Giriş bölümünde hazırlanan sorulara yanıt vermek için dört ayrı araştırmanın yapılması planlanmıştır.
“Araştırma I” : FN dengelemesi aşamasında, uygun dağılımda, YKN seyrekleştirilmesi yapılarak dengelemeler gerçekleştirilecek, çıkan sonuçlar ve değerlerin istatistiki testler ile doğruluk araştırması yapılacaktır.
“Araştırma II” : YKN kullanılmadan sadece GPS/IMU verileri ile FN dengelemeleri gerçekleştirilecek, çıkan sonuçlar ve değerlerin istatistiki testler ile doğruluk araştırması yapılacaktır.
“Araştırma III” : FN dengelemesi aşamasında, YKN yükseklikleri farklı yükseklik modellerinden elde edilecek veriler kullanılacak, çıkan sonuçlar ve değerlerin istatistiki testler ile doğruluk araştırması yapılacaktır.
“Araştırma IV” : Birden fazla projeksiyon dilimine düşen projelere ait YKN konumları ayrı ayrı projeksiyon sisteminde elde edilerek FN dengelemeleri hazırlanacak, çıkan sonuçlar ve değerlerin istatistiki testler ile doğruluk araştırması yapılacaktır.
Fotogrametri çalışmalarında FN dengeleme hesaplamaları yapılması aşamasında, dengeleme sonuçlarının doğruluklarını belirlemek için arazinin yapısına ve fotogrametrik bloğun büyüklüğüne göre test noktaları seçilir. Bu test noktaları görüntü alımı sırasında arazide işaretlenmiş özel noktalar olabileceği gibi YKN da olabilir. FN dengelemesine bu noktaların sadece fotoğraf koordinat sistemi koordinatları veri olarak girilir. Dengeleme hesapları sonrasında bu noktaların da arazi KS koordinatları hesaplanır. Doğruluk analizleri için, arazideki ölçülerek hesaplanmış koordinatları ile bu değerler karşılaştırılır. Bu çalışmada da bu yaklaşım benimsenmiş olup çalışma alanında bulunan YKN‘ndan uygun dağılımda, farklı arazi özelliklerinde test noktaları seçilmiştir. Fotogrametrik nirengi dengelemelerine; 567 adet fotoğraf üzerinde ölçülen 142373 noktanın fotoğraf koordinat sistemindeki koordinatları, her fotoğrafın GPS/IMU verileri ve genel olarak 68 adet YKN ‘nın fotoğraf ve arazi KS’ndeki koordinatları veri olarak girilecektir. YKN koordinatları; ITRF96 datumunda (epok 2005.00) GRS80 elipsoidini
45
kullanan projeksiyon sistemlerinde belirlenmiştir. FN dengeleme işlemleri için Match-AT yazılımı kullanılmıştır.
Özet olarak Çizelge 4.1’de gösterilen araştırmalarda;
“Araştırma I” kapsamında iki model tasarlanacaktır. “Model 1” de konumları ve arazi özellikleri değişik bölgelerden seçilmiş 10 adet YKN test noktası olarak kullanılacak, 58 adet YKN ile FN dengelemesi yapılacaktır. “Model 2” de konumları ve arazi özellikleri değişik bölgelerden 11 adet YKN sabit alınarak FN dengelemesi gerçekleştirilecektir, test noktaları “Model 1” de seçilen test noktalarını da kapsayacaktır.
“Araştırma II” kapsamında üç model tasarlanacaktır. “Model 1” de görüntü alımı esnasında toplanan GPS/IMU verileri hiçbir işleme tabi tutulmadan kullanılacaktır. “Model 2” de, mevcut TUSAGA-Aktif sisteminden faydalanılarak GPS/IMU verilerinin GPS değerleri tekrar hesaplanacak ve bu değerler dengeleme işlemlerinde kullanılacaktır. “Model 3” de, “Model 1” ve “Model 2” hesaplamaları sırasında test noktaları olarak seçilen YKN yükseklikleri, elipsoidal yükseklikler(h) olarak hesaplamalarda kullanılacaktır.
