SON SÖZ
Yaptığımız araştırma, geri zekâlı çocukların, zihin seviyesi, psiko- motör etkililik yönünden incelenmesi ile ilgili deneysel bir çalışmadır.
İnceleme, debillerin mediko-sosyal adaptasyonunu sağlamak ama cıyla ona ait karakteristiklerin ortaya çıkarılmasını esas tutar. Aynı Z. B. sınırları içinde bulunan 11 ve 14 yaş debil grublarının, normal çocuklara ait etalonaj muvacehesinde karşılaştırılması temeline dayanan bu çalışmanın popülâsyonu La Rue Desprez Özel Eğitim Okuluna gir mek için Paris H. H. R. psikoloji laboratuvarına müracaat eden geri zekâlı çocuklardan teşkil edilmiştir.
Araştırma verileri karşılaştırmalı ve tenkidi bir yorumlama anla yışı içinde, hemen analizlerini müteakip verildiği için, araştırmanın, psiko-motör etkililiğin niceliksel ve niteliksel endisleri açısından vardığı sonuçları ana hatları itibariyle formülleştirmeye çalışacağız:
1- Bir araştırma, özellikle geri zekâlılar üzerinde yapılacak bir inceleme sadece istatistik veriler üzerine dayandırılamaz. Canlıya sentetik bir birlik olarak dikkati çeken bir felsefe, böyle bir inceleme de sayıların anlam kazanmasını temin eder. Bundan böyle, geri zekâlı çocukların araştırılmasında istatistik inceleme ile fenomenolojik çözüm lemeyi bir arada mütalea eden klinik psikoloji metodunu kullanmak kaçınılmaz bir gerekliliktir.
2- Debil, zinhî yönden aynı zekâ yaşındaki normal bir çocuktan farklıdır. Hetérochronie kavramına dayanan hipotezimizin bu yönü vardığımız sonuçlarla doğrulanmıştır. Z. B. leri 60-70 olan, gerek 11, gerekse 14 yaş debil grupları B.-S. test sonuçlarına göre, T. Y. lerinin çok altında bir zihin seviyesine sahip oldukları halde, T-2-B test sonuç larına göre, kendi yaşlarına oldukça yakın bir seviyeye ulaşmışlardır.
3- B--S. testi ve onun dayandığı Z. B. kavramı, geri zekâlıyı ger çek hüviyetiyle teşhis bakımından yeterli değildir. Hatta, testteki dispersiyonların analizi bile, bu hususta yeterli bir ölçü temin edeme mektedir. Fakat herşeye rağmen, B.-S. çoğu zaman debillerin teşhisinde bir endikasyondur. Tek başına Z. B. zekânın profilini maskeler, bu sebeble B. S. yi diğer testlerle beraber kullanmak şarttır.
4- Geri zekâlılara tahsis edilmiş bir test bataryasının ferdî olarak uygulanması ve zaman süresi itibariyle de kısa olması zorunludur.
GERİ ZEKÂLI ÇOCUKLAR
223
5- T-2-B iyi bir psiko-motör etkililik testi olduğu gibi. klinik yok lama anlamında süjelerin karakteriyel cepheleri üzerine eğilmekte ve bu konuda zengin bilgiler sağlamaktadır. Geri zekâlılığın gerek, -hétérochronie anlamında- seviyesi, gerekse karakteriyel cephesi bakı mından T-2-B geri zekâlılık test bataryasında muhakkak bulunması gereken bir testtir.
6- B.-S. (Zazzo, 1949 rektifikasyonu) testinde debiller için kolay ve zor olarak tesbit edilmiş itemler açısından 11 ve 14 debil grublarının karşılaştırılmaları ilginç bir sonuç vermiştir. 11 yaş, debiller için güç sorulan cevaplandıramadıkları halde 14 yaş süjeleri debiller için güç sorularda önemli başarı göstermişlerdir. Bu husus, 14 yaş için, belirli bir ölçüde artık debillikten söz etmenin şüpheyle karşılanabileceğini ifade eder.
