• Sonuç bulunamadı

Ortaokullarda Görsel Sanatlar Dersi

16. Tanımlar

2.6. Ortaokullarda Görsel Sanatlar Dersi

2.6. Ortaokullarda Görsel Sanatlar Dersi

Görsel sanatlar, kendine has üretim olanakları olan, kişinin kendini ifade etmesini sağlayan, estetik beğeniyi, yaratıcı düşünmeyi geliştiren evrensel bir iletişim biçimidir. Görsel sanatlar hem “öğretilmesi gereken zorunlu bir ders, hem kendi amaçlarını gerçekleştirmesi gerekli bir disiplin ve hem de toplumsal, kültürel, bireysel amaçlar içeren geniş kapsamlı bir eğitim alanıdır” (Kırışoğlu, 2009, s. 10). Öğrencilerin sanatçı olması bu dersin amaçlarından biri değildir. “Çünkü sanatsal yaratma öğrencinin kişilik yapısı ile ilgilidir. Ancak her öğrenciye yeterli estetik düzey, estetik duyarlık ve sanatı yaşama katabilme becerisi verilebilir” (Ünver, 2011, s. 90).

Görsel sanatlar dersi Türkiye’de ilkokullarda (1. - 4. sınıflar) 2 ders saati, ortaokullarda (5. - 8. sınıflar) 1 ders saati ve liselerde (9. - 12. sınıflar) isteğe bağlı seçmeli 1 ders saati olarak okutulmaktadır. Bu dersin amacı, çocuklara yalnızca resim yaptırmak değil, duyuşsal ve bilişsel alanda birçok kazanım sağlamaktır. “Sanatsal deneyimler duyarlığı ve ilgiyi zorlamaktadır, çünkü kişi sanatı yaratmak ya da anlayıp takdir etmek için özel olanın niçin özel olduğuyla ilgilenmek zorundadır” (Özsoy, 2007, ss. 46, 47). Ders saatinin imkân verdiği ölçüde ilkokullarda sınıf öğretmenleri, ortaokul ve liselerde ise görsel sanatlar öğretmenleri bu alanda, çocuklara yeterli farkındalığı yaratmakla görevlidirler. “Çizim ve resim üzerinde çalışmanın en büyük getirilerinden biri de, bakış açımızın daha seçici olması ve dünya hakkındaki önyargılarımızdan kurtulmamızdır” (Barber, 2013, s. 15).

Yeni İlköğretim Görsel Sanatlar Dersi Programı 2006 yılından itibaren uygulanmaya başlanmıştır. Buna göre Resim-İş olan dersin adı Görsel Sanatlar olarak değişmiştir. Böylelikle ders, resmin yanı sıra heykel, grafik, seramik, tekstil, iç mimarlık, fotoğraf, baskı resim alanlarını da kapsamış, iki boyutlu çalışmaların yanı sıra üç boyutlu uygulamalara da yer verilmiştir. Sistem, disiplinler arası bir yaklaşım üzerine oluşturulmuştur. Buna bağlı olarak Görsel Sanatlar dersi öğretmen kılavuz kitabı; Görsel Sanatlarda Biçimlendirme, Görsel Sanat Kültürü ve Müze Bilinci olarak sınıflandırılmıştır. İçerik olarak iki boyutlu çalışmalar daha fazladır.

2.7. 11-14 Yaş Arası Ortaokul Öğrencileri İle Boyama Uygulamaları

Bu dönem çocuklarının resim yapmaya genel olarak ilgili ve istekli oldukları görülmektedir. On bir - on iki yaş grupları resim yapmaya karşı daha hevesli davranırken ilerleyen yaşlarda resim yapmada eskisi kadar cesur davranmamaktadırlar. Bunda kendilerine ve yaptıklarına karşı eleştirel tutumları önemli rol oynamaktadır. Buna ek olarak bu yaş grubundaki çocukların ortaöğretime geçiş sınavlarına hazırlanıyor olmaları onların resim yapmaya karşı olan ilgilerini azaltmaktadır.

