Profesyonel Grup Stroboskop Görüntüleri

SONUÇ

Bu çalışmada, şan eğitimi sonucunda opera sanatı açısından profesyonel niteliğe ulaşan bariton sesler ile şan eğitimi almamış ve eğitiminin başında olan amatör sesler arasındaki vokal kalitenin saptanmasının, standart akustik ölçümlerden jitter, shimmer, gürültü harmonik oranı (NHR) gibi parametrelerin ölçümleriyle yapılamayacağı görülmüştür. Bu standart parametreler, şarkıcının ses gelişiminin ve iki grup arasındaki farkın ortaya konmasında yetersiz kalmıştır. (Bums, 1986 ).

Yapılan incelemelerde, şan eğitimi almamış seslerin şarkıcı formantının olmadığı, şan eğitiminin başında olan konservatuvar hazırlık, lisans I, lisans II öğrencilerinde düşük yeğinlikte de olsa şarkıcı formantı’nın oluşmaya başladığı gözlenmiştir. Profesyonel seslerde ise, şarkıcı formantının ve ses yeğinliğinin opera sanatına uygunluğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak, şarkıcı formantı ve sesteki yeğinliğin, şan eğitiminin değerlendirilmesinde kullanabilecek nesnel birer parametre olduğu da saptanmıştır.

Şarkıcı formantı sese tını, parlaklık ve netlik kazandıran bir özelliktir. Ağız içi ve kafa rezonans bölgelerinde oluşan bu özellik Sundberg’e göre, erkek seslerde 2300-3000 hz frekans yüksekliği civarında görülen akustik enerjideki artıştır. (Sundberg, 1973; 25:71-90 ). Bu özellik profesyonel şarkıcı sesinin tipik bir senfoni orkestra sesinin önünde duyulmasına neden olmaktadır.

Tiz register oluşması güçtür. Buna paralel olarak da incelenen parametrelerde profesyonel ve amatör sesler arasındaki en büyük farklılıkların, tiz registerda olduğu gözlenmiştir. Pes registera göre tiz registerdaki operatik tınının üretilmesi için gerekli olan kas kuvveti, şan eğitimi sonucunda oluşmaktadır. Şan eğitimi almış şarkıcılar, abdominal ve torasik kasları nefes vermek için kullanarak sesi daha etkili bir şekilde üretmek için, klasik eğitim almamış şarkıcılara göre total akciğer kapasitelerinin daha büyük oranını kullanmaktadırlar. Larenkse havanın etkin bir şekilde itilmesi şan eğitimli ve şan eğitimsiz ses sanatçıları arasındaki ana farklılık olarak ortaya çıkmıştır.

Bariton seslerde normal ses aralığı yaklaşık 1,5 oktavdır. Şan eğitimi ile bariton sesler MPFR’lerini 2- 2,5 oktava kadar tek register olarak geliştirebilirler. Eğitimsiz bariton sesler “orta do” nun üzerindeki “mi bemol” tonundan yukarıya çıkamaz ya da bu tonları bağırtı şeklinde, müzikal değerlerden uzak olarak çıkarabilirler. Yapılan çalışmada bunun nedeni olarak ses ve solunum kaslarının bu tonları üretecek güçte olmayışı tespit edilmiştir. Bunun yanı sıra amatör sesler, rezonans bölgelerini yeterli gerginliğe ulaştıramamaktadırlar. Böylece istenilen rezonans özellikleri sağlanamamaktadır. Ayrıca amatörlerde larenks’in yükselerek, tiz tonları üretmek için gerekli olan kord vokal uzamasına engel olduğu gözlenmiştir.

Ayrıca bu çalışmada, spektrum ve spektrogram görüntüleri de değerlendirilmiştir. Spektrum görüntülerinde formantların düzenliliği ve belirginliliği değerlendirilmiş, spektrogram görüntülerinde ise formantlardaki vibrasyon ile formantların baskınlığı ( formantların ayırt edilebilirliği ) ve sürekliliği olmak üzere 2 notlandırılma, 3 uzman tarafından yapılmıştır. Bu değerlendirmeler sonucunda incelenen 3 parametrenin şan eğitiminin değerlendirilmesinde kullanabilecek öznel parametreler olduğu saptanarak, doğru bir şan eğitiminin sağlam gırtlak yapısına uygulandığında, birkaç yıl içinde bariton seslerin ses yeğinliğinin artması, register kaynaşması sonucunda tek register oluşması, ortalama olarak 2000- 4000 hz arasında ağız içi ve kafa bölgesinde “singing formant” denilen formantların oluşması, simetrik vocal kord kapanışları, vibrato, entonasyon ve ses reklerinde, opera sanatı için uygun olan ses parametrelerine ulaştığı izlenmiştir. Ayrıca seste ortaya çıkan vibrato’nun da şan eğitiminin doğal bir gelişmesi olduğu gözlenmiştir.

