Makaleler

1- Doktor Hamdi: Dursunbey Kazası: Köylerimizde Yaşayış.

Zafer-İ Millî Gazetesi. 2.yıl 226. sayı 8 Temmuz 1340 [1924] 2. s. [Eski Yazı] Bu gazeteye ulaşılamamış, ancak Türk Folklor ve Etnografya Bibliyografyası I, Folklor Etnografya ve Sosyal Hayat ile İlgili Genel Yayınlar’ da bu makalenin varlığından haber olunmuştur. Yine de böyle bir makalenin varlığından haber vermek için buraya konulmuştur.

2- BAYRI, Mehmet Halit : Balıkesir’de Halk Âdetleri. HBH 3. yıl 28. sayı Eylül 1933 57.-58. s.

11 madde halinde Balıkesir’deki halk inanmalarından bahsedilip bir de inanışla ilgili bir hikayeye yer verilmiştir.

3- ABDİ, Tayip: Dursunbey’in İçme Suları. Kaynak 1.c. 1933. 193. s. VI –VII.

Dursunbey’in yüksek mevkide olması ve çam ormanları nedeniyle çam kokulu havasından bahsettikten sonra, suların çeşitli hastalıklara iyi gelmesinden bahsedilmiş, Dursunbey sularının kimyevi analizleri tablo olarak verilmiştir.

4- BALKIR, Ali Osman : Balıkesir’de Halk İnanmaları. KAYNAK 3. yıl 27. S. Nisan 1934 566.-570. s.

KAYNAK 3. yıl 30. S.Temmuz 1934 646.- 648. s.

Kaynak dergisinde iki bölüm halinde neşredilen Osman Balkır’ın “Balıkesir’de Halk İnanmaları” adlı yazısı, 1935’te Balıkesir Vilayet Matbaasında kitap olarak yayımlanmıştır. Makalelerdeki 214 maddenin tamamı kitapta bulunmaktadır.

5- DAĞLIOĞLU, Hikmet Turhan: Balıkesir ve Dursunbey’de Bıçakçılık. Kaynak 3. yıl 30. sayı 7/1935 629.-632. s.

44 1932 yılında Balıkesir ve çevresinin folklorunu varlığını ve halk zanaatlarının durumunu araştırmak üzere birkaç arkadaşıyla Balıkesir’e gelen yazar, Dursunbey’de bıçak ustası Halil Usta’dan öğrendiği bıçakçılık hakkındaki bilgilerin dışında Dursunbey’in genel durumu ve yapılan diğer zanaatlar hakkında bilgilere de yer verir. Bu yazıdan Dursunbey’in 1932’deki genel durumu ve Dursunbey’de uğraşılan sanatlar hakkında bilgi sahibi olunabilmektedir.

6- BALKIR, Ali Osman : Balıkesir Köylerinde Ateş Üzerine İnanmalar. KAYNAK 3. yıl 33. S. Teşrinievvel [Ekim] 1935 785.-786. s.

KAYNAK 3. yıl 34. S. Teşrinisani [Kasım] 1935 844.- 846. s.

A. Osman Balkır’ın 27 madde halinde derlediği inanmalar iki bölüm halinde dergide yer almaktadır. Bu inanışlar Dursunbey için de geçerlidir.

7- Balat- Dursunbey’de 1932 Yılında Yazılmış Türkü. Halk Bilg. Haber. 7. yıl 74. S. 1937 41 s.

Halk Bilg. Haber. 7. yıl 76. S. Şubat 1938 96.bs.

H. Turhan Dağlıoğlu’nun derlediği Balat- Dursunbey’de 1932 yılında derlenmiş olan dördü 74. sayıda bir tanesi de 76. sayıdaki beş türküye yer verilmiştir. Bu türkülerin kimden derlendiği belirtilmemiştir.

8- BAYRI, Mehmet Halit: Dursunbey’de Kış Sohbetleri. Halk Bilgisi Haberleri 7. yıl 78. sayı 4/1938 Nisan 121. –125. s.

Yazar makalenin girişinde Dursunbey’de tertip olunan bu sohbetlerin uzun kış gecelerini hep bir arada hoş geçirmek için yapılan hakiki bir halk eğlencesi olduğundan bahseder. Devamında bu sohbetlerin ne şekilde, nasıl yapıldığını, uygulamalarını, söylenen türküler ve çalgı aletlerinden bahseder. Yine sohbette oynanan oyunlardan, verilen cezalardan vs. bahseder.

9- BEYCELİ, Ragıp: Dursunbey Kasabası’na Ait Birkaç Not. Halk Bilg. Haber. 9. yıl 106. sayı 8/1940 251. –252. s.

