Olası Tepki Tanımları ve Kayıt Süreci

Deneklerin olası tepkileri, öğretim uygulamalarına, ayrıca, yoklama, izleme ve öğretim oturumlarına göre farklılıklar göstermektedir.

2. 5. 1. 1. Yoklama ve İzleme Oturumlarında Olası Denek Tepkileri

Her iki öğretim uygulamasının yoklama ve izleme oturumlarında deneklerin doğru tepki göstermesi, yanlış tepki göstermesi ya da hiç tepki göstermemesi beklenmiştir. Deneğin tepki göstermemesi yanlış tepki olarak değerlendirilmiştir. Deneğin gösterdiği doğru ve yanlış tepkiler, yoklama ve izleme oturumları veri toplama formuna (Ek 3) kaydedilmiştir. Aşağıda doğru tepki, yanlış tepki ve tepkide bulunma tanımları yer almaktadır.

Doğru Tepki: Beceri yönergesinin sunulmasının ardından deneğin 4 sn. içinde öğretimi hedeflenen becerinin analizinde yer alan basamakları doğru biçimde sergilemeye başlaması ve 5 sn. içinde tamamlamasıdır.

Yanlış Tepki: Beceri yönergesinin sunulmasının ardından deneğin 4 sn. içinde tepkide bulunmak üzere girişimde bulunmaması, 4 sn. içinde tepkide bulunmak için girişimde bulunması; ancak, beceri analizi basamağını 5 sn. içinde tamamlayamaması ya da 4 sn.

içinde beceri analizinin yanlış bir basamağını sergilemek üzere girişimde bulunmasıdır.

Tepkide Bulunmama: Deneğin beceri yönergesine hiçbir tepkide bulunmamasıdır.

2. 5. 1. 2. Sabit Bekleme Süreli Öğretimin Kullanıldığı Uygulama Oturumlarında Olası Denek Tepkileri

Sabit bekleme süreli öğretim oturumlarında deneğin beş tür tepki göstermesi beklenmiştir. Bunlar: İpucundan önce doğru tepkiler, ipucundan sonra doğru tepkiler, ipucundan önce yanlış tepkiler, ipucundan sonra yanlış tepkiler ve tepkide bulunmamaktır. Aşağıda doğru tepki ve yanlış tepki tanımları yer almaktadır.

Doğru Tepki: Doğru tepkiler kendi içinde iki gruba ayrılmaktadır.

1) İpucundan Önce Doğru Tepki: Deneğin beceri yönergesi sunulduktan sonra kontrol edici ipucu sunulmadan beceri analizindeki basamağı yerine getirmek üzere tepkide bulunması ve 5 sn. içinde bu basamağı yerine getirmesidir.

2) İpucundan Sonra Doğru Tepki: Deneğin beceri yönergesi sunulduktan sonra kontrol edici ipucunun sunulmasını beklemesi ve 4 sn. içinde beceri analizi basamağını yerine getirmek üzere tepkide bulunarak 5 sn. içinde basamağı yerine getirmesidir.

Yanlış Tepki: Yanlış tepkiler kendi içinde üç gruba ayrılmaktadır.

1) İpucundan Önce Yanlış Tepki: Deneğin beceri yönergesine kontrol edici ipucu sunulmadan önce beceri analizi basamağını yerine getirmek üzere tepkide bulunması;

ancak, beceri analizi basamağını 5 sn. içinde doğru biçimde tamamlayamaması ya da 4 sn. içinde beceri analizinin yanlış bir basamağını sergilemek üzere girişimde bulunması ve doğru tepkiyi yerine getirmemesidir.

2) İpucundan Sonra Yanlış Tepki: Deneğin kontrol edici ipucu sunulduktan sonra 4 sn.

içinde beceri yönergesine tepkide bulunmak üzere girişimde bulunması; beceri analizi basamağını 5 sn. içinde doğru biçimde tamamlayamaması ya da 4 sn. içinde beceri analizinin yanlış bir basamağını sergilemek üzere girişimde bulunması ve doğru tepkiyi yerine getirmemesidir.

3) Tepkide Bulunmama: Deneğin kontrol edici ipucu sunulduktan sonra 4 sn. içinde hiç tepkide bulunmamasıdır.

