Maddi Tazminat Miktarının Tayini

Türk Medeni Kanunu’nun 120. maddesi, uygun bir tazminata hükmedilmesini

gerektiğini düzenler. Tazminatın uygun olmasında dair açıklamalarımızda değinmek

istediğimiz ilk husus, zarar çeşitleri için müspet ve menfi zarar şeklinde yapılan ayrıma

göre sadece menfi zararın talep edilebileceğidir.

_{Tazminat talep etmeye yetkili olan}

nişanlı yahut kanunda yazılı diğer kimseler, evliliğin gerçekleşeceğini düşünerek

253 _{Veysel Başpınar, “Türk Medeni Kanununu ile Aile Hukukunda Yapılan Değişiklikler ve Bu Konuda}

Bazı Önerilerimiz”, AÜHFD, C. 53, S. 2, 2003, s. 81-82 (Önerilerimiz); Koç, Nişanlanma

Sözleşmesi, s. 89.

254 _{Tekinay, Türk Aile Hukuku, s. 37; Oğuzman ve Dural, Aile Hukuku, s. 43; Ergün, Boşanma}

Davaları, s. 3; Koç, Nişanlanma Sözleşmesi, s. 89; Abik, Nişanlanma ve Nişanlılık, s. 123; Ateş, Nişanlanma, s. 50. Ayrıca bkz. 1.3.2.7. başlık.

255 _{Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK) m. 24. RG: T. 4/2/2011, S. 27836.}

256 _{Süha Tanrıver, Medeni Usul Hukuku, C. 1, Yetkin Yayınları, Ankara 2016, s. 350-351; Ejder}

Yılmaz, Hukuk Muhakemeleri Kanun Şerhi, C. 1, Yetkin Yayınları, Ankara 2017, s. 619 vd.; Saim Üstundağ, Medeni Yargılama Hukuku, 7. Bası, İstanbul 2000, s. 239 vd.; İlhan E. Postacıoğlu ve Sümer Altay, Medeni Usul Hukuku Dersleri, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2015, s. 156 vd. (Medeni Usul).

257 _{Ayrıca bkz. 2.2.1.2. başlık.}

258 _{Öztan, Aile Hukuku, s. 98; Gmür, Nişanlılık (Çeviri), s. 14; Oğuzoğlu, Medeni Hukuk, s. 25;}

Göktürk, Aile Hukuku, s. 279; Birsen, Medeni Hukuk, s. 246; Gürsel, Nişan, s. 20; Velidedeoğlu,

Aile Hukuku, s. 33; Gençcan, Aile Hukuku, s. 231; Oğuzman ve Dural, Aile Hukuku, s. 42;

Feyzioğlu, Aile Hukuku s. 67; Egger (çeviri), Aile Hukuku, s. 42; Adliye Vekaleti, Kanunu

Medeni Şerhi, s. 157; Tekinay, Türk Aile Hukuku, s. 36; Hatemi ve Serozan, Aile Hukuku, s. 52;

Arsebük, Aile Hukuku, s. 534; Koç, Nişanlanma Sözleşmesi, s. 100; Alp Shin, Nişan, s. 61; Ergüne, Nişan, s. 763, Özese, Nişan, s. 10; Mustafa Kırmızı, Yargıtay Kararları Işığında Aile

Hukuku Davaları, Bilge Yayınevi, Ankara 2016, s. 197 (Aile Hukuku); Akıntürk ve Ateş, Aile Hukuku, s. 52; Abik, Nişanlanma ve Nişanlılık, s. 128. Yargıtay kararları da benzer yöndedir:

“Davacı yanın isteyeceği tazminat menfi tazminattır. Başka bir anlatımla nişanlanma olmasaydı uğranılmayacak olan parasal zarar istenebilir.” Y. 3. HD, T. 17.3.2015, E. 2014/18045, K. 2015/4348 (https://www.kazanci.com.tr) (E.T: 20.06.2018). Aynı yönde Y. 3. HD, T. 6.10.2015, E. 2015/8007, K. 2015/15143 (https://www.kazanci.com.tr) (E.T: 20.06.2018).

54

yapmış oldukları masrafları talep edebilecektir. Bu hâlde evliliğin gerçekleşeceğine

inanılarak yapılmış fakat evlilik gerçekleşmediği için boşa çıkan masraflar karşımıza

çıkmaktadır. Fakat evlilik gerçekleşseydi sahip olunacağı planlanan şeylere yahut

ulaşılacak yaşam standardına sahip olamama sebebiyle tazminat istenemez, bunların

gerçekleşmemiş olması tazmini gereken bir zarar kalemi olarak görülemez.

Üzerinde durmak istediğimiz diğer husus, tazminat miktarının tayininde

hâkime takdir yetkisi tanınmış olmasıdır.

_{Madde metninde tazminatın tayini için}

geçen ‘uygun’ ifadesinin, hâkime zımnen tanınmış bir takdir yetkisi olduğu

görülmektedir.

