Pilot Uygulamalar

3.5.1. BDKDM’nin Pilot Uygulaması

Öğretmen adaylarının “Fotosentez ve Bitkilerde Solunum” konularında sahip oldukları kavram yanılgılarının düzeltilmesi amacıyla hazırlanan ve gerçekleşen kavramsal değişimin kalıcılığını arttırmak amacıyla animasyon, renkli ve hareketli resimler, analoji ve ses efekti gibi görsel-işitsel öğelerle desteklenerek Microsoft PowerPoint programı kullanılarak bilgisayar ortamına aktarılan ve daha sonra iSpring Presenter programı kullanılarak swf uzantılı Flash dosyası haline çevrilen BDKDM, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi İlköğretim Bölümü Fen Bilgisi Öğretmenliği Programı 4. sınıfta öğrenim gören öğretmen adaylarından gönüllü 25 kişilik bir gruba pilot olarak uygulanmıştır. Asıl uygulamalar esnasında deney I grubunda yer alan öğretmen adaylarına FBSKT’nin, BDTÖ’nün ve BSBT’nin uygulanması, BDKDM’lerin web ortamında yayınlanması, öğretmen adayları ve araştırmacı arasındaki iletişimin sağlanması, duyuruların yapılması, içerik düzenlemesinin yapılması, Moodle-ÖYS aracılığıyla sağlanacağı için öncelikle

http://ikara.pau.edu.tr/moodle adresinde yer alan Moodle ara yüzüne “Genel Biyoloji-I” adı altında bir ders kategorisi açılmıştır. Asıl uygulamalarda ön, son ve geciktirilmiş son test olarak uygulanacak olan FBSKT’nin, ön ve son test olarak

uygulanacak olan BDTÖ’nün ve ön test olarak uygulanacak olan BSBT’nin düzenlenmesi yapılarak bu kategoriye sınav olarak eklenmiş ve pilot uygulamada yer alan öğretmen adaylarının e-mail adresleri alınarak öğrenciler sisteme kaydedilmiştir. Öğretmen adaylarının her birine kendilerine ait olan kullanıcı adları ve şifreleri verilerek kayıt anahtarı ile birlikte sisteme girişleri sağlanmıştır. Bilgisayar laboratuarında öğretmen adaylarına FBSKT, BDTÖ ve BSBT ön test olarak uygulanmıştır. Testlerin uygulanmasında herhangi bir problemle karşılaşıp karşılaşılmadığı ve ne kadar sürenin gerektiği gözlenerek tespit edilmiştir. Ön testlerin uygulanması sona erdikten sonra BDKDM uygulama süreci başlamış ve süreç üç hafta devam etmiştir. İlk olarak BDKDM haftalık periyotlar şeklinde Moodle ara yüzüne kaynak olarak eklenmiştir. Uygulamalar internet bağlantısının olduğu bilgisayar laboratuarında yapılmıştır ve her öğretmen adayına bir bilgisayar imkânı sunulmuştur. Uygulama sürecinde metinlerin sayfa sayfa ilerlemesi araştırmacı tarafından ana bilgisayardan kontrol edilmiştir. Her öğretmen adayının sürece aktif olarak katılımı sağlanmıştır. Sürece ilk önce öğretmen adaylarının kavram yanılgılarının harekete geçirilmesi amacıyla bir soru ile başlanmış, öğretmen adaylarından soruların cevapları alınmış ancak doğru ya da yanlış olduğuna yönelik dönüt verilmemiştir. Daha sonra literatürde yaygın olarak rastlanan kavram yanılgıları verilmiştir ve bu bilgilerin neden yanlış olduğu açıklanmıştır. Böylece öğretmen adaylarının sahip oldukları kavramların yetersiz olduğu onlara hissettirilmeye çalışılmıştır. Daha sonra bilimsel olarak doğru olan bilgiler dikkat çekici unsurlarla desteklenerek verilmiştir. Konunun BDKDM’lerde yer almayan kısımları PowerPoint sunumları kullanılarak soru-cevap, tartışma, anlatım yöntemleri ile sunulmuştur. Tüm dersler dikkatli bir şekilde izlenmiş aksak ve eksik yönler belirlenmiştir. Pilot uygulama sonrasında tüm testler tekrar uygulanmış, FBSKT’den elde edilen veriler doğrultunda kavram yanılgılarının hala devam ettiği kısımlar tekrar gözden geçirilerek kavram yanılgısına neden olabilecek resimler değiştirilmiştir. Pilot uygulama sonucunda elde edilen veriler ve yapılan gözlemler doğrultusunda tekrar düzenlenen BDKDM’ye son şekli verilerek asıl uygulamalara hazır hale getirilmiştir.