Daha önceki dönemlerde olduğu gibi çocuklar, ortaokul sürecinde de iki boyutlu çalışmalara devam ederler. Bu dönemdeki öğrencilerin iki boyutlu çalışmaları boyama noktasında daha disiplinli olmaları beklenir ve imkânlar doğrultusunda değişik boyaları, bunların tekniklerini ortaokul kademesinde öğrenmeye başlarlar. Bu aşamada öğretmenin tutumu önemlidir. “Çocukların güvenle boyama yapmak için renkle pigmenti nasıl kullanacağı öğretilmeli ve çizimle boyama arasındaki ilişki anlayışı verilmelidir” (Clement, 2010, s. 144). Öğretmen, öğrencileri cesaretlendirerek boyamanın, çizimin ikinci aşaması olarak değil de başlı başına bir uygulama olduğu anlayışını öğretmelidir. Bu doğrultuda boyama çalışmaları görsel sanatlar öğretmeninin teknik yönlendirmelerine bağlı olarak ve çocukların renk ve boya seçiminde kendi tercihlerine öncelik verilerek devam etmektedir.

On bir - on dört yaş arası çocuklar, “çizim ve boyama işlemlerinde daha dikkatlidirler. Renk farklılıklarından haberdar oldukları için rengi en iyi şekilde kullanırlar. Yetişkinler gibi çizme ve boyama arzusu içindedirler” (Alakuş & Mercin, 2011, s. 144). Bunun altında yatan nedenlerden biri, çocukların resimlerini daha fazla gerçeğe benzetme kaygısı taşımalarıdır. Böylesi bir gerçeğe benzetme kaygısı çocukların hayatlarının ilerleyen dönmelerinde sanata bakış açılarını daraltabilir. Bu

yüzden bu dönemde çocuklara resimlerinde gerçeğe çok bağlı kalmayan ünlü sanatçıların resimlerinden örnekler gösterilebilir.

Ortaokulda yaygın olarak kullanılan boya türleri kuru boya, pastel boya, sulu boya ve guvaş boyadır. Çocuklar söz konusu boya türleriyle klasik, tekdüze boyamalar yapmak yerine değişik boyama çalışmaları yapmaktan keyif almaktadırlar. Bu yüzden öğrenciler için hem eğlendirici hem de öğretici boyama çalışmalarına yönelik etkinlik planları hazırlanmalıdır.

Farklı boya türlerinin kullanımı, okul öncesi ve ilkokul döneminde uygulanabilmekle beraber bir teknik çerçevesinde öğretimi ortaokul döneminde yapılabilir. Çocuklar boya tekniklerinde ortalama seviyede bilgi ve uygulama becerisi edinmelidir. Çalışılacak resim konusu doğrultusunda bir boya türü önerilebilir fakat bunun dışında kalan durumlarda boya seçimi konusunda çocuklar özgür bırakılmalıdır.

BÖLÜM III

YÖNTEM

3.1. Araştırmanın Modeli

Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden gözlem ve görüşme tekniği ile nicel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Katılımcılara orta ve yüksek kalitede kuru boya, pastel boya, sulu boya ve guvaş boya ile 35 x 50 cm ölçüsünde resim kâğıtlarına bir kompozisyon çalışmaları istenmiştir. Kompozisyonun oluşturulmasında, sınıfın masaya en uzak bölümünden görülebilecek büyüklükte bir obje olma özelliği taşımasından dolayı balkabağı tercih edilmiştir.

Araştırmanın uygulama aşaması öncesi tüm çocuklara ilk hafta kullanılacak boya türüyle ilgili eğitsel videolar izletilmiş, örnek resimler incelenerek teknik bilgiler verilmiştir. İkinci hafta, iki balkabağından oluşan ölüdoğa kompozisyonu çalıştırılmıştır. Üçüncü hafta aynı kompozisyonu diğer boya türleriyle tekrar çalışacakları düşünülerek sıkılmamaları için konusunu kendilerinin belirledikleri bir çalışma yapmaları istenmiştir. Sonrasında bu üç haftalık süreç diğer boya türleriyle tekrarlanarak 12 haftalık çalışma süreci tamamlanmıştır.