Yedinci Plan Döneminde sektöre iki yeni firma katılmış olup, ülkemizdeki en önemli rezervler üretime sokulmuştur. Bu iki firmanın üretim kapasitesi 100.000 ton civarındadır ve kolayca bunun 1,5 katına artırılabilir. Bu firmaların katılımı, Avrupa pazarlarında yeni bir rekabet şansı yaratmıştır.
Mevcut durumda, daha çok kırma-eleme-fırınlama şeklinde kedi kumunda yoğunlaşan bir üretim dikkati çekmektedir. Yüksek kalite sepiyolit üretimine teknoloji ve tanıtım açılarından ağırlık verilmeli ve pazarlara adım atılmalıdır.
Ürün çeşitliliği fazla değildir. Oysa ki, sepiyolitin genel anlamda 200 ün üzerinde kullanım alanı mevcut olduğu göz önüne alınarak, yüksek katma değerli teknolojik ürünler üretimi hedeflenmelidir. Bu konuda, özellikle TÜBİTAK-MAM çalışmaları geliştirilmeli ve firmalara sempozyumlarla aktarılmalı, ARGE çalışmaları teşvik edilmelidir.
Yıllardır süregelen ve hukuksal bir sorun haline gelen lületaşı-sepiyolit ayırımı, bilimsel kurumların uzlaşması ile artık birbirinden kesin hatlarıyla ayrılmalı ve bundan kaynaklanan ruhsat ve üretim problemleri giderilerek sektörün ülke ekonomisine daha fazla katkısı sağlanmalıdır.
4.1. Sektörün Rekabet Gücü
Sektördeki firmalar arasında bir organizasyon mevcut değildir. Sepiyolit üretimi genel madencilik sektörü içinde değerlendirilmekte ve sektördeki firmalar, ortak bir dış ticaret politikası geliştirme yönünde çaba harcamamaktadır. Oysa ki, sepiyolit, dünya ölçeğinde sınai üretim olarak, Çin’deki cüzi üretim miktarı hesaba katılmadığında, tamamen İspanya’nın tekelinde bulunmaktadır. Bu nedenle, yerli firmaların organize olarak Avrupa pazarlarında gerekli payı almaları yararlı olacaktır.
Açık ocak işletmeciliği yapılması ve uygun tesis yeri belirlenmesi, yerli üreticilere oldukça büyük rekabet imkanı sağlayacaktır. Maliyet artırıcı ve rekabet gücünü zayıflatıcı unsur olarak en başta karayolu taşımacılığı gelmekte olup yeni yatırımlarda en başta bunun göz önüne alınması gerekir.
Kalite olarak Türkiye sepiyolitleri, dünya pazarlarında rahatlıkla rekabet edebilecek konumdadır.
Ancak, uygulanan proseslerin daha yeni teknolojiler kullanılarak yapılması, yoğunluk, nem içeriği ve tozlaşma konusunda kalite kontrolünün daha sıkı takibi kaçınılmazdır. Özellikle kedi kumu konusunda alternatif maddelerin çokluğu, ithalatçıları kolaylıkla değişime götürebilir niteliktedir.
Her madenin işlenmesinde olduğu gibi, sepiyolitin işlenmesinde ve mamul hale getirilmesinde de proses aşamasında belirli kritik noktalar mevcut olup, bunlar kısmen Bölüm 2.1.3. de anlatılmıştır. Dolayısıyla yetişmiş personel istihdamı ve eğitime önem verilmesi kaçınılmazdır.
Hassas limitlerle rekabet imkanı yakalanabildiği için, nihai ürün kalitesinin standart olarak sürekliliği son derecede önemlidir.
İşleme tesislerinde mineralojik, kimyasal ve fiziksel analiz ve testlerin yapılabildiği asgari ekipmana sahip laboratuarlar kurulması, hem nihai ürün kalitesinin denetlenmesi, hem de bir süre sonra uyum sağlanması gereken ISO 9000 standartları için şart olduğundan bir an önce gündeme alınmalıdır.