Öğretim oturumlarında deneğin tepkide bulunmaması yanlış tepki olarak değerlendirilmiştir. Denek tepkileri sabit bekleme süreli öğretim oturumları veri toplama formuna (Ek 4) ipucundan önce ve sonra doğru ve yanlış tepkiler olarak kaydedilmiştir.

Araştırmada iki öğretim uygulaması etkililik açısından karşılaştırılırken sabit bekleme süreli öğretimin uygulama evresi verileri kullanılmamıştır. Etkililik karşılaştırması amacıyla her iki öğretim uygulaması için de üçüncü öğretim oturumlarından sonra düzenlenen aralıklı doğal yoklama oturumlarında elde edilen veriler kullanılmıştır. Sabit bekleme süreli öğretimin uygulama evresi verileri iki öğretim uygulaması verimlilik açısından karşılaştırırken dikkate alınmıştır. Eşzamanlı ipucuyla öğretim uygulamasında deneklere verilen yönergelerin hemen ardından kontrol edici ipucu, bir başka deyişle, doğru tepki sunulduğu için öğrenmenin gerçekleşip gerçekleşmediği yoklama oturumlarında anlaşılmaktadır. Bu nedenle, eşzamanlı ipucuyla öğretimin uygulanması sırasında her üç öğretim oturumundan sonra aralıklı doğal yoklama oturumları düzenlenmiştir. İki öğretim uygulaması arasında dengeli dağılım sağlanabilmesi için sabit bekleme süreli öğretimle öğretimi gerçekleştirilen beceriler için de aralıklı doğal yoklama oturumları düzenlenmiş ve iki öğretim uygulaması etkililik açısından karşılaştırılırken bu oturumlarda elde edilen veriler kullanılmıştır.

2. 5. 1. 3. Eşzamanlı İpucuyla Öğretimin Kullanıldığı Uygulama Oturumlarında Olası Denek Tepkileri

Eşzamanlı ipucuyla öğretim oturumlarında deneğin doğru tepki göstermesi, yanlış tepki göstermesi ya da hiç tepki göstermemesi beklenmiştir. Deneğin tepki göstermemesi yanlış tepki olarak değerlendirilmiştir. Deneğin gösterdiği doğru ve yanlış tepkiler, eşzamanlı ipucuyla öğretim oturumları veri toplama formuna (Ek 5) kaydedilmiştir.

Aşağıda doğru tepki ve yanlış tepki tanımları yer almaktadır.

Doğru Tepki: Beceri yönergesinin sunulmasının ardından deneğin 4 sn. içinde öğretimi hedeflenen becerinin analizinde yer alan basamakları doğru biçimde sergilemeye başlaması ve 5 sn. içinde tamamlamasıdır.

Yanlış Tepki: Beceri yönergesinin ve kontrol edici ipucunun sunulmasının ardından deneğin 4 sn. içinde tepkide bulunmak üzere girişimde bulunmaması, 4 sn. içinde tepkide bulunmak için girişimde bulunması; ancak, beceri analizi basamağını 5 sn.

içinde tamamlayamaması ya da 4 sn. içinde beceri analizinin yanlış bir basamağını sergilemek üzere girişimde bulunmasıdır.

2. 6. Bağımsız Değişkenler

Araştırmanın bağımsız değişkenleri, sabit bekleme süreli öğretim ve eşzamanlı ipucuyla öğretimin günlük rutin içine gömülerek uygulanmasıdır. Sabit bekleme süreli öğretim ve eşzamanlı ipucuyla öğretimin günlük rutin içine gömülerek uygulanması ile fotoğraf çekme ve CD çalar çalıştırma becerileri öğretilirken iki öğretim uygulamasının etkililik ve verimliliklerinin farklılaşıp farklılaşmadığı incelenmiştir. Her iki öğretim uygulaması da, deneklerin bulunduğu birimin değişik ortamlarında bire-bir öğretim formatı ile hafta içi üç gün; günde bir öğretim oturumu düzenlenerek uygulanmıştır. Başka bir deyişle, bağımsız değişkenlerin uygulanması sürecinde her bir bağımsız değişken hafta içi üç gün; günde bir defa uygulanmış ve her denekle iki hedef davranışın öğretimi için belirlenen günlerde toplam iki öğretim oturumu gerçekleştirilmiştir.

2. 7. Genel Süreç