kalitesinin yükseltilmesi, reform projelerinin gerçekleştirilmesi, bütçe giderlerinde tasarruf ve etkinlik sağlanması amacıyla yürütülen faaliyetlere, temel politika ve mevzuat değişikliklerine yer verilmiş ve gelinen aşamalar itibarıyla değerlendirmeler yapılmıştır. Söz konusu dönemde yürütülen birim faaliyetlerine, 2009 yılı Faaliyet Raporunda ayrıntılı olarak yer verileceğinden burada değinilmeyecektir.
2.1. Borçlanma, Nakit ve Risk Yönetimi Faaliyetleri
Bilindiği üzere, çalışanların tasarruflarının artırılması amacı ile 1988 yılında çıkarılan
“3417 sayılı Çalışanların Tasarrufa Teşvik Edilmesi ve Bu Tasarrufların Değerlendirilmesine Dair Kanun” çerçevesinde çalışanların aylık veya ücretlerinden belirli oranda kesinti yapılması (tasarruf kesintisi); bu tasarruflara Devlet veya işverenler tarafından katkıda bulunulması ve bu şekilde toplanacak tutarların nemalandırılması öngörülmüş; bu amaçla
“Çalışanların Tasarruflarını Teşvik Hesabı” oluşturulmuştur.
“Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı”nda yer alan ve 4853 sayılı Kanuna eklenen madde ile; hesaba ait tüm varlık ve yükümlülüklerin 31.12.2006 tarihi itibariyle Hazineye devrolunması öngörülmüştür. Ayrıca, söz konusu Kanun maddesi ile kamu mali disiplini hedefi ile uyumlu olarak, varsa hesaba ilişkin hak sahiplerine bu tarihten sonra yapılacak ödemelerin Hazine Müsteşarlığı Bütçesi’nden karşılanması amaçlanmıştır.
Yukarıdaki bilgiler çerçevesinde, ilgili mevzuatın amir hükümleri uyarınca yapılması zorunlu olan ödemelerin gerçekleştirilebilmesini teminen Hazine Müsteşarlığı / Kamu Finansmanı Genel Müdürlüğü Bütçesi’nde (Cari Transferler) ilgili harcama kalemine (Hane Halkına Yapılacak Diğer Ödemeler) 2009 yılı için ödenek konulmuş olup; ilgili kurumlarla eşgüdümlü olarak ve yargı organlarının kararlarına istinaden gerekli ödemelerin yapılmasına devam edilmiştir.
Ocak-Haziran 2009 döneminde, 2008 Yılı Yönetim Dönemi Hesabı Sayıştay Başkanlığına teslim edilmiş; bunun yanında 2008 yılının ilk altı aylık kısmına ilişkin muhasebeleştirme işlemleri de ilgili mevzuat çerçevesinde gerçekleştirilmiş ve diğer asli iş ve işlemler yürütülmüştür.
Kamu Kurum ve kuruluşlarının Nakit İhtiyacının Tespitine İlişkin Yönetmelik yılın bu döneminde çıkarılarak uygulanmaya başlanmıştır.
Yeniden yapılandırılan Tek Hazine Cari Hesabı ile ilgili çeşitli güncellemeler yapılmış ve bu çerçevede söz konusu hesabın işleyişine yönelik olarak; birisi T.C. Maliye Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası arasında, diğeri ise T.C. Maliye Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı ve T.C. Ziraat Bankası arasında olmak üzere ek protokoller gerçekleştirilmiştir.
Ocak-Haziran 2009 döneminde, önceki dönemlerle paralel şekilde, borç yönetiminin kalitesinin yükseltilmesi amacına yönelik olarak Hazine Garantili kredi kullanan kuruluşların ödeme gücü ve nakit durumlarını tespit amaçlı kuruluşlardan gönderilen tabloların takibi sıkılaştırılmış, bu yönde bazı kuruluşlardan banka bazında detay hesap dökümü ve ayrıntılı nakit tabloları talep edilip incelenmiştir. Ödeme gücünün yeterli olduğuna inanılan kuruluşlarla irtibata geçilip üstlenim talepleri yeniden değerlendirilmiş ve mümkün olduğunca borç servislerinin kuruluşlarca karşılanması yoluyla bütçe giderlerinde tasarruf ve etkinlik sağlanmaya çalışılmıştır.
Hazine garantili krediler ve yap-işlet-devret projelerine verilen ürün alım ve girdi garantileri Hazine tarafından üstlenilmeleri olasılığı nedeniyle bütçe üzerinde risk oluşturmaktadır. 2002 yılında kabul edilen Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun ile Hazine garantileri kapsamında Müsteşarlık tarafından ödenen tutarların nakit ve borç yönetiminde yol açtığı aksaklıkların giderilmesi amacıyla, T.C. Merkez Bankası nezdinde bir Risk Hesabı oluşturulmuştur. Bütçeden Risk hesabına, gerek verilen garantilerden gerçekleştirilen üstlenimlerin azalması ve gerekse yapılan tahsilatların artması sonucunda giderek daha az miktarda kaynak aktarımı sağlanmaktadır. Bu amaçla, Temmuz-Aralık 2009 döneminde de Hazine garantili kredi kullanan kuruluşların ödeme güçlerinin tespiti, Müsteşarlığımıza üstlenim talebinde bulunan kuruluşların ödeyememe nedenlerinin incelenmesi, gerektiğinde detaylı bilgilerin kuruluşlardan talep edilmesi, kreditörlerden gelen bildirimlerle kuruluş bildirimlerindeki anapara, faiz, masraf vb.
bilgilerin çarpraz kontrolü ile olabilmesi muhtemel hatalarının tespit ve düzeltilmesinin sağlanması gibi faaliyetlerimiz devam edecektir.
