Eğitimde dijital veri tabanlarının kullanılması yeni olmayıp, 1960'larin sonu ve 1970'lerin başından itibaren eğitim kurumlarında bilgisayarların yönetimsel amaçlı, 1990'lardan sonra eğitimde yönetim amaçlı olarak yaygın biçimde kullanılmaya başlandığı görülmektedir. Bu kullanım alanları aşağıdaki tabloda kısaca sıralanmıştır ( Bozeman ve Spuck, 1994).
Bilgisayarların eğitimde yönetimsel amaçlı kullanıldığı alanlar Tablo 1'de sunulmuştur.
Tablo 1. Bilgisayarların Eğitimde Yönetimsel Amaçlı Kullanıldığı Alanlar
Öğrenci İşleri Binalar ve Araçlar
Öğrenci Programları Mekan kullanımı ve sınıf dağılımları Not raporları(karne, not çizelgeleri vb.) Envanterler
Devam çizelgeleri Bakım programları Öğrenci ve ailelerine ilişkin demografik bilgiler Enerji yönetimi ve kontrolü Sağlık ve rehberlik kayıtları Araştırma ve Planlama İşlemleri Öğretim sürecine ilişkin bilgiler Bütçe analizleri
Sınavlar (test sonuçlarının değerlendirilmesi vb.)ve
raporlaştırılması. Taşıma hizmetleri Kayıt kabul ve okul bütçesi İstatiksel analizler
Personel İşleri Test madde analizleri
Maaşlar Proje planlama ve kontrol
Personel dosyaları Büro İşleri
Görev dağılımları Kelime-işlem
Sertifika/diploma kayıtları Veri tabanı
Sağlık/özlük kayıtları Elektronik haberleşme Vergi ödeme ve kesinti işlemleri Masaüstü yayıncılık
Mali İşler Sunu grafikleri
Bütçe işleri Spreadsheets
Gelir-gider defterleri Kütüphane İşleri Gelirler ve ödemeler Ödünç verme Satın alma işlemleri Katalog Personel maaş ve benzeri ödeme analizleri Online araştırma
Saklama ve satın alma Kaynak: ( Bozeman ve Spuck, 1994)
Tablo 1'de gösterilen işlemlerin yapılabilmesi için okul yöneticilerinin teknolojiye karşı tutumlarının olumlu olması gerekmektedir. Olumlu tutuma sahip yöneticilerin okullarında teknolojinin etkin kullanımı arasında pozitif ilişki bulunmaktadır (Gürbüz ve Yıldırım, 2001). Başaran'a (1996) göre okul müdürlerinin teknolojiyi önemsedikleri görülmekle beraber bazı okul müdürleri ise kendileri yetersiz görmeleri teknolojinin uygulanması noktasında sorunlara yol açmaktadır. Okul müdürü teknolojik yenikleri yakından izlemeli, gerektiğinde kendini değiştirmeli ve geliştirmelidir.
Kearsley'e (1995) göre okul müdürleri, bilgisayar ve teknolojiyle ilgili temel kavramları anlamalı, temel yazılım ve donanımları kullanabilmeli ve ayırt edebilmeli, okulda teknolojinin kullanılmasına yönelik vizyon geliştirmeli, yeni teknolojiler edinmek için bütçe oluşturmalı, teknolojinin okulda kullanım alanlarını belirlemelidir. Okul müdürlerinden beklenen başarılı bir teknoloji liderliği sağlandığında öğrencilerin, akademik başarıları geliştiği, okula devamları arttığı, tükenmişlikleri
azalacağı, daha iyi eğitim-öğretim ortamına sahip olacağı, etkili ve verimli yönetim altında bulunacağı görülmekle beraber öğretmenler ve diğer paydaşlar motive olacaklardır.
Can'a (2003) göre teknoloji lideri olan okul müdürleri, dersliklerin ışıklandırılmasından, teknoloji kullanımında alınması gereken sağlık tedbirlerinden, interneti yönetimsel ve öğretimsel alanlarda kullanılmasından, eğitimde gelir fırsat eşitsizliği ve cinsiyet ayrımcılığının karşısında öğrencilere teknolojiye eşit erişim imkânı sağlanmasından sorumlu tutulmaktadır.