3.6. Asıl Uygulamaların Yapılması

Bu çalışma, 2009-2010 öğretim yılı güz döneminde (I. yarıyıl) 6 hafta boyunca (3 hafta öğretim uygulamaları, 3 hafta test uygulamaları) Pamukkale Üniversitesi Fen Bilgisi Öğretmenliği Lisans Programı ikinci sınıfta öğrenim gören toplam 56 öğretmen adayı ile yapılmıştır. Bu programdaki şubelerden biri deney I grubu, diğeri de deney II grubu olarak rastgele atanmıştır. Deney I grubunda 14 erkek, 13 kız öğretmen adayı bulunurken; deney II grubunda 14 erkek, 15 kız öğretmen adayı bulunmaktadır. Çalışmada öğretmen adaylarının fotosentez ve bitkilerde solunum konuları ile ilgili kavram yanılgılarının giderilmesine KDM ve BDKDM’nin etkisi araştırılmıştır. Bu amaçla, fotosentez ve bitkilerde solunum konuları deney I grubunda BDKDM’ler kullanılarak, deney II grubunda ise KDM’ler kullanılarak işlenmiştir. Gruplar arasında fotosentez ve bitkilerde solunum kavramları başarısı, biyoloji dersine karşı tutum ve bilimsel süreç becerisi açısından istatistiksel olarak anlamlı bir farkın olup olmadığını belirlemek amacıyla, her iki gruba da uygulama süreci başlamadan önce FBSKT, BDTÖ ve BSBT aynı gün içerisinde ön test olarak uygulanmıştır. Uygulamalar deney I grubuna bilgisayar ortamında Moodle-ÖYS aracılığı ile deney II grubuna ise sınıf ortamında kâğıt-kalem yöntemi ile yapılmıştır. Konuların başlangıcına kadar geçen sürede ön test verilerinin analizleri yapılarak her iki grupta da uygulamaya başlanmıştır. Uygulama, üç hafta boyunca, haftada dört ders saatini (4x45dk.) kapsayacak şekilde “Genel Biyoloji-I (Bitki Biyolojisi- Botanik)” dersi müfredatına uygun olarak yapılmıştır. Araştırmacıdan kaynaklanan faktörleri ortadan kaldırmak için her iki grupta da uygulamaları araştırmacının kendisi yürütmüştür.

Deney I grubundaki öğretmen adaylarına üç hafta boyunca, fotosentez ve bitkilerde solunum konularının bazı kısımları BDKDM’ler yardımıyla işlenmiştir. BDKDM’lerde yer almayan kısımlar ise PowerPoint sunumları, anlatım, tartışma, soru-cevap gibi yöntemler kullanılarak işlenmiştir. Deney II grubunda ise bu konunun bazı kısımları KDM’ler kullanılarak anlatılmış ve öğretmen adaylarının bu konularda sahip oldukları kavram yanılgılarının giderilmesinde KDM’lerin etkiliği araştırılmıştır. KDM’lerde yer almayan kısımlar ise yine PowerPoint sunumları, anlatım, tartışma, soru cevap yöntemleri kullanılarak anlatılmıştır. Böylece öğretmen adaylarının sahip oldukları kavram yanılgılarının giderilmesinde KDM ve BDKDM’lerin etkiliği karşılaştırılmıştır.