7- T-2-B nin birinci kısmındaki sürat ve bu sürate ait eğri yönün den 11 ve 14 yaş debil grupları arasında belirli bir fark yoktur. Her iki grupta normal 10 yaşından sonra görülen birinci sürat stiline sahiptir ler. İki grup arasındaki fark, sürat stilinden değil, jenetik bir endis olan sürate ait niceliksel değerlerin farklı oluşundan ileri gelmektedir. 8- T-2-B nin ikinci kısmına ait sürat 14 yaşta 11 yaşa nazaran daha düşüktür. Bu husus ikinci hipotezimizi desteklemektedir. 14 yaş debil- leri dakikliği muhafaza için gerekli olan sürat azalmasını göstermiş lerdir. Bu, normal 9 yaştan itibaren görülen bir otoregülasyonun ifa desidir. Nitekim, testin ikinsi kısmına ait sürat eğrisi, yönünden 11 ve 14 yaş grupları arasında yapılacak karşılaştırma, ikinci sürat stili arasındaki farkı açıkça ortaya koyar.
9- Dakik olmayışın sembolleri olan In1 ve In2 yönünden, 11 ve
14 yaş gruplarının karşılaştırılması bize açıkça 11 yaşın dakik olmadı ğını, 14 yaşın ise otoregülasyonun bir ifadesi olmak üzere dakik olma karakteristiğini taşıdığını, onu sürate feda etmediğini göstermekdedir.
10- T-2-B nin iki kısmına ait süratlerin bölümü olan QV yaşla değişen bir endis değildir. QV ve In1, In2 arasındaki ilişkilerin
araştırılması, aşırı sürat gösteren ve açıkça dakikliği sürate feda eden süjelerin daha çok, Z. Y. si 9 a ulaşmayan debiller olduğu, bu çalışma sti line, Z. Y. si 9 a ulaşan 14 yaş debillerinde rastlanmadığı hipotezini doğrulamaktadır.
11- Otoregülasyon eksikliğinin, davranış bozuklukları gösteren bütün süjeler için de varit olabileceği kanısında olduğumuz için, ile-
2 2 4 NERİMAN SAMURÇAY
rde bu konuda çalışacak olanların bu hususu karşılaştırmalı olarak ele almaları ilgi çeker düşüncesindeyiz.
12- İlerleme biçimi bakımından 11 ve 14 yaş arasında bir fark tesbit etmedik. Bu bakımdan ilerleme biçimi, çalışma stilini açıkça ortaya koyan bir endis değildir sonucuna vardık.
13- 11 ve 14 yaş grublarının ayırdedilmesi yönünden, çizgilerin boyutu, istikameti ve şiddeti, önemli bir nitelik taşımaktadır. a) Aşırı sürati ifade eden istikamet 11 yaşta daha fazla görülmeketedir. 14 yaş grubunda çizgi istikametlerinin analizi ise, bu gruptaki otoregülas- yon ve işe adapte olma kabiliyetini açıkça göstermektedir. 11 yaşta tabloya hâkim olan enfantil stil, 14 yaşta bariz bir şekilde azalmak tadır. b) Otoregülasyonun karakteristiği olan, üç işaret için tek istika met kullanma açısından 11 ve 14 yaş grupları arasındaki belirgin fark 14 yaş grupunun lehinedir. c) Çizginin grafo-motör yanı hususundaki kriterlerimiz objektiflik açısından yeterli olmamakla beraber yaptığı mız karşılaştırma, 11 yaş grupunun daha çok karakteriyel güçlükler ifa de ettiğini, buna müçabil otoregülasyon stiline sahip 14 yaş grupunda da ha az karakteriyel güklükler bulunduğunu ortaya koymaktadır. Geri zekâlılık üzerinde çalışacak olanların, bu hususa ilgi göstermelerinin ye rinde olacağı kanısını belirtmek isteriz.
14- 11 ve 14 yaş arasında yaptığımız karşılaştırma, Zazzo'nun sistematik olarak ele almadığı "modeli kontrol" ve "geriye dönüş" (özellikle ikinci kısma ait) vaziyet alışlarının ilginç olduğu sonuçuna varmıştır.
