Her meti k pist onl u kompr esörler ile il gili haci msel veri mlili k t anı mları veril miĢitr. Haci msel veri mlili ğe öl ü haci m, e mme gazı nı n ı sı nması ve di ğer para metrel eri n et kisi, 3 far klı sı kıĢtır ma oranı i çi n araĢtırıl mıĢtır. Sı kıĢtır ma oranı arttı kça ( buharl aĢ ma sı caklı ğı düĢt ükçe) öl ü haci mde kal an gazı n geni Ģl e me et kisi nden dol ayı, e mme yaprağı geç açıl makt a ve kull anılabilir sili ndir hac mi azal makt adır. Sı kıĢtır ma or anı nı n i ki katı na çı karıl dı ğı dur umda; kull anılabilir sili ndir hac mi nde, sı kıĢtır ma oranı na göre doğr usal bir deği Ģi m il e %8 or anı nda azal ma gözl e mlen mekt edir. Emme gazı nı n ı sı nması ndan kaynakl anan haci msel veri mlili ği n “di ğer” ol arak gr upl anmıĢ et kenl ere göre daha az et ki n ol duğu ve he men he men sabit kaldı ğı gör ül mekt edir. Di ğer et kenl erden ( pist on sili ndir arası kaçakl ar ve e mme ve egzos hattı akıĢ kayı pl arı) kaynakl anan haci msel veri mlili ği n, sı kıĢtır ma oranı nı n i ki katı na çı kması pr osesi süreci nde; haci msel veri mlili k önce artıĢ göst eri p sonra t ekrar azal makt adır. Ko mpr esör t opl a m haci msel veri mlili ği n sı kıĢtır ma oranı na göre deği Ģi mi i se, “di ğer” ol arak gr upl andırılan et kileri n haci msel veri mlili k değiĢi mine benzer bir karakt er göst er mekt edir.
Kal ori metre t est sonuçları na göre, sı kıĢtır ma oranı nı n yarı ya düĢür ül mesi il e ko mpr esör kapasitesi %107, soğut ma performa nsı ise % 45 or anı nda art makt adır.
Ko mpr esör i çi nde ve ko mpr esör ile çevresi arası ndaki ısı transferi ni n ol uĢt urduğu entropi azalması nı n, siste m i çerisi nde üretilen entropi artıĢı na daha baskı n ol duğu gör ül mekt edir.
Ko mpr esörlerde R600a soğut kanı nı n sı caklı ğı nın 20C art ması dur u munda % 6. 4 oranı nda bir haci msel veri mli k düĢüĢü meydana gel mekt edir. Ko mpresör içerisi nde yapıl an sı caklık öl çü ml eri sonucunda AS HRAE Ģartları nda sust urucu giriĢ sı caklı ğı 52. 5C öl çül üp, sust urucu giriĢi nde gaz karıĢı mı pr osesi nedeni yl e
e mme gazı nda ~20C’li k bir sı caklı k artıĢı gözl e mlen miĢtir. Ayrı ca e mme pl enu m sı caklı ğı 77. 8C öl çül üp e mme gazı sı caklı ğı nı n ko mpr esör i çerisi nde ko mpr esör giriĢi nden silindire girene kadar ol an böl ümde yakl aĢı k ol arak 45C arttı ğı belirlenmiĢtir.
Muhafaza i çi ndeki gaz karıĢı mında hı z al anı nı n bul un ması i çi n PI V t ekni ği ni n uygul anabilirli ği çalıĢılmı Ģtır. Muhafaza i çi ndeki akı Ģ al anı nı n bekl enenden kar maĢı k ol duğu gör ülme kt edir. Ort al a ma vekt örlere bakıl dı ğı nda, sust urucu giriĢi nde ko mpr esör dönüĢ bor usundan ve muhafazadan e mi Ģ gör ül mekt edir. Anlı k f ot oğrafl arda i se sust urucu giriĢi nde bazen t a m bir e miĢ gözl e ml enirken bazen t ers akıĢ gözl e mlen mekt edir. Bu nedenl e hız al anl arı nı n belirlenmesi i çi n ort al a ma hı z al anl arı ndan yararl anıl mıĢtır.
