MTAL öğrencilerinin okula bağlılıklarında cinsiyet, sınıf ve alan değişkenlerine ilişkin sonuçlar

MTAL öğrencilerinin okula bağlılığında cinsiyetin etkisi incelendiğinde biliĢsel bağlılık-okul çalıĢmalarının kontrolü, biliĢsel bağlılık-geleceğe yönelik istekler ve dıĢsal güdülenme alt boyutlarından elde ettikleri puanların cinsiyetlerine göre farklılaĢtığı görülmektedir. Buna göre, kız öğrencilerin biliĢsel bağlılık-okul

çalıĢmalarının kontrolü ve biliĢsel bağlılık-geleceği yönelik istekler alt boyutlarından elde ettikleri puan ortalamaları erkek öğrencilere göre anlamlı olarak daha yüksek iken, dıĢsal güdülenme alt boyutunda erkek öğrencilerin elde ettikleri puan ortalamaları kız öğrencilere göre anlamlı olarak daha yüksektir. MTAL öğrencilerinin duygusal bağlılık-aile desteği, biliĢsel bağlılık-öğretmen öğrenci iliĢkileri ve duyuĢsal bağlılık-akran desteği alt boyutları ile ölçekten elde ettikleri toplam puanlarının ise cinsiyetlerine göre anlamlı olarak farklılaĢmadığı bulunmuĢtur.

Öğrencilerin okula bağlılık düzeyinin cinsiyet açısından yapılan karĢılaĢtırması ile ilgili yapılan benzer araĢtırmalarda da (Adıgüzel ve KaradaĢ, 2013; Arastaman, 2009; Sağlam ve Ġkiz, 2017; Savi, 2011; ġimĢek ve Çöplü, 2018) kız öğrencilerin okula bağlılıklarının erkek öğrencilere göre daha yüksek olduğu ifade edilmiĢtir. Genç ve Çetin‟in (2010) MTAL öğrencileri ile ilgili yaptığı çalıĢma sonuçlarına göre etkinliklerde öğrenciye söz hakkı verme, nazik ve hoĢgörülü davranma, sabırlı olma, öğrenci sorunlarına duyarlılık vb. birçok konuda kız öğrencilerin öğretmen-öğrenci iliĢkilerini algılarının erkek öğrencilere göre daha olumlu olduğu sonucuna ulaĢılmıĢtır.

Erdoğdu ve YüzbaĢ‟ın (2018) gerçekleĢtirdiği araĢtırma sonuçlarında ise erkek öğrencilerin okula bağlılık düzeyleri kız öğrencilere göre daha yüksek çıkarken bu sonuç erkek öğrencilerin akademik baĢarıyı ve gelecek hedeflerini gerçekleĢtirmeye kız öğrencilere göre daha fazla istekli oldukları Ģeklinde yorumlanmıĢtır.

MTAL öğrencilerinin okula bağlılığında sınıf düzeyinin etkisi incelendiğinde toplam puan ile dört alt boyutta anlamlı farklılaĢma görülmüĢtür. Bu alt boyutlar biliĢsel bağlılık-okul çalıĢmalarının kontrolü, biliĢsel bağlılık-öğretmen öğrenci iliĢkileri, duyuĢsal bağlılık-akran desteği ve dıĢsal güdülenme boyutlarıdır. DuyuĢsal bağlılık-aile desteği ve biliĢsel bağlılık-geleceğe yönelik istekler alt boyutlarında ise sınıf düzeylerine göre anlamlı bir farklılık bulunmamıĢtır. BiliĢsel bağlılık-okul çalıĢmalarının kontrolü alt boyutunda, MTAL dokuzuncu sınıf öğrencilerinin on birinci sınıf öğrencilerinin ortalama puanlarından anlamlı olarak daha yüksek olduğu bulunmuĢtur. BiliĢsel bağlılık-öğretmen öğrenci iliĢkisi alt boyutunda, MTAL on