Serhan (2007) araştırmasına göre eğitim kurumu müdürlerinin, okullarında yaygın olarak kelime işlem, tablo hesap, sunum ve grafik hazırlama, veri tabanı oluşturma, internet ve e-posta iletişimi alanlarında bilgisayar teknolojisini kullanmakta olduğu söylenebilir. Telem (2001) sistem raporları ile öğrenci-personel bilgisi, notlar, hobiler, devamsızlık bilgileri, davranış, öğretmen-personel bilgisi, geçmiş ve şimdiki performanslar, bireysel seviye raporları, not seviyeleri, öğretmen ders bilgilerine erişilebilir hale geldiğini ifade etmektedir. Sistemin veri tabanındaki bilgiler sayesinde, başarısız ve çok başarılı öğrencilerin saptanması, problemli sınıfların ya da çalışma gruplarının tanımlanması, cinsiyet grupların ya da tüm sınıf seviyesinin karşılaştırılmalı analizleri yapılabilmektedir. Aynı zamanda okul personelini farklı proje çalışmalarına yönlendirmek ve personeli motive ederek eğitim ortamının kalitesini artırmak okul müdürünün sorumluluğu olduğu Turan, Taş, Aydoğdu, Oyman (2010) tarafından vurgulanmıştır. Okul yönetim sistemlerindeki gelişmeler okul müdürlerinin teknoloji kullanımı becerisini ve teknoloji liderliği yeterliliklerine sahip olması gerekliliğini zorun hale getirmektedir.
Okul müdürlerinin görev ve sorumlulukları, Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yayımlanan “Millî Eğitim Bakanlığı Okul Öncesi Eğitim ve İlköğretim Kurumları Yönetmeliği” (MEB, 2019), Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği (MEB, 2019) ve Hayat Boyu Öğrenme Kurumları Yönetmeliği (MEB, 2018) ile belirtilmiştir. Bu yönetmeliklerle okul müdürleri, “okullarındaki öğrenciler, her türlü eğitim ve öğretim, personel, tahakkuk, yönetim, taşınır mal, yazışma, eğitici ve sosyal etkinlikler, taşımalı eğitim, bursluluk, yatılılık, güvenlik, beslenme, bakım, koruma, temizlik, düzen,
nöbet,” halkla ilişkiler gibi tüm çalışma ve etkinliklerden, birinci derece sorumlu tutulmaktadır (MEB, 2019).
Merkeziyetçi yönetim sistemine sahip Türkiye Milli Eğitim Sisteminde, Türkiye’nin her tarafındaki tüm devlet okullarında teknolojinin eğitimde etkin bir şekilde kullanılabilmesi, güncel teknolojik donanım, altyapı ve yazılımların sağlanabilmesi için Bakanlık Merkez Teşkilatı bünyesinde faaliyetine devam eden Yenilik ve Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü kurulmuştur (Durnalı, 2018). Bu merkezi organ ile taşradaki okullarda Fırsatları Artırma ve Teknolojiyi İyileştirme Hareketi (FATİH) Projesi gibi eğitimde teknolojinin yaygınlaştırılmasına yönelik projelerin eğitime bütünleştirilmesini ve yönetimini gerçekleştirilmektedir. Bu bağlamda, bu organı genel müdürlük düzeyinde Türkiye Eğitim Sisteminin teknolojik lideri sıfatıyla adlandırmak olasıdır. Samancıoğlu, Bağlıbel, Kalman ve Sincar'a (2015) göre, Türkiye’de en önemli eğitimde teknoloji bütünleşme yatırımlarından biri olarak kabul edilen FATİH projesinin başarılı bir biçimde uygulanabilmesi için; okul müdürlerinin, teknolojik entegrasyon ile ilgili yönlendirme ve teşvik (liderlik) çabaları, ekip çalışması ve değerlendirme sistemleri, bu projenin önemi konusunda farkındalık yaratmaya ve anlayışı geliştirmeye yönelik yardımcı olabilir.