InQ MODELİ

Harrison ve Bramson kendi araştırmaları ve çoğunlukla Buchler ve Churchman’in çalışmasından çıkarımlarda bulunarak, kendi D0üşünme Stili Teorilerini oluşturdular. Harrison ve Bramson, insanların iletişim kurma, olaylara anlam yükleme ve algılama süreçlerinde gereksinim duydukları beş farklı yaklaşım belirlemişlerdir. 5 InQ Düşünme Stillerini de bu 5 yaklaşım oluşturur: Analist, İdealist, Pragmatist, Realist ve Sentezci.

2.2.4.1. Analist

Analist düşünme stiline sahip kişiler dünyayı öngörülebilir, düzenli ve

yapılandırılmış olarak algılarlar. Bu kişiler her işi yapmanın en iyi olan sadece bir yönetiminin olduğunu veya olması gerektiğini düşünürler. Bu sebeple analist düşünme stili kuralcı ve yönteme yönelik bir düşünme stilidir. Bu kişiler bir konuyu akılcı olarak incelemekten zevk alır ve muhtemelen bilgi ve genel kurallarla desteklenen, dikkatlice seçilmiş kelimeler içeren konuşmalar yaparlar. Akılcı olmayan ve gereksiz konuşmalardan ise haz almazlar. Analistler problemlerin ve kararların her zaman bir metot veya sistem sorunu olduğuna inanırlar ve bu nedenle de buluşlar veya sezgilerden çok prosedürler üzerinde dururlar (InQ Educational Materials, 1994).

2.2.4.2. İdealist

İdealistler gerçeklerini, yeni bilgileri var olanlarla olan benzerlikleri doğrultusunda özümseyerek, bir bütün olarak yaşarlar. İdealist düşünme sitili yeni düşüncelere açık, yenilikçi, özümseyici ve gereksinim merkezlidir. Bu düşünme stiline sahip insanlar, büyük çoğunluk tarafından ideal olarak kabul edilen çözümün en iyi çözüm olduğu düşüncesindedir. Bu nedenle idealistler, diğer türden düşünenlerin açıkça fark edemediği ilişkilerin ve karşılıklı bağımlılıkların farkında olma, sert ve ateşli tartışmalardan kaçınma eğilimindedir. Daha çok seviyeli ve bilgi içeren bireysel münazaraları tercih ederler.

İdealistler yüksek kişisel standartlara sahip olma ve ideal bir amaç belirlendiğinde fikir birliğinin her zaman olabileceğine inanma eğilimindedirler. Woodward’a (2000) göre idealistler didaktik bir bakış açısı kullanırlar, bir şeyin en iyisini yapmaya çalışırlar, bilimsel çözümlerle ilgilenirler ve çoğunlukla öneri vericidirler (Akt; Buluş, 2000: 67).

2.2.4.3. Paragmatist

Paragmatist düşünme sitili adaptif, marjinal ve sonuç odaklıdır. Bu stil genellikle geleneksel olmayan, deneysel ve yenilikçi düşünme ve faaliyetlerle ilişkilendirilir (Golian, 1998).Bu düşünme stilini kullanan bireyler dünyanın devamlı değiştiğinin farkındadır. Bu sebeple problemlerin çözümünde günün koşullarına göre hangi stil daha uygun ise onun kullanılması gerektiğini savunurlar. Doğruluk değil çalışabilirlik onlar için eşit öneme sahiptir. Bu insanlar en kısa ve maliyetsiz yolun en iyi yol olduğunu ve sonuç odaklı taktik ve stratejilere odaklanılması gerektiğini düşünürler. Beyin fırtınası gerektiren ve kompleks durumlar içeren çalışmalardan zevk alırlar. Sıradan, keyifsiz veya eleştiri niteliğindeki diyaloglara sıcak bakmazlar.