birinci sınıf öğrencilerinin ortalama puanlarının, dokuzuncu ve onuncu sınıf öğrencilerinin ortalama puanlarından anlamlı olarak daha düĢük olduğu bulunmuĢtur. DuyuĢsal bağlılık-akran desteği alt boyutunda, MTAL onuncu sınıf öğrencilerinin ortalama puanlarının on birinci sınıf öğrencilerinin ortalama puanlarından anlamlı olarak daha yüksek olduğu bulunmuĢtur. DıĢsal güdülenme alt boyutunda, MTAL dokuzuncu sınıf öğrencilerinin on birinci sınıf öğrencilerinin ortalama puanlarından anlamlı olarak daha yüksek olduğu bulunmuĢtur. Ölçekten elde edilen toplam puana göre karĢılaĢtırmalar incelendiğinde ise MTAL on birinci sınıf öğrencilerinin dokuzuncu ve onuncu sınıf öğrencilerinin ÖOBÖ ortalama puanlarından anlamlı olarak daha düĢük olduğu görülmüĢtür. Bu sonuçlar öğrencilerin sınıf düzeyleri yükseldikçe okula bağlılıklarının azaldığı Ģeklinde yorumlanabilir. On birinci sınıfların hem okul çalıĢmalarının kontrolü ile ilgili olarak okulun ve verilen eğitimin gerekliliğine, hem öğretmen-öğrenci iliĢkisi ile ilgili olarak öğretmenlerine olan güven ve inançlarına, hem de akran desteği anlamında arkadaĢlarıyla olan iliĢkilerine olumsuz bakıĢ açılarıyla bağlantılı olarak okul bağlılıklarının azaldığı söylenebilir.

Elde edilen sonuçlara benzer olarak Savi‟nin (2011) yaptığı çalıĢma sonucunda da okula bağlanma yaĢa bağlı olarak karĢılaĢtırılmıĢ ve elde edilen bulgulara göre öğrencilerin yaĢı ile okula bağlılıkları arasında ters orantı olduğu tespit edilmiĢtir. Sağlam ve Ġkiz‟in (2017) araĢtırma sonuçlarında da sınıf düzeyi yüksek olan öğrencilerin sınıf düzeyi düĢük olan öğrencilere göre okul bağlılığının daha düĢük olduğu görülmektedir. Yine Erdoğdu ve YüzbaĢ‟ın (2018) gerçekleĢtirdiği bir çalıĢma sonucunda dokuzuncu sınıf öğrencilerinin onuncu sınıf öğrencilerine göre okula bağlılık düzeylerinin daha yüksek olduğu sonucuna ulaĢılmıĢ, elde edilen bu sonuç dokuzuncu sınıf öğrencilerinin okula yeni baĢladıklarında aidiyet duygusunun fazla olduğu ancak zamanla öğrenim görme ve bu konuda çaba gösterme konusunda bıkkınlık hissetme nedeniyle okul bağlılığının düĢtüğü Ģeklinde yorumlanmıĢtır.

MTAL öğrencilerinin okula bağlılığında alanların etkisi incelendiğinde ÖOBÖ‟nün toplamı ve alt boyutlarından elde edilen puanların alan değiĢkenine göre anlamlı olarak farklılaĢtığı görülmüĢtür. Özellikle çocuk geliĢimi ve eğitimi alanındaki MTAL öğrencilerinin duygusal bağlılık-aile desteği, biliĢsel bağlılık-okul

çalıĢmalarının kontrolü, biliĢsel bağlılık-öğretmen öğrenci iliĢkileri ve duyuĢsal bağlılık-akran desteği ve biliĢsel bağlılık-geleceğe yönelik istekler alt boyutlarında ortalama puanlarının diğer alanlardaki MTAL öğrencilerine göre yüksek olduğu görülmektedir. Ayrıca, MTAL elektrik-elektronik alanındaki öğrencilerin ortalama puanlarının, biliĢim teknolojileri, yiyecek içecek hizmetleri, büro yönetimi, grafik ve fotoğrafçılık ile ortak alan alanlarındaki öğrencilerin ortalama puanlarından anlamlı olarak daha düĢük olduğu görülmüĢtür. DıĢsal güdülenme alt boyutunda, MTAL çocuk geliĢimi ve eğitimi alanındaki öğrencilerin ortalama puanlarının, elektrik- elektronik ile ortak alan alanındaki öğrencilerin ortalama puanlarından anlamlı olarak daha düĢük olduğu görülmüĢtür. Ölçekten elde edilen toplam puana göre karĢılaĢtırmalar incelendiğinde ise MTAL çocuk geliĢimi ve eğitimi alanındaki öğrencilerin ortalama puanlarının, biliĢim teknolojileri, giyim üretimi, yiyecek içecek hizmetleri, muhasebe ve finansman ile elektrik-elektronik alanındaki öğrencilerin ortalama puanlarından anlamlı olarak daha yüksek olduğu görülmüĢtür.

5.1.4. MTAL öğrencilerinin sınıf içi çatışma yaşama nedenleri