2. Alt›kardefl Da¤› ve Çevresinin (Bingöl, Genç) Floras› (62). 3. Munzur Da¤lar› Floras› Üzerinde Bir Araflt›rma (16).
4. Bingöl Da¤› ve Çevresindeki ‹lçelerin (H›n›s, Tekman, Çat, Varto, Karl›ova) Bitkilerinin Floristik Araflt›r›lmas› (52).
5. Elaz›¤ Baskil Merkez ‹lçe-Alt›nkürek Köyü (Keban) Keban Aras›n- daki Yüksek Sahan›n Floras› (74).
6. Kesan Deresi (Bitlis) Floras› (75). 7. Akçada¤ (Ercifl-Van) Floras› (76).
8. Pirreflit Da¤› (Muradiye-Van) Floras› (77). 9. Afla¤› Çatak Vadisi (Çatak-Van) Floras› (78). 10. Zilan Vadisi (Ercifl-Van) Floras› (79).
11. Kuflakç› Da¤›’n›n (Elaz›¤) Floras› (80). 12. Özalp (Van)’›n Floras› (81).
13. K›rm›z› Tuzla (Bulan›k-Mufl), Bahçe Tuzlas› (Malazgirt-Mufl) Floras› (82).
14. Kam›fll›k Da¤› (Elaz›¤) Floras› (83).
15. Zernek Baraj› Çevresinin (Gürp›nar-Van) Floras› (84).
16. Afla¤›çakmak Köyü ile Keban Baraj Gölü (Elaz›¤) Aras›ndaki Saha- n›n Floras› (85).
17. Tekevler-Maden (Elaz›¤) Aras› Sahan›n Floras› (86). 18. Yukar› Çatak Vadisi (Çatak-Van) Floras› (87).
19. Salkaya Deresi ile Dambüyük Ovas› Aras›nda Kalan Sahan›n (Elaz›¤ Kuzeybat›s›) Floras› (88).
Tablo 2. Araflt›rma alan›nda ençok takson içeren ilk on cins C
Ciinnss AAdd›› TTaakkssoonn SSaayy››ss›› TTooppllaamm TTaakkssoonn SSaayy››ss››nnaa OOrraann›› ((%%))
Astragalus 19 2.3 Silene 12 1.6 Centaurea 11 1.5 Salvia 10 1.4 Euphorbia 10 1.4 Vicia 9 1.2 Trifolium 9 1.2 Scrophularia 7 0.9 Stachys 7 0.9 Anthemis 7 0.9
Tablo 2 incelendi¤inde, alan›m›zda takson say›s› bak›m›ndan ilk üç cins s›ralamas›n›n Astragalus, Silene ve Centaurea fleklinde oldu¤u görül- mekte olup ülkemiz fuloras›nda ise en çok takson içeren ilk üç cins Astraga- lus, Verbascum ve Centaurea’d›r (73). Araflt›rma alan›nda Astragalus, Silene veCentaurea cinsinlerinin en çok takson içeren cinsler olmas›, bu cinslere ait taksonlar›n genelde genifl yay›l›fla sahip olmas› özelliklerine dayand›r›labilir. Araflt›rma alan›nda en çok taksona sahip 1. cinsin Astragalus olmas›, Do¤u Anadolu bölgesinin de içinde yer ald›¤› Anadolu-Turan fitoco¤rafik bölgesi- nin (Anadolu-Turan fitoco¤rafik bölgesi Astragalus cinsinin gen merkezidir) karakteristik özelli¤idir. Ayr›ca ülkemizde 400’ü aflk›n taksonuyla yüksek da¤ bozk›r› formasyonunun tipik elementi olan Astragalus daha çok bozk›r karakterli habitatlarda yay›l›fl gösterip olumsuz biyotik veya abiyotik çevre faktörlerine dayan›kl› olmas› gibi bu ve buna benzer nedenler ve ekolojik is- tekleri bu cinse benzeyen bitki taksonlar›n›n çal›flma alan›ndaki zenginli¤ini art›ran etkenlerdendir. Alandaki ilk 3 cins s›ralamas› Centaurea cinsinin etki- siyle yak›n alanlardaki s›ralamalardan farkl› bulunmufl olup ancak ilk 2 cins s›ralamas› 3 kodlu çal›flmayla ayn›d›r (Tablo 3). S›ralamadaki farkl›l›klar›n çal›fl›lan alanlar›n ekolojik, edafik ve co¤rafik özelliklerinin farkl›l›¤›ndan dolay› oldu¤u söylenebilir.
