Otantik Liderlerin Kişilik ve Yönetsel Özellikleri

Kernis (2003) ve Ilies vd. (2005) otantik liderliğin dört davranış modeli üzerine yoğunlaşmışlardır. Bunlar; bireysel farkındalık, önyargısız davranış, otantik davranış, otantik ilişkisel uyumdur. Gardner ve arkadaşları (2005) bu farklı bakış açılarını ve otantik liderliğin tanımlarını bütünleştirmeye çalışmışlar ve otantik lider ve izleyici gelişiminin bireyin kendisi üzerine yoğunlaşmasından oluşan bir model önermişlerdir. Gardner ve arkadaşları (2005) oluşturdukları bu modelde bireyin bireysel farkındalığı ve otantik liderliğin birey tarafından düzenlenmiş öğeleri üzerine odaklanmışlardır. Onlar birkaç farklı özelliği benimseyerek öz düzenleme, bilginin dengeli kullanımı, ilişkisel şeffaflık, otantik davranış ve düzenlenmiş süreçler ile birleştirmişlerdir.

Ilies ve arkadaşlarının (2005) çalışması ile tutarlı olan Gardner ve arkadaşları tarafından (2005) yapılan çalışma, Kernis’in (2003) otantiklik kavramı üzerine yaptığı çalışmadan önemli biçimde etkilenmiştir. Avolio ve Gardner (2005), Luthans ve Avolio (2003) ve May ve arkadaşları (2003) karar alma ve davranışlara yol gösteren ve yüksek etik standartlar tarafından karakterize edilen pozitif bir ahlaki bakış açısını içeren otantik liderlik konusunda hem fikir olmuşlardır. Buna göre otantik liderlik için gerekli olan kişilik ve yönetsel özellikler: Bireysel farkındalık, dengeli davranış, şeffaflık ve ahlaklı davranıştır.

32

1.4.8.1. Bireysel Farkındalık

Bireysel farkındalık, otantikliğin bir unsuru olarak kişinin kendi kişisel özelliklerinin, değerlerinin, motive unsurlarının, duygularının ve bilincinin farkında olması ve bunlara güvenmesi olarak ifade edilir. Bireyin kişisel farkındalığı, bir kişinin doğuştan sahip olduğu tutarsız yönlerini ve bu tutarsızlıkların kendi duyguları, düşünceleri, eylemleri ve davranışları üzerinde yarattığı etkileri bilmesini içerir.

May ve arkadaşları (2003) otantik liderlik için kendini bilmenin ve kendine dürüst olmanın temel özellikler olduğunu belirtmişlerdir. Bireysel farkındalık, bir kişinin güçlü ve zayıf yönlerinin farkında olmasını ve kendi duygularını ve kişiliğini anlamasını içerir. Bir kişinin duygularını anlamak duygusal zekanın bir unsurudur. George (2000) duygusal zekanın başarılı liderliğe katkıları olduğunu belirtmiş ve duygusal zekayı başarılı liderlik için temel belirleyici olarak tanımlamıştır. Ayrıca duygusal zeka ortak amaç ve hedeflerin geliştirilmesini içerir ve diğerlerinin bilgisi ve faaliyetlerinin değerlendirilmesini, heyecan yaratılmasını ve sürdürülmesini sağlayarak güven, işbirliği ve doğruluk aşılar. Duygusal zeka, karar vermede esnekliği ve uyumu cesaretlendirir. Anlamlı bir örgüt kimliğinin yaratılmasını ve sürdürülmesini destekler.

1.4.8.2. Dengeli Davranış

Otantik liderlerin dengeli davranışları, bir karar vermeden önce ilgili bütün bilgileri tarafsız olarak analiz etmelerini içerir. Kernis (2003), optimal öz saygınlık ve otantiklik araştırmalarında dengeli davranışı; inkarın, abartmanın ve saptırmanın olmadığı, otantikliğin temel bir öğesi olarak yerleştirilen bireylerin dışsal değerlendirmelerden haberdar olduğu durumları tanımlamak için kullanmıştır. Otantiklik objektiflik ve bir kişinin kendi güçlü ve zayıf yönlerini kabul etmesi ile karakterize edilir. Bununla birlikte sosyal psikoloji, insanların kendi ile ilgili değerlendirmelerde bulunurken doğal olarak hata yaptıklarını ve önyargılı davrandıklarını ortaya koymuştur (Tice ve Wallace, 2003). İnsanlar, kendi eksikliklerini kabul etmezler ve özel bir alanda gerekli becerilerden yoksunlarsa, kendilerinin istenmediğini varsayarlar ve negatif duygular taşırlar.