PI V sonuçl arı ndan el de edilen hı z pr ofilleri, kal orimetrede öl çül en debi değerleri ile uyu ml u gözük mekt edir. Bu dur u mda, mot or dan ı sı narak yüksel en gazın veya üst kı sı mdaki geri akıĢları n önl enmesi i çi n alternatif t asarı mlar yapılabilir. Ayrı ca bu yönt e mi n vali de edil ebil mesi i çi n alternatif geo metri üzeri nden yeni den kal ori metre testleri ni n ve PI V deneyl eri nin yapıl ması yararlı ol acaktır.
KAYNAKLAR
[1] Aysal, V., Oğuz, E., 2004. ANN- 558 Ko mpr esörl erde “ Direkt Emi Ģ” Uygul a ması Pat ent AraĢtır ması, Arçeli k A. ġ., Ġstanbul
[2] Xi n, R., Hat zi kazaki s, P., 2000. Reci procati ng Co mpr essor Perf or mance Si mul ati on, I nt ernati onal Co mpressor Engi neeri ng Conf erence at Pur due, Pur due Uni versit y, USA, 1- 8.
[3] Ki m, S., Si m, Y. H., Youn, Y., Min. M. K., 2000. An Experi ment al St udy On Int er nal Te mper at ure Di stri buti on and Perf or mance Char act eri sti cs i n a Reci pr ocati ng f or a Do mesti c Refri gerat or, I nt ernati onal Co mpressor Engi neeri ng Conf erence at Pur due, Pur due Uni versit y, US A, 245- 252.
[4] Si m, Y. H., Youn, Y. and Mi n, M. K., 2000. A St udy on Heat Tr ansfer and Perf or mance Anal ysi s of Her meti c Reci pr ocati ng Co mpr essors f or Refri gerat ors, I nt ernati onal Co mpressor Engi neeri ng Conf erence at Pur due, Pur due Uni versit y, USA, 229- 236.
[5] Cavalli ni, A., Doretti, L., Longo, G. A., Rosett o, L., Bell a, B. and Zanneri o, A. , 1996. Ther mal Anal ysis of a Her meti c Reci procati ng Co mpr essor, Int ernati onal Co mpressor Engi neeri ng Conf erence at Pur due, Pur due Uni versit y, USA, 535- 540.
[6] Cavalli ni, A., Col, D. D., Doretti, L., Rossetto, L., Longo, G. A., Pi nt o, A. D. and Zanneri o, A., 1998. Unst eady- St at e Anal ysi s of t he Co mpr essi on Cycl e of a Her meti c Reci pr ocati ng Co mpr essor, I nt ernati onal Co mpressor Engi neeri ng Conf erence at Pur due, Pur due Uni versit y, US A, 883- 888
[7] Todescat, M. L., Fagotti, F., 1992. Ther mal Ener gy Anal ysi s I n Reci pr ocati ng Co mpr essors, I nt ernati onal Co mpressor Engi neeri ng Conf erence at Pur due, Pur due Uni versit y, USA, 1419- 1428
[8] Me yer, W. A L. , Tho mps on, H. D., 1990. An Anal yti cal Model Of Heat Transfer To The Sucti on Gas I n A Lo w- Si de Her meti c Refri ger ati on Co mpr essor, I nt ernati onal Co mpressor Engi neeri ng Conf erence at Pur due, Pur due Uni versit y, USA, 898- 907
[9] Lee, I. S., Oh, W. S., Jung, W. H., Kaga, A. and Ya maguchi, K., 1998. The Anal ysi s of Reci pr ocating Co mpr essor Sucti on Part by Usi ng Fl o w Vi suali zati on Techni ques and Di git al I mage Pr ocessi ng, I nt ernati onal Co mpressor Engi neeri ng Conf erence at Purdue, Pur due Uni versit y, US A, 725- 730.
