Meslekte Yeterlilik ve Dünya Standartlarına Uygunluk

Meslek, bireylerin hayatlarını sürdürebilmeleri için icra etmekte oldukları ve genelde yoğun bir eğitim, çalıĢma, bilgi birikimiyle seçilmiĢ olan mesleğe bağlı olarak yeteneklerin geliĢtirilmesini gerektiren ve bütün bu sürecin sonucunda bireylerin kazandıkları unvanın ismidir.88

Muhasebe mesleğinin bir uğraĢı sonucunda meslek olarak nitelenmesi için gereken özelliklere sahip olduğu bilinmektedir. Bir uğraĢının meslek olarak nitelendirilebilmesi için bazı kriterlere uygun olması gerekmektedir. Söz konusu kriterler;89

 KarmaĢık ve sürekli geliĢmekte olan bir bilgi yapısının mevcut olması ve bu yapının geliĢiminin sürekliliği konusunda meslek mensupları tarafından herhangi bir Ģüphenin bulunmaması,

 Uygulamada karĢı karĢıya kalınan problemlerin çözümü noktasında mesleki yargı kullanımının gerekli olması,

 Kamu yararı konusunda hizmet edilecek mesleki bir sorumluluğu gerektiriyor olmasıdır.

Her meslek mensubunda olduğu gibi muhasebe mesleği mensuplarında da aranmakta olan bazı nitelikler mevcuttur. Hiç Ģüphesiz muhasebe meslek

88 _{Metin Allahverdi vd., “Önlisans Muhasebe Bölümü Mezunlarının Meslek Standardı Problemi ve Bir}

Standart Önerisi” Uluslararası Sosyal AraĢtırmalar Dergisi, 8(39), 2015, s.773.

89 _{Beyhan MarĢap, “Muhasebe Mesleği, Fonksiyonları ve Meslek Mensuplarının Nitelikleri”, YaklaĢım}

55

mensuplarının sahip olduğu bilgi, beceri, görgü ve yeteneklerin hem kendileri hem de mesleklerinin geliĢimi konusunda önemli role sahip olduğu açıktır. Meslek baĢlangıcı için, muhasebe meslek mensuplarının mesleğe iliĢkin temel bilgi, yöntem ve tekniklere hâkim olması gerekmektedir. Bunun yanı sıra bu bilgilerin uygulamada kullanabilmesi için muhasebe konularının ana konu olarak iĢlendiği bir yükseköğretim kurumundan mezun olunması gerekmektedir.90

Muhasebe mesleği, sosyal, ekonomik ve teknolojik alanlarda ortaya çıkmıĢ olan değiĢiklikler ile birlikte artan oranda önem kazanmaya baĢlamıĢtır. Günümüzde de toplumsal ve ticari yaĢantı içerisinde muhasebe mesleğinin oldukça etkili bir konuma geldiği görülmektedir. Ticari hayatın olmazsa olmazı niteliğine bürünen mesleğin uluslararası standartlara ulaĢması ve meslek mensuplarının kiĢisel geliĢimleri arasında sıkı bir bağ bulanmaktadır. Meslek mensuplarının yeterliliği, mesleğin uluslararası standartlara ulaĢmasında öncül Ģart olarak görülmektedir. Bu nedenle meslek mensuplarının eğitimi üzerinde ve onların yeterliliğinin arttırılması konularında sıkı politikaların uygulanması ve bu politikaların devamlılığının sağlanması gerekmektedir.91