45 Yazar, makaleyi dört ana başlığa ayırır. Mahalle ve camiler başlığı altında, mahalle ve camilerinin adlarından, nüfusundan, isminin verilişinden ve Dursunbey’de üretilen çeşitli aletlerden bahseder.

Tekne kaya başlığı altında, Dursunbey’in kuzeyindeki bir kaya ile ilgili anlatılan efsaneye yer vermiştir.

Yağmur duası başlığı altında, Dursunbey’in kuzeyindeki “Dua taşı” na gidilerek yapılan yağmur duasından bahseder.

Köy adları başlığı altında, Dursunbey’in köyleri ve nahiyelerinden bahsederek köy adlarına yer verir.

10- DENGİ, Zeynep: Balıkesir’in Dursunbey Kasabasında Sohbet Baranası. Ülkü (3. seri) 1.C. 1. sayı 1/1947 Ocak 31.- 33.s.

Yazar, girişte barananın gençlerin kendi aralarında dayanışmak ve eğlenmek için kurdukları bir birlik olduğundan bahseder. Kimlerin baranaya girdiğinden, kasabada kaç barana olduğundan, barananın eğitim yuvası olma özelliğinden, baranadaki görevli kişilerden ve bunlara verilen adlardan, barananın toplanma zamanından, misafirlerin eve varışı ve türkülerin söylenip oyunların oynanış şekillerinden bahsetmiştir. Yazar, türkülere örnekler vermiş ve barana sonunda mahkemenin kurulup nasıl cezalar verildiğinden bahsetmiştir.

11- ATAMAN, Sadi Yaver: Folklor Araştırmaları Bakımından: Bölgelerimiz –10- Balıkesir.

Türk Folkloru 8. yıl 80. sayı Şubat /1986 32.-36. s.

Yazar, makaleye Balıkesir yöresine has giyim kuşam özelliklerinden bahsederek başladıktan sonra, yaşayan halk kültürüyle ilgili anılara değinir. “Bölgenin Halk Musikisi ve Oyunları” başlığı altında ise “Dursunbey yöresinde Barana denilen yâren toplantılarında yapılan musiki ve oyunlar son derece ilginçtir.” dedikten sonra Barana toplantılarının nasıl yapıldığından ve söylenen türkülerden bahseder. Yazar, makalenin devamında “Kazdağı’nda Sarı Kız” başlığı altında sarıkız efsanesinden ve “Vatan Kurtaran Aslan” başlığı altında Setit Mehmet’in menkıbesinden bahseder.

46 Türk Folkloru 8. yıl 85. sayı 8/1986 12.-16. s.

Makale, Millî Folklor Araştırma Dairesi Folklor Araştırmacısı olan Murat Karabulut’un, 8-9 Mart 1986 tarihinde Dursunbey Halk Eğitim Merkezi Müdürü Mehmet Kalkmaz’dan derlemiş olduğu bildirilerden oluşur. Makalede Barana hakkında verilen bilgilerden sonra işleyişi, toplantının nasıl ve ne şekilde yapıldığı, oynanan oyunlar, söylenen türküler, verilen cezalar ve toplantının bitirilişi hakkında genel bilgiler verilmektedir.

13- ÇINAR, Ali Osman: Dursunbey Sarnıç Köyü’nde Derlenen Hikaye ve Masallar. 45. –55. s.

Türk Folklorundan Derlemeler–1988. Ankara 1988 Öztek Matbaacılık. 178 s. “Kültür ve Turizm Bakanlığı”

“Milli Folklor Araştırma Dairesi Yayınları : 91”

Makalede Balıkesir ve çevresinin halk kültürü değerleri, yapısındaki eski canlılığının bazı yerleşim yerlerinde bugün de korunduğundan bahsedilmektedir. Özellikle Dursunbey’in İsmailler ve Sarnıç köyünü de alan birkaç köy bunlar arasındadır.

Yazar, Millî Folklor Araştırma Dairesinin 4-15 Mart 1980 tarihleri arasında yapmış olduğu yöre araştırmasının sonucunda yayımlanan üç makaleye -ki bunlardan biri Murat Karabulut’un “Dursunbey’de Barana Sohbetleri”dir- bütünlük oluşturması açısından bu makaleyi yayımlamıştır.

Makalede üç hikâye, iki masal metni yer almaktadır. Metinler görüşme tekniğiyle derlenmiştir. Bu derlemelerin yazıya geçirilişi ile ilgili işaretlerden ve yöresel ağız özelliklerinden bahsedildikten sonra metinlere geçilmiştir. Makalenin sonunda kaynak kişiyle ilgili bilgiler ve küçük bir sözlük eklenmiştir.