Maternal ağız sağlığının gebeliğe etkisi

Offenbacher ve arkadaşları ilk olarak 1996 yılında periodontal hastalıklar ve erken doğum arasında bir ilişki olduğunu bildirmiştir (23).

Amerikan Periodontoloji Akademisi ve Avrupa Periodontoloji Federasyonu tarafından 2013 yılında yayınlanan ortak bildiriye göre, periodontal enfeksiyonların, en azından bazı popülasyonlarda, olumsuz gebelik sonuçları riskini artırdığı rapor edilir (24).

Cho ve arkadaşlarının çalışmasında diş çürükleri ile preeklampsi, erken doğum ve gebelik yaşına göre büyük bebek doğurma arasındaki ilişki değerlendirdiğinde tedavi edilmeyen diş çürüğü ile kadınlarda büyük bebek doğurma riskiyle ilişkilendirilmiştir.. Ancak tedavi edilmeyen diş çürüklerinin erken doğum ve preeklampsi ile ilişki olmadığı belirtilmiştir (25). Birkaç

çalışmada ise diş çürükleri ile erken doğum ve preeklampsi de dahil olmak üzere olumsuz gebelik sonuçları arasında pozitif bir ilişki olduğu bulunmuştur (26,27).

Periodontal hastalık ile olumsuz gebelik sonuçları arasında bağlantı hayvan çalışmaları sonucu elde edilmiştir Collins ve arkadaşlarının gebe hamsterler üzerinde yaptığı çalışmada periodontal patojen Porphyromonas

gingivalis enjeksiyonu sonucu amniyotik sıvıda artan proinflamatuar sitokinler intrauterin büyüme geriliği ile sonuçlanmıştır (28).

Başka bir çalışmada, Porphyromonas gingivalis ile diş enfeksiyonu, gebe farelerde erken doğum ve düşük doğum ağırlıklı bebek doğumunu indüklediği ve maternal dolaşımdaki TNF-α, IL-17, IL-6 ve IL-1β’nin seviyeleri önemli ölçüde arttığı belirtildi. Enfekte plasentada geniş dejeneratif ve fokal nekrotik değişiklikler gözlendiği ve enfekte gebe farelerin plasentasında bakteri kolonizasyonu gözlemlendi (29).

Periodontitiste bakterilerin amniyona doğrudan saldırı yoluyla etki etmesinin yanı sıra proinflamatuar sitokinleri içeren dolaylı bir mekanizma yoluyla ile de etki edebileceği bildirilmiştir (30).

Literatürde periodontal bakteriler ve patojenik ürünleri, hematolojik olarak veya oral kaviteden genitoüriner sistem boyunca doğrudan veya dolaylı olarak periodontal patojenlere yanıt olarak üretilen prostaglandinler ve tümör nekroz faktör-alfa gibi lokal inflamatuar mediatörler kan dolaşımına girerek, fetal-plasental üniteye ulaşabileceği bildirilir. Benzer şekilde karaciğerde akut faz protein reaksiyonunu arttırarak fetal-plasental ünitedeki inflamasyon daha şiddetli hale gelebileceği belirtilir (31).

Mevcut bir çalışmada patojenik olan ve olmayan oral bakterilerin plasentaya yer değiştirdiğini ve yüksek riskli gebelerin koryonik dokularında Porphyromonas gingivalis DNA’sı tespit edildiği bildirilmiştir (32).

Vanterpool ve arkadaşları ise Porphyromonas gingivalis’in plasenta içindeki yerinin preterm ve term grupları arasında farklı olduğunu bildirmişlerdir. İmmünofloresan histoloji kullandıkları çalışmalarında, preterm kohortta villöz mezenkimde bakteri saptanırken,hem preterm hemde term de sinsityotrofoblastlarda bakteri bulunduğunu bildirmiştir. Ayrıca göbek kordonunda Porphyromonas gingivalis varlığı preterm doğum ile yüksek oranda ilişkiliydi (33).