2.2.4.4. Reaelist (Gerçekçi)

Realist düşünme stili ampirik ve göreve yöneliktir. Bu düşünme stiline sahip kişiler (realistler) tümevarımcıdırlar, gerçeği temelde gözlemlerine ve yaşantılarına dayanarak kavramaya çalışırlar. Bu kişiler görünen veya deneyim edilen şeyleri gerçek olarak kabul ederler. Problemlere bir an önce çözüm getirmek isterler. Detaylara ve analizlere önem vermezler. Kötümserdirler ve çoğunlukla bardağın boş kısmına bakarlar. Eğer uzmanlar yeterince güven verici olurlarsa onlardan etkilenme eğilimine girerler. Felsefi tartışmalardan, uygulanamaz olayları konuşmaktan veya tamamen duygusal diyaloglardan hoşlanmazlar. Bunun yerine kısa ve öz tartışmaları yeğlerler.

2.2.4.5. Sentezci

Eleştiren, sorgulayan, entegre eden, süreç merkezli bir özelliğe sahip düşünme biçimidir. Sentezciler durumlar, nesneler, olaylar ve olgular arasında diğerlerinin bulamadığı ilişkiler, bağlantılar kurarlar. Bu şekilde düşünenler güçlü bir zıtlıklar

veya uçlar duygusuna sahiptirler; çünkü her plan için karşıt planlar geliştirirler ve farklı fikirleri yani, yaratıcı kombinasyonlarla, birbirleriyle ilişkilendirebilirler.

Sentezci düşünenler konsessus ve uyuşma aramanın yerine diyalektik bir yaklaşım kullanırlar. Bu insanlar davranışlarını, çelişki yoluyla daha yaratıcı çözümler oluşturma düşüncesine dayandırırlar. Gerçeği nesnel durumlarda, olgularda değil, bunlara verilen anlamda ararlar. Onlar güzelliğin gözleyenin bakış açısında olduğuna ve diğer kişinin algısının gerçek olduğuna inanırlar. Sentezciler, konular, varsayımlar her yönüyle ortada ancak karmaşık olduğunda ve açıklamaları gerektiğinde daha başarılı olurlar.

Temel özellikleri, WoodWard (2000) tarafından ampirik bir bakış açısı kullanma, var olan gereksinimlere çözümler arama, somut bulgular ile ilgilenme ve doğrulayıcı olma olarak sıralanmıştır (Akt: Balkıs, 2006).

Tablo-4. InQ Modeli, Düşünme Stilleri ve Özellikleri InQ MODELİ Düşünme Stilinin Genel _Özellikleri Örnekler

Analist

Prosedürler üzerinde duran, kuralcı ve yönteme yönelik

Bu kişiler bir konuyu akılcı olarak incelemekten zevk alır ve muhtemelen bilgi ve genel kurallarla desteklenen, dikkatlice seçilmiş kelimeler içeren konuşmalar yaparlar.

İdealist

Yeni düşüncelere açık, yenilikçi, özümseyici ve gereksinim

merkezli

Didaktik bir bakış açısı kullanırlar, bir şeyin en iyisini yapmaya çalışırlar, bilimsel çözümlerle ilgilenirler ve çoğunlukla öneri vericidirler.

Paragmatist

Adaptif, marjinal ve sonuç odaklı

Dünyanın devamlı değiştiğinin farkındadır; problemlerin çözümünde günün koşullarına göre hangi stil daha uygun ise onun kullanır, beyin fırtınası gerektiren ve kompleks durumlar içeren çalışmalardan zevk alırlar.

Realist

Ampirik, göreve yönelik ve tümevarımcı

Problemlere bir an önce çözüm getirmek isterler. Detaylara ve analizlere önem vermezler. Kötümserdirler ve çoğunlukla bardağın boş kısmına bakarlar. Gerçeği temelde gözlemlerine ve yaşantılarına dayanarak kavramaya çalışırlar.

Sentezci

Eleştiren, sorgulayan, bütünleyici ve süreç merkezli

Güçlü bir zıtlıklar veya uçlar duygusuna sahiptirler. Konular ve varsayımlar her yönüyle ortada ancak karmaşık olduğunda ve açıklamaları gerektiğinde daha başarılı olurlar.