15- T-2-B testinde çizilmesi unutulan işaretler yönünden, 11 ve 14 yaşlar arasındaki karşılaştırma 14 yaşın açıkça daha kontrollü, daha dikkatli olduğunu ortaya çıkarmıştır.
16- Randıman tiplerine ait dakiklik endislerinin dağılımı yönün den ele alınan karşılaştırma, Z. Y. 9 ve 9 dan büyük 14 yaş grupundaki dakikliğin, Z. Y. 9 dan küçük olan gruplardan bariz bir şekilde üstün olduğunu göstermektedir (Tablo XLVI).
BİBLİYOGRAFYA
Adasal R., Medikal Psikoloji, Cilt I, Güzel İstanbul Matbaası, Ankara, 1964.
GERİ ZEKALI ÇOCUKLAR 225 Anastasi A., Levee R F., "Intellectual defect and musical talent:
a case report", Amer. J. Ment. Def, 64, 4, 1959, s. 965-703. Andrews T.,- G et Coll. Les Méthodes de la psychologie, Çev. P. Fra-
isse et Coll. P.U.F., Paris, 1952.
Antel S. C., Terbiyede Ölçü, Matbaacılık okulu, İstanbul, 1955. Beley A., "Dynamique de l'enfant oligophrène" La Raison, No: 16,
1956.
Berge A., L'êcolier difficile, A. Colin "Coll. Bourrelier" Paris, 1965 - Propos aux parents et aux édicateurs, Aubier, Paris, 1961. Bernyer G., " U n Essai d'analyse factorielle des aptitudes", Ann. Psy
chol., 41-42, 1945, s. 202-226.
- "Recherches statistiques sur quelques tests d'aptitudes appli qués à l'enseignement secondaire" Biotypologie, 1951, s. 1-16. Binet A. La psychologie du raisonnement, Alcan, Paris, 1886.
- Les idées modernes sur les enfants, Paris, Flammarion, 1911. - L'étude experimentale de I'intelligence, Schleicher, Paris, 1903. - "Attention et adaptation "Ann. Pstchol. 6, 1900, s. 248-404. - "La mesure en pschologie individuelle", Revue Philos. 46, 1898, s. 113-123.
- "Nouvelles recherches sur la mesure du niveau intellectuel chez les enfants d'école" Ann. Psychol. 17, 1911, s. 145-232. - "La graphologie et ses revelations sur le sexe, l'âge et l'intel ligence" Ann. Pycchol, 10, s.179-210.
Binet A.,- Simon Th. "L'intelligence des imbéciles" Ann. Psychol. 15, 1909, s. 1-147.
- "Méthode pour le diagnostic du niveau intellectuel des anor m a u x " Ann. Psychol. 11, 1906, s.191-224.
- "La misère physiologique et la misère sociale" Ann. Psychol., T. X I I , Paris, s. 1-24.
- "Application des méthodes nouvelles au diagnostic du niveau intellectuel ches des enfants normaux et anormaux" Ann. Psyc
hol., T. XI, 1905
Blondel, Ch, "L'activité automatique et l'activité synthétique" Du- mas'nın Nouveau Traité de Psychologie'si içinde, Alcan, Paris, 1930.
2 2 6 NERİMAN SAMURÇAY
Bobertag O., ' Quelques reflections méthodologiques à propos de l ' é c
helle m é t r i q u e de l'intelligence de Binet et S i m o n " , Ann. Psychol., 18, 1912, s. 271-87.
Bonnardel R., L'adaptation de I'homme à son métier, P . U . F . , Paris,
1946.
Bonnis L., Le developpement de I'intelligence chez les arriérés, Thèse,
Paris, 1926.
Bourdon, Observations comparatives sur la reconnaissence, la disc
r i m i n a t i o n et l ' a s s o c i a t i o n " Revue Phil., 1895, s.153-185.
