Prens Henrique Döneminde Keşfedilen Ele Geçirilen Ye rler

434

Portekiz kralı I. João tarafından Portekiz topraklarına katılmıştır. Prens Henrique ise Septe’nin alın ması öncesinde yapılan hazırlıklarda aktif ro l aldığ ı gib i b izzat babası ile septenin alın ması için çıkılan sefere de katılmıştır. Septe alındıktan sonra I. João tarafından kendisine “Viseu Dükü” unvanı verilmiştir. Prens Henrique’in çıktığı bu sefer onun kariyerinde önemli yer tutmakla birlikte kendisinin denizaşırı keşiflere yönelmesinde etkili olmuştur. Bkz, Go mes Eanes de Zurara,

Crónica da Tomada, s. 8.

435 Eric A xe lson, “Prince Henry the Navigator and the Discovery of the Sea Route to India” , s. 147, Harold V. Livermore, A Histor y of Por tugal, s. 190.

436

Go mes Eanes de Zurara, Guinea, s. 31 – 33. 437

Eric A xe lson, “Prince Henry the Nav igator and the Discovery of the Sea Route to India” , s. 147. 438

İlk ola rak 1419 yılında Madeira Adaları arasından Porto Santo keşfedilmiş, 1420 yılında ise iskân edilmeye başlandı. Eric A xelson, “Prince Henry the Navigator and the Discovery of the Sea Route to India”, s. 147.

439

Go mes Eanes de Zurara, Guinea, s. 44. 440

Avelino de Freitas de Meneses, “Os Açores e os Impérios Séculos XV a XX”, Ar qui pélago, Se ri 2ª, Say ı XIII (2009), s. 207.

441 Anthony Rendell Disney, Portug al II, s. 32, Eric A xelson, “Prince Henry the Navigator and the Discovery of the Sea Route to India”, s. 147 – 148, Haro ld V. Livermore, A History of Portugal, s. 191.

442 Go mes Eanes de Zurara, Guinea, s. 30 – 34. 443

Eric A xe lson, “Prince Henry the Navigator and the Discovery of the Sea Route to India”, s. 147 – 148, Ha rold V. Livermo re, A History of Portugal, s. 191.

TARİH YER TARİH YER

1415⁴³⁴ Septe 1443⁴³⁵ Arguim

1419⁴³⁶ Cape Nun 1444⁴³⁷ Senegambiya

(Senegal)

1419-20⁴³⁸ Porto Santo –

Madeira

1445⁴³⁹ Cape Blanco

1427⁴⁴⁰ Azor Adaları 1447⁴⁴¹ Cape Verde

173

EK 2: Karasuları Dışındaki Portekiz Gemileri448

YIL TİPİ KÖKEN ADI SAHİBİ KAPTAN BÖLGESİ

1437 Karavel Portekiz - D. Henrique Gomes

Estevez

Septe, Tanca

1439 Nãu Portekiz - D. Henrique Diogo

Pinheiro

Portekiz

1441 Gemi Portekiz (2 Gemi) - - Septe

1443 Karavel Flandra - D. De

Borgonha

Brás Eanes Brüj İstanbul449

1443 Nãu Flandra - Casa ducal de

Borgonha Martim Afonso de Brüj İstanbul450

444 Eric A xe lson, “Prince Henry the Nav igator and the Discovery of the Sea Route to India” , s. 147. 445 Eric A xe lson, “Prince Henry the Nav igator and the Discovery of the Sea Route to India”, s. 148. 446 Go mes Eanes de Zurara, Guinea, s. 44.

447

Luís Miguel Duarte, África: Nova Históri a Militar de Portugal, direcção de Manuel The mudo

Barata e Nuno Se veri ano Teixeira, Círculo de Le itores, Lisboa 2003, c. I, s. 429.

448

Asıl görev yeri Portekiz ka rasuları olup, za man za man karasuları dışına çıkan bazı Porte kiz donanma gemileri de listeye dâhil edilmiştir. Tip i kayıtlara “gemi” olarak geçen gemiler, dönemin donanma gemile rin in teknolojisine ve yoğunluğuna bağlı olara k kadırga olab ilir. Ard ian Muhaj, “Quando Todos Os Caminhos Levavam a Po rtugal: Apêndice”, s. 19- 28.

449

Portekizli ustalar tarafından Brüj’de inşa edilmiş, Martim Afonso de Olivera ’nın e mrindeki filoda Burgonya dükü ko mutasında Osmanlı ü zerine düzen lenen Haçlı seferlerine (1432) katılmıştır. Karavel dışında filoda, 1 kadırga, 1 barinel Haziran ayında Lizbon’da, 6 Temmu zda ise Septe’de konaklamıştır. Nisan 1445’de karavelin kaptanı Brás Eanes olmuştur. Burgonyalıları Trab zon Ru m İmparatorluğu’na taşıdıktan sonra korsan gemi haline gelmiştir. Jacques Paviot (Ed.), Portugal et

Bourgogne au XV e siècle (1384-1482): Recueil de Documents Extraits des Archives Bourguignonnes , Lisboa 1995, s. 72.

