Mütehayyire/Şaşırmış Kadın

Mütehayyire yani şaşırmış kadın, bir hastalık ya da önemsememe yüzünden adet günlerini unutmuş olan kadındır.193

Her ay düzenli adet gören bir kadın devamlı kan görmeye başlasa ve bu kan iki adet arasındaki temizlik dönemini de kapsayacak şekilde devamlı olsa kadın da hayız günlerinin sayısını ve zamanını unutsa, hayzın sayı ve zamanı konusunda kanaati ağır bastığı zamanı esas alır. Kendisi kanaatinin ağır bastığı zamanı ve günlerin sayısını hayız dönemi olarak belirler ve bu süre zarfında hayızlı gibi davranır. Diğer zamanlarda akan kanı ise istihâze kanı olarak değerlendirdiği için ibadetlerini yerine getirecektir. Bu kadın istihâze kanı gördüğü için ve şüpheli bir durumda olduğundan her vakit abdestini yeniler ve namazını ona göre kılar. Ancak eğer kadının zannı galibi oluşmassa, hayzın ne zamanı ne de miktarı konusunda

190 _{Serahsî, el-Mebsût, III, 247-249.} 191 _{Serahsî, el-Mebsût, III, 252.} 192 _{Serahsî, el-Mebsût, III, 253-254.}

59

herhangi bir kanatte ulaşmasa kadının her an hayızdan çıkma olasılığı vardır. Yani her an kadının hayzının bittiği ve istihâzenin başladığı bir durum olması muhtemeldir. Bu ihtimale binaen kadının her namaz vakti için gusul alınması gerektiği ifade edilmiştir. Nasıl ki istihâze durumunda her namaz vakti için abdest alması gerekiyorsa bu durumdaki kadının da her vakit için gusul abdesti alması gerekir. Serahsî bunun açık bir zorluk olduğunu ifade etmekle beraber bu konuda rivayet geldiği için zorluğun dikkate alınmadığını ifade etmektedir. İlgili rivayet Hamne b. Cahş’in yedi yıl devamlı kan gördüğü ve Hz. Peygamber’in (sav) ona her namaz için yıkanmasını emrettiğine dairdir. Bu kadının farz namalarında da kıraati en aza indirmesi gerekir. Ayrıca sünnetleri namaza tabi olanları kılmalı ama diğer sünnetleri kılmamalıdır.194

Bu durumda olan kadın Ramazan ayının hiçbir gününde orucunu yemez. Bütün ay oruç tutmalıdır. Ayrıca Ramazandan sonra hayız günleri miktarınca tekrar oruç tutmalıdır. Kadının hayız günleri ise en fazla on gün olabilir. Bu durumdaki kadın hayzının ya gece ya gündüz başladığını hatırlar ya da hiç hatırlamaz. Eğer hayzının düzenli olduğu zaman gece başladığını hatırlarsa Ramazandan sonra yirmi gün daha oruç tutar. Kadın Ramazanda on gün hayızlı kabul edilir ve bu on günün Ramazan sonrası kazası için yirmi gün tutması gerekir. Çünkü orucu tutmaya başladığı zaman hayız döneminin başına denk gelebilir. Bu ihtimale binaen yirmi gün daha oruç tutar. Yirmi gün kaza etmesi durumunda kesin olarak on gün oruç tuttuğu sabit olur.195

Eğer kadın, adetlerinin düzenli olduğu zamanda adetinin gündüz başladığını hatırlıyorsa ihtiyaten yirmi iki günlük orucu kaza etmesi gerekir. Çünkü bu kadının bir ay içinde en fazla on bir günlük orucu hayız olabilir. Hayız gündüz başladığı için on birinci günün de orucu bozulmuş olur. Kaza ederken de bu bir günlük ihtimal hayzın başlangıcına denk gelebileceği için ekstra iki gün olarak kabul edilir. Çünkü bu durumdaki kadın Ramazandan sonra tutamadığı günlerin iki katını kaza etmelidir ki hayız dönemine denk gelse dahi kazalarını yerine getirebilmiş olsun.196

194 _{Serahsî, el-Mebsût, III, 296-299.} 195 _{Serahsî, el-Mebsût, III, 299.} 196 _{Serahsî, el-Mebsût, III, 299-300.}

60

Şayet kadın adet döneminin düzenli olduğu zaman hayzının gece mi yoksa gündüz mü olduğunu hatırlamıyorsa gene yirmi gün kaza etmesi gerekir. Gerekçe ise bir ayda en fazla on günün hayızlı olabilmesidir. Hanefî âlimlerinden bazıları ihtiyata binaen hayzın gündüz başlaması mümkün olduğu için yirmi iki gün kaza etmesi gerektiğini ifade etmişlerdir. Yukarıda ifade ettiğimiz gibi bu üç durumun tamamı adet dönemi düzenli olup daha sonra devamlı kan gören ve hayzının zaman ve miktarını unutan kişi hakkında geçerlidir. Eğer hayzının zaman ve miktarı konusunda zannı galibi varsa ona göre amel edecektir.197

Yukarıda anlatılan üç durum ifade edildiği üzere her ay düzenli adet gören ama daha sonra zaman ve miktarı unutan kişi hakkındadır. Her ay düzenli adet görüp görmediğini de unutan kadın hakkında ise farklı hükümler bulunmaktadır. Şöyle ki adet gören daha sonra adetinin hem zaman hem de miktarını unutan ve bununla beraber bu döngünün her ay mı yoksa daha kısa veya daha uzun aralıklarla mı tekrarladığını da hatırlamayan kadın şunları yapmalıdır. İlk önce ibadet alanı olduğu için ihtiyata göre hareket etmelidir. Bunun için Ramazanın tümünü oruçlu geçirir. Eğer hayzın gece başladığını hatırlarsa Ramazandan sonra on beş gün kaza etmesi gerekir. Bu kadının on gün hayız ve en az on beş gün ise temiz olma ihtimali vardır. On beş gün kaza etmesi durumunda her türlü hayız döneminin kazasını yapmış olacaktır. Şayet bu durumdaki kadın hayzının gündüz başladığını hatırlarsa en fazla on altı gün oruç tutması gerekir. Şayet hayzının gece mi yoksa gündüz mü başladığını hatırlamıyorsa yirmi beş gün oruç tutması gerekir.198

Belirli bir adeti olup her ay adet olan kadın uzun bir süre adet olmayıp adet süresi ve zamanını unuttuktan sonra devamlı kan görmeye başlarsa, sürekli kan görmeye başladığı andan itibaren üç gün namazı bırakır ve oruç tutmaz. Bu üç günün hayız olduğu kesindir. Bu üç günden sonra yedi gün boyunca her namaz için yıkanır. Diğer kalan yirmi gün ise her namaz için sadece abdest alır. Bu yedi günde kadın temizlik ile hayız arasında terettütlü olduğu için böyle yapması gerekir. Aynı durum oruç için de geçerlidir. İlk üç gün oruç tutmaz. Diğer yedi gün ise orucunu tutar. Geriye kalan yirmi gün ise kan görmeye devam etmekte ve bu kanı istihâze kanı

197 _{Serahsî, el-Mebsût, III, 299-300.} 198 _{Serahsî, el-Mebsût, III, 300-302.}

61

olarak kabul etmektedir. Bu günlerde istihâze hükümleri geçerlidir.199 _{Belli bir adet}

süresi olan kadının adet müddeti dolmadan kanı kesilirse kadın ihtiyaten yıkanır ve namazlarını kılar. Ancak bu süre zarfında kanın tekrar gelme olasılığı olduğu için kocasıyla cinsel ilişkiye giremez.200