Brauner A. F., Conseils aux familles pour élever un enfant déficient mental.,
Sabri, Paris, 1960
Bugniot F., Lalisse A., Kevorkian J., " L ' o r i e n t a t i o n professionnelle
des débiles semi-éducables" Revue de Neuropsychiat. Inf., N o : 3-4, Mars-Avril, 1963, Paris, s.197-210.
Busemann A., Psychologie des déficiences intellectuelles, P . U . F . Çev.
G. R u s t i n , Paris, 1966.
Cambon J., " L a m é t h o d e de t e s t s " Bulletin de psychol., 256, X X , 8-9,
F é v . 1967.
Abaque de correspondence entre divers procédés d ' é t a l o n n a g e s " B . I . N . O . P . , 20, N O : 4., 1964, s. 260-261.
Carmichael L., Manuel de psychologie de Venfant, P . U . F . , 1952. Cebiroğlu R., 'Türkiyede geri zekâlı çocuklar ve geriliğin sebebleri" Eği
tim Hareketleri,, Sayı 127-128, Cilt I I , E y l ü l - E k i m 1965. s. 5-7
Cesselin F . , Comment évaluer le niveau intellectuel, Bourrelier, Paris, 1937.
Chaumonot L., L'éducation des arriérés dans les classes de perfectionne
ment, thèse, Paris, 1948.
Child H. A. T., Studies in education, N o : 7, L o n d o n I n s t . of E d u c . E v a n s ,
1955
Chiva M. " C o n t r i b u t i o n à l ' é t u d e de la pensée conceptuelle et des
p h é n o m è n e s de persévération chez les débiles m e n t a u x " Inter
national Copenhagen Congress on the scient. Study of Ment. Retar.,
D e n m a r k , 7-14 August, 1964.
II Congresso Europeo Dı Pedopsychiatrtia, Unione, E u r o p e a D e r Pe- dopsichiatri, R o m a , 31 Maggio- 4 Giugno, 1963.
GERİ ZEKALI ÇOCUKLAR
227
La psychiatrie de I'enfant, V Fasc. 1. 1962, s. 3-42.
Debesse M., "Les méthodes pédagogiques" Traité de Psychologie app, Kitab IV, Paris, 1955,
Delacroix H., "Les opérations intelle ctuelles" Dumas'ın Nouveau Tra ité de Psychologie''si içinde T. V., Fasc. 2, Alcan, Paris, 1936.
- Le langage et la pensée, Alcan, Paris, 1930.
Delay J., Pichot P., Abrégé de psychologie, Masson, Paris, 1964. Delay J., Pichot P., Perse J., "La notion de pseudo- debilité mentale"
Ann. Med.-psychol. T. I., 1952, s. 619-624.
Descoeudres A., L'éducation des enfants arriérés, Delachaux- Niestlé, Neuchâtel, 1932.
Duchène H., Cabus A., Zazzo R., "Débat sur la debilité mentale" Psychol. Franç. II, 2, 1957, s. 102-118.
Dumas G., Traité de psychologie, Alcan, Paris, 1923-1924, C. I-II - Nouveau traité de psychologie, Alcan, Paris, 1930.
- "Qu'est-ce que la psychologie pathologique" Journ. de Psychol. Janvier, 1908.
E. G. Z. Çocuklar için program taslağı, Ankara Rehberlik ve Araştırma
Merkezi Yayınları No: 1, Akademi Mat., Ankara, 1964. Esiquirol, Dictionnaire des sciences médicales, Paris, 1918.
Fau R., Andrey B., Le Men J., Dehaudt H., Psychotérapie des débiles mentaux. P.U.F. "Paideia", Paris, 1966.
Favez-Boutonier J., "Psychologie clinique et phénoménologique" Bulletin de psychologie, X I I /11, 163, 1959, s. 569-573.
Ferre A., Les tests à I'école, Editions Bourrelier, Paris, 1961.
Foucault M., Maladie mentale et psychologie, P. U. F., Paris, 1962. Fouchée S., Hommes, Qui étes-vous? Essai de morpho-psychologie,.
Edit. Revue de Jeunes, Paris, 1945.
