Opsiyon stratejileri

Opsiyon sözleşmelerinde birçok farklı strateji üretebilmek mümkündür. Opsiyon alım veya satım işlerinde beklentilerin önemli olması sebebiyle oluşturulan çeşitli stratejiler, yapılan sözleşmelerin birçok farklı özelliklerine göre şekillenmektedir. Burada özelliklerini kıyaslayacağımız Put Spread, Call Spread, Straddle, Strangle, Risk Reversal, Asymetric Forward, Pivot Forward opsiyon stratejileridir.

Çizelge 3.12.A Opsiyon Strateji Sözleşmformüleelerinin Karşılaştırılması

Stratejiler Put Spread Call Spread Straddle Strangle

Beklenti

* Döviz kurundaki düşüşün gözlenmesi ama belirli bir seviyenin altında olmayacağı beklentisi.

* Dövizdeki yukarı doğru hareketler olacağı fakat belirli seviyeyi aşmayacağı beklentisi.

* Alan için döviz kurunun dalgalanmasın durması, Satan sabit kur beklentisi.

Satıcı için döviz kurunda bant dışına çıkılmayacağı, Alıcı ise kurun bant dışına çıkacağı beklentisi.

Özellikler

* Döviz kurundaki düşüşe karşılık PUT opsiyon alınması. *Döviz kurundaki düşüşe karşılık, bir seviyeye kadar iştirak hakkı verir.

* Müşteri, dövizdeki yukarıya doğru hareketlenmelere karşı CALL sözleşmesi alımını yapar.

*Döviz kurundaki yukarı hareketliliğe karşılık, bir seviyeye kadar iştirak hakkı verir.

* Aynı seviyedeki vade ve strike CALL ve PUT opsiyonu alır/satar.

*Vade bitiminde kur seviyesi ölçülür. Müşteri için tek yönlü risk vardır.

* Aynı seviyede vade ve farklı strike için CALL ve PUT opsiyonu satar.

*Vade bitiminde kur seviyesi ölçülür. Müşteri için tek yönlü risk vardır.

Getiri

* Vade sonu alınan PUT opsiyonu, strike biri geçmesi opsiyonu iptal eder.

* Vade sonu alınan PUT opsiyonu, strike bir ve iki arasında kalması yatırımcısına alınan PUT opsiyonu kullandırır.

* Başlangıç işlem tutarı, alınan ve satılan opsiyon farkı

kadardır.

* Vade bitiminde alımı yapılan CALL opsiyonu, strike birin altındaysa opsiyonlar geçersizdir.

*Alımı yapılan CALL opsiyonu strike birle satımı yapılan CALL strike iki ile arasında olursa CALL işlemi ile spor seviyeden dövizi satıp kazanç elde eder. * Başlangıç işlem tutarı, alınan ve satılan opsiyon farkı kadardır. * Sabit kurda müşterinin sattığı opsiyonlar kullanılmaz, işlem kazanç getirir. * Kurdaki dalgalanma durumunda müşteri opsiyon kullanır ve işlem kazanç getirir.

*Kurun dalgalanmasıyla müşteri opsiyon alır ve her hareketten kazanç sağlar.

* Satıcı için, kur bantta durur ise sattığı opsiyonları kullanılmaz, işlem kazanç getirir. * Alıcı için, kur bant dışına çıkar ise aldığı opsiyonlardan bir tane kullanır, işlem kazanç getirir.

* Banttaki dalgalanmalar müşteriye bir tane opsiyona oranla daha fazla kazanç.

65

Çizelge 3.12.A: Opsiyon Strateji Sözleşmelerinin Karşılaştırılması (devam)

Stratejiler Put Spread Call Spread Straddle Strangle

Risk

* Vade bitiminde satımı yapılan PUT opsiyonu strike ikinin altına inmesiyle, piyasada bulunan kurdan daha yüksek kurdan döviz alımının yapılmasını getirir.

* Vade bitiminde satımı yapılan CALL opsiyonu strike ikinin üzerinde olması piyasada bulunan kurdan daha düşük kurdan döviz satımı yapılmasını getirir.

* Satan için, vade bitiminde strike dalgalanmaları para biriminde

değişikliklere sebep olur.

*Alan için, sabit kurda ödediği prim miktarı kadar risk vardır.

* Satıcı için, kurdaki bant dalgalanmaları müşteri için döviz değişikliği riskini doğurur. *Alıcı için, kur bantta kalırsa müşteri ödediği prim oranınca kaybeder. Vergi * Başlangıçta vergi ödenmez. *Vadenin bitiminde kazanç varsa %10 stopaj alınır. *Kurumsal müşteri için stopaj yoktur.

* Başlangıçta vergi ödenmez.

*Vadenin bitiminde kazanç varsa %10 stopaj alınır.

*Kurumsal müşteri için stopaj yoktur. * Bireysel müşteri %10 stopaj öder. * Başlangıçta müşteriye ödenen primden stopaj kesilir. * Vade sonunda zarar açıklanırsa, zarar oranına göre stopaj iade edilir.

* Bireysel müşteri %10 stopaj öder. * Başlangıçta müşteriye ödenen primden stopaj kesilir. * Vade sonunda zarar açıklanırsa, zarar oranına göre stopaj iade edilir.