450

Portekizli ustalar tarafından Brüj’de inşa edilmiş, Martim Afonso de Olivera ’nın e mrindeki filoda Burgonya dükü ko mutasında Osmanlı ü zerine düzen lenen Haçlı seferlerine (1432) katılmıştır.

1436⁴⁴⁴ Rio de Ouro 1456⁴⁴⁵ Rio Grande

174

Oliveira

1455 Karavel Portekiz - Infante D.

Henrique Antonio Uso di Mare Atlantik 1455-6

Karavel Portekiz - Cadamosto - Atlantik

1455 Karavel Portekiz - Infante D.

Henrique

Vicente Dias Atlantik

1455 Karavel Portekiz - D. Henrique - Atlantik

1456 Karavel Portekiz - D. Henrique - Atlantik

1456 Karavel Portekiz - Luís de Faria - Portekiz

1456 Karavel Portekiz - Infante D.

Henrique

Antonio Uso di Mare

Atlantik

1460 Karavel Portekiz - - Gonçalo

Ferreira

Atlantik

1460 Karavel Portekiz - - Antonio de

Nolli

Atlantik

1460 Karavel Portekiz - - Diogo

Gomez

Atlantik

Karavelle birlikte Papa emriyle İstanbul’a gönderilmiştir ancak İstanbul’a giderken yolda geciktiği için birkaç hafta sonra İstanbul’a vardı. 1449’a kadar İstanbul’da kald ı ve 1450’de Ceveviz’e döndüğünde imha ed ild i. Paviot (Ed.), Portugal et Bourgogne au XV e siècle, s. 72.

175 EK 3: Endülüslü İdrîsî’nin Dünya Haritası (1154’de yapılmış, 1500 tarihli kopyası)

Kaynak: Fuat Sezg in, İslamda Bilim ve Teknik, Çev. Abdurrahman Aliy; Ec khard Neubauer’in

176 EK 4: Endülüslü Haritacı İdrîsî’nin 1154’te Sicilya Kralı II. Roger için Çizdiği

Harita⁴⁵¹.

Kaynak: el-İdrîsî, Tabul a Rogeriana, Konrad Mille r's Collage of the Bodleian MS, 1154, Pococke

375; Marco Viagno, “The Fra Mauro Code”, Addis Ababa University, 26 March 2017, s. 16-17.

EK 5: Fra Mauro Haritası⁴⁵²

Kaynak: Marco Viagno, “The Fra Mauro Code”, Addis Ababa Uni versity, 26 March 2017, s.

16-17.

451

15 yıl süren harita için El-İdrîsî u zun süren bir dünya seyahatine çıkmıştır. Asya'yı¸ İngiltere'n in Batı kıy ılarını ve dünyanın o dönemde bilinen bölümlerinin çoğunu gezmiştir. Bu esnada¸ müsvedde haritalar hazırlamış, 1154'te eserini tamamlamıştır. Haritayı krala 70 parça hâlinde sunmuştur. Dönemin in en ileri tekniklerinin kullanıldığı harita, çok sayıda keşfe ilham kaynağı olmuştur. Kopyası Fransız Ulusal Kütüphanesinde bulunan bu harita, kütüphanenin internet sayfasında da mevcuttur. El-İdrîsî, Tabula Rogeriana, Konrad Miller's Collage of the Bodleian MS, 1154, Pococke 375; Marco Viagno, “The Fra Mauro Code”, Addis Ababa University, 26 March 2017, s. 16-17.

452

Willia m Fra zer, Reproduction Map of the World by Venetian Monk Fra Mauro, Manuscript on Vellu m-1804, Brit ish (Museum) Lib rary Additional MS 11767. Fra Mauro Haritası, 1450’de Venedik asıllı Rah ip Fra Mauro ile yardımcısı Andrea Bianco tarafından, Portekiz kralı V. Afonso için çizilmiştir. 24 Nisan 1459’da tamamlanarak Portekiz’e gönderilen haritan ın yapımı sırasında Endülüslü ünlü coğrafyacı El-İdrîsî’nin haritalarından yararlanıldığ ı düşünülmektedir. Marco Viagno, “The Fra Mauro Code”, Addis Ababa University, 26 March 2017, s. 16-17.

177

EK 6: Erken Dönem (1502) Portekiz Nãu Tasviri⁴⁵³

453

Carreira da Índia olarak bilinen 4 direkli Portekiz gemisinin en eski tasvirid ir. Livro Carmesim, Regimento da Câmara Municipal de Lisboa, Brasão de Lisboa, 1502, b. 7v.

178 Kaynak: Livro Carmesim, Regimento da Câ mara Municipal de Lisboa, Brasão de Lisboa, 1502, b.