Periodontal hastalıkların erken doğum (<37 hafta) ve düşük doğum ağırlığı (<2500 g) ile tanımlanan olumsuz gebelik sonuçları üzerindeki etkisini değerlendirmek için 124 gebede yapılan bir pilot vaka kontrol çalışmasında, periodontal hastalığın gebelik olumsuz sonuçları için bir risk faktörü olduğunu gösterilmiştir (34).

Diğer yandan literatürde spontan düşük (35), kadın infertilitesi (36), hiperemezis gravidarum (37), erken membran rüptürü (38), preeklampsi (39) ile ağız sağlığı arasındaki ilişkili olabileceğini bildiren çalışmalar da mevcuttur.

Gebelikte periodontal hastalık tedavisinin basit ve güvenli olduğu gerçeğini göz önünde bulundurarak, çalışmalarda periodontal hastalığın aktif yönetiminin gebelik sonuçları üzerinde potansiyel yararlı bir etkisinin olup olmadığını inceleyen çalışmalar mevcuttur (40). Periodontal tedavinin gebelik sonuçlarını nasıl etkileyebileceği konusuna ilişkin çalışmalarda sonuçlar çelişkilidir (41, 42).

Heimonen ve arkadaşları gebelik sırasında periodontal tedavinin perinatal mortalite, erken doğum, düşük doğum ağırlıklı bebek riskini azalttığı ve fetal büyüme üzerinde olumlu etkileri olabileceğini bildirdi (43).

Bir meta-analizinde ise, periodontitisin gebelerde periodontal tedavinin erken doğum insidansı üzerinde önemli bir etkisinin olmadığını göstermektedir. Ayrıca, periodontal tedavinin düşük doğum ağırlıklı bebeklerin veya spontan düşüklerin/ölü doğumların insidansı üzerinde önemli bir etkisinin olmadığı bildirilmiştir (44).

Periodontal tedavinin olumsuz gebelik sonuçlarının risklerini azaltmadaki olası etkilerine ilişkin genel veriler çelişkili olsa da, cerrahi olmayan periodontal tedavi gören gebe kadınlarda C-reaktif protein ve inflamatuar sitokinleri azalttığını gösteren çalışmalar mevcuttur (45, 46, 47).

Abariga ve arkadaşları periodontitisli kadınlarda gestasyonel diyabet olasılığını iki kattan fazla arttığını bildirmiştir (48).

Gebelik sırasında sırasında diş tedavisi güvenlidir ve periodontal tedavi bu süre zarfında periodontal sağlığı iyileştirmede etkilidir. Diş hekimleri tedavi kararlarında önemli rol oynamaktadır (49).

4. Sonuç

Olası gebelik komplikasyonlarını önlemek için gebelik öncesi annelerde diş ve diş eti hastalıklarının tedavisi ve koruyucu diş hekimliği uygulamaları önem arz etmektedir. Diş hekimleri ve kadın hastalıkları ve doğum hekimleri gebelik öncesi kadınlarda ağız sağlığı bakımı ve dental tedaviler için hastaları bilgilendirmesi ve yönlendirmesi faydalı olacaktır.

Kaynaklar

1. Marcenes W, Kassebaum NJ, Bernabé E, Flaxman A, Naghavi M, Lopez A, et al. Global burden of oral conditions in 1990-2010: a systematic analysis.

2013;92:592-597

2. Silk HJPcCiop. Diseases of the mouth. 2014;41:75-90.

3. Gasner NS, Schure RS. Periodontal disease. 2020

4. Petersen PE, Baehni PCJP. Periodontal health and global public health.

2012;60:7-14.

5. Kornman KS, Page RC, Tonetti MSJP. The host response to the microbial challenge in periodontitis: assembling the players. 1997;14:33-53.

6. Nishihara T, Koseki TJP. Microbial etiology of periodontitis. 2004;36:14-26.

7. Cengiz Mİ, Zengin B, İçen M, Köktürk FJBph. Prevalence of periodontal disease among mine workers of Zonguldak, Kozlu District, Turkey: a cross-sectional study. 2018;18:1-7.

8. Ababneh KT, Abu Hwaij ZMF, Khader YSJBoh. Prevalence and risk indicators of gingivitis and periodontitis in a multi-centre study in North Jordan: a cross sectional study. 2012;12:1-8.