“Araştırma III” kapsamında üç model tasarlanacaktır. Dengelemelerde kullanılacak YKN yükseklik değerleri; “Model 1” de elipsoid yükseklikler (h), “Model 2” de TG03 modelinden elde edilen jeoit yüksekliklerinin elipsoit yüksekliklerinden farkı alınması sonucu elde edilen ortometrik yükseklikler (Htg03), “Model 3” de GPS nivelmanı ile elde edilen jeoit yüksekliklerinin elipsoit yüksekliklerinden farkı alınması sonucu elde edilen ortometrik yükseklikler (Hgpsniv) alınarak hesaplamalar yapılacaktır. Bu aşamada “Model 2” için YKN ortometrik yükseklikleri (Htg03) TG03 modelinden enterpolasyon yöntemi ile bulunacaktır.
“Araştırma IV” kapsamında üç model tasarlanacaktır. YKN ve GPS/IMU konum bilgileri için; “Model 1” de TM projeksiyonunda 3 derece dilim genişlikte ve dilim orta meridyeni 27 derece olan projeksiyon koordinatları, “Model 2” de TM projeksiyonunda 3 derece dilim genişlikte ve dilim orta meridyeni 30 derece olan projeksiyon koordinatları, “Model 3” de UTM projeksiyonunda 6 derece
46
dilim genişlikte ve dilim orta meridyeni 27 derece olan projeksiyon koordinatları kullanılacaktır. Bu aşamada farklı projeksiyon koordinatlarının hesaplamalarını yapmak üzere yazılım geliştirilecektir (Çizelge 4.1 – Araştırma VI).
Çizelge 4. 1 Araştırma modelleri ve veriler
Farklı “Araştırma”larda planlanan her bir “Model” için veriler ayrı ayrı hazırlanacak, FN dengelemesi yeniden yapılacak, seçilen aynı test noktaları kullanılacaktır.
Hesaplamalar tamamlandıktan sonra elde edilecek veriler ile istatistiki test çalışmaları ve doğruluk analizleri yapılacaktır. Bu kapsamda her bir araştırma modeli için;
Yapılan dengemele sonuçları, BÖHHBÜY’de belirtilen kriterler ile karşılaştırılacaktır.
Test noktalarına ait dengeleme sonrası koordinatları ile arazi koordinatları arasındaki fark (Vx, Vy, Vz) değerlerine ait doğruluk ölçütleri incelenecektir.
47
Farklı modellerden elde edilen Vx, Vy, Vz değerleri karşılaştırılacaktır.
Vx, Vy, Vz veri kümelerinin dağılımları incelenecektir. Bu aşamada literatürde uygulanan Chi-Kare, Kolmogorov-Simirnov, Lilliefors, Jarque-Bera testleri Matlab üzerinde hazırlanacak bir yazılımla gerçekleştirilecek, doğruluk ölçütleri hesaplanacak, histogram grafikleri ve normal dağılım eğrileri çizimleri yapılacaktır. Bu uygulama, yapılacak tüm istatistik çalışmalarında kullanılacaktır. “Model” verilerinden konum doğrulukları hesaplanacak, BÖHHBÜY ile karşılaştırılacak, doğruluk analizleri ile incelenecektir. Yer değiştirme vektörlerinin grafik gösterimi için Matlab ortamında bir yazılım geliştirilecektir. “Araştırma” çalışmalarının içinde oluşturulacak “Model”lerin doğruluklarının
birbirleri ile uyumlulukları, iki kümenin istatistiksel olarak karşılaştırılması ile incelenecektir.
Dengelemeler sonrasında test noktalarındaki konum değişikliliğinin uyuşumluluğu istatististiksel olarak incelenecektir.
“Araştırma III” kapsamında ayrıca 68 YKN yükseklik değerleri hesaplanırken TG03 modelinden elde edilecek ortometrik yükseklikleri (Htg03) ile arazide yapılacak GPS nivelmanı ölçülerinden elde edilecek ortometrik yükseklik (Hgpsniv) değerleri farklarının hesaplanması, incelenmesi ve istatistik olarak testleri yapılacaktır.