Risk hesabından yapılacak ödemeleri karşılamak amacıyla, Müsteşarlığımız 2009 yılı Bütçesinin “08-Yurtiçi Borç Verme” kalemine, 550.000.000 TL tutarında ödenek konulmuştur. Söz konusu ödenekten ilk altı ay sonunda harcama gerçekleşmemiştir. Bunun
açısından yapılan girişimler sonucunda borç servislerinin bir kısmının ilgili kuruluşlarca yapılmasının sağlanması, hesaptan yapılan ödemeler karşılığında kuruluşlardan gerçekleştirilen tahsilatın beklenenin üzerinde gerçekleşmesi, bütçe döneminde öngörülen birtakım risklerin ortaya çıkmaması ve yatırım garantisi kapsamındaki ödemelerin öngörülenden düşük olmasıdır. Risk hesabı ödenek kullanımı ilgili yılın Hazine garantili borç servisi ile ilişkili olduğundan yıllar arasında kıyaslama yapmak mümkün olmamaktadır.
Ayrıca, borçlu kuruluşların ödeme güçlerinin tespiti, gerektiğinde, Hazine Kontrolörleri Kurulu denetimleri vasıtasıyla da gerçekleştirilmektedir. Her dönem olduğu gibi bu dönemde de; Hazine garantili kredilerin düzenli takibi ile oluşabilmesi muhtemel mali risklerin en aza indirilmesi ve borçlanmanın Hazine garantili ayağının kontrollü bir şekilde gerçekleşmesi sağlanmaya çalışılacaktır.
2.2. Yatırım Ortamının İyileştirilmesi
Yatırım Ortamını İyileştirme Koordinasyon Kurulu (YOİKK)
Türkiye’deki yatırımlarla ilgili düzenlemeleri rasyonel hale getirmek, yatırım ortamının rekabet gücünü artıracak gerekli düzenlemeleri tespit ederek politika önerileri geliştirmek ve işletme dönemi de dahil olmak üzere yatırımın her safhasında ulusal ve uluslararası yatırımcıların karşılaştıkları sorunlara çözüm üretmek amacıyla yatırım ortamını iyileştirme çalışmalarını sürdüren Yatırım Ortamını İyileştirme Koordinasyon Kurulu (YOİKK), 10-11 Ocak 2009 tarihlerinde gerçekleştirilen 4. Kızılcahamam Yatırım Konferansı kapsamında kurul üyesi kamu kurum ve kuruluşların üst düzey yöneticileri ile TOBB, TÜSİAD, YASED ve TİM başkanlarının katılımı ile bir toplantı gerçekleştirilmiştir.
Söz konusu toplantıda, Teknik Komiteler tarafından 2007 yılından bu yana eylem planları kapsamında yürütülen faaliyetler gözden geçirilerek iş dünyasının değişen öncelik ve ihtiyaçlarını dikkate alan bir yaklaşımla güncellenmiş ve güncellenen eylem planları, 21 Ocak 2009’da kamuoyuna duyurulmuştur.
YOİKK Teknik Komite çalışmalarına ivme kazandırmak amacıyla 2005 yılında oluşturulan YOİKK Yönlendirme Komitesi; 2009 yılında, Ocak, Mart ve Haziran aylarında olmak üzere 4 adet toplantı gerçekleştirmiştir.
2.3. İdari ve Mali İşler
Müsteşarlığımız Hizmet Binasının “mantolama” işleri için 2008 yılında 630.000 TL.
ödenek Bayındırlık ve İskan Bakanlığı bütçesine aktarılmış; ihalenin yıl sonuna doğru
yapılması nedeniyle aktarılan ödenek kullanılamamıştır. Söz konusu işin tamamlanabilmesi için Müsteşarlığımız 2009 yılı Hizmet Binası Büyük Onarım projesinde bulunan ödenek (440.000 TL) yetersiz kalmış, adı geçen projeye 220.000 TL ödenek aktarımı yapılarak toplam 578.650 TL ödenek Bayındırlık ve İskan Bakanlığı bütçesine aktarılmıştır.
Bu nedenle, 2009 yılında Müsteşarlığımız hizmet binasının büyük onarımları (C Blok Hizmet ESEN Konferans salonunun tecrit işleri, D ve E Bloklarının klima sistemlerinin yapılması vb.) ödenek yetersizliğinden dolayı yapılamamıştır. Bu işlerin yapılabilmesi için 2010 yılına ödenek teklif edilecektir.