33

Kernis’e (2003) göre optimal öz saygınlığa sahip otantik lider ve izleyiciler düşük egoya sahiptir. Otantik liderler öz saygınlıkla ilgili olan ve ilgili olmayan bilgiyi daha objektif olarak değerlendirirler. Kendi özelliklerini, beceri eksikliklerini ve negatif duygularını daha objektif olarak değerlendirme özelliğine sahiptirler.

1.4.8.3. Ahlaklı Davranış

Luthans ve Avolio (2003), otantik liderlik ve onun gelişimi için doğuştan ahlaki özelliklerin gerekli olduğunu ileri sürmüşlerdir. May ve arkadaşları (2003) gerekli olan ahlaki unsurları belirlemişler ve şeffaf bir karar alma süreci olarak tanımlamışlardır. Otantik liderler, izleyicilere yardım edebilmek için ahlaki olarak kendi faaliyetlerinden sorumludurlar ve bir lider diğerleri için olumlu veya olumsuz sonuçları olabilecek davranışlarının tamamıyla farkında olarak nasıl hareket edeceğine karar verebilmelidir.

Otantik karar verme sürecinde liderlerin nasıl davranacakları ve kendi inanç ve değerlerine uygun nasıl karar verecekleri konusunda seçim yapma şansları vardır. Otantik lidere dışsal baskılar değil, kendi ahlak standartları ve değerleri rehberlik eder. Otantik liderin davranışları kendi değerleri, tercihleri ve inançlarına göredir. Otantik liderler başkalarını mutlu etmek, menfaat sağlamak veya cezadan kaçmak için gerçekte istemedikleri davranışları göstermezler.

May ve arkadaşlarına göre (2003:251) otantik karar verme sürecinin özellikleri şunlardır:

• Kararın uygulanması diğerlerini farklı biçimlerde etkileyebilir. • Sonuçların meydana gelip gelmeyeceğine ilişkin olasılıklar farklıdır. • Sonuçlar yakın veya daha uzak bir gelecekte ortaya çıkabilir.

• Bireyler; sosyal, kültürel, psikolojik veya fiziksel olarak farklı derecelerde etkilenir.

• Bir kararın sonuçları, birkaç birey ya da birçok ortak arasında yoğunlaşabilir.

Harter (1997) insanların kendi inançları, değerleri ve isteklerinden farklı davranışlar göstermelerinde birbirinden ayırt edilebilen üç güdü olduğunu belirtmiştir. Bunlardan ilki, birey için doğru olanı belirtmesinin diğerlerinin gözündeki değerini düşürebileceğidir. Bir diğer güdü, diğerleri tarafından beğenilmek ve

34

diğerlerini memnun etmektir. Üçüncü güdü ise, oynadıkları sosyal rolün bir biçimi olarak bireyin farklı kişilik tecrübeleri edinmek istemesidir. Bu nedenle otantik liderler, davranışlarında ahlaki boyutu her zaman göz önünde bulundururlar.

1.4.8.4. Şeffaflık

Otantikliği tanımlayan son öğe Kernis (2003) tarafından bir kişinin yakın ilişkilerinde doğruluğu ve açıklığı başarma ve değer biçme olarak ifade edilen liderin şeffaflık özelliğidir. Bu, insanların kendi doğrularının, hem pozitif hem negatif yönlerini görmelerine içerir. Bilgiyi paylaşma, gerçek duygu ve düşüncelerini ifade etme gibi kişisel düşünceleri açığa vurmayı kapsar. Kişinin aynı şeyi yapmaları için diğerlerini cesaretlendirme, yakın kişilere güven ve samimiyet üzerine kurulu ilişkiler yaratarak kendisi için gerçekleri ortaya koymasını içerir.

Liderler, şeffaflığın sağlayacağı yararların farkına gittikçe daha fazla varmaya başlamışlardır. Jones ve George (1998) takım çalışması ve ortak yapılan çalışmalarda şartsız güvenin bilginin serbest değişimi için yol gösterici olduğunu belirtmişlerdir. Bilginin açıkça paylaşılması için şeffaflık, otantik liderliğin gelişiminin kritik bir öğesidir. Otantik liderler, zararlı olabilecek veya uygun olmayan duygu ve davranışların gösterilmesini en aza indirgemek için kendi gerçek duygularını ve hislerini izleyicilerine ifade edeceklerdir. Otantik liderler kendilerini tanır ve güçlü, güçsüz yönlerini bilirlerse, yakın ilişkilerinde duygularını ve düşüncelerini paylaşmak için daha yüksek seviyede dürüstlük, açıklık ve isteklilik göstereceklerdir (Gardner vd., 2005:358).

Belgede Konaklama işletmelerinde otantik liderlik ve öz yeterlilik arasındaki ilişkinin analizi (sayfa 46-49)