[10] Sri kant h, R., Thomps on, H. D., 1990. Fl ow Vi suali zati on Appli ed To A S mal Refri gerati on Co mpr essor, I nt ernati nal Journal Of Ref ri gerati on, 13, (1), 7-12
[11] Suef uji, Kazut aka., It agaki, M. , M., Muraya ma, A., Harada F. , 1981. Devel op ment Of Hi ghl y Effici ency Refri gerati on Co mpr essor, Int ernati nal Journal Of Ref ri gerati on, 4, (5), 255-264.
[12] Jacobs, John J., 1976. Anal yti c and Experi ment al Techni ques f or Eval uati ng Co mpr essor Perf or mance Losses, Pr oceedi ngs Of The 1976 Pur due Co mpressor Technol ogy Conf erence, Pur due Uni versit y, USA, 116-123
[13] Ka wai, Hi deki, 1982. The Devel op ment of Hi gh Effi ci ency Co mpr essors By Reduci ng Sucti on Gas Te mper at ure, Pr oceedi ngs Of The 1982 Pur due Co mpressor Technol ogy Conf erence, Pur due Uni versit y, USA, 222-228
[14] Peruzzi, F., 1980. EER I mpr ove ment Of A Reci pr ocati ng Her meti c Co mpr essor, Pr oceedi ngs Of The 1980 Purdue Co mpressor Technol ogy Conf erence, Pur due Uni versit y, USA, 1- 7
[15] Xi n, R. and Hat zikazaki s, P., 2000. Reci pr ocati ng Co mpr essor Perf or mance Si mul ati on, I nt ernati onal Co mpressor Engi neeri ng Conf erence at Pur due, Pur due Uni versit y, USA, 1- 8
[16] Çe ngel, Y., Bol es, M. , 2000. Mühendi sli k Yakl aĢı mı yl a Termodi na mi k, Lit erat ür Yayı ncılı k, Ġstanbul
[17] Oğuz, E., Kaya, M., Aysal, V., ÇavuĢoğl u, F., 2004. ANN- 529 Ko mpr esörl eri n Isıl Açı dan Kı yasl anması, Arçeli k A.ġ., Ġstanbul [18] REFROP Veri son 7; Nati onal Instit ut e of Standar ds and Technol ogy
[19] ġeker, D., 2004. Buzdol abı Ġçi Isı ve Kütle Geçi Ģi ni n Sayı sal ve Deneysel Ġncel enmesi, Dokt ora Tezi, Ġ. T. Ü. Fen Bili mleri Enstit üsü, Ġstanbul.
ÖZGEÇMĠ ġ
Vedat AYS AL, 1980 yılı nda Ġst anbul’ da doğdu. 1998 yılı nda ort a öğretimi ni Sakı p Sabancı Li sesi’ nde t a maml adı. 2002 yılı nda Y. T. Ü. Ma ki na Fakült esi’ nden Ma ki na Mühendi si ol arak mezun ol du. Aynı yıl Ġ. T. Ü. Ma ki na Mühendi sli ği Ana Bili m Dalı, Enerji Pr ogra mı nda yüksek lisans öğreni mi ne baĢl adı. Hal en Ġ. T. Ü. Ma ki na Mühendi sli ği Ana Bili m Dalı’ nda yüksek lisans öğrencisi ol up, Ġ. T. Ü. ve Ar çeli k A. ġ. arası nda i mzal anmı Ģ özel bir anl aĢ ma çerçevesi nde ARÇELĠ K A. ġ. Ar aĢtır ma ve Teknol oji GeliĢtir me Mer kezi’ nde çalıĢ mal arı na deva m et mekt edir. Ġ ngilizce bil mekt edir.