Galton F., "Psychometric experiments", Brain, 2, 1879, s. 149-163. Gaw F., "A study of performance tests" Bıit. Journ. Psychol. 15, 1925,
s. 374-392.
Gesell A., ilg F. L., L',enfant de 5 à 10 ans, Çev. Granjon ve Lézine, P. U.F. , Paris, 1963.
Gordon H., "Mental and scholastic tests among retarded children" Educ. Pamphlets. Bd. Of. Educ. No: 44, 1923.
2 2 8 NERİMAN SAMURÇAY
Janet P., Les dbéuts de I'intelligence, Flammarion, Paris, 1935. Kadıoğlu S., " Zekâ geriliklerinde davranış bozuklukları ve spesifik
manejman", Ankara Nümune Hast. Bülteni, C. V., 4 (28) Temm.- Ağus. 1965.
Kohler C, Les déficiences intellectuelles chez Venfant, P.U.F. Paideia, Paris, 1963.
- Les problèmes neuropsychiatriques et médico-pédagogiques de
Venfant, P.U.F., Paris, 1952.
- L'enfant arriéré dans sa famille, Centre d'act. Pedag. Paris, 1956.
Kohler C, Robert J. M., "Recherche sur l'origine familiale de la débi lité mentale dans une collectivité d'adolescents", J. Med. Lyon. 45, No: 1052, 1964, s. 745-755.
Kramer J. ," La mesure de l'intelligence sociale" Psychol. Franç. 8, No: 2, s. 109 - 118.
Lafon R., Psycho-pédagogie médico-sociale, P.U.F., Paris, 1950. Lafon R., Faure J.-L., "Aspects actuels du problème des insuffisences
mentales chez l'enfant", S. E., 9/10 Nov-Dzc. 1958. Lang j. j . , " Les désadaptations scolaires. Le point de vue du psychi
atre d'enfants" Pyschol. Franç. V, No: 2, 1960, s. 118-22. - L'enfance inadaptée problème médico-social., P.U.F., Paris, 1962. Launay C, L'hygiène mentale de I'écolier, P.U.F. "Paideia", Paris,
1959.
Grieger P., L'intelligence et I'éducation intellectuelle. Investigations
caractérologiques., P.U.F., Paris, 1950.
Guillaumin J., La dynamique de l'examen psychologique, P.U.F., Paris, 1965.
Gaillat R., Analyse caractérielle des élèves d'une classe par leur maître, P.U.F. Paris, 1952.
Heuyer G., "L'émotivité comme base du comportement" Introd. à la Pyschiat. infant. P.U.F.., "Paideia", 1966 a.
- Introduction à la psychiatrie infantile, P.U.F. ., Paris, 1966 a. - 20 Leçons de psychologie médicale, P.U.F., Paris, 1966. - " L ' orientation scolaire et professionelle des déficients de l'intel-
GERİ ZEKÂLI ÇOCUKLAR 229 ligence et de la motricité" Revue de neuro, psychiat. Infant., No: 3-4, Paris, 1963, s. 82-84
Heuyer ve Lebovici, Débilité mentale et troubles du caractère, Groupe fr ançais d'études de psychopathol. Infant., 1948.
Hurtig M., C, Santucci H., Zazzo R., "Les problèmes du vocabulaire chez les débiles mentaux" Cahiers de I'enf. Inadapt., No: 3, Déc. 1959, s. 1-13.
Itard - De l'éducation d'un homme sauvage, Paris, 1801.
Ingram C. P., "Ağır öğrenen çocuklarda bedenî, zihnî ve içtimaî özel likler" Pedagoji cemiyeti dergisi, Çev. N. Yalçın, C. I, sayı 4, 1965, s. 224-230.
Inhelder B., Le diagnostic du raisonnement chez les débiles menteaux, Delachaux et Niestlé, Neuchâtel, 1943.
Laurent P., Philonenko A., Le débile mentale dans le monde du travail, Bull. du C.E.R.P., X, No: 3, 1961.
Luccioni H., "Intelligence", Porot'nun Manuel alphabétique de psyc hiatrie, P.U.F., Paris, 1952.