4.2.Diğer Sektörler ve Yan Sanayi ile İlişkiler
Yurtiçindeki teknolojik gelişmeler ve Avrupa Birliği ile entegrasyon çerçevesinde, sepiyolit sektörü ile en yakın ilişki içinde olabilecek sektör, kısa vadede otomotiv (ve buna bağlı seramik) sektörü olarak görülmektedir. Üretimine başlanan katalitik konvertör imalinde, poröz ve absorban kordiyerit seramik bünye yapımında sepiyolit kullanılmaktadır. Bunun haricinde korozyona karşı direnç kazandırmak amaçlı olarak otomobil boyalarında da sepiyolit kullanımı yaygınlaşacaktır.
Tarım ve hayvancılık sektöründe sepiyolit kullanımı başlamış olup, Bakanlık Kodeksine katılması için gerekli bürokratik prosedür sonuçlanmak üzeredir. Özellikle hayvancılıkta verim artışı amaçlı kullanımı diğer killere göre daha etkin olduğundan artış beklenmelidir.
Üniversiteler ve TÜBİTAK katkılı önemli sayıda araştırma projesi yürütülmekte olup bir kısmı sonuçlanmıştır. Bu sonuçlar kullanım alanlarının yaygınlaşmasına neden olacaktır.
4.3. Sektörün Sorunları
Yürürlükteki 3213 sayılı Maden Kanunu kapsamında, lületaşı ve sepiyolit konusundaki kavram kargaşasından kaynaklanan sorun bulunmaktadır. Mineralojik anlamda aynı olan fakat jeolojik oluşum koşulları ve kullanım alanları farklı olan iki türün ayırtlanmasından kaynaklanan hukuki sorun, bugün sektördeki tüm kuruluşları etkileyebilecek ve üretimde sıkıntı yaratacak boyutlara ulaşmıştır. İlgili kamu kurumu bugün sepiyolit adı altında İşletme Ruhsatı vermemekte, lületaşı
olarak başvuru yapılmasını istemektedir. Oysa ki, lületaşı sepiyolitin belli ornamental amaçlarla kullanılan formudur.
Sektörde mevcut durumda basit kırma-eleme-kurutma-paketleme prosesleri uygulandığından girdi yönüyle bir darboğaz veya teknoloji eksikliği yoktur, ancak sistemlerin daha verimli hale getirilmesi mümkündür. Bunda hammadde karakteristiğine göre makine-ekipman seçimi önem taşımaktadır.
Birtakım kimyasal prosesleri uygulanması ve yüzey modifikasyonları ile üretilebilecek yüksek katma değerli ürünlerin eldesi için, daha yoğun teknolojik araştırmalara ihtiyaç vardır. Bu üretimleri yapabilecek tesisler kurulması için mevcut firmalardan daha güçlü finans gruplarının sektöre katılımı gereklidir.
Yurtdışı pazarlama konusunda belli kalite ölçütleri tutturulduğunda mevcut üretim rakamları ile fazlaca sıkıntı bulunmamaktadır. Ancak Pazar payının artırılması için bireysel çabaların ötesinde daha geniş çaplı çalışmalara ve üretim maliyetinin teknoloji kullanılarak düşürülmesine, böylece rekabet gücünün artırılmasına ihtiyaç duyulacaktır.
Gerek ocak, gerekse tesis üretiminde, kalite kontrolünü hassas olarak izleyecek yetişmiş eleman sıkıntısı mevcuttur.
4.4. Dünyadaki Durum ve AB, Diğer Önemli Ülkeler İtibariyle Mukayese
Sepiyolit, dünyadaki kaynakları oldukça az olan bir hammaddedir. Buna karşılık başka minerallerin sağlayamadığı kendine özgü fiziksel ve kimyasal özellikleri nedeniyle sınai kullanımı gittikçe artmaktadır. Bu nedenle, Türkiye madencilik sektörü içerisinde farklı bir konumu haketmektedir.
Avrupa Birliği ülkeleri içinde sadece İspanya’da yatakları ve üretimi .söz konusudur. 1954 yılında başlayan bu ülke üretimi, yıllar içinde büyük bir gelişim göstermiş ve ülke dış ticaretinde önemli bir paya ulaşmıştır. Aynı durum ülkemiz için de geçerli olmalıdır.
Mevcut durumda ülkemiz sepiyolit rezervleri ve kalitesi itibariyle AB içinde ve uluslar arası pazarlarda henüz başlangıç noktasında olduğumuz belirtilebilir.
5. ULAŞILMAK İSTENEN AMAÇLAR