Fotosentez ve bitkilerde solunum konularının deney I ve deney II gruplarında işlenmesinde, BDKDM’nin kullanıldığı deney I grubunda uygulanan ve KDM’nin kullanıldığı deney II grubunda uygulanan program Ek A.6’da (Tablo A.6) verilmiştir. Deney I grubunda fotosentez ve bitkilerde solunum konusu 3 hafta boyunca, BDKDM’ler, soru-cevap, tartışma ve PowerPoint sunumları kullanılarak araştırmacı tarafından anlatılmıştır. Konuların BDKDM’lerde yer almayan kısımları Powerpoint sunumları kullanılarak anlatılmış ve soru-cevap ve tartışma ortamları oluşturularak öğretmen adaylarının derse katılımları sağlanmaya çalışılmıştır. BDKDM’lerin soru kısımları her hafta ders saatlerinden önce öğretmen adayları ulaşabilsin diye Moodle- ÖYS aracılığı ile web ortamında düzenli bir şekilde kaynak olarak yayınlanmıştır. Dersler internet bağlantısının olduğu bilgisayar laboratuarında her öğretmen adayı bir bilgisayara sahip olacak şekilde işlenmiştir. BDKDM’nin sayfa sayfa ilerlemesi ana bilgisayardan araştırmacı tarafından yapılmıştır. Öğretmen adaylarından sayfalarda yer alan metinleri dikkatli bir şekilde takip etmeleri istenmiştir. Sonra, kavram yanılgılarına dikkat çekilerek bunların neden yanlış olduğu üzerinde durulmuş ve yanılgılar hakkındaki bilimsel açıklamalar, öğretmen adaylarının dikkatlerini çekecek ve kalıcılığı sağlayacak şekilde bilgisayar teknolojisinin sunduğu görsel- işitsel unsurlarla zenginleştirilerek sunulmuştur. Daha sonra, öğretmen adaylarının, bilgi kazanımında aktif bir şekilde rol almaları sağlanarak kavramsal değişimin daha etkili bir şekilde gerçekleştirilebilmesi amacıyla tartışma ortamı oluşturulmuş ve metinler üzerinde tartışılmıştır. Deney I grubunda kullanılan BDKDM’lerin örnek bir uygulaması Ek A.4’de yer almaktadır.

Deney II grubunda ise, fotosentez ve bitkilerde solunum konuları yine üç hafta boyunca Tablo A.6 (Ek A.6)’daki sıra takip edilerek işlenmiştir. Deney II grubunda derslerin işlenişinde Köse (2004) tarafından hazırlanmış olan KDM’ler, soru-cevap ve tartışma yöntemleri ve PowerPoint sunumları kullanılmıştır. Konuların KDM’lerde yer almayan kısımları Powerpoint sunumları kullanılarak anlatılmış ve soru-cevap ve tartışma ortamları oluşturularak öğretmen adaylarının derse katılımları sağlanmaya çalışılmıştır. KDM’lerin soru kısımları her hafta ders saatlerinden önce öğretmen adaylarına verilmiştir. Derse öğretmen adaylarının kavram yanılgılarını harekete geçirebilmek amacıyla soru ile başlanmıştır. Öğretmen adaylarından gelen cevaplara, cevapların doğru ya da yanlış olduğuna dair herhangi bir dönüt verilmemiştir. Daha sonra literatürde sıklıkla karşılaşılan kavram yanılgıları verilmiş

ve daha sonra bunların neden yanlış olduğu gerekçeleri ile birlikte açıklanmıştır. Son olarak da bilimsel olarak doğru kabul edilen bilgiler verilmiştir. Öğretmen adaylarının, bilgi kazanımında aktif bir şekilde rol almaları sağlanarak kavramsal değişimin daha etkili bir şekilde gerçekleştirilebilmesi amacıyla tartışma ortamı oluşturulmuş ve metinler üzerinde tartışılmıştır.

Her iki grupta da uygulama süreci tamamlandıktan sonra hem deney I grubu hem de deney II grubunda yer alan öğretmen adaylarına, FBSKT ve BDTÖ son test olarak uygulanmıştır. Deney I grubunda son test uygulamaları bilgisayar ortamında, deney II grubunda ise geleneksel olarak kâğıt-kalem kullanılarak yapılmıştır. Son testlerin yapılmasından 16 hafta sonra ise FBSKT geciktirilmiş son test olarak yine her iki grupta yer alan öğretmen adaylarına tekrar uygulanmıştır. Geciktirilmiş son testlerin de yapılmasının ardından uygulama süreci sona ermiştir.