4. BULGULAR VE TARTIġMA
4.2. Meyvelerde Tespit Edilen Fiziksel Özellikler
2017-2018 yıllarında tespit edilen 18 farklı nar genotipinden alınan meyve örneklerinin fiziksel özellikleri değerlendirilmiĢ olup bu değerlerin ortalaması aĢağıda verilmiĢtir.
22
4.2.1. Meyve ağırlığı
Seçilen nar genotiplerinin ortalama meyve ağırlıkları 207.3-689.5 g arasında değiĢtiği tespit edilmiĢtir. Seçilen nar genotiplerinde 47 N 01 nolu genotip 689.5 g ile en iri meyveyi oluĢturmuĢ, bunu 47 N 14 nolu genotip 673.9 g ile izlemiĢtir. 47 N 02 nolu genotip ise 207.3 g ile en küçük meyveye sahip olan nar genotipi olmuĢtur (Tablo 4.1). Ayrıca 200-300 g arasında 6 genotip, 300-450 g arasında 5 genotip, 450-700 g arasında ise 7 genotip bulunmuĢtur.
Mardin ilinde yaptığımız bu çalıĢmada, incelenen nar genotiplerinin, diğer bölgelerindeki genotiplerle karĢılaĢtırıldığında yetiĢtiricilik açısından en önemli kriter olan meyve iriliği bakımından öne çıktığı görülmektedir.
Siirt ili Ģirvan ilçesinde yapılan araĢtırmada, 24 nar genotipinin ortalama meyve ağırlıkları 161.45-302.35 g arasında olduğunu belirlemiĢlerdir (Gündoğdu ve ark., 2010).
Ġran‟da yetiĢtirilen 20 nar çeĢidinde; meyve ağırlığının 196.89-315 g arasında olduğunu belirlemiĢlerdir (Tehranifar ve ark., 2010).
Ġtalya‟nın güneydoğusunda, Apulia bölgesinde yetiĢtirilen 8 nar genotipinde meyve ağırlıklarının 168.9-574.9 g arasında olduğunu belirlemiĢlerdir (Ferrara ve ark., 2011).
ġanlıurfa‟nın Siverek ilçesinde yapılan çalıĢmada; 15 farklı nar tipinde meyve ağırlıklarının ortalama 267.72-650.56 g arasında olduğu belirlenmiĢtir (Kılıç, 2014).
Diyarbakır Ġli Çermik ve Dicle ilçelerinde yapılan çalıĢmada; 10 farklı nar genotipinde meyve ağırlıkları 198.8-366.0 g arasında değiĢmiĢtir (Çiçek, 2016).
4.2.2. Meyve boyutları
Seçilen nar genotiplerinin meyve boyunun 65 mm ile 95.8 mm arasında değiĢtiği belirlenmiĢtir. En uzun meyvelere sahip olan genotipin 95.8 mm ile 47 N 14 nolu genotip olduğu belirlenmiĢ, bu tipi 93.2 mm ile 47 N 18 nolu genotip takip etmiĢtir. Belirlenen nar genotipleri içerisinde ise en küçük meyve boyuna 65 mm ile 47 N 02 nolu genotip sahip olmuĢtur (Talo 4.1). Ayrıca 60.0-75.0 mm değerleri arasında 5 genotip, 75-90 mm değerleri arasında 9 genotip, 90-100 mm değerleri arasında ise 4 genotip tespit edilmiĢtir.
Seçilen nar genotiplerinin en düĢük meyve eni 72.8 mm 47 N 02, en yüksek ise 108 mm ile 47 N 01 nolu genotip bulunmuĢtur. Ayrıca 70-85 mm değerleri arasında 9
23 genotip, 85-95 mm değerleri arasında 5 genotip, 95-110 mm değerleri arasında ise 4 genotip tespit edilmiĢtir. Yaptığımız çalıĢmada ülkemizin diğer bölgelerinde yapılan çalıĢmalarla karĢılaĢtırıldığında kısmen benzerlik göstermektedir.
ġanlıurfa‟nın Siverek ilçesinde meyve uzunlukları 69.60 mm ile 92.71 mm arasında değiĢtiği belirlenmiĢtir (Kılıç, 2014). Yine Diyarbakır‟da yapılan çalıĢmada; meyve uzunlukları en düĢük 58.7 mm, en yüksek ise 79.7 mm olarak, meyve eni değeri ise 68.1-86.9 mm olarak belirlenmiĢtir (Çiçek, 2016).