Çal›flma alan›n›n endemizm oran› % 10.6 olarak bulunmufl olup bu de- ¤er alana yak›n yerlerde yap›lm›fl olan di¤er fuloristik çal›flmalardaki de¤erle- re yak›nl›k göstermektedir ancak fluras› dikkat çekicidir ki alandaki endemizm oran›n›n alana en yak›n çal›flmadan (Alt›kardefl Da¤› ve Çevresinin (Bingöl, Genç) Floras›) belirgin flekilde yüksek oldu¤u görülmektedir (Tablo 3).
Tablo 3. Takson say›s› bak›m›ndan ilk üç familya ve cinsin çal›flma alanlar›na gö- re da¤›l›m› ile endemizm oranlar›
Ç
Çaall››flflmmaa ‹‹llkk ÜÜçç FFaammiillyyaa ‹‹llkk ÜÜçç CCiinnss EEnnddeemmiizzmm N
Noo OOrraann›› %%
11 Asteraceae-Lamiaceae-Fabaceae Astragalus-Silene-Centaurea 10.6 22 Asteraceae-Poaceae-Fabaceae Veronica-Astragalus-Trifolium 3.9 33 Asteraceae-Fabaceae-Brassicaceae Astragalus-Silene-Alyssum 17.8 44 Asteraceae- Brassicaceae-Caryophyllaceae Astragalus-Alyssum-Poa 13.2 55 Asteraceae-Fabaceae-Lamiaceae Astragalus-Trigonella-Silene 17.2 66 Asteraceae-Fabaceae-Brassicaceae Trifolium-Astragalus-Veronica 5.0 77 Asteraceae- Brassicaceae-Fabaceae Astragalus-Veronica-Trifolium 7.5 88 Asteraceae-Poaceae-Fabaceae Astragalus-Veronica-Trifolium 9.0 99 Asteraceae-Fabaceae-Brassicaceae Astragalus-Trifolium-Alyssum 6.6 1100 Asteraceae- Fabaceae-Poaceae Astragalus-Trifolium-Veronica 7.9 1111 Asteraceae- Fabaceae-Lamiaceae Astragalus-Vicia-Veronica 10.6 1122 Asteraceae-Fabaceae-Brassicaceae Astragalus-Alyssum-Veronica 11.8 1133 Asteraceae- Fabaceae-Lamiaceae Astragalus-Trifolium-Alyssum 9.4 1144 Asteraceae- Brassicaceae-Fabaceae Astragalus-Alyssum-Veronica 9.7 1155 Asteraceae-Fabaceae-Brassicaceae Astragalus-Alyssum-Veronica 8.1 1166 Asteraceae- Fabaceae-Lamiaceae Astragalus-Salvia-Vicia 11.3 1177 Asteraceae- Fabaceae-Lamiaceae Astragalus-Trifolium-Alyssum 8.9 1188 Asteraceae- Brassicaceae-Fabaceae Astragalus-Allium-Alyssum 7.6 1199 Asteraceae- Fabaceae-Lamiaceae Astragalus-Vicia-Alyssum 10.6
Çal›flma alan›n›n Anadolu-Turan bitki co¤rafyas› bölgesinde yer al- mas› ve sitep vejetasyonunun alanda dominat olmas› Anadolu-Turan fito- co¤rafik bölge elementlerinin (252 takson, % 35.6) araflt›rma alan›nda fazla oluflunda önemli etkiye sahiptir. Alanda yay›l›fl gösteren taksonlar›n fito- co¤rafik bölgelere göre da¤›l›m s›ralama yüzdeleri Tablo 4’te görülece¤i üzere 3, 4, 6-8, 10-13, 15 ve 18 kodlu çal›flmalar ile ayn›d›r.