Lewin K., A dynamic theory of personality, Mc. Graw Hill, 1935. Maistriaux R., L'intelligence et le caractère, P.U.F., 1959.
Mandra R., "L'adolescent débile oriente la pédagogie spéciale." En fance, 4-5, Numéro spécial, 1960, s. 463-485.
Mialaret G., "Les applications de la psychologie au domaine scolaire", H. Piéron, Traité psychologie app. T. III, P.U.F., Paris, 1960, s. 1473-1531.
Minkowski E., Traité de psycho-pathologie, U.P.F., Paris, 1966.
Morais R., "Critique caractérologique d'un test d'attention" La Carac térologie, 6, 1964, s. 161-167.
Mourad Y., L'éveil de l'intelligence, P.U.F., Paris, 1955.
Muggenthaler E., "Die Soziologische Stellung Hilfsschulbedürftiger Kinder in Einer Volksschulklasse" P.K.Pt., 4, 1955.
Nguyen-xuan A., "Etude de 1' évolution des structures de réussite sco laire de la 6. à la 1. " BINOP, XIX, No: 1, 1963, s. 5-48. Nissen G., "Uber Auswirkungen von Milieuschaden auf Schwachsin
230
NERİMAN SAMURÇAYOdier Ch., Les deux sources consciente et inconsciente de la vie morale, Baconnière, Neuchâtel, 1947.
Oleron P., Les composantes de I'intelligence, P.U.F., Paris, 1957. Oleron P., Piaget t., Inhelder B., Greco P., Traité de psychologie ex
périmentale'ın içinde Kitap VII, L'intelligence P.U.F. Paris,
1963.
Özgüven E., Zekâ nedir, M. Eğ. B. Test ve araştırma bür., Ank., 1961. Pechoux P., Thevenin R., Pantel L., Hugonat R., "Reflexions sur 1'
orientation professionnelle des anormaux psychiques" J. de Med.
de Lyon, Avril, 1947 s. 273.
Pechoux P., Resseguier t., Laurent P., Kettler P., Thireau Y., "La débilité mentale chez l'adulte jeune, aspects psychologiques, somatiques, sociologiques" Bull. du C.E.R.P., 7, No: 11, 1958, s.1-69.
Perron R., "Problèmes de personnalité chez les débiles mentaux" En
fance, 4-5, Numéro spec, 1960, s.397-418.
- "Motricité et motivations. A propos de la notion du contrôle"
Enfance, No: 5, 1956, s. 35-55.
- "Les effets de la réussite et de l'échec sur l'effort de contrôle"
Ann. Psychol., 1959, 59, No: 2, s. 407-426.
- Niveaux de tension et contrôle de I'activitê, C.N.R.S. 1961. Perron R., Bondelli J.L., "A propos ve quelque corrélations entre test
des deux barrages et épreuves d' intelligence" Le Travail Humain No: 3, Dec. 1954, s. 215-223.
Piaget J., Jugement et raisonnement chez Venfant, Delachaux- Niestlé S.A., 1935.
- La représentation du monde chez Venfant, Alcan, Paris, 1925. - La naissance de l'intelligence chez l'enfant, Delachaux-Niestlé S.A., 1936.
- La psychologie de l'intelligence, Collin, Paris, 1947.
- Le langage et la pensée chez Venfant, 2. Ed. Delachaux, Niestlé S.A., Neuchâtel, 1930.
Pichon E., Le développement psychique de Venfant et 1'adolescent-Masson, Paris,
GERİ ZEKÂLI ÇOCUKLAR 231 Pichot P., Delay J., Perse J., Méthodes psychometriques en clinique,
Masson, Paris, 1955.
Piéron H., "Le Problème de 1' intelligence" Scientica, 42, 1927 s. 337- 348.
- Traité de psychologie appliquée, T. I I , P.U.F., Paris, 1960. Porot A. Manuel alphabétique de psychiatrie, P.U.F., Paris, 1960. Portwood- P. F., "Progress report on the Sheffield ESN study", BPS
Bull., No: 34, 1958.
