Modelin Geliştirilmesi

6306 sayılı “Afet Riski Altındaki Alanların Dönüşümü” isimli yasa doğrultusunda riskli yapı tespiti lisansı bulunan ve kentsel dönüşüm uygulamalarında müşavirlik hizmeti veren firmanın kentsel dönüşüm danışmanlık hizmeti verdiği yüklenici, arsa sahibi ile ilgili belediyede yaşanan problemler tespit edilerek model geliştirilmiştir. İncelenen 10 proje ile ilgili olarak; yüklenici firma, belediye onay süreci, trafik simülasyonlarının yapılıp yapılmadığı, atık değerlendirme, yıkım tekniğinin analizi, sürdürülebilirlik analizleri, günlük şantiye giderleri ve projenin (trafik, iş güvenliği vb.) durma süresi gibi parametrelerin envanteri alınmaktadır. Bu veriler, firmaya

taslağı verilen tablonun firma tarafından doldurulması ile elde edilmektedir (Çizelge:2.2). Alınan bu bilgiler, problemlerin belirlenmesinde, Ulusal BIM

Uygulama Planı’nın (UBUP) tanımlanmasında ve 6. Bölümde, önerilen UBUP’un 107 kodlu projeye uygulanmasında kullanılmaktadır. UBUP’un oluşturulmasının en önemli sac ayaklarından birisi de dünyadaki BIM uygulama planlarının incelenmesidir. Bu kapsamda 6 ülke (ABD, Birleşik Krallık, Finlandiya, Singapur, Hong Kong ve Norveç) incelenmiştir. ABD’de Mekânsal Program için BIM Rehberi, Birleşik Krallık’ta PAS1192-3, Finlandiya’da COBIM, Singapur’da “Singapur BIM Rehberi”, Hong Kong’da “Hong Kong Konut Otoritesi BIM El Kitabı ve Norveç’te “Statsbygg BIM El Kitabı” ismiyle yayımlanan dokümanlar incelenmiştir. Bu dokümanlarda yer alan bölümlerin kentsel dönüşüm projeleri ile ilgili olan kısımları, önerilen UBUP için araştırılmıştır. Örneğin ABD’de 3 boyutlu doküman üretimi olarak başlayan BIM uygulama planı serüveni şu anda enerji analizlerinin yapılması ve mekânsal alanların otomatik olarak belirlenip, kontrol edilme aşamasındadır ve tüm bunlarla ilgili düzenlemeler sözü edilen dokümanda yazılmıştır.

16

Çizelge 2.2 : İncelenen 10 proje ile ilgili bilgiler.

Proje Kodu Yükle nici Firma Belediye onay süresi (ay) Trafik Simülasy onu Atık Değerlendir me (İnş çeliği) (ton) Yıkım Tekni ği Analiz Sürdürüle bilirlik Analizleri Günlük Şantiye Gideri (TL) İşin Durma süresi (gün) 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110

Öte yandan, Birleşik Krallık’ta 2016 Ocak ayından itibaren tüm kamu projelerinde kullanılacak, yapıyı oluşturan tüm elemanların enformasyon bilgileri (geometrik bilgiler ve diğer veriler), proje yönetim stratejisi ile tüm tanımların yer aldığı PAS 1192-3 standardı başlıkları itibariyle analiz edilmiş ve UBUP’un oluşturulmasına katkıda bulunmuştur.