Kaynak: Akbank, Türev ürünler kataloğu

66

Çizelge 3.12.B: Opsiyon Strateji Sözleşmelerinin Karşılaştırılması

Stratejiler Risk Reversal Asymetric Forward Pivot Forward

Beklenti

* Kurun seviyesindeki düşüşle pozisyon alıp, alım yapma veya oluşabilecek zarardan korunma beklentisi.

* Her hangi bir beklenti bulunmamaktadır.

* Her hangi bir beklenti bulunmamaktadır.

Özellikler

* Dövizdeki düşmeye karşılık pozisyon alarak veya pozisyonu korumak için PUT alımı gerçekleşebilir.

* Finansman sağlamak amacıyla vadesi aynı CALL satımı olur.

* Dövizdeki aşağı yönelişten korunma veya kazanç varken, yükselmesinde satışı riski doğar.

* Yatırımcısı yatırdığı paranın türü biriminde, satan ise belirlenen vadede PUT alır, belirlenen bir çarpan ile de CALL satar.

* Yatırımcısı yatırdığı paranın türü biriminde, alıcı ise belirlenen vadede CALL alır, belirlenen bir çarpan ile de PUT satar.

*Yapılan işlemde satılan opsiyon oranı kadar teminat yatırılır.

*Gözlem döneminde iki kat opsiyon yapılabilir. Yatırımcısı bir opsiyon alıp satabilir.

*Satılan ya da alınan miktar, strike oranına göre değişir.

* Yatırımcısı yatırdığı paranın türü biriminde, belirli vadeler aralığında spot üzerinden strike işlemi belirleyebilir. PIVOT Forward, Avrupa tipi Knock – out PUT alımı alabilir, belirli çarpana kadar CALL satabilir. * Yatırımcısı yatırdığı paranın türü biriminde, belirli vadeler aralığında spot aşağında strike işlemi belirleyebilir. PIVOT Forward, Avrupa tipi Knock – out CALL alımı yapılabilir, belirli çarpana kadar PUT satabilir.

*Yapılan işlemde satılan opsiyon oranı kadar teminat yatırılır. *Gözlem döneminde dört kat opsiyon yapılabilir. Yatırımcısı iki opsiyon alıp satabilir.

*Hedef, PIVOT Forward seviyenin aşağındayken dayanak para türünü alımı yapmak, üstündeyken parayı satmaktır. *Satılan ya da alınan miktar, strike oranına göre değişir.

67

Çizelge 3.12.B: Opsiyon Strateji Sözleşmelerinin Karşılaştırılması (devam)

Stratejiler Risk Reversal Asymetric Forward Pivot Forward

Getiri

* Vade bitiminde, PUT strike in altında ise müşteri PUT alınabilir.

* Vade bitiminde, CALL strike in üstündeyse müşteri strike oranına göre satım hükmü doğar.

* Vade bitiminde, kur seviyesi arada ise opsiyon kullanımı yoktur, başlangıç işlemini ücret ödenmez.

* Satan için, Forward kurundan daha yüksek döviz satışı yapar.

*Alan için, Forward kurundan daha düşük döviz alımı yapar. * Döviz alış verişi kesintisiz devam eder.

*Vade bitiminde satan için, kur strike altında olursa spota döviz satımı avantajlı olur. Strike üstünde olursa döviz alımı avantajı doğar.

* Kurun, üst strike oranı aşağında kalması, spotta avantajlı bir seviyeden döviz satımını kolaylaştırır.

* Kurun, alt strike oranı üzerinde kalması, spotta avantajlı bir seviyeden döviz alımını kolaylaştırır.

* PIVOT Forward oranına göre döviz alım ya da satımı yapılabilir.

Risk

* Vade bitiminde, kurun en üst bant seviyesinde olması, müşteri için bu oranla satım hükmü doğurur.

* Vade bitiminde satan için, spot kurun strike üzerinde olması strike çarpan oranı kadar döviz satımı yapmasını gerektirir.

* Vade bitiminde alıcı için, spot kurun strike aşağısında olması strike çarpan oranı kadar döviz alımı yapar.

* Kurun, üst strike oranı üstünde kalması, spotta dezavantajlı bir seviyeden döviz satımı yapılır. * Kurun, alt strike oranı altında kalması, spotta dezavantajlı bir seviyeden döviz alımı yapılır.

Vergi

* Bireysel müşteri %10 stopaj öder.

* Vade başı, prim ödemesi olmadığı için stopajda kesinti olmaz.

*Vadenin bitiminde kazanç varsa %10 stopaj alınır. *Kurumsal müşteri için stopaj yoktur.

* Vade başı, prim ödemesi olmadığı için stopajda kesinti olmaz.

* İşlemlerin bitiminde müşteri kendi hakkını kullanması ile oluşan kazanç oranına göre stopaj kesilir.

*İşlemlerin tamamlanması sonucunda yatırımcı kaybı kadar stopaj iadesi alabilir.

* Vade başı, prim ödemesi olmadığı için stopajda kesinti olmaz.

* İşlemlerin bitiminde müşteri kendi hakkını kullanması ile oluşan kazanç oranına göre stopaj kesilir.

*İşlemlerin tamamlanması sonucunda yatırımcı kaybı kadar stopaj iadesi alabilir.

Kaynak: Akbank, Türev ürünler kataloğu

68