_{Örneğin, evleneceği için mobilya alan bir nişanlı, nişanın sona}

ermesi üzerine mobilya için ödediği tüm parayı tazmin ettiremeyecektir. Aslında bu

örnek için kanunda uygun ifadesi yazmasa dahi sonuç değişmeyecektir. Zira zarar

hesabı yapılırken kişinin kazanımları zarardan düşülerek hesaplanacak, dolayısıyla

mobilyanın ikinci el değeri; mobilya alınırken ödenen bedelden düşülerek bir zarar

hesabı yapılacaktır.

_{Öğretide tazminat istemeye hakkı olan tarafın elinde kalan}

259 _{Öztan, Aile Hukuku, s. 98; Gmür, Nişanlılık (Çeviri), s. 14; Oğuzoğlu, Medeni Hukuk, s. 25;}

Göktürk, Aile Hukuku, s. 279; Birsen, Medeni Hukuk, s. 246; Gürsel, Nişan, s. 20; Velidedeoğlu,

Aile Hukuku, s. 33; Gençcan, Aile Hukuku, s. 232; Oğuzman ve Dural, Aile Hukuku, s. 42;

Feyzioğlu, Aile Hukuku s. 67; Egger (çeviri), Aile Hukuku, s. 42; Adliye Vekaleti, Kanunu

Medeni Şerhi, s. 157; Tekinay, Türk Aile Hukuku, s. 36; Hatemi ve Serozan, Aile Hukuku, s. 52;

Arsebük, Aile Hukuku, s. 534; Alp Shin, Nişan, s. 61; Ergüne, Nişan, s. 763.

260 _{Tekinay, Türk Aile Hukuku, s. 48; Feyzioğlu, Aile Hukuku, s. 70; Schwarz (çeviri), Aile Hukuku,}

s. 48; Koç, Nişanlanma Sözleşmesi, s. 105.

261 _{Oğuzman ve Dural, Aile Hukuku, s. 45; Tekinay, Türk Aile Hukuku, s. 47-48; Velidedeoğlu, Aile}

Hukuku, s. 35; Feyzioğlu, Aile Hukuku s. 70; Akıntürk ve Ateş, Aile Hukuku, s. 52; Erdem, Aile Hukuku, s. 38. Yargıtay’a göre, hâkimin hükmettiği tazminatın nelere ilişkin olduğunu miktar ve

tutarıyla tek tek açıklaması gerekir. “Mahkemece, bilirkişi incelemesine gerek duyulmadan dürüstük kuralları çerçevesinde hakkaniyet gereği evlenmek amacıyla yapılan harcamalar ve katlanılan fedakarlıklar karşılığı olarak davacı-karşı davalı lehine 6.000,00 TL maddi tazminata hükmedildiği anlaşılmaktadır. Ancak, mahkemece hükmedilen 6.000,00 TL maddi tazminat miktarını nasıl belirlediği, hangi delilleri esas aldığı karar gerekçesi açıklanmamış olup Yargıtay denetimine uygun değildir. Mahkemece, davacı-karşı davalının maddi tazminat talebine dayanak olarak mahkemeye sunduğu deliller değerlendirilerek, davacının nişan nedeniyle yapmış olduğu harcamalar tespit edilip maddi tazminat miktarının Yargıtay denetimine uygun ve açık olarak belirlenmesi gerekirken, yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup, hükmün bu nedenle bozulmasına karar verilmiştir.” Y. 3. HD, T. 29.1.2014, E. 2013/17244, K. 2014/1220 (https://www.kazanci.com.tr) (E.T: 20.06.2018).

262 _{Öztan, Aile Hukuku, s. 105-106; Koç, Nişanlanma Sözleşmesi, s. 106; Abik, Nişanlanma ve}

Nişanlılık, s. 132-133; Gönensay, Medeni Hukuk, s. 40; Hatemi ve Serozan, Aile Hukuku, s. 53;

Egger (çeviri), Aile Hukuku, s. 43; Feyzioğlu, Aile Hukuku, s. 70; Gençcan, Aile Hukuku, s. 232; Velidedeoğlu, Aile Hukuku, s. 34; Koç, Nişanlanma Sözleşmesi, s. 105 vd. “Bunun için dava konusu eşyaların ikinci el olarak kaça satılabileceğini bilirkişi aracılığı ile belirlemek ve alınacak rapor doğrultusunda eşyaların yeni fiyatı ile 2.el fiyatı arasındaki farka göre uğranılan zararın tazminine karar verilmelidir.” Y. 3. HD, T. 18.10.2005, E. 2005/7955, K. 2005/10266 (https://www.kazanci.com.tr) (E.T: 20.06.2018). Nişan bozulduktan sonra yapılan giderlerden mal

55

eşyaları diğer tarafa verip eşyalar için ödediği bedelin tamamını diğer taraftan tazmin

etme hakkı olduğu da savunulmaktadır.

Kanunumuzda geçen ve hâkime takdir imkânı tanıyan ‘uygun’ ifadesine şu

hâlde işlev kazandırmak belki daha mümkün olacaktır: Örneğin, nişanın sona

ermesinde taraflardan birisi ağır kusurlu, diğeri ise daha az kusurludur. Bu hâlde hâkim

daha az kusurlu tarafın zararının karşılanması için tazminat kararı vermekle birlikte bu

kimsenin kusurunu da dikkate alarak tazminattan ‘uygun’ bir indirim yapabilecektir.