz konusu değildir.
Bir adet El Tipi Sondaj Makinesi (2,8 hp) 1 hp = 0,746 kW
El Tipi Sondaj Makinesi = 2,8 x 0,746 kW El Tipi Sondaj Makinesi = 2,0888 kW
Lw1 el tipi sondaj makinesi = 84 + 11 x log P
Lw1 el tipi sondaj makinesi = 87,51 dB kadar ses gücü vardır.
Lwt = 87,51 dB
Tablo 4. Mesafelere Göre Gürültü Dağılımı
Mesafe 1 10 20 30 40 50 60 65 70 85 100 150 200 240
LPT 97 77 71 68 65 63 66 65 61 58 57 54 51 49
Mesafe 300 350 400 450 500 600 700 890 900 1080 1500 2000 2500 3000
LPT 48 46 45 44 43 42 40 39 38 37 34 31 29 28
Grafik 1. İşletme Sırasında Oluşan Gürültünün Mesafeye Göre Dağılım Grafiği İnşaat Aşamasında Meydana Gelen Ses Gücü Düzeyi 0-250 m
0
İnşaat Aşamasında Meydana Gelen Ses Gücü Düzeyi 300-3000 m
0
300 800 1300 1800 2300 2800
Mesafe (m )
Ses Gücü Düzeyi (dBA)
“Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği” Madde 23 gereğince; şantiye alanı çevresel gürültü düzeyleri Lgündüz cinsinden EK VII’de verilen Tablo 5’deki sınır değerleri aşamaz.
Tablo 5. (Yönetmelik Tablo 5). Şantiye Alanı İçin Çevresel Gürültü Sınır Değerleri
Faaliyet Türü (yapım, yıkım ve onarım) Lgündüz (dBA)
Bina 70
Yol 75
Diğer Kaynaklar 70
Söz konusu proje yukarıdaki tabloda “Diğer Kaynaklar” içerisinde değerlendirilmiştir.
“Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği” Madde 23, 1.bendinin a fıkrasında belirtilen ve Ek VII’de verilen Tablo-5’te ki Şantiye alanı için Çevresel gürültü sınır değerleri 70 dBA olarak tanımlanmıştır. Faaliyet alanından kaynaklanacak gürültü seviyesinin modellemesine ait mesafelere göre gürültü seviyesi tablosu incelendiğinde 30 m mesafeden önce gürültü seviyesinin 70 dBA sınırının altına indiği görülmektedir. Buna göre sahada yapılacak sondaj çalışmalarından kaynaklanacak gürültünün etki alanı çalışma yapılan alan ve 30 m çevresidir.
d) Kullanılan teknoloji ve malzemelerden kaynaklanabilecek kaza riski,
Faaliyet aşamasında kullanılan ekipman nedeniyle oluşabilecek kaza riski bulunmamaktadır. Ancak, personelin dikkatsizliğinden kaynaklanacak yaralanmalar olabilmektedir. Tüm bu kazaları azaltmak ve engel olabilmek için çalışanlara iş güvenliği ile ilgili gerekli eğitimler verilecektir.
İşçi sağlığı ve iş güvenliği önlemlerine ilişkin tüzük”te belirtilen tedbirlere uyulması sağlanacaktır.
“25311 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliğine” uyulacaktır.
Çalışan personeller, kaza ve yaralanmalarda en yakın yerleşim yerindeki Sağlık Ocağına götürülecektir.