Pradines M., Traité psychologie générale, P.U.F., Paris, 1946.
Prudhommeau M., Les enfants déficients intelléctuels, P.U.F., Paris, 1956.
Recherches Psychologiques En U.R.S.S., Es. du Progres, Moscou, 1966.
Reuchlin M., L'histoire de psychologie, P.U.F., Paris, 1961. - Méthodes d'analyse factorielle, P.U.F., Paris, 1964.
Rey A., Monographies de psychologie clinique, Delachaux-Niestlé, Neu- châtel, 1952.
- L''examen clinique en psychologie, P.U.F., Paris, 1958.
- "Réactions caractérielles dans V examen pcychologique" Le diag
nostic du caractère., P.U.F., Paris, 1949.
Robin J., Les difficultés scolaires, P.U.F., "Paideia", Paris, 1962. Rosenzweig S., "La mesure expérimentale des types de réaction à la
frustration" Murray H. A.' nın L'exploration de la personnalité'- si içinde P. U. F., 1953. s. 585- 599.
Roudinesco ve Guiton, Le développement de Venfant, P.U.F., Paris, 1950.
Sauvegarde, XV. Congres de L'U.N.A.R., Paris Nov. 1964.
Seguin E., Traitement moral, hygiène et I'éducation des idiots, Paris, 1846.
Sperman., Les aptitudes de I'homme, Alcan, 1936.
Spreng H., 'L'observation systématique pendant l'examen psycho logique" Le diagnostic du caractère, P.U.F., Paris, 1949. Stambak M., "Problèmes posés par l'application de la méthode géné
tique en psychopathologie" Psychol. Franç., T. X, No: 1, Janv. 1965, s. 80- 86.
2 3 2 NERİMAN SAMURÇAY
Stern W., Die Differentielle Psychologie in ihren Methodischen Grund lagen, Leipzig, 1911,
- Allgemeine Psychologie auf Personalistischer Graundlage, Ed. Haag, Martinus Nijhoff, 1935.
Şemin R., Ordu alfa testleri, Rıza Koşkun Mat. Ist. 1943.
- Zihin seviyesi nedir ve nasıl ölçülür? M. Eğ. B. İstanbul, 1945. - Çocukta fizikî kanuniyet ve illiyet, Türkiye Basımevi, İstanbul, 1940.
- Zekânın değerlendirilmesi : Binet-Stanford Testlerinin İstanbul
Çocuklarına Standardizasyonu, Çeltüt Mat., İstanbul, 1958. Terman L. M., Merrill M. A., Measuring intelligence, Houghton Miff
lin 1937.
Terman L. M., The Stanford Revision and extension of the Binet- Simon scala for measuring intelligence, Baltimore, Warwick and York,
1917.
Thorndike E. L., The fundementals of learning, Teachers College New York, 1932.
Thurstone L. L., The Nature of Intelligence, Harcourt Brace, New York, 1924.
Tobias J., Gorelick J., "An Investigation of orderliness as a characte ristic of mentally retarded adults" Amer J., Ment Def, 64, 4, 1959 s. 761-764
Tansley A. E., Gulliford R., The Education of slow learning Children, Routledge and Kegan Paul, London, 1965.
Uyanık M., "Ağır öğrenme ve geri zekâlılık hakkında genel açıklama" Pedagoji Cemiyeti Dergisi, C. I., Sayı 4, 1965, s. 198-206. Viaud G., L'intelligence, P.U.F., Paris, 1961.
Wallon H., Stades et troubles de développement psychomoteur et mentale chez Venfant, Thèse, Paris, 1925.
- De l'acte à la pensée, Flammarion, Paris, 1942.
- Les origines de la pensée chez Venfant. P.U.F., Paris, 1945. - Les origines du cacactère chez Venfant, P.U.F., Paris, 1954. - L'évolution psychologique de Venfant. A. Colin, Paris, 1962. Wolfenaberger W., "Schizophrenia in mental retardates: three hypot
GERİ ZEKALI ÇOCUKLAR