Partner ve ilişki kalitesi etkisi

İlişki kalitesi, erektil disfonksiyonun başlangıcını ve devamını etkileyen en önemli faktörlerden biridir. Erektil disfonksiyon yaşayan erkekler aynı zamanda ilişkilerinde tatmin olmadıklarını da belirtmektedirler (150). İlişki dinamikleri aynı zamanda cinsel kaçınmanın, uyarılma güçlüklerinin (güç savaşı, güven problemleri, rol anlaşmazlıkları, yakınlık problemleri) oluşmasını kolaylaştırarak, cinsel işlevde bozukluğa yol açmaktadır (151). Aynı zamanda ilişkinin yarattığı distres de cinsel işlevbozukluğunun en sık görülen sekellerinden biridir. Cinsel yetersizlikle baş etme şekli, güven kaybına, ilişkideki yakınlığın azalmasına ve eşlerden birinin veya her ikisinin de cinsel tatmini evlilik dışında

53

aramasına yol açabilir. Klinik gözlemlere göre, güçlü, birbirlerine bağlı ve destekleyici ilişkisi olan çiftler çoğu zaman, çok ağır bir sorunla karşılaşsalar dahi etkin bir baş etme stratejisi geliştirmektedirler. Buna karşın, çözülmemiş evlilik anlaşmazlarına sahip, birbirine daha az bağlı olan çifler ise en iyi medikal, cerrahi veya psikolojik müdahaleden bile çok az yarar sağlamakta veya hiç yarar sağlayamamaktadır. Seks terapisinin bilinen gerçeklerinden biri, daha iyi bir ereksiyonun nadir olarak çökmekte olan bir ilişki için çözüm olmasıdır (151). Bazı çifler için erektil disfonksiyon, konuşulamayan ancak her iki partner tarafından da ortaklaşa kabul edilen ve cinselliğe denge getiren bir durum olabilir. Bu durum, erektil disfonksiyonun yakınlığı düzenleyerek veya evlilikteki problemler için bir suçlama yapabilmeyi kolaylaştırarak ilişki içindeki bir fonksiyonu olduğunu göstermektedir (152). Aynı zamanda çiftin cinsel ilişkinin mekanik veya sıkıcı hale gelmesi gibi cinsellikleriyle ilgili tatminsizlikleriyle de yüzleşmekten kaçınmalarına yardımcı olmaktadır. Bu tip bir dinamik işin içinde olduğu zaman, çift tedaviyi sabote etmek için her zaman bir yol bulacak veya tedavi başarısını minimize edeceklerdir (153).

Fiziksel mesafelenme, çoğu zaman erektil disfonksiyonun bir sonucu olarak ortaya çıkmaktadır, ve bir diğer önemli devam ettirici faktördür. Bir çok çift aşamalı bir şekilde ereksiyon veya birleştirme gerektirmese bile her türlü cinsel aktiviteden uzaklaşmaya başlamaktadır. Riley’ nin yaptığı bir çalışmada, erektil disfonksiyon için tedavi arayan erkeklerin son 30 ayda eşli bir cinsel aktivitide (öpüşme, okşama, oral seks yapma veya alma, el ile uyarma) bulunmadıklarını göstermiştir (153). Duygusal yakınlığın bu şekilde yok olması, cinsel isteğin her iki eş içinde azalmasına ve ilişkideki mevcut mesafeyi veya anlaşmazlığı artırmaktadır.

Partnerde cinsel işlev bozukluğu varlığı, ise erektil disfonksiyonu için risk faktörüdür. Bazı vakalarda bu durum erektil disfonksiyondan önce olup, erektil disfonksiyonun oluşumunu tetikleyebilmektedir. Erektil disfonksiyonu olan erkeklerin eşleriyle ilgili bir çalışmada, organik sebepli olmayan erektil disfonksiyonun başlangıcına bakıldığında, bu erkeklerin eşlerinde organik nedenli erektil disfonksiyona sahip erkeklerin eşlerine göre daha sık vajinismus ve disparenü görülmektedir. Bu çalışma aynı zamanda organik sebepli olmayan erektil disfonksiyona olan erkeklerle organik sebepli erektil disfonksiyonu olan erkeklere göre daha yüksek düzeyde ilişki problemleri olduğunu göstermektedir (154).

Diğer vakalarda ise eşteki cinsel disfonksiyon erektil disfonksiyonun başlangıcından sonra ortaya çıkmış olup, erektil disfonksiyonun devamına sebep

54

olabilmekte ve tedaviyi güçleştirmektedir. Yapılan ilk çalışmaların birinde, erektil disfonksiyonu olan erkeklerin eşlerinin %62’si bir cinsel zorluk belirtmiştir. Ancak, sadece %8 vakada kadındaki cinsel işlev bozukluğu erektil disfonksiyonun başlangıcından öncedir. Bunlardan yola çıkarak, bu durum erektil disfonksiyona sebep olmaktansa devam etmesine daha fazla yol açmaktadır denebilir (155.). Daha yakın zamanlı bir başka çalışma ise, erektil disfonksiyonun, kadın partnerlerde düşük cinsel istek ve düşük cinsel tatmin gibi negatif etkileri olduğunu göstermektedir (156). Partnerdeki düşük cinsel ilgi, partnerin yeteri kadar penil uyararan vermemesinden dolayı, erektil disfonksiyona sebep olabilir. Başka bir çalışmada ise, menapozal durum, partnerin cinselliği engelleyici tıbbi hastalıkları ve azalmış cinsel istek ve orgazm gibi eş özelliklerinin belirgin ve de bağımsız olarak erkekteki erektil disfonksiyonun düzeyiyle ilişkili bulunmuştur (118).

Partnerin kişilik özellikleri, hem sebep, hem de devam ettirici faktör olabilir. Kadının, kendine güveni ve arzulandığını hissetmesi erkeğin ereksiyonuna yüklediği anlama bağımlı ise bu durum da erektil disfonksiyonun devamı için negatif bir faktördür. Kendilik değerlerini, erkeklerin cinsel olarak verdiği yanıtla ölçen kadınlar, erkeğin cinsel işlev sorununa, korku, öfke ve kıskançlıkla yanıt vermektedirler, bu durumda problemin devamına yol açan faktörlerden biridir (157).

Partnerin tedavi stratejilerini onaylamaması, erektil disfonkisyonu devam ettiren önemli faktörlerden biridir. Bir çok çalışma eşin tedaviye katılımın çok önemli bir role sahip olduğunu göstermektedir (158). Bazı çalışmalar, erektil disfonksiyon için kullanılan ilaçların bırakılmasındaki sebeplerin eş kaynaklı olduğunu göstermektedir. Yüksek bırakma oranlarının sebepleri, uzun aradan sonra cinselliğin eski haline dönmesine partnerin duygusal olarak hazır olmaması, olası yan etki korkusu, planlı cinsel aktivitenin kabul edilemeyişi ve cinsel istek azlığı olarak sıralanabilir (159). Yapılan prospektif bir çalışmada, etkili oral tedaviyi bırakma sebepleri içinde, %45 oranla cinsellik için zamanın olmaması veya isteğin olmaması, %23 vakada ise partnerin cinsel isteğini kaybetmesi bulunmaktadır (160). Klinik gözlemlerde ise kadınların erkeklerdeki erektil disfonksiyonu kendi cinsel çekiciliklerine bir saldırı ve eşlerinin kendilerini arzulamadıklarına bir işaret olarak yorumldıkları gözlemlenmektedir. Bu sebepten dolayı bazı kadınlar ilaç almaya karşı olabilmektedirler.

55