4.2.3. Meyve hacmi
Seçilen nar genotiplerinin ortalama en düĢük meyve hacmi değeri 200 cm3
ile 47 N 02 nolu olurken, en yüksek değer ise 680 cm3 ile 47 N 14 nolu genotip olduğu belirlenmiĢtir (Tablo 4.1). Ayrıca 200-350 cm3
değerleri arasında 10 genotip, 350-700 cm3 değerleri arasında ise 8 genotip bulunmuĢtur.
4.2.4. Meyve yoğunluğu
Seçilen nar genotiplerinin meyve yoğunluğu değerleri en düĢük 0.74 g/cm3 ile 47 N 07 olurken, en yüksek 1.29 g/cm3 ile 47 N 12 nolu genotip olmuĢtur (Tablo 4.1). Ayrıca 0.70-1.0 g/cm3 değerleriarasında 7 genotip, 1.0-1.3 g/cm3 değerleri arasında ise 11 genotip bulunmuĢtur.
4.2.5. Kaliks boyutları
ÇalıĢmadaki nar meyvelerinin kaliks uzunluklarının 12.1 mm ile 17.9 mm arasında oldukları tespit edilmiĢtir. Kaliks uzunluğu en uzun 17.9 mm ile 47 N 09 nolu genotip olurken, en kısa 12.1 mm ile 47 N 08 nolu genotipin olduğu saptanmıĢtır (Tablo 4.1). Ayrıca 7 genotipin kaliks uzunlukları 12-15 mm değerleri arasında, 11 genotipin ise 15-18 mm değerleri arasında değiĢtiği bulunmuĢtur.
Kaliks yarıçaplarına gelindiğinde 47 N 05 ve 47 N 15 nolu genotiplerin en uzun 22.5 mm, 47 N 01 nolu genotip ise 9.15 mm ile en kısa kaliks yarı çapı değerine sahip olduğu saptanmıĢtır (Tablo 4.1). Ayrıca 9-17 mm değeri arasında 6 genotip, 17-23 mm değeri arasında da 12 genotip bulunmuĢtur.
24
4.2.6. Meyve suyu hacmi
Nar genotiplerinin meyve suyu miktarı 296 ml ile 47 N 14 nolu genotipte en fazla bulunurken, bunu sırasıyla 276 ml ile 47 N 01 nolu ve 240 ml ile 47 N 05 nolu genotipler izlemiĢtir. En düĢük meyve suyu miktarı ise 78 ml ile 47 N 02 nolu genotipte bulunmuĢtur (Tablo 4.1). Ayrıca 75-150 ml değeri arasında 8 genotip, 150-300 ml değeri arasında da 10 genotip bulunmuĢtur. ÇalıĢmadaki, genotiplerle daha önce incelenen genotipler karĢılaĢtırıldığında incelediğimiz genotiplerin meyve suyu hacimlerinin daha fazla olduğu tespit edilmiĢtir.
Diyarbakır‟da yapılan çalıĢmada meyve suyu hacmi 63.9-135.7 ml değerleri arasında bulunmuĢtur (Çiçek, 2016). ġanlıurfa‟da yapılan çalıĢmada meyve suyu hacmi 81-93 ml değerleri arasında tespit edilmiĢtir (Kılıç, 2014). Yine Siirt‟in Pervari ilçesinde yapılan çalıĢmada meyve suyu hacmi 76.0-170.0 ml arasında bulunmuĢtur (Gündoğdu, 2006).
4.2.7. Meyve tadı
Genotiplerin meyvelerinin tadına duyusal olarak bakılmıĢ ve 6 genotip mayhoĢ, 3 genotip ekĢi, 2 genotip tatlı-mayhoĢ ve 7 genotip ise tatlı olarak bulunmuĢtur (Tablo 4.2). EkĢi gonotipler nar ekĢisi üretiminde diğer genotipler ise sofralık tüketime uygun olacaktır.
4.2.8. Dane özellikleri
Meyvelerin dane rengi incelendiğinde 9 genotip pembe ve 9 genotipin de kırmızı olduğu belirlenmiĢtir (Tablo 4.2).