KAYNAKLAR

KİTAPLAR

DAVRAN, Yalçın; Şarkı Söyleme Sanatının Öyküsü, Önder Matbaacılık, Ankara, 1997, 233 s.

FRISELL, Anthony; The Baritone Voice, Branden Publishing Company, Boston, 2007, 132 s.

GREENE, Alan; The New Voice, Chapell & Co. ABD, C 1975, 101 s.

LEHMANN, Lilli; How To Sing, Barnes & Noble Publishing, New York, 2003, 151s

MİLLER, Richard; National Schools of Singing, The Scarecrow Press, London, 1997, 237 s.

ÖMÜR, Mehmet; Sesin Peşinde, İkinci Basım Pan Yayıncılık, İstanbul, 2001,136 s.

VENNARD, William; The Mechanism and The Technic, Carl Fischer, New York, 1967, 275 s.

YURDAKUL, Mustafa; Ses Eğitimi, Lir Müzik ve Sahne Sanatları Merkezi, Ankara, 2000, 50 s.

MAKALELER

ALDERSON, R.; Complete Handbook of Voice Training, Parker Publishing

Company, West Nyack, New York, 1979.

BLOOTHOOFT G, PLOMP R.; Spectral Analysis Of Sung Vowels, I. Variation Due To Differences Between Vowels, Singers, And Modes Of Singing. J Acoust Soc

Am., 1984;75:1259–1264.

BOONE D.; Respiratory Training In Voice Therapy, J Voice, 1988;2:20–25.

BROWN WS, ROTHMAN HB, SAPİENZA CM.; Perceptual And Acoustic Study Of Professionally Trained Versus Untrained Voices. J Voice, 2000;14:301–309.

BUMS P.; Acoustical analysis of the underlying voice differences between two groups of Professional singers : opera and country and western. Laryngoscope. 1986; 96: 549-554 )

CLIFFS, NJ; Titze I. Principles of The Voice Production, Englewood Prentice Hall, 1994.

LISKER, L and ABRAMSON, A.; A Cross-Language Study of Voicing in İnitial Stops: Acoustical Measurements. Word. 1964; 20: 384–422.

LISKER L and ABRAMSON A.; Some Effects of Context on Voice Onset Time in English Stops. Lang Speech. 1967;10:1–28.

MCCREA Christopher R. and MORRİS Richard J.; Journal of Voice, Vol. 19, No. 3, pp. 420–430, 2005.

MCGLONE, R.; Lingual Pressure Variation During Singing by Trained and Untrained İndividuals. Presented at the Fifth Symposium on Care of the

Professional Voice, New York, June 1976.

ÖĞÜT, F.; The Two Signal Processing Method to Evaluate The Change of Registers in Trainee Singers, 2. Avrupa Kulak Burun Boğaz Kongresi, Napoli, 1992.

SEASHORE, C.; Psychology of Music, New York, 1967.

SUNDBERG J.; The source spectrum in professional singing, Folia Phon, 1973; 25: 71-90.

VERDOLINI, K.; National Center for Voice and Speech’s Guideto Vocology.

University of Iowa, Iowa City; 1998.

TEZLER

ENGİN, Erkan Zeki; Sayısal Ses İşlemenin Tıbbi Tanıda Kullanılması, Bitirme Projesi Tezi, Ege Üniversitesi, 2003, 53 s.

UÇKAN, Elif; Soprano Sesin Özellikleri ve Eğitimi, Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2002, 56 s.

İNTERNET www.home.tiscali.nl www.icp.inpg.fr www.jvoice.org www.ses.library.usyd.edu.au www.voicefounddation

ÖZGEÇMİŞ

Ad, Soyad: Mehmet Alper KAZANCIOĞLU

Doğum yeri ve yılı: Kemalpaşa, 1971

Yabancı Dil: İngilizce

Eğitim: Yüksek Lisans

Yüksek Lisans: 1999, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Opera Anasanat Dalı

Lisans: 1996, Dokuz Eylül Üniversitesi, Devlet Konservatuvarı, Sahne Sanatları Bölümü, Opera Anasanat Dalı

Lise: 1989, Suphi Koyuncuoğlu Lisesi

İş tecrübesi: 1996, Dokuz Eylül Üniversitesi Devlet Konservatuvarı Araştırma Görevlisi- 2002, Dokuz Eylül Üniversitesi Devlet Konservatuvarı Öğretim Görevlisi.