Bilgi teknolojilerindeki geliĢme ve bunun muhasebe iĢlemlerini etkilemeye baĢlamasıyla birlikte muhasebe mesleğine iliĢkin muazzam ilerlemelerin gerçekleĢtirildiği görülmüĢtür. Bu ilerlemeler ile birlikte geleneksel muhasebe kayıtlarının otomatikleĢtirilmesi ve elektronik muhasebe iĢlemlerinin ortaya çıkmasına neden olan muhasebe yazılımlarının piyasaya sürülmesi sağlanmıĢtır. Bu yazılım paketlerinin, mevcut iĢ operasyonlarında özelleĢtirilebilmekte olan bir yetenekle donatılması zorunluluğu ortaya çıkmıĢtır. Bunun yanında söz konusu yazılımların ortak kullanımının sağlandığı genel özellikli bir programa evrilmesi mümkündür. ġirketlerin genellikle operasyonlarının büyüklüğü ve sisteme eriĢme yetkisi olan kullanıcı sayısına bağlı olarak muhasebe programları seçtikleri görülür. Büyük Ģirketlerin kurumsal kaynakları planlama sistemine benzer sistemleri içerisinde barındıran yazılım paketlerini seçtikleri bilinmektedir. Bu tür yazılımlarda büyük Ģirketler için karmaĢık olan muhasebe iĢlemlerinin kullanıcıları bakımından anlaĢılabilir olmaları istenmektedir. Talep edilen verilere doğru ve hızlı bir biçimde ulaĢma imkânı sağlanması, yazılımların tercih edilme ihtimalini arttırmaktadır.92

90 _{Gülsevil Yıldız, “Muhasebe Mesleğinde Meslek Etiği ve Kayseri Ġl Merkezinde Bir Uygulama”,}

Erciyes Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 36: 2010, s.158.

91 _{Yıldız Akbulut, “Meslek Ahlakı Kriterleri ve Muhasebe Mesleği Üzerine Bir AraĢtırma”, Muhasebe}

Bilim Dünyası Dergisi, 1(1), 1999, s.125.

56

Bilgi teknolojisi, muhasebe departmanları açısından önemli faydalar sağlamıĢtır. BiliĢim teknolojisi ağları ve bilgisayar sistemleri, muhasebe meslek mensuplarının yönetim ve hissedarlara finansal bilgi hazırlanması ve bunların sunulması için gereksinim duydukları süreyi sağlamıĢtır. Bilgi Teknolojileri sadece finansal bilgi sağlamak amacıyla gerekli olan süreyi kısaltmakla kalmamıĢtır. Bunun yanı sıra bilgilerin genel verimliliği ve doğruluğunun artmasını sağlamıĢtır. Bilgi Teknolojilerinin geliĢmesi ile günümüzdeki muhasebe verilerinin kalite, donanım ve yazılım güvenilirliği de artmıĢtır. Bununla birlikte bilgi teknolojilerinin geliĢmesi, muhasebe meslek mensuplarının yeterliliği açısından bazı sonuçlar doğurmuĢtur. Yalnızca muhasebe ve ekonomik mevzuat bilen bir çalıĢanın, bilgi çağının taleplerini karĢılaması mümkün değildir. Bu nedenle günümüzde muhasebe teorisine hâkim olan, uygulamada ustalığı olan, yasal mevzuatlar konusunda yetkin ve bilgi teknolojisini en iyi biçimde kullanabilen muhasebe meslek çalıĢanlarının tercih edilmekte olduğu görülmektedir.93

Muhasebe meslek mensuplarının yeterlilikleri ve muhasebe mesleğine iliĢkin geliĢim kapsamında, muhasebe eğitimi uluslararası arenada belli bir kalite seviyesine eriĢmiĢtir. Muhasebe mesleğine iliĢkin niteliklerin geliĢtirilmesi için uluslararası toplumda genel geçer standartların saptanmasına çalıĢılmaktadır. Ülkelerin iç hukuk düzenlemelerinde de uluslararası standartları yakalamaları istenmektedir. Uluslararası Muhasebe Federasyonu‟na göre genel olarak muhasebe mesleğinin nitelikleri konusunda üç yeterlilikten söz edilmektedir. Bunlardan ilki mesleki yeterliliklerin kazandırılmasının amaçlandığı meslek derslerinden oluĢan “mesleki bilgi” yeterliliğidir. Ġkincisi, meslek adaylarının iletiĢim kabiliyetleri, planlama yetenekleri, yönetme ve organize etme konusundaki yeterlilikleri, takım çalıĢmasına yatkınlıkları ve diğer insan ya da gruplarla iletiĢim becerilerinin dikkate alındığı “kiĢisel bilgi” yeterliliğidir. Üçüncü ve son bilgi niteliğinde ise meslek adaylarının problem çözme, neden-sonuç iliĢkisi kurma ve analiz yapma yeteneklerinin arttırılmasını sağlayacak derslerden oluĢan “analitik bilgi” yeterliliğidir.94