9. Eke PI, Dye B, Wei L, Thornton-Evans G, Genco RJJodr. Prevalence of periodontitis in adults in the United States: 2009 and 2010. 2012;91:914-920.

10. Newman MG, Carranza FA, Takei HH, Klokkevold PR. Carranza’s clinical periodontology: Elsevier Brasil, 2006.

11. Genco RJJJop. Host responses in periodontal diseases: current concepts.

1992;63:338-355.

12. Haffajee ADJP. Microbial etiological agents of destructive periodontal diseases. 1994;5:78-111.

13. Perez-Chaparro P, Gonçalves C, Figueiredo L, Faveri M, Lobão E, Tamashiro N, et al. Newly identified pathogens associated with periodontitis:

a systematic review. 2014;93:846-858

14. Genco RJ, Borgnakke WSJP. Risk factors for periodontal disease.

2013;62:59-94.

15. Machuca G, Segura-Egea JJ, Jiménez-Beato G, Lacalle JR, Bullón PJMo, patologia oral y cirugia bucal. Clinical indicators of periodontal disease in patients with coronary heart disease: A 10 years longitudinal study.

2012;17:e569.

16. Shlossman M, Knowler WC, Pettitt DJ, Genco RJJTJotADA. Type 2 diabetes mellitus and periodontal disease. 1990;121:532-536.

17. Lieff S, Boggess KA, Murtha AP, Jared H, Madianos PN, Moss K, et al.

The oral conditions and pregnancy study: periodontal status of a cohort of pregnant women. 2004;75:116-126.

18. Amar S, Chung KMJP. Influence of hormonal variation on the periodontium in women. 1994;6:79-87.

19. Wu M, Chen S-W, Jiang S-YJMoi. Relationship between gingival inflammation and pregnancy. 2015;2015.

20. Halasz M, Szekeres-Bartho JJJori. The role of progesterone in implantation and trophoblast invasion. 2013;97:43-50.

21. Figuero E, Carrillo-de-Albornoz A, Martín C, Tobías A, Herrera DJJocp.

Effect of pregnancy on gingival inflammation in systemically healthy women: a systematic review. 2013;40:457-473.

22. Tilakaratne A, Soory M, Ranasinghe A, Corea S, Ekanayake S, De Silva MJJocp. Periodontal disease status during pregnancy and 3 months post-partum, in a rural population of Sri-Lankan women. 2000;27:787-792.

23. Offenbacher S, Katz V, Fertik G, Collins J, Boyd D, Maynor G, et al.

Periodontal infection as a possible risk factor for preterm low birth weight.

1996;67:1103-1113.

24. Sanz M, Kornman K, Periodontology WGotJEAWJJo. Periodontitis and adverse pregnancy outcomes: consensus report of the Joint EFP/AAP Workshop on Periodontitis and Systemic Diseases. 2013;84:S164-S169 25. Cho GJ, Kim S-y, Lee HC, Kim HY, Lee K-M, Han SW, et al. Association

between dental caries and adverse pregnancy outcomes. 2020;10:1-6.

26. Heimonen A, Rintamäki H, Furuholm J, Janket S-J, Kaaja R, Meurman JHJAOS. Postpartum oral health parameters in women with preterm birth.

2008;66:334-341.

27. Khader Y, Jibreal M, Burgan S, Amarin ZJG, investigation o. Risk indicators of pre-eclampsia in north Jordan: is dental caries involved? 2007;63:181-187.

28. Collins J, Windley 3rd H, Arnold R, Offenbacher SJI, immunity. Effects of a Porphyromonas gingivalis infection on inflammatory mediator response and pregnancy outcome in hamsters. 1994;62:4356-4361.

29. Ao M, Miyauchi M, Furusho H, Inubushi T, Kitagawa M, Nagasaki A, et al. Dental infection of Porphyromonas gingivalis induces preterm birth in mice. 2015;10:e0137249.

30. Wazir SS, Arora P, Ghosh S, Bhagat V, Khurana S, Mahanta SJJoe, et al.

Influence of maternal periodontal health as a risk factor for low-birth-weight infants in Terai population of Nepal. 2019;8.