UBUP’un mevcut problemlerin aşılmasına yönelik hedeflerinden bir diğeri de imar kanunu ve yönetmeliklerle önüne geçilemeyen, pratikte işlerin yürümesi için göz yumulan, “avan proje” üzerinden yapıma başlanmasının önüne geçilmesidir. Bu doğrultuda UBUP’ta gerekli tüm projelendirmenin yapılmasına yönelik öneriler geliştirilmiştir. Uluslararası seviyede BIM ile ilgili olarak birçok kaynak yaratan ve birçok ülkedeki BIM mevzuatının geliştirilmesinde başrol oynayan buildingSmart’ın uygulamaya geçmiş önerileri temel alınarak UBUP’un sahip olması gereken modeller açıklanmıştır. Bu modeller sayesinde gerekli tüm analizlerin altlıklarının oluşturulması sağlanmıştır. UBUP oluşturulurken en önemli verilerden birini oluşturan, mevcut kentsel dönüşüm projelerinin yapım süreçleri ile ilgili bilgiler, danışman firmadan alınmıştır. Tamamı İstanbul ili Kadıköy ilçesinde olan; 10 apartman ve 8 yüklenici için verilen kentsel dönüşüm danışmanlık hizmetlerinde, geleneksel yöntemlerle yürütülen proje yönetiminde arsa sahibi ve yüklenici yönünden yaşanan sorunlar raporlanmıştır. Sorunlar 4 ayrı grupta incelenmiştir.

i. Tasarım problemleri,

ii. Arsa sahiplerinin projeyi anlama ve ikna problemleri, iii. Yüklenicinin fizibilite problemleri ve

17

iv. Projenin onay ve kontrol problemleri ele alınmıştır.

Kadıköy bölgesindeki kentsel dönüşüm projelerinde, çevre açısından çözüm bekleyen problemler ise çevreye verilen zararlar (kirlilik, trafik, iş güvenliği gibi) ve atık yönetimi olarak iki ana başlıkta değerlendirilmiştir. Diğer gayrimenkul geliştirme projeleriyle kentsel dönüşüm projeleri arasındaki en belirgin farkın, kentsel dönüşüm projelerindeki mevcut yapının / yapıların varlığı olduğu düşünülmektedir. Mevcut yapıların modellenmesi ve bütüncül modelde ilk aşama olarak mevcut modelin yaratılmasının sağlayacağı faydalar BDT/BIM karşılaştırması ile belirlenmiştir. Çevresel etki değerlendirmeleri için tüm kentsel dönüşüm alanlarında, yeniden yapılacak binaların her türlü analizlerinin, BIM’in görselleştirme özelliğiyle belediyeler tarafından yapılabileceği savunulmaktadır. Bu kapsamda; Autodesk Revit ve Autodesk Navisworks yazılımları kullanılmıştır. Autodesk Revit’in;

i. Parametrik tabanlı obje oluşturma yöntemi kullanılarak istenilen özellikte elemanlar oluşturulmuş bunlara özgün malzemeler atanarak doğru ve kesin analizler için altyapı oluşturulmuş,

ii. Kat oluşturma ve kat seviyelerini otomatik ayarlama özellikleri kullanılarak yapılarda oluşacak kat yüksekliklerinin değişimlerinin tüm ilgili elemanlarda (Kolon, kiriş, döşeme, duvar, kapı gibi…) otomatik değişimlerin yapılabilmesi sağlanmış,

iii. Proje aşamaları oluşturma özelliği kullanılarak mevcut model, betonarme ve ince işler gibi proje aşamalarındaki planlama, metraj ve maliyet gibi başlıklar ayrı ayrı ve bütüncül olarak analiz edilmiş

iv. Enerji, statik ve ışık enerji modülleri kullanılarak yapıların gerekli olan simülasyonlarının yapılması sağlanmıştır.

Autodesk Navisworks’ün

i. Gezinme özelliğiyle projelerin 3 boyutlu sayısal modellerinin içerisindeki taramalar yapılmış, problemler tespit edilmiş,

ii. Çakışma kontrolü özelliğiyle istenilen kat seviyesinde ve tüm strüktür, mekanik, elektrik ve mimari yapı unsurları (elemanları) arasındaki çakışma ve düzensizlik kontrolleri yapılmış,

18

iii. 4 Boyutlu planlama modülü sayesinde oluşturulan 3 boyutlu modele Microsoft Project’te gerçekleştirilen iş programları eklenerek projelerin 4 boyutlu iş programları oluşturulmaya çalışılmıştır.