Daneleme kolaylığı ise 14 genotipte kolay, 1 genotipte orta ve 3 genotipte zor olarak belirlenmiĢtir (Tablo 4.1).
100 dane ağırlığı, en düĢük değer 25.3 g ile 47 N 12 nolu genotip, en yüksek değer ise 49.4 g ile 47 N 01 nolu genotip olduğu tespit edilmiĢtir (Tablo 4.2). Ayrıca 25- 40 g arasında 12 genotip, 40-50 g arasında ise 6 genotip bulunmuĢtur.
Toplam dane ağırlığının da en düĢük değer 84 g ile 47 N 02 nolu genotip, en yüksek değer ise 400 g ile 47 N 01 nolu genotip olduğu tespit edilmiĢtir (Tablo 4.2). Ayrıca 80-160 g arasında 6 genotip, 160-240 g arasında 5 genotip ve 240-400 g arasında ise 7 genotip bulunmuĢtur.
25 Dane randımanında en düĢük değer % 40.5 ile 47 N 02 nolu genotip, en yüksek değer ise % 78.4 ile 47 N 18 nolu genotip olduğu belirlenmiĢtir (Tablo 4.2). Ayrıca % 40-50 değerleri arasında 5 genotip, % 50-60 değerleri arasında 11 genotip ve % 60-80 değerleri arasında ise 2 genotip bulunmuĢtur.
4.2.9. Kabuk özellikleri
Kabuk kalınlıkları 4 genotipte 2.1-2.7 mm, 14 genotipte ise 3.1-4.7 mm değerleri arasında değiĢtiği belirlenmiĢtir (Tablo 4.2).
Kabuk üst zemin rengi ise 2 genotipte mor, 11 genotipte pembe, 5 genotipte ise kırmızı olarak tespit edilmiĢtir (Tablo 4.1).
Kabuk alt zemin rengi incelendiğinde 10 genotipte sarı, 7 genotipte sarı- yeĢil ve 1 genotipte pembe olarak belirlenmiĢtir (Tablo 4.1).
4.2.10. Çekirdek sertliği
Çekirdek sertliği 9 genotipte sert, 5 genotipte orta sert, 3 genotipte yumuĢak ve 1 genotip ise çok yumuĢak olarak belirlenmiĢtir (Tablo 4.2).
4.2.11. Meyvenin odacık özellikleri
Genotiplerin alt odacık sayıları 1 genotipte 2, 9 genotipte 3 ve 8 genotipte ise 4 olarak belirlenmiĢtir (Tablo 4.1).
Üst odacık sayıları ise 5 genotipte 5, 8 genotipte 6, 3 genotipte 7 ve 2 genotipte de 8 olarak belirlenmiĢtir (Tablo 4.1).
Seçilen nar genotiplerinin odacık görünümü 18 genotipte de belirgin olarak tespit edilmiĢtir (Tablo 4.1).
4.2.12. ġekil indeksi
Meyvelerin Ģekil indeksi incelendiğinde, en düĢük değer 0.85 ile 47 N 01 ve 47 N 07 nolu genotipler, en yüksek değer ise 0.99 ile 47 N 18 nolu genotip olarak belirlenmiĢtir (Tablo 4.2). Ayrıca 0.85-0.92 değerleri arasında 7 genotip, 0.92-0.99 değerleri arasında da 11 genotip bulunmuĢtur.
2015 yılında Diyarbakır‟da yapılan çalıĢmada, meyvelerin Ģekil indeksi bakımından en düĢük değer 0.85 ve en yüksek değer 0.93 olarak belirlenmiĢtir (Kılıç,
26 2016). Bu çalıĢmada elde etmiĢ olduğumuz değerler ile Diyarbakır‟da yapılan çalıĢmada elde edilen değerler benzerlik göstermektedir.
4.2.13. Meyve suyu randımanı
Meyve suyu randımanı % 32-66 değerleri arasında olduğu tespit edilmiĢtir. Meyve suyu randımanı % 32 en düĢük değer ile 47 N 04 nolu genotip bulunurken en yüksek değer ise % 66 ile 47 N 16 genotip bulunmuĢtur. Ayrıca % 30-40 değerleri arasında 14 genotip, % 41-50 değerleri arasında 2 genotip ve % 50-70 değerleri arasında 2 genotip bulunmuĢtur.