Tablo 4. Çal›flma alan› ve yak›n alanlardaki çal›flmalarda belirlenen toplam takson say›s› ile bu taksonlar›n fitoco¤rafik bölgelere göre da¤›l›m yüzdeleri
Ç
Çaall››flflmmaa TTooppllaamm ttaakkssoonn AnAnaaddoolluu--TTuurraann AAkkddeenniizz %% AAvvrruuppaa--SSiibbiirryyaa %% KKoozzmmooppoolliitt vvee N
Noo ssaayy››ss›› %% ddii¤¤eerrlleerrii %%
1 1 707 35.6 4.2 6.5 52.6 2 2 533 26.45 8.63 8.44 56.48 3 3 1518 45.70 4.40 8.00 49.10 4 4 980 43.30 1.40 10.80 44.50 5 5 801 38.25 4.50 3.50 53.75 6 6 584 31.30 4.95 5.65 58.1 7 7 891 35.40 2.90 9.90 51.8 8 8 820 38.40 2.60 9.5 49.5 9 9 826 43.40 4.35 3.87 48.38 1 100 1156 36.41 2.42 7.17 54.00 1 111 478 35.00 3.40 7.20 54.40 1 122 1492 42.60 3.28 9.38 44.74 1 133 1056 30.84 2.27 8.42 58.46 1 144 1052 34.90 5.30 4.90 54.90 1 155 726 44.63 1.10 4.55 49.72 1 166 820 39.20 5.50 4.20 51.1 1 177 506 34.20 4.50 4.30 56.00 1 188 854 45.90 2.58 6.09 45.43 1 199 798 38.50 4.50 4.10 52.90
Tüm bunlara ek olarak araflt›rma alan›ndaki taksonlar›n Raunkier (1934) sistemine göre (89) hayat formlar› belirlenerek Tablo 5’te gösterilmifltir.
Tablo 5. Alandaki taksonlar›n Raunkier sistemine göre hayat formlar› da¤›l›m›
H
Haayyaatt FFoorrmmuu TTaakkssoonn SSaayy››ss›› OOrraann›› ((%%))
Hemikriptofit 353 49.8
Terofit 205 29.0
Kriptofit 71 10.0
Kamefit 41 5.9
Endemik ve nadir toplam 23 taksonun tehlike kategorilerine göre da- ¤›l›mlar› flöyledir: 1 takson tehlikede “EN”, 3 takson zarar görebilir “VU”, 15 takson az endifle verici “LC”, 3 takson tehdit alt›na girebilir “NT”, 1 takson veri yetersiz “DD”.
Sonuç olarak alanda ilk olarak yap›lm›fl olan bu çal›flma ile ülke, böl- ge ve Bingöl il fuloras›na belirli ölçüde katk› sa¤lanm›flt›r. Araflt›rma sonucu taksonlar›n korolojileri ve farkl› özellikleri ile ilgili yeni veriler elde edilmifl- tir. Ayr›ca bu çal›flmayla ileride yap›lacak sistematik, ekolojik ve vejetasyon ile ilgili çal›flmalara kaynak oluflturacak temel veriler elde edilmifltir.
T
Teeflfleekkkküürr
Bu çal›flmay› BAP-203-129-2013 nolu proje ile destekleyen Bingöl Üni- versitesi Bilimsel Araflt›rma Projeleri Baflkanl›¤› ile baz› bitki örneklerinin teflhi- sinde yard›mc› olup bitki listesinde ismi geçenlere çok teflekkür ederiz.