31. Eke PI, Dye B, Wei L, Thornton-Evans G, Genco RJJodr. Prevalence of periodontitis in adults in the United States: 2009 and 2010. 2012;91:914-920.

32. Hasegawa-Nakamura K, Tateishi F, Nakamura T, Nakajima Y, Kawamata K, Douchi T, et al. The possible mechanism of preterm birth associated with periodontopathic Porphyromonas gingivalis. 2011;46:497-504.

33. Vanterpool SF, Been JV, Houben ML, Nikkels PG, De Krijger RR, Zimmermann LJ, et al. Porphyromonas gingivalis within placental villous mesenchyme and umbilical cord stroma is associated with adverse pregnancy outcome. 2016;11:e0146157.

34. Bobetsis YA, Barros SP, Offenbacher SJTJotADA. Exploring the relationship between periodontal disease and pregnancy complications. 2006;137:S7-S13.

35. Chanomethaporn A, Chayasadom A, Wara-aswapati N, Kongwattanakul K, Suwannarong W, Tangwanichgapong K, et al. Association between periodontitis and spontaneous abortion: A case-control study. 2019;90:381-390

36. Yildiz Telatar G, Gürlek B, Telatar BCJJoP. Periodontal and caries status in unexplained female infertility: A case–control study. 2021;92:446-454 37. Altaş N, Boyama BA, Çakmak BDJEJoGD. The association between

hyperemesis gravidarum and periodontal disease in pregnancy. 2020;9:108-112.

38. Radochova V, Stepan M, Kacerovska Musilova I, Slezak R, Vescicik P, Menon R, et al. Association between periodontal disease and preterm prelabour rupture of membranes. 2019;46:189-196.

39. Gare J, Kanoute A, Meda N, Viennot S, Bourgeois D, Carrouel FJIjoer, et al. Periodontal Conditions and Pathogens Associated with Pre-Eclampsia: A Scoping Review. 2021;18:7194.

40. Michalowicz BS, DiAngelis AJ, Novak MJ, Buchanan W, Papapanou PN, Mitchell DA, et al. Examining the safety of dental treatment in pregnant women. 2008;139:685-695.

41. Lopez NJ, Uribe S, Martinez BJP. Effect of periodontal treatment on preterm birth rate: a systematic review of meta-analyses. 2015;67:87-130.

42. Michalowicz BS, Gustafsson A, Thumbigere-Math V, Buhlin KJJocp. The effects of periodontal treatment on pregnancy outcomes. 2013;40:S195-S208.

43. Heimonen A, Janket SJ, Kaaja R, Ackerson LK, Muthukrishnan P, Meurman JHJJoP. Oral inflammatory burden and preterm birth. 2009;80:884-891.

44. Polyzos NP, Polyzos IP, Zavos A, Valachis A, Mauri D, Papanikolaou EG, et al. Obstetric outcomes after treatment of periodontal disease during pregnancy: systematic review and meta-analysis. 2010;341

45. Khairnar MS, Pawar BR, Marawar PP, Khairnar DMJCCD. Estimation of changes in C-reactive protein level and pregnancy outcome after nonsurgical supportive periodontal therapy in women affected with periodontitis in a rural set up of India. 2015;6:S5.

46. Macones GA, Parry S, Nelson DB, Strauss JF, Ludmir J, Cohen AW, et al.

Treatment of localized periodontal disease in pregnancy does not reduce the occurrence of preterm birth: results from the Periodontal Infections and Prematurity Study (PIPS). 2010;202:147. e141-147. e148.

47. Penova-Veselinovic B, Keelan JA, Wang CA, Newnham JP, Pennell CEJJori. Changes in inflammatory mediators in gingival crevicular fluid following periodontal disease treatment in pregnancy: relationship to adverse pregnancy outcome. 2015;112:1-10.

48. Abariga SA, Whitcomb BWJBp, childbirth. Periodontitis and gestational diabetes mellitus: a systematic review and meta-analysis of observational studies. 2016;16:1-13.

49. Newnham JP, Newnham IA, Ball CM, Wright M, Pennell CE, Swain J, et al.

Treatment of periodontal disease during pregnancy: a randomized controlled trial. 2009;114:1239-1248